Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 9

Tawirani Kubalangazwa na Yahova

Tawirani Kubalangazwa na Yahova

“Pidakundwa ine na kupswipa ntima, imwe mwandibalangaza mbamundikhurudza.”—MASAL. 94:19.

NYIMBO 44 Phembero ya Munthu Wakutsukwala

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1. Thangwi yanji tisatsukwala, pontho kutsukwala kweneko kusatikhuya tani?

KODI imwe mwatsukwala kale thangwi ya pinthu pinango? * Panango imwe mwatsukwala thangwi ya pinthu pidalonga anango peno pidakucitirani iwo. Panango munatsukwala thangwi ya pinthu pidalonga imwe peno pidacita imwe. Mwacitsandzo, panango imwe mwacita madawo mbamunyerezera kuti Yahova cipo anakulekererani. Toera kutekeresa kutsukwala kwanu, panango munanyerezera kuti muli wakutsukwala thangwi yakusowa cikhulupiro, peno ndimwe munthu wakuipa. Kodi unoyu ndi undimomwene?

2. Kodi pitsandzo pidaona ife pisapangiza tani kuti kutsukwala nee kusabveka kuti munthu nkhabe cikhulupiro?

2 Onani pitsandzo pingasi pya m’Bhibhlya. Yana, wakuti adzakhala mai wace mprofeta Samweli, akhali nkazi wa cikhulupiro cakuwanga. Mbwenye iye atsukwala kakamwe mu ndzidzi ukhatsalakanwa iye mwakuipa na n’khazibace. (1 Sam. 1:7) Mpostolo Paulu akhali na cikhulupiro cakuwanga, mbwenye iye “akhadzudzumika thangwi ya mipingo yonsene.” (2 Akor. 11:28) Mambo Dhavidhi akhali na cikhulupiro cakuwanga, pontho akhafuniwa kakamwe na Yahova. (Mabasa 13:22) Ngakhale tenepo, Dhavidhi acita madawo akuti ancitisa kukhala wakutsukwala kakamwe. (Masal. 38:4) Yahova abalangaza m’bodzi na m’bodzi wa iwo. Tendeni tione kuti tinapfundzanji na pitsandzo pyawo.

TISAPFUNDZANJI THANGWI YAKUKHULUPIRIKA KWA YANA?

3. Thangwi yanji tisatsukwala munthu angatilonga mwakuipa?

3 Anango angatilonga mwakuipa peno angacita pinthu pyakuipa, panango ife tinatsukwala. Pyenepi pisapha kakamwe, makamaka khala adacita pyenepi ndi xamwali wathu wapantima peno wacibale wathu. Panango ife tinadzudzumika kuti uxamwali wathu na munthu unoyu wamala. Midzidzi inango, munthu analonga pinthu mbanyerezera kuti alonga mwadidi, mbwenye pidalonga iye panango pyatitsukwalisa kakamwe. (Mis. 12:18) Panango iye analonga pinthu pyakuti asadziwa kuti anatitsukwalisa. Pyenepi pyacitikirambo mulongo unango, iye alonga: “Pyaka pingasi nduli, munthu akhaona ine kuti ndi xamwali wanga wadidi atoma kundilonga uthambi mukuphatisira interneti. Ine ndatsukwala kakamwe. Ine nee ndabvesesa kuti thangwi yanji xamwali wanga wakunyindirika anditsukwalisa munjira ineyi.” Khala imwe mwatsukwaliswa na xamwali wanu wapantima peno wacibale wanu, munakwanisa kupfundza pizinji mu citsandzo ca Yana.

4. Ndi nyatwa zipi zidathimbana na Yana?

4 Yana athimbana na nyatwa zizinji. Iye amala pyaka pizinji nee kubala. (1 Sam. 1:2) Aizraeli azinji akhanyerezera kuti nkazi angacimwana kubala ana nee akhapaswa nkhombo na Mulungu. Natenepa Yana akhali na manyadzo kakamwe. (Gen. 30:1, 2) Toera kutekeresa nyatwa za Yana, n’khazibace anacemerwa Penina akhabala. Penina akhacitira ntcanje Yana, pontho “ndzidzi onsene akhansingirira toera kuntsukwalisa.” (1 Sam. 1:6) Pakutoma, Yana akhatsukwala kakamwe na pyenepi. Pontho iye “akhalira mbakhonda kudya.” Mwandimomwene Yana akhali “wakutsukwala kakamwe.” (1 Sam. 1:7, 10) Mphapo Yana agumana tani cibalangazo?

5. Kodi phembero yaphedza tani Yana?

5 Yana acita phembero kuna Yahova mbampanga nyatwa zace zonsene. Pidamala iye kucita phembero, iye alonga pinthu pikhathimbana na iye kuna Nyantsembe Wankulu, Eli. Buluka penepo, Eli apanga Yana kuti: “Ndoko muntendere, Mulungu wa Izraeli mbakupase pidam’phemba iwe.” Ninji pidacitika? Yana “aenda, adya, pontho nee akhalabve wakutsukwala.” (1 Sam. 1:17, 18) Phembero yaphedza Yana toera kukhala na ntendere.

Ninga Yana, tinakwanisa tani kukhala pontho na ntendere wa m’manyerezero? (Onani ndima 6-10)

6. Tisapfundzanji thangwi ya phembero idacita Yana na pinalongwa pa Afilipi 4:6, 7?

6 Ife tinakwanisa kukhala na ntendere, tingapitiriza kucita phembero kuna Yahova. Yana amala ndzidzi uzinji mbakacita phembero kuna Babace wakudzulu. (1 Sam. 1:12) Ife tinakwanisambo kucita phembero kuna Yahova mu ndzidzi uzinji toera kumpanga pinthu pinatidzudzumisa, pinagopa ife na madodo athu. Mwandimomwene, pakucita phembero ife nee tinakwanisa kulonga pyonsene munjira yadidi kakamwe. Panango tinalira mu ndzidzi unacita ife phembero kuna Yahova thangwi ya nyatwa zathu. Ngakhale tenepo, Yahova cipo asaneta na kutibvesera. Kusiyapo pyenepi, pakucita phembero thangwi ya nyatwa zathu tisafunika kukumbuka uphungu unagumanika pa Afilipi 4:6, 7. (Lerini.) Paulu alonga kuti tisafunika kupereka takhuta kuna Yahova mu ndzidzi unacita ife phembero. Tiri na mathangwi mazinji toera kupereka takhuta kuna Yahova. Mwacitsandzo, ife tinakwanisa kupereka takhuta thangwi ya umaso uli na ife, pinthu pidacita iye, ufuni wace wakukhonda mala na cidikhiro cakutsandzayisa cidatipasa iye. Ndi pinthu pipi pinango pinapfundza ife mu citsandzo ca Yana?

7. Kodi Yana na mamunace akhacitanji ndzidzi onsene?

7 Mwakukhonda tsalakana nyatwa zace, ndzidzi onsene Yana akhaenda na mamunace kalambira Yahova ku Silo. (1 Sam. 1:1-5) Pikhali Yana pa tabhernakulo, Nyantsembe Wankulu Eli abalangaza Yana, mukumpanga kuti Yahova anatawira phembero yace.​—1 Sam. 1:9, 17.

8. Kodi misonkhano isatiphedza tani? Fokotozani.

8 Ife tinakwanisa kukhala antendere tingagumanika pa misonkhano ya mpingo. Tisatoma misonkhano yathu na kucita phembero toera nzimu wa Mulungu ukhale na ife. Ntendere usacita khundu ya misapo ya nzimu unoyu. (Agal. 5:22) Tingagumanika pa misonkhano yathu maseze tiri akutsukwala, Yahova pabodzi na abale na alongo athu anakwanisa kutiwangisa na kutiphedza toera tikhale na ntendere wa m’manyerezero na wa muntima. Phembero na misonkhano ndi njira zakufunika zinaphatisira Yahova toera kutibalangaza. (Aheb. 10:24, 25) Onani pinthu pinango pinafuna kupfundza ife mu citsandzo ca Yana.

9. Ndi pinthu pipi pyakuti nee pyacinja mu umaso wa Yana, pontho ninji pidamphedza?

9 Nyatwa zikhathimbana na Yana nee zamala mu dzidzi ubodzi ene. Pidabwerera Yana kunyumba kwace buluka kalambira Yahova ku tabhernakulo, iye apitiriza kukhala pabodzi na Penina. Bhibhlya nee isalonga kuti makhaliro a Penina akhadacinja. Natenepa, pisaoneka kuti Yana akhapitiriza kupirira mafala akudzidzida a n’khazibace. Mbwenye Yana nee akhalibve wakutsukwala. Kumbukani kuti pidamala Yana kusiya nyatwa zace m’manja mwa Yahova, iye nee adzudzumikabve. Iye atawira kubalangazwa na Yahova. Mukupita kwa ndzidzi, Yahova atawira phembero ya Yana mbabala ana!​—1 Sam. 1:19, 20; 2:21.

10. Tisapfundzanji mu citsandzo ca Yana?

10 Ife tinakwanisa kukhala antendere maseze tithimbane na nyatwa. Maseze ticite phembero ndzidzi onsene na kugumanika pa misonkhano, ife tinapitiriza kuthimbana na nyatwa zinango. Mu citsandzo ca Yana, tisapfundza kuti nee cinthu cibodzi cinakwanisa kupingiza Yahova toera kutibalangaza. Yahova cipo anatiduwala, pontho mukupita kwa ndzidzi iye anadzatipasa nkhombo thangwi yakukhulupirika kwathu.​—Aheb. 11:6.

CITSANDZO CA MPOSTOLO PAULU CISATIPFUNDZISANJI?

11. Ndi mathangwi api adacitisa Paulu toera kukhala wakutsukwala?

11 Paulu akhali na mathangwi mazinji toera kutsukwala. Nakuti Paulu akhafuna kakamwe abale na alongo, iye akhadzudzumika kakamwe na nyatwa zikhathimbana na iwo. (2 Akor. 2:4; 11:28) Mu ndzidzi ukhamwaza mphangwa Paulu, iye amenywa mbaikhwa nkaidi na anthu akhantcinga. Iye apirirambo nyatwa zinango zakuti zikhancitisa kukhala wakutsukwala, ninga “kukhala na pinthu pyakucepa.” (Afil. 4:12) Kusiyapo pyenepi, tinakwanisa kunyerezera kutsukwala kudakhala na mpostolo Paulu, mu ndzidzi udalobzweka iye katatu na bote pikhacita iye ulendo. (2 Akor. 11:23-27) Mphapo ninji pidaphedza Paulu pikhali iye wakutsukwala?

12. Ninji pidaphedza Paulu toera akhonde kudzudzumika kakamwe?

12 Paulu akhali wakutsukwala thangwi ya nyatwa zikhathimbana na abale na alongo, mbwenye iye nee ayesera kumalisa ekha nyatwa zenezi. Iye akhadziwa kuti nee mbadakwanisa kucita ekha pinthu pyonsene. Iye aphemba anango toera am’phedze kutsalakana mpingo. Mwacitsandzo, iye apasa mabasa anewa amuna akunyindirika ninga Timoti na Tito. Mwandimomwene mabasa akhacita amuna anewa aphedza Paulu toera akhonde kudzudzumika kakamwe.​—Afil. 2:19, 20; Tito 1:1, 4, 5.

Ninga Paulu, tisafunika kucitanji toera kucalira kukhala akutsukwala kakamwe? (Onani ndima 13-15)

13. Akulu a mpingo anatowezera tani Paulu?

13 Phembani anango toera akuphedzeni. Ninga Paulu, akulu a mpingo azinji lero asadzudzumika na abale na alongo anathimbana na nyatwa mu mpingo. Mbwenye panango nkulu wa mpingo nee anakwanisa kuphedza abale na alongo onsene mu mpingo. Angaona kuti nee anakwanisa kucita pyenepi, mwakucepeseka asafunika kuphemba amuna akuthema na kuapfundzisa toera am’phedze kutsalakana mabira a Mulungu.​—2 Tim. 2:2.

14. Ndi pinthu pipi pyakuti Paulu nee akhadzudzumika napyo, pontho ife tinapfundzanji na citsandzo cace?

14 Dziwani kuti musafunika kubalangazwa. Paulu akhali wakucepeseka, natenepa akhadziwa kuti akhafunika kubalangazwa na axamwali ace. Iye nee akhadzudzumika kuti anthu anango ananyerezera kuti iye ndi wakupwazika thangwi ya kuphedzwa na axamwali ace. Mu tsamba idalembera iye Filimoni, Paulu alonga: “Ine ndakomerwa kakamwe, mbandibalangazwa pidabva ine kulonga pya ufuni wako.” (Filim. 7) Paulu alonga madzina a Akristu azinji akuti am’balangaza kakamwe m’midzidzi ya nyatwa. (Akol. 4:7-11) Tingakhala akucepeseka tinadzindikira kuti tisafunika kubalangazwa, natenepa abale na alongo athu anakhala akusudzuka toera kutiphedza.

15. Paulu agumana tani cibalangazo mu ndzidzi ukhathimbana iye na nyatwa?

15 Nyindirani Mafala a Mulungu. Paulu akhadziwa kuti Mafala a Mulungu mbadam’balangaza. (Aroma 15:4) Pontho akhadziwa kuti mbadampasa udziwisi toera kuthimbana na nyatwa. (2 Tim. 3:15, 16) Pikhali iye nkaidi ku Roma, Paulu akhaona kuti akhali cifupi toera kufa. Mphapo Paulu acitanji toera kuthimbana na makhaliro anewa akunentsa? Iye aphemba Timoti toera aende kamuone mwakucimbiza na kumpasa ‘mipukutu.’ (2 Tim. 4:6, 7, 9, 13) Thangwi yanji? Thangwi mipukutu ineyi ikhali maphindi a Malemba Acihebheri akuti Paulu mbadaaphatisira pa pfundziro yace ya Bhibhlya. Tingatowezera citsandzo ca Paulu mukupfundza Mafala a Mulungu ndzidzi onsene, Yahova anaphatisira Mafala anewa toera kutibalangaza m’midzidzi ya nyatwa.

CITSANDZO CA MAMBO DHAVIDHI CISATIPFUNDZISANJI?

Ninga Mambo Dhavidhi, ninji pinafuna kutiphedza tingacita madawo makulu? (Onani ndima 16-19)

16. Ndi mabvero api akhali na Dhavidhi thangwi ya madawo adacita iye?

16 Dhavidhi akhali wakutsukwala thangwi akhadacita madawo makulu. Iye acita upombo na Bhatisebha, aphesa mamunace, pontho ayesera kubisa madawo anewa. (2 Sam. 12:9) Pakutoma, Dhavidhi nee abvera cikumbuntima cace. Na thangwi ineyi, iye aphekesa uxamwali wace na Yahova, pontho akhali wakutsukwala kakamwe. (Masal. 32:3, 4) Ninji pidaphedza Dhavidhi toera kuthimbana na nyatwa thangwi ya madawo adacita iye? Pontho ninji pinafuna kutiphedza tingacita madawo makulu?

17. Mafala anagumanika pa Masalmo 51:1-4, asapangiza tani kuti Dhavidhi akhadatcunyuka?

17 Citani phembero toera mulekererwe. Mukupita kwa ndzidzi Dhavidhi acita phembero kuna Yahova. Iye atcunyuka mbapanga Yahova pyonsene pidacita iye. (Lerini Masalmo 51:1-4.) Pyenepi pyam’phedza toera kukhala pontho wakukhurudzika na wakutsandzaya! (Masal. 32:1, 2, 4, 5) Mungacita madawo lekani yesera kuabisa. Mbwenye, citani phembero kuna Yahova mbamumpanga pyonsene pidacita imwe. Buluka penepo, munakhala wakukhurudzika mbamukhala na cikumbuntima cakucena. Mbwenye khala musafuna kusasanyira uxamwali wanu na Yahova, musafunika kucita pizinji kupiringana kucita phembero.

18. Dhavidhi atawira tani kusandikwa?

18 Tawirani kusandikwa. Pidatuma Yahova mprofeta Natani toera kuenda kasandika Dhavidhi thangwi ya madawo adacita iye, Dhavidhi nee asaka mathangwi peno kulonga kuti pinthu pidacita iye nee ndi pyakuipa kakamwe. Mwakukhonda dembuka, iye atawira kuti nee akhadadawira basi ene mamunace Bhatisebha, mbwenye akhadadawira kakamwe Yahova. Dhavidhi atawira kusandikwa na Yahova, pontho Yahova amulekerera. (2 Sam. 12:10-14) Tingacita madawo tisafunika kulonga na ale adakhazikiswa na Yahova toera kutitsalakana. (Tiya. 5:14, 15) Pontho nee tisafunika kusaka mathangwi, peno kulonga kuti pidacita ife nee ndi pyakuipa kakamwe. Tingatawira mwakucimbiza kusandikwa mbatiphatisira uphungu udapaswa ife, mwakukhonda dembuka tinakhala pontho akutsandzaya.

19. Tisafunika kukhala akutonga toera kucitanji?

19 Calirani kucita madawo mabodzi ene. Mambo Dhavidhi akhadziwa kuti angacalira kucita madawo mabodzi ene, iye mbadakhala na ciphedzo ca Yahova. (Masal. 51:7, 10, 12) Pidamala iye kulekererwa na Yahova, Dhavidhi akhadatonga kucalira manyerezero akuipa. Natenepa iye akhala pontho na ntendere wa m’manyerezero.

20. Tinapangiza tani kupereka takhuta thangwi yakulekererwa na Yahova?

20 Ife tinapangiza kuti tisapereka takhuta thangwi yakulekererwa na Yahova, tingacita phembero thangwi ya madawo athu, kutawira kusandikwa, pontho tingawangisira kakamwe toera kucalira kucita madawo mabodzi ene. Tingacita pyenepi, tinakhala pontho na ntendere wa m’manyerezero. M’bale James wakuti akhadacita madawo makulu aona undimomwene unoyu. Iye alonga: “Pidalonga ine madawo anga kuna akulu a mpingo, pyakhala ninga munthu unango abulusa ntolo wakulemera ukhali pa nsolo panga. Ndatoma pontho kukhala na ntendere wa m’manyerezero.” Ndi pyakuwangisa kakamwe kudziwa kuti “Yahova ali cifupi na anthu a ntima wakukundwa; mbapulumusa ale adafewa.”​—Masal. 34:18.

21. Tisafunika kucitanji toera kubalangazwa na Yahova?

21 Nakuti tiri kunkhomo kwa ntsiku zakumalisa, ife tinathimbana na nyatwa zizinji. Mungakhala wakutsukwala, lekani kudembuka kusaka ciphedzo ca Yahova. Pfundzani Bhibhlya ndzidzi onsene. Pfundzani kubulukira mu citsandzo ca Yana, Paulu na Dhavidhi. Phembani ciphedzo ca Yahova toera mukwanise kudzindikira pinthu pinakutsukwalisani. (Masal. 139:23) Siyani nyatwa zanu kuna Yahova, makamaka zire zinaona imwe kuti nee musakwanisa kuzimalisa. Mungacita pyenepi, munakhala ninga Dhavidhi adalonga kuna Yahova kuti: “Pidakundwa ine na kupswipa ntima, imwe mwandibalangaza mbamundikhurudza.”​—Masal. 94:19.

NYIMBO 4 “Yahova Ndi Nkumbizi Wanga”

^ ndima 5 Midzidzi inango, ife tonsene tisatsukwala thangwi ya nyatwa zinathimbana na ife. Nsolo uno unafokotoza pitsandzo pya atumiki atatu a Yahova analongwa m’Bhibhlya akuti midzidzi inango atsukwala kakamwe. Pontho unafokotoza kuti Yahova abalangaza tani m’bodzi na m’bodzi wa iwo.

^ ndima 1 MABVEKERO A MAFALA ANANGO: Kutsukwala kusacitika thangwi yakusowa kobiri, nyatwa za ungumi, nyatwa za m’banja na nyatwa zinango. Panango tinakhalambo akutsukwala thangwi ya pinthu pyakuipa pidacita ife nduli, peno tinganyerezera nyatwa zinafuna kuthimbana na ife ntsogolo.