Gue na tënë ti yâ ni

HUNDA TI AMASEKA

Nyen la mbi doit ti hinga na ndö ti sexto?

Nyen la mbi doit ti hinga na ndö ti sexto?

 Sexto ayeke nyen?

 “Sexto” ayeke tokuango na lege ti téléphone amessage, afoto wala avidéo na ndö ti bungbingo koli na wali. Mbeni koli atene: “Laso, azo mingi abâ so ayeke mbeni nzoni fason ti sarango lisoro la. Ala yeke tokua message na mba na hio tongaso na pekoni ala komanse ti tokua afoto so terê ti ala ayeke senge na yâ ni.”

 Azo ayeke sara ni ngbanga ti nyen? Mbeni procureur atene na yâ ti mbeti The New York Times so, ti ambeni maseka, “ti zia foto ti zo so mo na lo ayeke sigi terê ti lo senge na ndö ti téléphone ti mo, mo ye ti fa na amba ti mo so mo komanse déjà awe ti bungbi koli na wali.” Mbeni maseka-wali [ti ngu 17] airi ni même “bungbingo koli na wali so ayeke ga na kpale ape.” Lo tene nga so, “mo lingbi ti mû ngo na peko ni ape wala ti kangbi akobela ti koli na wali na zo ape.”

 Ambeni raison so ndali ni amaseka ayeke tokua sexto ayeke so:

  •   Ti zia nzara ti ala na yâ ti mbeni zo so ala ye ti bungbi na lo.

  •   Ambeni zo atokua ni na ala na apusu ala ti sara nga tongaso.

Akpale ti peko ti sexto ayeke so wa?

  Gï na ngoi so mo tokua mbeni foto awe, foto ni so ayeke ti mo wani encore ape na mo peut nga ti kanga lege na ye so a yeke sara na foto ni so ape nga ye so apeut ti sara na ni ti buba na iri ti mo. Mbeni wagingo nda ti ye so iri ti lo ayeke Amanda Lenhart atene: “Fadeso a yeke ngangu oko ape na azo ti tokua wala ti bata apreuve ti asioni sarango ye ti amba ti ala tongaso si azo aba ni.”

 Na ambeni ngoi

  •    Tongana a tokua na mbeni zo afoto so a zia terê ti zo senge dä, lo nga kue lo kiri lo tokua ni na ambeni kamarade ti lo ti sara si terê ti ala anzere.

  •    Ti vengé terê ti ala, ambeni maseka-koli mingi ayeke kangbi na ambeni zo, afoto ti angbene ndeko ti ala so ala sara ni terê ti ala senge.

 MO HINGA? Mingi ni, a haka sexto tongana langongo na molenge wala tongana kangbingo porno na amolenge. A gue même na ambeni maseka so atokua sexto na gbele ngbanga teti a bâ ala tongana azo so ayeke bungbi koli na wali kirikiri.

Bible atene ti lo nyen?

  Bible ayeda na bungbingo koli na wali na yâ ti mariage (aProverbe 5:​18). Me, lo ke na kuru go asarango ye kue so andu bungbingo koli na wali na popo ti azo so ade asara mariage ape. Bâ aversê ti Bible so:

  •   “Zia a sara tënë ti lango-sioni, tënë ti sioni ye nde nde kue wala ti bê ti warango ye na popo ti ala pëpe, nga zia a sara tënë ti sarango ye ti kamene, abuba tënë nga na angia ti buba na popo ti ala pëpe.”​​—​aÉphésien 5:​3, 4.

  •   “Ala sara si amembre ti terê ti ala so ayeke na sese so akui tongana andu lango-sioni, sioni ye, nzara ti terê so akanga ni pëpe, sioni nzara ti bê na sarango bê ti ye.”​​—​aColossien 3:​5.

 Aversê so awa e ti sara hange gï pëpe na “lango-sioni” (bungbingo koli na wali sân mariage), me nga na “asioni ye” (asioni sarango ye so apeut ti sara si zo aga sioni na lê ti Nzapa) nga na “anzara ti terê so akanga ni pëpe (a ye pëpe ti sara tënë ti yengo terê ti koli na wali so ayeke na lege ni me a ye ti sara tënë ti sioni nzara ti terê so apeut ti sara si zo asara ambeni ye so asara si lo ga sioni na lê ti Nzapa).

 Hunda terê ti mo:

  •   Tongana nyen la sexto ayeke mbeni fason ti sarango “sioni ye”?

  •   Na lege wa la a ndu nga “nzara ti terê so akanga ni pëpe”?

  •   Ngbanga ti nyen la nzara ti bâ wala ti tokua afoto so terê ti zo ayeke senge na yâ ni ayeke “sioni”?

 Aversê ti Bible so ayeke fa encore ambeni raison so apusu e ti kpe sexto.

  •   “Mo sara ngangu kue ti duti mbeni zo so anzere na lê ti Nzapa, mbeni wakua so mbeni ye ti sara kamene na lo ayeke dä pëpe.”​—​2 Timothée 2:​15.

  •    “A yeke nzoni ala bâ wala dutingo ti ala ayeke tongana nyen na lege ti sarango ye so ayeke nzoni-kue nga na akusala so afa so ala voro Nzapa na bê ti ala kue.”​—​2 Pierre 3:​11.

 Aversê so afa ye ti nzoni so zo ayeke wara tongana lo duti na anzoni sarango ye. Tongana mo yeke na asarango ye so alingbi na gonda, mo yeke gï bê ti mo pëpe ndali ti mbeni sioni ye so mo sara.—a​Galate 6:​7.

 Hunda terê ti mo:

  •    Sarango ye ti mbi ayeke tongana nyen?

  •    Eskê mbi yeke kpe ti buba iri ti azo?

  •    Eskê a yeke nzere na mbi ti bâ mbeni ye so ayeke son bê ti amba ti mbi?

  •    Tongana nyen la sexto apeut ti buba iri ti mbi ?

  •    Tongana nyen la sexto alingbi ti sara si babâ na mama ti mbi asara confiance na mbi encore ape?

 MBENI YE SO ASI Mbeni maseka-wali [ti ngu 23] atene: “Mbeni kamarade ti mbi ayeke sigi na mbeni koli na hondengo ni. Na pekoni, lo tokua afoto ti lo so lo sara terê ti lo senge na koli ni, na koli ni nga asara tongaso. Nduru na lango use na pekoni, babâ ti maseka-wali ni amû téléphone ti maseka-wali ni ti bâ aye so ayeke na yâ ni. Kota vundu asara lo na ngoi so lo tï na ndo ti amessage ni. Lo hunda maseka-wali ni na ndo ni, na maseka ni ayeda so ni la ni tokua ni. Mbi hinga so maseka-wali ni aregretté ye so lo sara so, me kota vundu ahon ndö ti babâ na mama ti lo na li ti ala aga kirikiri. Ala hinga même ape wala ala peut encore ti sara confiance na lo.”

 Ye so ayeke si ka: Sexto ayeke sara sioni na zo so atokua ni nga na zo so abâ ni. Mbeni maseka-wali ti ngu 18 so copain ti lo apusu lo ti tokua sexto atene: “Bê ti mbi ason mingi na terê ti mbi wani na mbi bâ so mbi ne encore na lê ti mbi wani ape.”

 Teti so sexto alingbi ti sara sioni na mo wala na ambeni zo na même ti gue na mo na gbele ngbanga, a yeke duti nzoni ndali ti mo tongana mo mû peko ti wango ti Bible so:

  •   “Mo kpe yongoro na anzara ti bê so ayeke gbu ka amaseka.”​—​2 Timothée 2:​22.

  •   “Zi lê ti mbi na terê ti ye so ayeke senge senge ye.”​—​Psaume 119:​37.

Mo yeke sara nyen?

  Sara ye alingbi na wango ti Bible na yâ ti mbeni vrai ye so asi. Diko atënë ti Janet so, na pekoni soro sarango ye so mo bâ ti mo so ayeke nzoni.

 “Mbeni lâ mbi tingbi na mbeni maseka-koli, na e mû numéro ti mba. Na yâ ti alango so aga na peko ni lo hunda na mbi ti tokua na lo mbeni foto so mbi sara ni gï na caleçon.”​—​Janet.

 Mo pensé so alingbi Janet asara nyen? Ka tongana a yeke mo, mo yeke sara nyen?

  •  KOZO YE NI Mo peut ti tene: ‘Mbeni sioni ye oko ayeke ti lo dä ape. Ka tongana mbi na lo e gue na plage, eskê lo yeke bâ ande mbi na yâ ti bongo ti sukulango na ngu ape?’

  •  USE YE NI Mo peut ti tene: ‘Mbi hinga vrai ye so lo ye ti sara ape. Zia mbi tokua na lo kamême mbeni foto so afa mbeni mbage ti terê ti mbi na fade mbi yeke bâ ye so ayeke passé na pekoni.’

  •  OTA YE NI Mo peut ti tene: ‘Ye so agbu bê ti koli so ayeke gï tënë ti bungbingo koli na wali awe. Mbi yeke supprimé message ti lo ni.’

 Ota sarango ye ni la ayeke nzoni, ni la ape? Bible atene: “Zo so lê ti lo ahan abâ kpale, na lo honde terê ti lo, me azo so ahinga ndo mingi pëpe ague gï guengo na lê ni, na ala wara ye ti pekoni.”​—​aProverbe 22:3.

 Kete exercice so e londo ti sara so afa na gigi ye so ayeke gue na zo ti tokua asexto nga ti sara ambeni sioni ye: Mo yeke soro akamarade ti mo nzoni? (aProverbe 13:​20). Mbeni maseka-wali ti ngu 27 so iri ti lo ayeke Sarah atene: “Sara kamarade na azo so mo hinga so ala yeke yeda ande na sioni sarango ye ape.” Delia, mbeni maseka-wali ti ngu 24 atene so “ambeni zo so mo iri ala akamarade ti mo ayeke aidé mo ape ti bata nzoni bibe ti mo, me ala yeke buba gi ni”. “Tongana ala yeke na asarango ye so ague nde na ndia ti Nzapa, ala yeke pusu mo ti sara ye ague nde na aye so mo hinga ayeke na lege ni. Eskê a yeke vrai ye so mo ye la?”