Tâ kamarade ayeke mbeni zo so mo peut ti sara confiance na lo. Tongana ti avrai ita so aye terê, tâ kamarade ayeke zo so ayeke be-ta-zo, lo yeke pensé na mba ti lo, surtout na ngoi ti akpale.

 “Tâ kamarade aye mba ti lo na ngoi kue.” A peut nga ti kiri na peko ti tënë ni so na “mbeni kamarade aye mba ti lo lakue.” Tënë ti Hébreu so a kiri peko ni na “ye” andu gï pëpe sentiment so mbeni zo ayeke na ni na mbage ti mba ti lo. Andu nga ye so mbeni zo ayeke sara na mba ti lo ti fa so lo ye lo (1 aCorinthien 13:4-7). Akamarade so aye terê tongaso ayeke ngbâ be-ta-zo na mba même tongana mbeni ye aye ti buba yâ ti songo ti ala, na tapande, tongana ala mä terê ape wala tongana ala tingbi na kpale na yâ ti gigi ti ala. Nga, ala yeke pardonné mba na bê ti ala kue (aProverbe 10:12). Mbeni kamarade ayeke sara bê na terê ti mba ti lo ape tongana lo bâ so mba ti lo ni awara aye ti nzoni. Me, lo yeke duti na ngia legeoko na kamarade ti lo ni.—aRomain 12:15.

 ‘Tâ kamarade . . . ayeke mbeni ita so a dü lo ndali ti angoi ti vundu.’ Tënë ti proverbe so afa so aita ayeke azo so ayeke nduru mingi na mba. Tongaso, tongana e sara kue ti aidé mbeni kamarade so ayeke na yâ ti kpale, e yeke sara ye na lo tongana vrai ita ti lo. Na ndö ni, akpale apeut ape ti kangbi yâ ti songo so ayeke na popo ti ala. Me, songo ti ala ayeke kpengba ndali ti so ala ndoye mba nga ala sara ye na mba na nengo zo.

 Na yâ ti mbeti ti aProverbe, mo yeke wara atënë ti ndara nga na awango so a sû ni na mbeni fason so ayeke simple nga so ayeke pusu azo so ayeke diko ni ti gbu li. Gbia  Salomon la asû kota mbage ti mbeti ti Bible so. Fason so lo sû na ni ague oko na fason ti sungo suma-tene na yanga ti Hébreu ti ândö. Lo sara kua ape na atënë so totongo ni akpa terê, me lo sara kua na atënë so idée ni ague oko, wala so ague tâ nde na kozo idée ni. A-Proverbe 17:17 ayeke tapande ti mbeni suma-tene so use idée ni afa ye mingi na ndö ti kozo idée ni. A-Proverbe 18:24 ayeke tapande ti mbeni suma-tene so a-idée ni ayeke tâ nde. Versê ni atene: “Ambeni zo ayeke dä so ayeke nduru ti sara gï sioni na mba na popo ti ala, me mbeni kamarade ayeke dä so aye zo ahon ita ti zo ni.”

 Na temps so Salomon ayeke sû aProverbe 17:17, peut-être lo yeke pensé lani na songo ti kamarade so ayeke na popo ti babâ ti lo David, nga na Jonathan so ayeke molenge ti Gbia Saül (1 Samuel 13:16; 18:1; 19:1-3; 20:30-34, 41, 42; 23:16-18). Atâa so David na Jonathan ayeke afami ape, ala ye terê tongana aita. Jonathan azia lani même fini ti lo na lê ti kuâ ndali ti kamarade ti lo so ade maseka. a

 “Tâ ndeko andoye lakue; na lâ ti ye ti vundu, lo yeke tongana tâ ita.”—La Sainte Bible en sango.

 “Ndeko ti mo aye terê na mo lakue, ala dü na mo ita tënë ti lâ ti mawa.”—Tene ti Nzapa, Kozo Mbouki.

 Bâ nduru vidéo so ti bâ ambeni ye so ayeke na yâ ti mbeti ti aProverbe.