Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Akulu a Mpingo Asapfundzisa Tani Anango Toera Kukhala Akuthema

Akulu a Mpingo Asapfundzisa Tani Anango Toera Kukhala Akuthema

‘Pyonsene pidabva iwe kuli ine pano upidziwise anthu akukhulupirika.’​—2 TIM. 2:2.

1. (a) Kutomera kale atumiki a Mulungu asabvesesanji thangwi yakupfundzisa anango, na thangwi yanji pyenepi pisaphatambo basa lero? (b) Tinadzadinganji mu nsolo uno?

 KUTOMERA kale atumiki a Mulungu asabvesesa kuti kupfundzisa anango kusabweresa maphindu. Mwacitsandzo, Abrahamu ‘akhunganya atumiki ace akupfundziswa’ pya nkhondo toera kuenda kaombola Loti​—iwo apembera. (Gen. 14:14-16) Mu ntsiku za Mambo Dhavidhi aimbi a pa nyumba ya Mulungu ‘akhadapfundziswa toera kuimba nyimbo zakuti zikhasimba Yahova’. (1 Pya dziko. 25:7) Lero, tikumenyana na Sathani pabodzi na atowereri ace mu nkhondo yauzimu. (Aef. 6:11-13) Pontho tikuwangisira toera kusimba Yahova. (Aheb. 13:15, 16) Mbwenye ninga atumiki a Mulungu akale, toera kupembera tisafunika kupfundziswa. M’mpingo, Yahova anyindira akulu a mpingo basa yakupfundzisa anango. (2 Tim. 2:2) Kodi akulu a mpingo anango asaphatisira njira zipi pakupfundzisa abale kuti akhale akuthema toera kutsalakana mabira?

WANGISANI UZIMU WA NYAKUPFUNDZA

2. Mbadzati kupfundzisa nyakupfundza mabasa mapswa, kodi nkulu wa mpingo asafunika kucitanji, na thangwi yanji?

2 Ninga nkulu wa mpingo, imwe munakwanisa kulandaniswa na nyakulima. Mbadzati kubzwala mbeu, nyakulima asathimizira ndimu ya mataka toera mbeu ikule mwadidi. Munjira ibodzi ene, mbamudzati kupfundzisa m’bale wa maluso akucepa, imwe musafunika kukhunganya manyerezero ace mu kuphatisira Malemba mangasi a Bhibhlya toera kuphedza nyakupfundza kuti akwanise kutambira cipfundziso canu na ntima onsene.​—1 Tim. 4:6.

3. (a) Kodi mafala a Yezu anagumanika pa Marko 12:29, 30 anaphatisirwa tani toera kucedza na nyakupfundza? (b) Kodi phembero ya nkulu wa mpingo inakhuya tani m’bale anapfundzisa iye?

3 Toera kudziwa kuti manyerezero na macitiro a m’bale anapfundzisa imwe asakhuiwa tani na undimomwene wa Umambo, imwe munakwanisa kumbvundza: ‘Kodi kuperekeka kwanu kuna Yahova kwacinja tani njira inaphatisira imwe umaso wanu?’ Mbvundzo unoyu unakuphedzani toera kucedza kuti tinatumikira tani Yahova na ntima onsene. (Lerini Marko 12:29, 30.) Panango, pakumala kucedza munakwanisa kucita phembero, mbamuphemba Yahova toera apase m’bale nzimu wakucena toera akwanise kupembera. Mwakukhonda penula, phembero yanu yakubulukira muntima inawangisa m’bale toera kucita pizinji!

4. (a) Perekani pitsandzo pya m’Bhibhlya pyakuti pinakwanisa kuphedza m’bale toera kuthambaruka mwauzimu. (b) Ndi cipi cifuno ca akulu a mpingo mu ndzidzi unapfundzisa iwo anango?

4 Mu ndzidzi unatoma imwe kupfundzisa m’bale, dingani mbiri zingasi za Bhibhlya zakuti zinakwanisa kumphedza toera kuona kuti thangwi yanji asafunika kukhala wakuperekeka, wakunyindirika, na wakucepeseka. (1 Am. 19:19-21; Neh. 7:2; 13:13; Mach. 18:24-26) Makhaliro anewa ndi akufunika kakamwe kwa m’bale, sawasawa ninga ndimu ya mataka. Makhaliro anewa anacimbizisa kuthambaruka kwa m’bale. Jean-Claude, wakuti ndi nkulu wa mpingo ku Fransa alonga: “Cifuno canga cikulu pakupfundzisa ndi kuphedza m’bale toera akhale wa manyerezero auzimu. Ndisasaka ndzidzi wakuti tinakwanisa kuleri lemba pabodzi ‘toera kufungula maso’ a m’bale toera ‘kuona pinthu pyakudzumisa’ pinagumanika m’Mafala a Mulungu.” (Sal. 119:18) Ndi zipi njira zinango zakuthimizirika toera kuwangisa m’bale anapfundzisa imwe?

PEREKANI MATHANGWI AKUKHAZIKISA PIFUNO PYAUZIMU

5. (a) Thangwi yanji mphyakufunika kakamwe kulonga na m’bale thangwi ya pifuno pyauzimu? (b) Thangwi yanji akulu a mpingo asafunika kupfundzisa ale akuti aciri ana? (Onani cidzindikiro capantsi.)

5 Bvundzani nyakupfundza: ‘Ndi pipi pifuno pyanu pyauzimu?’ Khala nkhabe pifuno pinanyerezera iye, mphedzeni toera kukhazikisa cifuno cakulinganira cakuti anacikwanirisa. Mpangeni cifuno cidakhazikisa imwe pakutoma mu umaso wanu, pontho longani mwakugalamuka kukomerwa kudakhala na imwe pidacikwanirisa imwe. Ineyi ndi njira yakukhonda nentsa, mbwenye isaphedza kakamwe. Victor, nkulu wa mpingo wakuti ndi mpainiya wa ndzidzi onsene ku Afrika, asakumbuka: “Pikhali ine mwana, nkulu wa mpingo andicita mibvundzo mingasi yakusankhulwa mwadidi thangwi ya pifuno pyanga. Mibvundzo ineyi yandiphedza toera kutoma kunyerezera mwadidi pya utumiki wanga.” Akulu a mpingo aluso asatawira kuti mphyakufunika kakamwe kupfundzisa abale mbaciri ana​—mu pyaka pyakutoma pya uphale wawo—​kuapasa mabasa m’mpingo mwakubverana na thunga yawo. Cipfundziso ceneci cinatambira iwo mu uwana wawo, cinaaphedza toera kuikha manyerezero awo ku pifuno pyauzimu angadzakhala aphale athunga mu ndzidzi unatoma iwo kuthimbana na pinthu pizinji pyakudzudzumisa.​—Lerini Masalmo 71:5, 17. a

Fokotozani kuti thangwi yanji m’bale asafunika kucita basa idampasa imwe, pontho nsimbeni thangwi yakuwangisira konsene kunacita iye m’basa ineyi (Onani ndima 5-8)

6. Ndi ipi njira yadidi kakamwe idaphatisira Yezu toera kupfundzisa anango?

6 Toera kuphedza nyakupfundza kuti akhale na cifuno cakutumikira, nee musafunika basi ene kumpanga kuti asafunika kucitanji, mbwenye musafunika kumpanga kuti thangwi yanji asafunika kucita pinampanga imwe. Mungampangiza mathangwi, imwe mukusangizira Mpfundzisi Wankulu, Yezu. Mwacitsandzo, mbadzati kupasa apostolo ace basa yakucita anyakupfundza, Yezu aapangiza kuti thangwi yanji akhafunika kubvera. Iye alonga: ‘Ine ndapaswa mphambvu zonsene zakudzulu na za pantsi pano.’ Buluka penepo iye athimiza: ‘Mphapo, ndokoni kapfundzisa anthu a mitundu yonsene.’ (Mat. 28:18, 19) Munatowezera tani njira idaphatisira Yezu toera kupfundzisa anango?

7, 8. (a) Kodi lero, akulu a mpingo anatowezera tani njira idaphatisira Yezu pakupfundzisa anango? (b) Thangwi yanji kusimba ndi kwakufunika kakamwe kuna nyakupfundza? (c) Ndi maonero api akuti anaphedza akulu a mpingo toera kupfundzisa anango? (Onani bokosi yakuti “ Munapfundzisa Tani Anango?”)

7 Mungaphemba m’bale toera kucita basa, phatisirani Bhibhlya toera kumpangiza kuti thangwi yanji basa ineyi ndi yakufunika. Munjira ineyi, imwe mukumpfundzisa kucita pinthu mwakubverana na midida ya Bhibhlya. Mwacitsandzo, nyerezerani kuti mwaphemba m’bale toera atsalakane pansuwo wa Nyumba ya Umambo kuti papitirize kukhala pakucena na pakutsidzikizika toera abale afambe mwadidi. Munakwanisa kudinga lemba ya Tito 2:10 mbamufokotoza kuti basa yace yakutsalakana pansuwo wa Nyumba ya Umambo ‘inadzabalikisa tani cipfundziso ca Mpulumusi wathu, Mulungu.’ Phembani m’bale unoyu toera kunyerezera pya anyakugwesera anasonkhana na mpingo, kodi kutsalakana basa yace kusaaphindulisa tani. Kucedza pyenepi kunaphedza m’bale toera kunyerezera kuti anaphindulisa tani anthu na basa yace, tayu toera kubvera basi. Iye anadzakomerwa kakamwe angaona kuti abale na alongo m’mpingo asaphedzeka na basa yace.

8 Mwakuthimizira, musafunika kusimba nyakupfundza thangwi yakuwangisira kwace toera kuphatisira maonero anampasa imwe. Thangwi yanji pyenepi mphyakufunika kakamwe? Ninga madzi akuti asaphedza muti toera kukula mwadidi, kusimba kusaphedza m’bale toera kuthambaruka.​—Landanisani na Mateo 3:17.

MPINGIZO UNANGO

9. (a) Mu kulonga pya kupfundzisa, ndi mipingizo ipi inathimbana na akulu a mpingo anango a madziko akuthambaruka? (b) Thangwi yanji undimomwene nee usakhala pa mbuto yakutoma mu umaso wa aphale anango Acikristu?

9 Akulu a mpingo a m’madziko akuthambaruka, panango anathimbana na mipingizo inango: Anakwanisa tani kuwangisa abale akubatizwa akuti ali nkati mwa pyaka 20 peno 30 toera kucita pizinji m’mpingo! Ife tabvundzisa akulu a mpingo a m’madziko 20 a ku Madokero a dzuwa toera atipange kuti thangwi yanji asanyerezera kuti abale anango akuti ndi aphale asalangalira kutambira miyai yakutumikira m’mpingo. Azinji a iwo alonga kuti pikhali iwo aphale, abale anango nee akhawangiswa toera kukhazikisa pifuno pyauzimu. Mwandimomwene, kazinji kene, aphale akuti akhafuna kukhazikisa pifuno pyauzimu, anyakubala awo aakulumiza toera kusaka pifuno pya kudziko! Kwa aphale anewa, undimomwene cipo ukhali pa mbuto yakutoma mu umaso wawo.​—Mat. 10:24.

10, 11. (a) Kodi nkulu wa mpingo anaphedza tani m’bale wakuti asaoneka ninga nkhabe cifuno cakucita pizinji m’mpingo? (b) Ndi Malemba api akuti nkulu wa mpingo anakwanisa kuadinga na m’bale unoyu, thangwi yanji? (Onani cidzindikiro capantsi.)

10 Khala m’bale asaoneka ninga nkhabe cifuno toera kucita pizinji m’mpingo, pisaphemba kuwangisira kakamwe na kupirira toera kucinja manyerezero ace, mbwenye mphyakukwanisika. Ninga nyakulima asakwanisa kudzongola muti toera ukule mbuenda kunafuna iye, mwapang’ono pang’ono munakwanisambo kuphedza abale anango toera kuona kuti asafunika kucinja maonero awo toera kucita pizinji m’mpingo. Mphapo munacita tani pyenepi?

11 Khalani na ndzidzi toera kukulisa uxamwali na m’bale. Mphedzeni toera kuona kuti iye ndi wakufunika m’mpingo. Mukupita kwa ndzidzi khalani naye pantsi mbamunyerezera naye mwacidikhodikho malemba mangasi akuti anamphedza toera kunyerezera pya kuperekeka kwace kwa Yahova. (Koel. 5:4; Iza. 6:8; Mat. 6:24, 33; Luka 9:57-62; 1 Akor. 15:58; 2 Akor. 5:15; 13:5) Munakwanisa kumbvundza: ‘Ninji pidapikira imwe kwa Yahova mu ndzidzi udaperekeka imwe kwa iye?’ Yeserani kukhuya ntima wace mu kumbvundza: ‘Musanyerezera kuti Yahova apibva tani pidabatizwa imwe?’ (Mis. 27:11) ‘Sathani apibva tani?’ (1 Ped. 5:8) Malemba anewa anakwanisa kukhala amphambvu kakamwe mbakhuya ntima wa m’bale.​—Lerini Ahebere 4:12. b

ANYAKUPFUNDZA, KHALANI AKUKHULUPIRIKA

12, 13. (a) Ninga nyakupfundza, Elizeu apangiza nkhaliro upi? (b) Kodi Yahova apasa tani nkhombo Elizeu thangwi yakukhulupirika kwace?

12 Aphale Acikristu, mpingo usafuna ciphedzo canu! Ndi makhaliro api akuti anakuphedzani m’basa yanu yakutumikira Yahova? Toera kugumana ntawiro, tendeni tidinge pyakucitika pingasi mu umaso wa nyakupfundza wakale, Elizeu.

13 Cifupi na pyaka 3.000 nduli, mprofeta Eliya aphemba mphale Elizeu toera akhale ntumiki wace. Mwakukhonda kunyinyirika, Elizeu atawira ncemerero unoyu mbatumikira Eliya mu kucita mabasa akucepeseka. (2 Am. 3:11) Pakupita pyaka pitanthatu pyakupfundziswa, Elizeu adziwa kuti basa ya Eliya mu Israele ikhali cifupi na kumala. Pa ndzidzi unoyu, Eliya aphemba Elizeu wakuti akhadapfundziswa mwadidi toera asiye kuntumikira, mbwenye Elizeu m’maulendo matatu apanga Eliya: “Sinadzakusiya tayu.” Elizeu akhadatonga kukhala pabodzi na mpfundzisi wace mpaka panakwanisa iye. Yahova apasa nkhombo Elizeu thangwi yakunyindirika na kukhulupirika kwace, mbampasa mwai wakuona kukwatwa kwa Eliya na cinvuru-nvuru.​—2 Am. 2:1-12.

14. (a) Kodi anyakupfundza, anatowezera tani citsandzo ca Elizeu lero? (b) Thangwi yanji mphyakufunika kakamwe kuti nyakupfundza akhale wakukhulupirika?

14 Ninga nyakupfundza, munatowezera tani citsandzo ca Elizeu? Mwakukhonda kunyinyirika, tawirani mabasa anapaswa imwe, kuphatanizambo mabasa akucepeseka. Onani mpfundzisi wanu ninga xamwali, mpangeni kuti musapasa ntengo pinacita iye kuna imwe, pontho pangizani kuti musafuna kupitiriza kupfundziswa na iye. Inde, kutawira kwanu mabasa anapaswa imwe, ndi ninga mukumpanga: “Sinadzakusiya tayu.” Mwa pyonsene, tsalakanani mwakukhulupirika mabasa onsene anapaswa imwe. Thangwi yanji mphyakufunika? Thangwi mungapangiza kuti ndimwe wakukhulupirika na wakunyindirika, akulu a mpingo anadzaona kuti Yahova asafuna kuti munyindirwe mabasa akuthimizirika m’mpingo.​—Sal. 101:6; lerini 2 Timoti 2:2.

PANGIZANI CILEMEDZO KWA AKULU A MPINGO

15, 16. (a) Ndi munjira zipi Elizeu apangiza cilemedzo kuna mpfundzisi wace? (Onani cithundzithundzi cakutoma.) (b) Ninji pidaphedza aprofeta anango toera kunyindira Elizeu?

15 Mbiri ya Elizeu isapangizambo kuti lero abale asafunika kupangiza cilemedzo kwa akulu a mpingo aluso. Pidamala Eliya na Elizeu kuona nsoka wa aprofeta ku Yeriko, iwo aenda ku Nkulo wa Yordane. Pidafika iwo, ‘Eliya akwata nkumi wace aufunya mbamenya nawo madzi, penepo madzi agawika.’ Buluka penepo, Eliya na Elizeu awambuka pa mataka akuuma, mbapitiriza ‘kucedza mu ndzidzi ukhafamba iwo.’ Mwandimomwene, Elizeu nee anyerezera kuti akhadziwa pyonsene. Natenepa, iye apitiriza kubvesera mwacidikhodikho pyonsene pikhampanga mpfundzisi wace mbapfundza kubulukira kwa iye. Buluka penepo, Eliya akwatwa na cinvuru-nvuru. Pidabwerera Elizeu ku Yordane, iye amenya madzi na nkumi wa Eliya, mbalonga mwakugaluza: ‘Ali kupi Yahova, Mulungu wa Eliya?’ Penepo, madzi agawika pontho.​—2 Am. 2:8-14.

16 Kodi mukuona kuti cirengo cakutoma cidacita Elizeu calandana kakamwe na cirengo cakumalisa cidacita Eliya? Kodi pyenepi pisatipfundzisanji? Maseze akhali na mphambvu yakucita pirengo, Elizeu nee anyerezera kuti akhafunika kucita pinthu mwakusiyana na pikhacita Eliya. Mbuto mwace, mu kupitiriza kutowezera njira idatsalakanira Eliya utumiki wace, Elizeu apangiza cilemedzo kwa mpfundzisi wace, pyenepi pyaphedza aprofeta anango toera kunyindira Elizeu. (2 Am. 2:15) Elizeu atumikira ninga mprofeta mu pyaka 60, pontho, Yahova ampasa mphambvu yakucita pirengo pizinji kakamwe kupiringana pidacita Eliya. Pyenepi pisakupfundzisaninji ninga nyakupfundza lero?

17. (a) Anyakupfundza anakwanisa tani lero kutowezera makhaliro a Elizeu? (b) Kodi mukupita kwa ndzidzi, Yahova anakwanisa kuphatisira tani anyakupfundza akukhulupirika?

17 Mungatambira mabasa mazinji m’mpingo, lekani kunyerezera kuti musafunika kucinja pinthu mwakucimbiza​—mbamupicita mwakusiyana kakamwe na mukhacitirwa ipyo kale. Kumbukani kuti kucinja nee kusafunika kucitwa mwakubverana na cifuno canu basi, mbwenye mwakubverana na pyakufuna pya mpingo peno pitsogolero pinatambira ife mu gulu ya Yahova. Mu kupitiriza kucita pinthu ninga mudapfundziswa iye na Eliya, Elizeu apangiza cilemedzo kuna mpfundzisi wace mbaphedza aprofeta andzace toera kun’nyindira. Munjira ibodzi ene, mungapitiriza kuphatisira pitsogolero pyakubverana na Bhibhlya pidapfundziswa imwe, musapangiza cilemedzo kuna apfundzisi anu, pontho munaphedza abale na alongo toera kukunyindirani. (Lerini 1 Akorinto 4:17.) Mbwenye, mu ndzidzi unakhala imwe na maluso, munadzaphatisira macinjo akuti anaphedza mpingo toera ufambe mwakubverana na gulu ya Yahova yakuti iri kuenda kutsogolo. Inde, citsandzo ca Elizeu cisapangiza kuti pa ndzidzi wakuthema, Yahova anakwanisa kuphatisira imwe anyakupfundza akukhulupirika toera kucita mabasa makulu kakamwe kupiringana adacita apfundzisi anu.​—Jwau 14:12.

18. Thangwi yanji kupfundzisa abale m’mpingo kusafunika kuikhwa pa mbuto yakutoma lero?

18 Tisadikhira kuti maonero ali mu nsolo uno na udamala anadzakulumiza akulu a mpingo toera akhazikise ndzidzi kuti apfundzise anango. Tisadikhira kuti abale akuthema, atawire na ntima onsene kupfundziswa kweneku mbaphatisira mwandzeru pipfundziso pyenepi toera kuphedza mabira a Yahova. Kucita pyenepi, kunadzawangisa mipingo pa dziko yonsene na kuphedza m’bodzi na m’bodzi wa ife toera kukhala akukhulupirika m’midzidzi yakufunika kakamwe ntsogolo.

a Khala mphale asapangiza makhaliro akukola mwauzimu, ndi wakucepeseka, pontho asakwanirisa midida inango ya Bhibhlya, akulu a mpingo anakwanisa kuphemba toera iye akhazikiswe ninga ntumiki wakutumikira, maseze adzati kukwanirisa pyaka 20 pyakubalwa.​—1 Tim. 3:8-10, 12; onani A Sentinela ya 1 de Julho de 1989, tsamba 29.