Bɔtera na kɔ bɔ olili so na so

Bɔ tra na kɔ bɔ bahyehyɛ naso

ADESŨA BƆ ƆTƆ SO 34

Yere Wɔnwo Sũa Ngɔmhyɛ Bɔ Ɔwɔ Bible Nanu Ne

Yere Wɔnwo Sũa Ngɔmhyɛ Bɔ Ɔwɔ Bible Nanu Ne

“Badwemmafoɛ de, bɛkɔte ye bo.”—DAN. 12:10.

DWEIN 98 Kyerɛwnsɛm no Fi Yehowa Hɔ

BƆ YƐBAASŨA Ɔ a

1. Ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne, nzu yeɛ ɔkɔboka yɛ maa yɛnye kɔgye yenwo kyɛ yekosũa ɔ?

 ABRANDEƐ bie bɔ bɛfrɛ ye Ben hãne kyɛ, “Ngɔmhyɛ ahoroɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne, sɛ mesũa a, ɔmaa menye gye paa.” Wɔ koso wɔnye gye yenwo kyɛ ekosũa Bible nu ngɔmhyɛ anaa? Anaa enwu ye kyɛ sɛ esũa a, ɛngɔte yebo hɔ? Anaa wɔde, ɔyɛ wɔ akwadworɔ kyɛ ekosũa Bible nu ngɔmhyɛ? Sɛ sɔ yeɛ ɔte a, nnɛmaa w’abanu bu. Ofikyɛ sɛ ɛbanwu bɔ yeti yeɛ Yehowa maa bɛhworɔle ngɔmhyɛ bɛbokale Bible naso a, ebia wɔnye kɔgye yenwo kyɛ ekosũa.

2. Nzu yeɛ adesũa he kɔhã yenwo dwirɛ ɔ?

2 Adesũa he kɔboka yɛ maa yekonwu bɔ yeti yeɛ odikyɛ yesũa ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne, ɔne atẽe bɔ yɛkɔhora yɛkɔfa so yekosũa ɔ. Afei koso, ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Daniel nwomaa nanu ne, yekosusu enu nyɔ nwo wɔ adesũa he anu. Ebiekũ koso, yekonwu kyɛbɔ sɛ yɛte sɔ ngɔmhyɛ nabo a, ɔkɔhora kɔboka yɛ ɔ.

NZUATI YEƐ ODIKYƐ ESŨA NGƆMHYƐ BƆ ƆWƆ BIBLE NANU NE Ɔ?

3. Ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne, sɛ yɛkɔte yebo a, nzu yeɛ odikyɛ yɛyɛ ɔ?

3 Sɛ yɛkɔhora yɛkɔte ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu nabo a, sana ebie boka yɛ. Ma yɛfa mvandoho bie yehyirehyire edwirɛ he anu. Fa ye kyɛ ɛkɔ nekaa bie bɔ ɛnze berɛ ɔ, yeɛ wɔ damvo bie bɔ ɔse atẽe naso hãhyirele wɔ kyɛ okoohyire wɔ berɛ. Sɛ ɔba sɔ a, wɔnye kɔgye paa kyɛ ɛkɔmaa wɔ damvo ne kɔboka wɔ so maa ɛmɔkɔhɔ ɔ. Yehowa tekyɛ yɛ damvo ne, ofikyɛ ɔse bɔ ɔla yɛ nyunu kyẽabie ɔ. Yeti sɛ yɛkɔhora yɛkɔte ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu nabo a, sana yɛbrɛ yɛnwo ase, na yɛsrɛ Yehowa kyɛ ɔboka yɛ.—Dan. 2:28; 2 Pet. 1:19, 20.

Sɛ yesũa ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne a, ɔkɔboka yɛ maa yɛkɔboa yɛnwo yɛkɔma nningyein bɔ okosisi kyẽabie ne (Nea ngyekyɛmuɛ 4)

4. Nzuati yeɛ Yehowa maa bɛhworɔle ngɔmhyɛ bɛbokale Bible naso ɔ? (Yeremia 29:11) (Nea foto ne koso.)

4 Awofoɛ biala pena kyɛ osi ye mmaamɔ yé, na sɔ ala yeɛ Yehowa koso pena kyɛ osi yɛ yé kyẽabie ɔ. (Kenga Yeremia 29:11.) Nakoso Yehowa te sonongo ofikyɛ ye de, ɔse bɔ okosi kyẽabie ɔ. Afei edwirɛ biala bɔ ɔkɔhã ne koso te nahorɛ. Yehowa bɔbɔ yeɛ ɔmaa bɛhworɔle ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne ɔ. Bɔ yeti yeɛ ɔyɛle sɔ yeɛ ole kyɛ, ɔpena kyɛ yedimoa yenwu nningyein bɔ okosisi kyẽabie, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a yɛkɔboa yɛnwo ɔ. (Yes. 46:10) Ɛhe maa yenwu kyɛ, Yehowa kuro yɛ dwirɛ, ɛhẽne ati yeɛ wamaa bahworɔ ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne, na ɔte akyɛdeɛ bɔ wafa wama yɛ ɔ. Nakoso nzu yeɛ ɔkɔboka wɔ maa ekonya gyidie kyɛ, ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne mukoraati kɔwa nu ɔ?

5. Mmrandeɛ ne ndaluwa bɔ bɛwɔ asafo nanu ne, nzu yeɛ bɛkɔhora bekosũa bekofi Max dwirɛ nanu ɔ?

5 Yeliemamɔ mmrandeɛ ne ndaluwa bɔ bɛwɔ asafo nanu ne, benu pẽe wɔ berɛ a, bɛne mmenia bɔ bɛmva Bible nanu dwirɛ bɛnnyɛ hwee yeɛ bɛkɔ sukuu ɔ. Odwu mmerɛ bie a, edwirɛ bɔ sɔ mmenia nemɔ kã fa Bible nanwo ne, ɔkora maa yeliemamɔ bɔ bɛte sɔ ne nya adwene kyɛ Bible nanu dwirɛ ne tte nahorɛ. Sɔ dwirɛ he bie tole aliemaa bie bɔ bɛfrɛ ye Max. Ɔhãne kyɛ, “Mmerɛ bɔ né mekɔ sukuu ne, nyane adwene kyɛ Yehowa Adanzefoɛ sõen bɔ m’awofoɛ wɔ nu ne, nna ye ngome yeɛ ɔte nahorɛ sõen ɔ. Afei koso, nyane adwene kyɛ Bible ne tte Nyameɛ dwirɛ.” Yede, nzu yeɛ Max awofoɛ yɛ fa bokale ye ɔ? Max toale ye dwirɛ naso kyɛ, “Ɔwɔ nu, sɔ adwene bɔ nyane ne, né ɔha me maame ne me baba paa, nakoso bamvɛ me so yaa, na mmom bɛtole bɛ boase betiele me.” Edwirɛ bɔ né ɔha Max ne, ye awofoɛ fale Bible ne bokale ye maa ɔtele yebo. Max koso yɛle nikyeebie fale edwirɛ bɔ né ɔha ye nanwo. Ɔhãne kyɛ, “Nzuane ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne, na ngãne bɔ masũa nanwo dwirɛ ngyirele bɛbɔ mene bɛ kɔ sukuu ne.” Nzu yeɛ ofili bɔ ɔyɛle nanu wale ɔ? Max toale ye dwirɛ naso kyɛ, “Ofi sɔ mmerɛ ne, nyane gyidie kyɛ Bible ne te Nyameɛ Dwirɛ.”

6. Sɛ w’adwene nu yɛ wɔ nãa wɔ Bible nu dwirɛ bie nwo a, nzuati yeɛ odikyɛ ɛyɛ nikyeebie fa yenwo ndɛ ɔ?

6 Kyɛbɔ yanwu ye wɔ Max dwirɛ nanu ne, sɛ wɔ koso enya adwene kyɛ Bible nanu dwirɛ ne tte nahorɛ a, ɛhẽne ngyire kyɛ ellé gyidie. Nakoso, odikyɛ ɛbɔ mmɔden kyɛ ɛkɔyɛ nikyeebie kɔfa yenwo ndɛ. Bɔ yeti yeɛ ɔte sɔ yeɛ ole kyɛ, sɛ w’adwene nu yɛ wɔ nãa wɔ nikyeebie nwo a, ɔte kyɛ buralɛ bie bɔ wali naakye ne. Sɛ ɔba sɔ a, odikyɛ ɛfa paint fa buralɛ nanwo ndɛ. Sɛ annyɛ ye sɔ a, ɔkɔsɛkye koraa. Sɔ ala yeɛ sɛ w’adwene nu yɛ wɔ nãa wɔ Bible nu dwirɛ bie nwo a, odikyɛ ebisa wɔnwo kyɛ, ‘Bɔ Bible ne kã fa kyẽabie nwo ne, aso nné gyidie kyɛ ɔkɔwa nu anaa?’ Bɔ ɔkɔboka wɔ maa ekonya gyidie bɔ ɔte sɔ ne, bɔ mmɔden kyɛ ekosũa Bible nu ngɔmhyɛ bɔ walimoa wawa nu nanwo nikye. Atẽe ahoroɛ bɔ ɛkɔhora kɔfa so kɔyɛ sɔ ne, ma yesusu enu biemɔ nwo.

BƆ ODIKYƐ ƐYƐ, MMERƐ BƆ ESŨA BIBLE NU NGƆMHYƐ Ɔ

Sɛ yɛkɔhora yɛkɔfa yɛnwo yɛkɔto Yehowa so kyɛbɔ Daniel yɛle ne a, odikyɛ yɛfa adwene pá yesũa ngɔmhyɛ ahoroɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne, yɛbrɛ yɛnwo ase, na yɛyɛ nhwehwɛmuɛ (Nea ngyekyɛmuɛ 7)

7. Nzu yeɛ ɔbokale Daniel maa osũane ngɔmhyɛ nanu dwirɛ ne yé ɔ? (Daniel 12:10) (Nea foto ne koso.)

7 Né Daniel to ye boase sũa ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne yé paa. Yɛ koso, yɛkɔhora yekosuesũa ye. Ɔnate kyɛ né Daniel pena kyɛ ɔte ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu nabo nati, adwene pá yeɛ né ɔfa sũa ɔ. Afei koso, né Daniel brɛ yenwo ase. Né Daniel se kyɛ, sɛ otie Yehowa na ɔkɔso di nahorɛ ma ye a, ɔkɔboka ye maa ɔkɔte ngɔmhyɛ nabo yé. (Dan. 2:27, 28; kenga Daniel 12:10.) Bɔ ɔmaa yenwu kyɛ né Daniel brɛ yenwo ase yɛ ole kyɛ, ɔfale yenwo tole Yehowa so kyɛ ɔboka ye. (Dan. 2:18) Ebiekũ koso, sɛ né Daniel sũa ngɔmhyɛ ahoroɛ ne a, né ɔto ye boase yɛ nhwehwɛmuɛ. Ebie yeɛ ole kyɛ, Daniel tole ye boase sũane tworɔnzɛm bɔ né ɔwɔ ye aberɛ so ne yé. (Yer. 25:11, 12; Dan. 9:2) Yede, yɛkɔyɛ sɛɛ né yahora yasuesũa bɔ Daniel yɛle ne?

8. Adwene beni yeɛ ebiemɔ fa kenga Bible ne ɔ, nakoso nzu yeɛ odikyɛ yɛyɛ ɔ?

8 Fa adwene pá sũa Bible ngɔmhyɛ. Ɛkɔhora kobisa wɔnwo kyɛ, ‘Aso nahorɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu bɔ mepena kyɛ menwu ye nati, yeɛ ɔmaa mesũa enu ngɔmhyɛ ne anaa? Sɛ sɔ adwene ne yeɛ ɛfa sũa Bible ne a, yede Yehowa kɔboka wɔ maa ɛkɔte yebo. (Yoh. 4:23, 24; 14:16, 17) Ebiemɔ wɔ berɛ a, bele adwene kyɛ mvomsoɛ wɔ Bible nanwo. Ɛhẽne ati sɛ bɛkenga a, bɛbɔ mmɔden kyɛ bekonwu nekaa bɔ sɔ mvomsoɛ nemɔ wɔ ne. Sɛ benwu ye sɔ a, begyina ɛhẽne aso bɛkã kyɛ Bible nanu dwirɛ ne tte nahorɛ, yeti bɛbɔ bɛ bra kyɛbɔ bekuro ɔ. Nakoso yɛde, odikyɛ yɛfa adwene pá yɛkenga Bible ne mmerɛ biala. Sɛ ɛhẽne la ahãmeɛ a, odikyɛ yenya subaen bie bɔ yenwo hia, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, yɛkɔhora yɛkɔte ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu nabo ɔ.

9. Sɛ yɛpena kyɛ yɛte ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu nabo a, subaen beni yeɛ odikyɛ yenya ɔ? Kyirekyire nu.

9 Brɛ wɔnwo ase. Mmenia bɔ bɛbrɛ bɛnwo ase ne, Yehowa kuro bɛ dwirɛ, na wahyɛ bɔ kyɛ ɔkɔboka bɛ. (Yak. 4:6) Yeti, sɛ yɛpena kyɛ yɛte ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu nabo a, odikyɛ yɛbɔ Yehowa mbaeɛ maa ɔboka yɛ. Afei koso, sɛ yɛbrɛ yɛnwo ase a, yekole yɛkɔto nu kyɛ, Yehowa nate akoaa nahorɛniɛ naso yeɛ ɔboka yɛ maa yɛte Bible nabo ɔ. (Luka 12:42) Yehowa de, ɔtte Nyameɛ bɔ ɔyɛ ye nningyein basabasa, yeti ɔnate ahyehyɛdeɛ kõmapɛ so yeɛ ɔboka yɛ maa yɛte ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu nabo ɔ.—1 Kor. 14:33; Ɛfe. 4:4-6.

10. Nzu yeɛ asũa afi Esther dwirɛ nanu ɔ?

10 To wɔ boase yɛ nhwehwɛmuɛ. Ngɔmhyɛ ahoroɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne, pena kõ bɔ wɔnye gye yenwo, na yɛ yenwo nhwehwɛmuɛ. Sɔ yeɛ aliemaa brasua bie bɔ bɛfrɛ ye Esther yɛle ɔ. Ngɔmhyɛ ahoroɛ bɔ ɔfa Mɛsaya nanwo ne, né ɔpena kyɛ osũa yenwo nikyee kɔ sĩɛ. Esther hãne kyɛ, “Mmerɛ bɔ nyane afoɛ 15 ne, né mepena kyɛ menwu kyɛ, ngɔmhyɛ ahoroɛ bɔ ɔfa Yesu nwo ne, bɛhworɔle kora yeɛ bɛwo ye anaa. Yeti, mmɔle mmɔden kyɛ ngɔyɛ nu nhwehwɛmuɛ.” Afei koso, edwirɛ bɔ ɔwɔ nwomaa ahoroɛ bie bɔ bɛfrɛ ye Dead Sea Scrolls nanu bɔ ɔfa Mɛsaya nanwo ne, Esther kengale, na ɛhẽne bokale ye paa. Esther toale ye dwirɛ naso kyɛ, “Edwirɛ bɔ ɔfa Kristo nanwo bɔ ɔwɔ sɔ nwomaa ahoroɛ nanu ne, enu biemɔ wɔ berɛ a, bɛhworɔle kora yeɛ bɛwo Yesu ɔ, nakoso bɔ ɔhã fale Yesu nwo ne mukoraati wale nu pɛpɛɛpɛ. Ɛhẽne maa nwuni kyɛ Bible ne te Nyameɛ Dwirɛ amba.” Esther sa hãne kyɛ, “Ngɔmhyɛ bɔ ɔfa Mɛsaya nanwo ne, ngengale yenwo dwirɛ pẽe kora yeɛ mete yebo ɔ.” Mmerɛ bɔ Esther tele edwirɛ nabo ne, yenye gyele paa. Yede, Bible nu dwirɛ ahoroɛ bɔ né Esther nde yebo bɔ ɔtole ye boase yɛle nu nhwehwɛmuɛ ne, nzu yeɛ ofili nu wale ɔ? Esther hãne kyɛ, “Bɔ masũa mafa Bible nanwo ne, wamaa male mato nu kyɛ enu dwirɛ ne te nahorɛ.”

11. Sɛ yedé yɛto nu kyɛ Bible te nahorɛ a, sɛɛ yeɛ ɔboka yɛ ɔ?

11 Sɛ yenwu kyɛ Bible nu ngɔmhyɛ bie awa nu a, ɔmaa yɛkɔso yɛfa yɛnwo yɛto Yehowa so, na yɛyere yɛnwo kyɛ yɛkɔfa ye akwangyerɛ yɛkɔyɛ adwuma. Afei koso ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nu ne, enu pẽe nala kã asetena pá bɔ yekonya ye kyẽabie nanwo dwirɛ. Yeti sɛ yesũa a, ɔkɔboka yɛ maa yekogyina ɔhaw biala bɔ yɛfa nu wɔ y’asetena nu ne noa. Ngɔmhyɛ ahoroɛ bɔ ɔwɔ Daniel nwomaa nanu ne, ɛmɔma yesusu enu nyɔ bie bɔ wawa nu ɛnnɛ nanwo kãa. Sɛ yɛte sɔ ngɔmhyɛ nemɔ bo yé a, ɔkɔboka yɛ maa yekosi gyinayɛɛ pá.

SONALUWAA NE, YE GYA TASAA BƆ YE BUE BIE TE ƐFAA, NA YE BUE BIE TE BURALƐ NE, SƐ ƐTE YEBO A, SƐƐ YEƐ ƆKƆBOKA WƆ Ɔ?

12. Sonaluwaa ne, ye gya tasaa bɔ ɔte ‘buralɛ ne ɛfaa bɔ bali afra ne,’ ogyi berɛ ma nzu? (Daniel 2:41-43)

12 Kenga Daniel 2:41-43. Mmerɛ bɔ né Daniel kyire nnaleɛ bɔ Ɔhene Nebukadenesa hyene nabo ne, ɔhãne kyɛ sonaluwaa bɔ onwuni ye ne, ye gya tasaa ne te ‘buralɛ ne ɛfaa bɔ bali afra ɔ.’ Tworɔnzɛm foforɛ bɔ ɔwɔ Daniel nwomaa ne, ɔne Nyekyire nwomaa nanu ne, ɔmaa yenwu kyɛ, ɛnnɛ Britain ne America yeɛ bɛte awaen bɔ bele tumi paa wɔ ewiase ɔ. Sɔ awaen bɔ bele tumi wɔ ewiase mukoraati ne, Daniel hãne yenwo dwirɛ kyɛ “ahennie ne bue bie nwo kɔyɛ se, na ye bue bie koso kɔyɛ mmerɛ.” Nzuati yeɛ ahennie ne bue bie kɔyɛ mmerɛ ɔ? Ofikyɛ mmenia bɔ bɛwɔ sɔ ahennie nanu, bɔ begyi berɛ bɛma ɛfaa ne, bɛmaa ɔyɛ se ma Britain ne America awaen ne kyɛ bɛkɔyɛ bɔ bɛ bɔbɔ bekuro ɔ. b

13. Nzu yeɛ yɛkɔhora yekosũa yekofi Daniel ngɔmhyɛ he anu ɔ?

13 Sonaluwaa bɔ Daniel hãne yenwo dwirɛ wɔ Nebukadenesa nnaleɛ nanu ne, nningyein pẽe yeɛ yɛkɔhora yekosũa yekofi nu ɔ. Bɔ olimoa, Britain ne America ala bɛnwo ali wɔ atẽe pẽe so kyɛ bɛte awaen bɔ bele tumi ɔ. Ebie yeɛ ole kyɛ, wɔ Ewiase Kõɛ I ɔne Ewiase Kõɛ II nanu ne, Britain ne America hãne bɛnwo bɔle nu lili maen pẽe so ngunim. Nakoso mmenia bɔ bɛte sɔ maen nyɔ he anu ne, odwu mmerɛ bie a, bɛkora bedwɔso betia awaen ne. Ɔnate ɛhe ati, ɔyɛ se ma sɔ awaen hemɔ kyɛ bɛkɔhora bɛkɔyɛ bɔ bɛ bɔbɔ bekuro ɔ, na ɛhe maa bɛyɛ mmerɛ. Bɔ ɔtɔ so nyɔ, Britain ne America awaen ne yeɛ ɔte Ewiase Ahennie bɔ ɔpɛ yebo ɔ. Sɔ awaen ne kɔhɔso koli tumi kodwu kyɛ Nyameɛ Ahennie ne kɔɔsɛkye awaen ahoroɛ bɔ ɔwɔ ewiase mukoraati ne. Ɔwɔ nu kyɛ, ɔtɔ mmerɛ bie a, maen ahoroɛ biemɔ dwɔso tia tumi bɔ Britain ne America le ye ne, nakoso awaen foforɛ biala nne berɛ bɔ ɔkɔwa koosie Britain ne America gya nu, na wali ewiase mukoraati so ɔ. Daniel ngɔmhyɛ ne amaa yate yebo kyɛ, “nyɔboɛ” bɔ ɔte fili anwuro oobubuli sonaluwaa ne gya tasaa ne, ogyi berɛ ma Nyameɛ Ahennie ne. Bɔ yeti yeɛ ɔte sɔ yeɛ ole kyɛ, Daniel ngɔmhyɛ ne amaa yanwu kyɛ sɔ nyɔboɛ ne, ɔkɔɔsɛkye sonaluwaa ne gya tasaa bɔ ogyi berɛ ma Britain ne America, bɔ baha bɛnwo babɔ nu bedi tumi wɔ ewiase mukoraati ne.—Dan. 2:34, 35, 44, 45.

14. Ngɔmhyɛ bɔ ɔfa sonaluwaa ne gya tasaa bɔ ye bue bie te buralɛ, na ye bue bie te ɛfaa nwo ne, sɛ yɛte yebo a, sɛɛ yeɛ ɔkɔboka yɛ ɔ?

14 Daniel ngɔmhyɛ bɔ ɔfa sonaluwaa ne gya tasaa bɔ ye bue bie te buralɛ, na ye bue bie te ɛfaa nwo ne, aso edé di kyɛ ɔte nahorɛ anaa? Gyinayɛɛ ahoroɛ bɔ esisi ye ɛnnɛ ne, yeɛ okohyire kyɛ edé sɔ ngɔmhyɛ ne di ɔ. Sɛ ele gyidie kyɛ ɔngɔhyɛ bɛkɔsɛkye sɔ ewiase he a, ɛngɔpere wɔnwo kyɛ ɛkɔboa esikaa anaa agyapadeɛ pẽe noa kogua berɛ. (Luka 12:16-21; 1 Yoh. 2:15-17) Afei koso, sɛ ɛte sɔ ngɔmhyɛ nabo yé paa a, ekonwu kyɛ asɛnga adwuma nanwo hia, yeti ɛkɔyere wɔnwo kɔyɛ. (Mat. 6:33; 28:18-20) Yeti, sɛ esũa sɔ Bible nu ngɔmhyɛ he a, bisa wɔnwo kyɛ, ‘Aso atẽe bɔ mefa so mebɔ me bra, ɔne gyinayɛɛ ahoroɛ bɔ mesisi ye wɔ m’asetena nu ne, okyire kyɛ mele gyidie kyɛ ɔngɔhyɛ Nyameɛ Ahennie ne kɔsɛkye aseɛ so ahennie mukoraati anaa?’

BƆ ƆKƆ SO WƆ “SORƆ DƆ HENE NE” ƆNE “NGWAEN DƆ HENE NE” B’AFĨA NE, NZU YEƐ ƆMAA YENWU YE Ɔ?

15. Nwamɔ yeɛ begyi berɛ bɛma “sorɔ dɔ hene ne,” ɔne “ngwaen dɔ hene ne” ɛnnɛ ɔ? (Daniel 11:40)

15 Kenga Daniel 11:40. Daniel yeti 11 ne kã ahemvo nyɔ bie bɔ benu biala pere kyɛ okoli tumi wɔ ewiase mukoraati nanwo dwirɛ. Sɛ yɛfa edwirɛ foforɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu yɛtoto ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Daniel nwomaa nanu nanwo a, yenwu ye kyɛ “sorɔ dɔ hene ne,” ogyi berɛ ma Russia ne maen ahoroɛ bɔ bɛboka yeso ne. Afei, “ngwaen dɔ hene ne” koso gyi berɛ ma Britain ne America bɔ bedi ewiase mukoraati so tumi ne. c

Ɛpɔen bɔ “sorɔ dɔ hene ne,” ɔne “ngwaen dɔ hene ne” fa ba bɛbɔ bɛsõ Yehowa naso ne, sɛ yɛte yebo kyɛ ɔte Bible ngɔmhyɛ bɔ ɔba nu a, ɔkɔmaa yɛ gyidie kɔyɛ se, na esuroen ngɔhã yɛ (Nea ngyekyɛmuɛ 16-18)

16. Aliemaamɔ bɔ bɛwɔ maen bɔ “sorɔ dɔ hene ne” di so nanu ne, ɔhaw beni yeɛ bɛfa nu ɔ?

16 Yehowa Adanzefoɛ bɔ bɛwɔ maen ahoroɛ bɔ “sorɔ dɔ hene ne” di so nanu ne, ɔnate kyɛ ɔtane bɛnye nati, wamaa benwu amaneɛ paa. Aliemaamɔ bɔ bɛwɔ sɔ maen ahoroɛ nanu ne, ɔnate Yehowa bɔ bɛsõ ye nati, bɛbo ebiemɔ, na bɛfa ebiemɔ koso begua prisã. Nakoso, bɔ “sorɔ dɔ hene ne” yɛ mukoraati sĩ ne, esuroen hãnne aliemaamɔ na mmom, wamaa bɛ gyidie ayɛ se. Yede, nzuati yeɛ esuroen hãnne aliemaamɔ ɔ? Ofikyɛ bɛse kyɛ bɔ bɛfa nu ne, ɔmaa ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Daniel nwomaa nanu ne ba nu. d (Dan. 11:41) Yɛ koso, sɛ yenwu kyɛbɔ yeliemamɔ bɔ bɛte sɔ ne fa akokoduro gyina bɔ bɛfa nu ne noa a, ɔhyɛ yɛ ngunaen maa yɛkɔso yedi nahorɛ yɛma Yehowa.

17. Yehowa Adanzefoɛ bɔ bɛwɔ maen ahoroɛ bɔ “ngwaen dɔ hene ne” di so nanu ne, ɔhaw beni yeɛ bɛfale nu ɔ?

17 Mmerɛ bie bɔ wapɛ nu ne, “ngwaen dɔ hene ne” koso fale ɛpɔen wale Yehowa Adanzefoɛ so. Ebie yeɛ ole kyɛ, wɔ afoɛ 1900 nanu berɛ ne, ɔnate kyɛ aliemaamɔ angyina ebiala sĩ wɔ amanyɔnzɛm nu nati, bɛfale benu pẽe beguale prisã. Afei koso, bɛyele Yehowa Adanzefoɛ ngwalaa pẽe ali befili sukuu ahoroɛ nu. Ɛnnɛ koso, Yehowa Adanzefoɛ bɔ bɛwɔ maen ahoroɛ bɔ “ngwaen dɔ hene ne” di so nanu ne, ɔnate kyɛ bɛpena kyɛ bedi nahorɛ bɛma Yehowa nati, beyia ɔhaw foforɛ. Enu kõ yeɛ ole kyɛ, sɛ odwu mmerɛ bɔ bɛto aba wɔ maen bie nu a, edwirɛ bɔ amanyɔfoɛ kã ne, sɛ aliemaa bie aanea yé a, ɔkɔhora kɔlakalaka ye maa okooli bɛ sĩ. Ebia sɔ aliemaa ne, ɔngɔhɔ ngɔto aba ne bie. Nakoso wɔ ye ahõne nu ne, onyane a, ahãa amanyɔkue pɔtẽe bie yeɛ wali ngunim wɔ abatoɔ nanu ɔ. Yeti bɔ ɔkɔyɛ na yangyina amanyɔkue bie sĩ wɔ y’ahõne nu ne, odikyɛ yɛnea yɛ nneyɛɛ, ɔne yɛ dwudwolɛ yé mmerɛ bɔ bɛto aba ne.—Yoh. 15:18, 19; 18:36.

18. Bɔ ɔkɔso wɔ “ngwaen dɔ hene ne,” ɔne “sorɔ dɔ hene ne” b’afĩa ne, nzuati yeɛ odikyɛ ɔmaa yɛ gyidie yɛ se ɔ? (Nea foto ne koso.)

18 Mmenia bɔ benné Bible ngɔmhyɛ benni ne, sɛ benwu kyɛ “ngwaen dɔ hene ne,” wafa kõɛ waateta “sorɔ dɔ hene ne” a, ɔmaa esuroen kã bɛ. (Dan. 11:40) Sɔ ahemvo nyɔ he mukoraati ayɛ bɔmb mbirimbiri, bɔ sɛ bɛto a ɔkɔhora kɔsɛkye nikyee biala bɔ ɔwɔ aseɛ he aso ɔ. Nakoso, yɛse kyɛ Yehowa ngɔma bɛ atẽe maa bɛngɔyɛ sɔ llé. (Yes. 45:18) Yeti, kyɛ ahãa yɛkɔmaa esuroen kɔhã yɛ ne, odikyɛ yɛmaa bɔ ɔkɔso wɔ “sorɔ dɔ hene ne,” ɔne “ngwaen dɔ hene ne” b’afĩa ne maa yɛ gyidie yɛ se. Ofikyɛ bɔ sɔ ahemvo nyɔ hemɔ yɛ ne, ɔmaa yenwu kyɛ ɔngɔhyɛ ewiase he kɔhɔ ayieleɛ.

KƆSO SŨA BIBLE NGƆMHYƐ AHOROƐ NEMƆ YÉ

19. Nzu yeɛ odikyɛ yɛhyɛ ye nzorɛ wɔ Bible ngɔmhyɛ nwo ɔ?

19 Bible ngɔmhyɛ biemɔ wɔ berɛ a, yɛnze atẽe bɔ ɔkɔfa so kɔwa nu ɔ. Diyifoɛ Daniel po, ngɔmhyɛ ahoroɛ bɔ ɔhworɔle ne, nna ye mukoraati yeɛ né ɔte yebo ɔ. (Dan. 12:8, 9) Nakoso, sɛ yɛnze atẽe pɔtẽe bɔ Bible ngɔmhyɛ bie kɔfa so kɔwa nu a, ɛhẽne ngyire kyɛ ɔngɔhora ngɔwa nu. Yeti yele gyidie paa kyɛ, ngɔmhyɛ ahoroɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne, Yehowa kɔboka yɛ maa yɛkɔte yebo wɔ mmerɛ bɔ ɔte pá nu, kyɛbɔ ɔyɛle ye tete ne.—Amos 3:7.

20. Bible ngɔmhyɛ benimɔ yeɛ ɔngɔhyɛ ɔkɔwa nu ɔ?

20 Ɔngɔhyɛ bɛkɔhã ye wɔ ewiase mukoraati kyɛ, “Yɛle asomdwee ne anwotɔ.” (1 Tɛs. 5:3) Ɛhẽne sĩ ne, awaen ahoroɛ bɔ bɛwɔ ewiase ne kɔsɛkye ngondombo sõen pasaa. (Nye. 17:16, 17) Afei, awaen ahoroɛ ne kɔto kowura bɛbɔ bɛsõ Nyameɛ naso. (Hes. 38:18, 19) Ɛhẽne sĩ ne, Amagedon kõɛ ne kɔfa sɔ nningyein ne mukoraati kɔwa ayieleɛ. (Nye. 16:14, 16) Yele gyidie paa kyɛ, ɔngɔhyɛ sɔ nningyein bɔ yahã yenwo dwirɛ ne mukoraati kosisi. Ɛmɔma yɛla yɛ Baba bɔ ɔwɔ anwuro ne ase kyɛ waboka yɛ maa yate Bible nu ngɔmhyɛ nabo yé ɔ. Mmerɛ bɔ yɛnwondɛ kyɛ sɔ edwirɛ hemɔ mukoraati kɔwa nu ne, ɛmɔma yɛyere yɛnwo yesũa ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne yé, na yɛboka mmenia maa bɛ koso bɛyɛ sɔ.

DWEIN 95 Hann no Kɔ So Hyerɛn

a Ɔmva yenwo ne ɔhaw bɔ ɔwɔ ewiase he anu ɛnnɛ ne, yele gyidie paa kyɛ, ɔngɔhyɛ nningyein kɔyɛ yé. Nakoso sɛ yɛkɔhɔ so yekonya gyidie bɔ ɔte sɔ a, sana yɛyere yɛnwo yesũa ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne. Adesũa he kɔboka yɛ maa yekonwu bɔ yeti yeɛ odikyɛ yɛyere yɛnwo yesũa ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne ɔ. Afei koso, ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Daniel nwomaa nanu ne, yekosusu enu nyɔ nwo, na yɛkɔnea kyɛbɔ sɛ yɛte sɔ ngɔmhyɛ nemɔ bo a, ɔkɔboka yɛ ɔ.

b Sɛ ɛpena ɛhe anwo dwirɛ pẽe a, nea Ɛwɛnelɛ Waen bɔ ɔwɔ Twi nu bɔ ɔwale June 15, 2012 bɔ ye dwirɛti yeɛ ole “Yehowa Kyerɛ Nea ‘Etwa Sɛ Ɛba Ntɛm’” ne, ngy. 7-9.

c Nea Ɛwɛnelɛ Waen bɔ ɔwɔ Twi nu bɔ ɔwale May 2020 ne, edwirɛ bɔ yenwa, “Hena Ne ‘Atifi Fam Hene No’ Nnɛ?,” ngy. 3-4.

d Nea Ɛwɛnelɛ Waen bɔ ɔwɔ Twi nu bɔ ɔwale May 2020 ne, edwirɛ bɔ yenwa, “Hena Ne ‘Atifi Fam Hene No’ Nnɛ?,” ngy. 7-9.