Bɔtera na kɔ bɔ olili so na so

Bɔ tra na kɔ bɔ bahyehyɛ naso

Military equipment: Anton Petrus/Moment via Getty Images; money: Wara1982/iStock via Getty Images Plus

ƐMƆHƆSO BƐWƐNE!

Sikaa Pee Yeɛ Bafa Bawura Koɛ Nu Ɔ—Nzu Yeɛ Wafi Nu Wawa Ɔ?

Sikaa Pee Yeɛ Bafa Bawura Koɛ Nu Ɔ—Nzu Yeɛ Wafi Nu Wawa Ɔ?

 Esikaa bɔ bɛsɛkye ye wɔ koɛ nu ne, ɔtte angorɛ.

  •   “Afoɛ hene, esikaa bɔ bɛsɛkyele ye wɔ koɛ nu ne, ɔbo $2.2 trillion. Bɛsɛkyelle sikaa sɔa lle wɔ koɛ nu.”—The Washington Post, February 13, 2024.

 Nna esikaa ngome yeɛ basɛkye ye ɔ. Ɛmɔma yɛnea bɔ ɔhɔle so wɔ Ukraine koɛ nanu ngome.

  •   Sogyafoɛ. Ofi mmerɛ bɔ sɔ koɛ ne hyɛle yebo ne, besusu kyɛ sogyafoɛ kɔyɛ 500,000 yeɛ bahuhu bɛ, anaa bapira wɔ sɔ koɛ nanu ɔ.

  •   Temamufoɛ. United Nation bɔ amaneɛ kyɛ, temamufoɛ kɔbɔ 28,000 yeɛ bawu anaa bapira ɔ. Nakoso panyi bie bɔ ɔwɔ sɔ kue nanu ne hane kyɛ: “Mmenia bɔ sɔ koɛ ne asɛkye b’asetena ne, menne menni kyɛ yɛkɔhora yekonwu bɛ dodoɔ.” a

 Mmenia bɔ koɛ bɔ ɔkɔso wɔ wiase nati benwu amaneɛ ne, bɛsone paa.

  •   114 miliɔn. Ɔbaadwu September 2023 ne, né ɛhe te mmenia bɔ koɛ ne basabasayɛlɛ bɔ ɔkɔso wɔ wiase ne atu bɛ afi b’awuro nu ɔ.

  •   783 miliɔn. Ɛhe te mmenia bɔ bɛdi hɔen ɔ. “Nikyee ko bɔ ɔfa ɛhɔen ba paa yeɛ ole koɛ, ofikyɛ mmenia bɔ bɛdi hɔen paa wɔ wiase mukoraati ne, benu ɛyaa nu ngyekyemuɛ 70 de, nekaa bɔ bɛte ne, koɛ anaa basabasayɛlɛ kɔso.”—World Food Programme.

 Aso koɛ bo kɔhora kɔpɛ? Aso asomdwee kɔhora kɔwa wiase? Anaa mmerɛ bie kɔwa bɔ ebiala ngoli hiaa, ná okonya aleɛ bɔ okuro koli anaa? Nzu yeɛ Bible ne ka fa yenwo ɔ?

Koɛ kosisi

 Bible ne hane koɛ bɔ okosisi nanwo dwirɛ tole berɛ, ná ɔfa totole ebie bɔ ɔte pɔngɔ so nwo.

  •   “Na pɔngɔ foforɛ kɔkorɛ gonn bie yele ye ti, na bɛmane bɔ ɔte ye so ne tumi kyɛ ɔye asomdwee fi aseɛ so, ná behũhũ bɛ nwo bɛ nwo, na bɛmane ye ngrandɛ pirikua bie.”—Nyekyire 6:4.

 Sɔ pɔngɔ kɔkorɛ ne si ne, Bible ne hane pɔngɔ nyɔ bie koso nwo dwirɛ, né ko gyi berɛ ma ɛhɔen, yeɛ ko koso gyi berɛ ma ewue. Na anwonyerɛ ne nningyein pee yeɛ ne ɔkɔfa ewue ne kɔwa ɔ. (Nyekyire 6:5-8) Sɛ ɛpena Bible nu ngɔmhyɛ he anwo dwirɛ pee, ɔne bɔ yeti yeɛ yɛkɔhora yɛkɔha kyɛ ɔba nu wɔ yɛ mmerɛ he aso a, kenga edwirɛ he “Nnipa Nnan a Wɔtete Apɔnkɔ So—Wɔyɛ Nnipa Bɛn?

Kyeabie, asomdwee kɔwa

 Ɔngɔhyɛ biala, bɛngɔfa sikaa ne agyapadeɛ bengowura koɛ nu ko. Nakoso, nna sona yeɛ ɔkɔyɛ ɛhe ɔ. Ofikyɛ Bible ne ka kyɛ:

  •   Nyameɛ ‘kɔmaa koɛ bo kɔpɛ alaa koodwu aseɛ noa dɔ.’—Edwein 46:9.

  •   Nikye biala bɔ koɛ asɛkye ye ne, Nyameɛ kɔyɛ ye yé. “Okokyikyi bɛ nye abo moen amukoraa. Na ewue nne berɛ ko, aworabɔlɛ ne esuɛ ne yealɛ biala nne berɛ ko, ofikyɛ nningyein daa nemɔ bapɛ nu bahɔ.”—Nyekyire 21:4.

  •   Nyameɛ kɔmaa ebiala konya asomdwee. “Me maen kɔtena asomdwee atenaleɛ, anwotɔ atenaleɛ nu, ɔne nwomelelɛ atenaleɛ konn nu.”—Yesaya 32:18.

 Bible ngɔmhyɛ maa yenwu kyɛ, koɛ ne nningyein tɛɛ bɔ ɔkɔso ɛnnɛ ne, okyire kyɛ ɔngɔhyɛ, sɔ asomdwee ne kɔwa.

 Atee beni yeɛ Nyameɛ kɔfa so kɔmaa sɔ asomdwee ne kɔwa ɔ? Ɔnate ye anwuro Ahennie anaa awaen naso yeɛ ɔkɔyɛ sɔ ɔ. (Mateo 6:10) Ɛpena kyɛ esua sɔ Ahennie he, ɔne bɔ ɔkɔyɛ kɔma wɔ nanwo dwirɛ pee a, nea vidio he, Nzu Yeɛ Ole Nyameɛpiri Ahennie?

a Miroslav Jenca, United Nations assistant secretary-general for Europe, December 6, 2023.