Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Iwo Asudzulwa Mu Uphemberi Waunthawatawa

Iwo Asudzulwa Mu Uphemberi Waunthawatawa

‘Bulukani mwa iye, mbumba yanga.’—APOKALIPSE 18:4.

NYIMBO: 10, 45

1. Kodi tisadziwa tani kuti atumiki a Mulungu mbadasudzulwa m’Bhabhilonya Wankulu? Pontho ndi mbvundzo ipi isafunika ife kutawira?

MU NSOLO udamala, tapfundza kuti Akristu akukhulupirika akhali mabitcu m’Bhabhilonya Wankulu. Mphangwa zadidi ndi zakuti iwo nee mbadapitiriza ninga mabitcu kwenda na kwenda. Tisadziwa pyenepi thangwi m’Bhibhlya, Mulungu apanga atumiki ace toera ‘abuluke’ mu utongi wa dziko yonsene wa uphemberi waunthawatawa. (Lerini Apokalipse 18:4.) Pyenepi pikhapangiza kuti Akristu akhafunika kubuluka m’Bhabhilonya Wankulu. Ife tisafuna kakamwe kudziwa kuti abuluka lini! Pakutoma, tisafunika kutawira mibvundzo iyi: Kodi anyakupfundza Bhibhlya akhali akutonga kucitanji thangwi ya Bhabhilonya Wankulu mbicidzati kufika caka 1914? Kodi abale athu akhali aphinga m’basa yakumwaza mphangwa mu ndzidzi wa Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene? Thangwi yanji atumiki a Mulungu akhafunika kucinja kubvesesa kwawo?

KUFUDZWA KWA BHABHILONYA

2. Kodi Anyakupfundza Bhibhlya akhadatonga kucitanji mbidzati kutoma Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene?

2 Pyaka pizinji mbidzati kutoma Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene (1914-1918), Charles Taze Russell na Anyakupfundza Bhibhlya anango adzindikira kuti Cikristu caunthawatawa nee cikhapfundzisa undimomwene wa Bhibhlya. Natenepa iwo nee akhafuna kucita khundu ya uphemberi waunthawatawa. Mu caka 1879, revista ya Zion’s Watch Tower (lero Ncenjezi), yalonga kuti gereja yonsene ikhalonga kuti ndi Yacikristu, mu ndzidzi ubodzi ene mbiphedzera mautongi, ikhali yauthambi. Pontho ikhacita khundu ya Bhabhilonya Wankulu, wakuti Bhibhlya isancemera nkazi waupombo.—Lerini Apokalipse 17:1, 2.

3. Kodi Anyakupfundza Bhibhlya acitanji toera kupangiza kuti nee akhacita khundu ya uphemberi waunthawatawa? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

3 Amuna na akazi akukhulupirika akhadziwa kuti angapitiriza kuphedzera uphemberi waunthawatawa, Mulungu nee mbadaapasa nkhombo. Natenepa, azinji a iwo atumiza matsamba m’magereja awo mbalonga kuti nee akhafuna kucita khundu ya uphemberi wawo. Anango akhakwanisa kuleri matsamba awo pamaso pa anthu onsene mu gereja. Ale akhacimwana kucita pyenepi, akhatumiza matsamba awo kuna munthu onsene akhaphembera na iye. Anyakupfundza Bhibhlya apangiza pakweca kuti nee akhafuna kucita khundu ya uphemberi waunthawatawa! Pakutoma, munthu onsene akhacita pyenepi akhatongwa kuphiwa. Mbwenye mu caka 1870, mautongi a m’madziko mazinji nee akhaphedzerabve magereja ninga pikhacita iwo pakutoma. Natenepa, anthu akhali na ufulu wakulonga pya Bhibhlya, ngakhale magereja anango nee akhakomerwa napyo.

4. Kodi Anyakupfundza Bhibhlya akhafuna kuti anthu adziwenji thangwi ya Bhabhilonya Wankulu? Fokotozani.

4 Anyakupfundza Bhibhlya aona kuti nee ndi pyakukwana kudziwisa acibale, axamwali na anthu anango a gereja kuti nee anacitabve khundu ya uphemberi waunthawatawa. Mbwenye akhafuna kuti anthu onsene adziwe kuti Bhabhilonya Wankulu ndi mauphemberi analandaniswa na nkazi waupombo! Natenepa, kutomera nthanda ya Maindza ya caka 1917 mpaka kutoma kwa caka 1918, Anyakupfundza Bhibhlya atoma kugawira mwaphinga matratado akukwana 10.000.000 a nsolo wakuti, “Kufudzwa Kwa Bhabhilonya.” Tratado ineyi ikhapangiza uthambi wa Cikristu Caunthawatawa. Mwakukhonda penula, atsogoleri a magereja aipirwa kakamwe! Mbwenye Anyakupfundza Bhibhlya apitiriza kumwaza mphangwa na ‘kubvera Mulungu ninga ntongi kupiringana anthu.’ (Machitiro 5:29) Pyenepi pisapangiza kuti mu ndzidzi wa Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene, Akristu anewa nee akhali mu ubitcu; m’mbuto mwace, iwo akhawangisira kubuluka mu uphemberi waunthawatawa na kuphedza anango toera kucitambo pibodzi pyene.

APHINGA MU NDZIDZI WA NKHONDO YAKUTOMA YA DZIKO YONSENE

5. Thangwi yanji tisalonga kuti abale na alongo akhali aphinga mu ndzidzi wa Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene?

5 Kale, ife tikhalonga kuti Mulungu nee akhakomerwa na atumiki ace mu ndzidzi wa Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene thangwi nee akhamwaza mphangwa mwaphinga. Ndi thangwi yace, tikhakhulupira kuti Yahova akhadatawirisa Bhabhilonya Wankulu toera kuaendesa mu ubitcu mu ndzidzi wakucepa. Mbwenye, abale na alongo akhatumikira Mulungu mwakukhulupirika mu ndzidzi unoyu alonga kuti ninga nsoka, akhacita pyonsene toera kupitiriza kumwaza mphangwa. Pidapfundza ife mwakukwana pidacitika na Anyakupfundza Bhibhlya mu ndzidzi unoyu, pisatiphedza kubvesesa mavesi anango a m’Bhibhlya.

Abale na alongo akhatumikira Mulungu mwakukhulupirika mu caka 1914 mpaka caka 1918, akhacita pyonsene toera kupitiriza kumwaza mphangwa

6, 7. (a) Ndi pinentso pipi pidathimbana na Anyakupfundza Bhibhlya mu ndzidzi wa Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene? (b) Ninji pinapangiza kuti Anyakupfundza Bhibhlya akhali aphinga?

6 Mwandimomwene, mu ndzidzi wa Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene, Anyakupfundza Bhibhlya akhawangisira kakamwe kumwaza mphangwa. Mbwenye pikhali pyakunentsa kakamwe. Tendeni tidinge pinentso piwiri. Cakutoma, Anyakupfundza Bhibhlya nee akhadapfundza kumwaza mphangwa mukuphatisira basi ene Bhibhlya. Iwo akhadziwa basi ene kugawira mabukhu toera kupfundzisa undimomwene. Natenepa, pidakhondesa utongi wa dziko kugawira bukhu O Mistério Consumado, ya cingerezi, mu caka 1918, basa yakumwaza mphangwa yadzakhala yakunentsa kwa azinji a iwo. Cinentso caciwiri cikhali nyampwanda Wacixipanya. Utenda unoyu wakugopswa nee ukhanentsa kuthaphulisana. Natenepa, ukhapingiza abale na alongo toera kumwaza mphangwa. Ngakhale tenepo, Anyakupfundza Bhibhlya akhawangisira kumwaza mphangwa.

Anyakupfundza Bhibhlya anewa akhali aphinga kakamwe! (Onani ndima 6, 7)

7 Mu caka 1914, nsoka wakucepa wa Anyakupfundza Bhibhlya watoma kuphatisira “Fotodrama da Criação,” yakuti ikhali vidyu ya maperekero aumboni. Pontho pyenepi pikhali pipswa mu ndzidzi unoyu. Fotodrama, ikhapangiza pya mbiri ya anthu kutomera pakucitwa kwa Adhamu mpaka kunkhomo kwa pyaka cikwi pya Utongi wa Kristu. Natenepa, mu caka ceneci basi, anthu akupiringana 9.000.000 aona vidyu ineyi. Pyenepi pikhali pyakudzumatirisa kakamwe thangwi numero ineyi ndi ikulu kakamwe kupiringana ya Mboni za Yahova pa dziko yonsene lero! Mphangwa zinango zisapangiza kuti mu caka 1916, anthu akupiringana 809.000 agumanika pa nsonkhano wapakweca ku Estados Unidos, na mu caka 1918, numero ineyi yathimizirika kakamwe mpaka 950.000. Anyakupfundza Bhibhlya anewa akhali aphinga kakamwe!

Abale akhatsogolera, akhaphata basa mwaphinga toera kupereka mabukhu na kuwangisa Anyakupfundza Bhibhlya onsene

8. Kodi abale akhatsogolera awangisa tani Anyakupfundza Bhibhlya mu ndzidzi wa Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene?

8 Mu ndzidzi wa Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene, abale akhatsogolera akhaphata basa mwaphinga toera kupereka mabukhu na kuwangisa Anyakupfundza Bhibhlya onsene. Ciphedzo ceneci caufuni caawangisa toera kupitiriza kumwaza mphangwa. Richard H. Barber, wakuti akhali m’mwazi mphangwa waphinga mu ndzidzi unoyu, alonga: “Ife tikhadasala na ayang’aniri a cisa akucepa, mbwenye tikhapitiriza kutumiza revista ya A Torre de Vigia kuna abale. Ngakhale ku Kanada, dziko yakuti revista ineyi ikhatcingwa.” Iye athimiza: “Ine ndikhali na mwai wakutumiza bukhu ing’ono ya O Mistério Consumado, kuna abale akuti akhadaluza mabukhu awo thangwi yakutcingwa. M’bale Rutherford atiphemba toera kukhunganya misonkhano ya gawo m’mizinda mizinji ya ku Estados Unidos na kutumiza anyakucita nkhani toera kuwangisa abale na alongo.”

AKHAFUNIKA KUCINJA KUBVESESA KWAWO

9. (a) Thangwi yanji atumiki a Mulungu akhafunika kucinja kubvesesa kwawo pinthu pinango? (b) Maseze iwo akhafunika kucita pyenepi, thangwi yanji ndi pyakuphonyeka kunyerezera kuti iwo akhali mu ubitcu wa Bhabhilonya Wankulu?

9 Anyakupfundza Bhibhlya akhafunika kucinja kubvesesa kwawo pinthu pinango. Iwo nee akhabvesesa mwadidi kuti akhafunika kubvera mautongi mpaka papi. (Aroma 13:1) Ndi thangwi yace ninga nsoka, midzidzi inango iwo akhacita khundu mu nkhondo. Mwacitsandzo, pidaphembwa anthu na ntongi wa Estados Unidos ntsiku 30 ya Gonkho 1918 kuti acite phembero thangwi ya ntendere, revista ya A Torre de Vigia yaphemba Anyakupfundza Bhibhlya toera acitembo pibodzi pyene. Abale anango akhapereka kobiri toera kuphedzera nkhondo, pontho anango akhalambo anyankhondo. Maseze atumiki a Mulungu akhafunika kucinja kubvesesa kwawo pinthu pinango, ndi pyakuphonyeka kunyerezera kuti iwo akhali mu ubitcu wa Bhabhilonya Wankulu. Undimomwene ndi wakuti, mu ndzidzi wa Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene iwo akhadasiya kucita khundu ya uphemberi waunthawatawa.—Lerini Luka 12:47, 48.

Anyakupfundza Bhibhlya nee akhabvesesa mwadidi mabvekero akukhonda cita khundu ya dziko. Mbwenye iwo akhadziwa kuti mphyakuipa kupha munthu

10. Ninji pinapangiza kuti Anyakupfundza Bhibhlya akhalemedza umaso?

10 Anyakupfundza Bhibhlya nee akhabvesesa mwadidi mabvekero akukhonda cita khundu ya dziko. Mbwenye iwo akhadziwa kuti mphyakuipa kupha munthu. Ndi thangwi yace abale adakhala anyankhondo mu Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene akhakhonda kupha munthu. Natenepa, ale akhakhonda kupha anthu akhaikhwa patsogolo mu ndzidzi ukhamenyana iwo toera aphiwe.

11. Kodi mautongi acitanji pidakhonda Anyakupfundza Bhibhlya kumenya nkhondo?

11 Dyabo aipirwa kakamwe thangwi yakuona kuti abale akhali akukhulupirika kwa Mulungu. Natenepa, iye aphatisira mautongi toera akhazikise ntemo wakuphekesa abale. (Masalmo 94:20) Nkadamu wa Anyankhondo wa ku Estados Unidos, James Franklin Bell, alonga kuna M’bale Rutherford na Van Amburgh kuti utongi ukhadayesera kukhazikisa ntemo upswa toera kupha munthu onsene anakhonda kumenya nkhondo. Makamaka iye akhalonga Anyakupfundza Bhibhlya. Nkadamu unoyu akhadaipirwa mbapanga M’bale Rutherford kuti ntongi wa Estados Unidos, nee akhadatawirisa ntemo unoyu. Buluka penepo nkadamu alonga: “Mbwenye tisadziwa kuti tinakuphatani mwakukhonda dembuka!”

12, 13. (a) Thangwi yanji abale asere afungirwa n’kaidi pyaka pizinji? (b) Ninji pinapangiza kuti abale anewa akhali akutonga kubvera Yahova?

12 Pakumalisa utongi wagumana njira toera kutcunyusa Anyakupfundza Bhibhlya. Iwo amanga M’bale Rutherford na Van Amburgh, na abale anango atanthatu akuti akhaimirirambo Sociedade Torre de Vigia. Nyakutonga miseru alonga kuti abale anewa akhali akugopswa kakamwe kupiringana anyankhondo a ku Alemanya. Iye alonga kuti iwo akhafunika kutcunyuswa kakamwe thangwi akhadatikana utongi, anyankhondo na magereja onsene. [1](Onani cidzindikiro.) Anyakupfundza Bhibhlya asere anewa afungirwa n’kaidi pyaka pizinji ku Atlanta, Geórgia. Mbwenye, pidamala nkhondo, abale anewa abuluswa n’kaidi na miseru yawo yamalira penepo.

13 Ngakhale pikhali iwo n’kaidi, abale anewa asere akhali akutonga kubvera Mulungu. Tisadziwa tani pyenepi? Iwo alembera tsamba ntongi wa Estados Unidos, kuphemba toera aabuluse n’kaidi. Mu tsamba ineyi, iwo alonga kuti Bhibhlya isatikhondesa kupha munthu, natenepa munthu onsene anatumikira Mulungu mbakhonda kumbvera asaluza uxamwali wace na iye, pontho anadzafudzwa. Iwo afokotoza kuti ndi thangwi yace asakhonda kupha munthu. Pikhaphemba cipapo kakamwe toera kulembera tsamba ineyi kuna ntongi! Mwakukhonda penula, abale anewa akhali akutonga kubvera Yahova.

YAHOVA ASUDZULA ATUMIKI ACE!

14. Fokotozani lemba ya Malakiya 3:1-3.

14 Lemba ya Malakiya 3:1-3 isafokotoza pidacitika na Anyakupfundza Bhibhlya kutomera caka 1914 mpaka caka 1919. (Lerini.) Yahova Mulungu, ‘Mbuya wandimomwene,’ na Yezu Kristu, ‘nyamphangwa wacibverano,’ abwera toera kudzaona ‘ana a Levi,’ akuti asaimirira Akristu akudzodzwa. Pakumala kuacinja peno kuasasanyira na kuacenesa, iwo akhali dzololo toera kutambira basa ipswa. Mu caka 1919, Yezu akhazikisa ‘m’bandazi wakukhulupirika na wandzeru,’ wakuti mbadatsogolera na kupfundzisa atumiki a Mulungu. (Mateo 24:45) Pyenepi pisapangiza kuti Yahova akhadasudzula atumiki ace m’Bhabhilonya Wankulu. Natenepa, iwo asapfundza pizinji pya cifuno ca Mulungu mbanfuna kakamwe. Iwo asatsandzaya kakamwe na nkhombo zace! [2]—Onani cidzindikiro.

15. Tinapangiza tani kuti tiri akutsandzaya kakamwe thangwi yakusudzulwa m’Bhabhilonya Wankulu?

15 Tiri akutsandzaya kakamwe kudziwa kuti tasudzulwa m’Bhabhilonya Wankulu. Sathani nee akwanisa kufudza ulambiri wandimomwene. Mbwenye tisafunika kudziwa kuti thangwi yanji Yahova atisudzula. Cifuniro cace ndi cakuti anthu onsene apulumuke. (2 Akorinto 6:1) Iwo asafunika ciphedzo cathu, thangwi asapitiriza kutongwa na uphemberi waunthawatawa! Tendeni ticite pyonsene pinakwanisa ife toera kutowezera abale athu akukhulupirika na kuphedza anthu kubuluka m’Bhabhilonya Wankulu.

^ [1] (ndima 12) Onani bukhu ya cingerezi A Fé em Marcha, de A. H. Macmillan, tsamba 99.

^ [2] (ndima 14) Pidacitika na Akristu pidamala kufa apostolo pyalandana na pidacitika na Ayuda pidaendeswa iwo mu ubitcu ku Bhabhilonya. Mbwenye pyenepi nee pisabveka kuti ubitcu wa Ayuda ukhaphiphirisira pidacitika na Akristu akudzodzwa. Pana pinthu pinango pyakusiyana. Mwacitsandzo, Ayuda akhala ku Bhabhilonya pyaka 70, mbwenye Akristu akhala mu ubitcu pyaka pizinji kakamwe.