1, 2. (a) Na ngoi wa si mbeni matabisi so mo wara ayeke duti na ngele mingi na lê ti mo? (b) Ngbanga ti nyen a lingbi ti tene so fini ti Jésus so lo mû na sandaga ayeke matabisi so ahon atanga ni kue so mo lingbi ti wara na yâ fini ti mo?

NA POPO ti amatabisi kue so mo wara na yâ ti fini ti mo, so wa ayeke kota mingi ahon atanga ni kue? A yeke pëpe gi matabisi so mo futa nginza mingi ti wara ni si ayeke kota mingi, teti biani a yeke pëpe wungo ti nginza so zo afuta ti wara na mbeni matabisi si ayeke fa tâ ngele ti matabisi ni. Me nde na so, mbeni matabisi ayeke duti na ngele mingi na lê ti mo tongana mo bâ so matabisi ni amû ngia na bê ti mo wala a yeke mbeni ye so mo yeke tâ na bezoin ni.

² Na popo ti amatabisi mingi so mo lingbi ti duti na nzara ti wara na yâ fini ti mo, mbeni oko ayeke dä so ayeke kota ahon atanga ni kue. A yeke mbeni matabisi so Nzapa amû ni na azo. Jéhovah amû na e aye mingi, me matabisi ti lo so ahon atanga ni kue ayeke Molenge ti lo Jésus Christ so amû fini ti lo na sandaga ti zi e. Tongana ti so e yeke bâ ni ande na yâ chapitre so, sandaga ti Jésus ayeke matabisi so ngele ni ahon ti amatabisi kue so mo lingbi ti wara, teti a lingbi ti ga na mo ngia mingi mingi, na mo lingbi na lege ti matabisi so ti wara aye so mo yeke tâ na bezoin ni ahon tanga ti aye kue. Sandaga ti Jésus  ayeke biani fä so ahon atanga ni kue ti ndoye so Jéhovah ayeke na ni na mbage ti mo.

3. Matabisi wa Nzapa amû ni na azo? Ti yekia ngele ti matabisi ti Nzapa so, ye nyen a lingbi e gbu nda ni nzoni kozoni si?

³ Na ndulu tënë, matabisi so Nzapa amû ni na azo ayeke ye so lo leke na lege ti Molenge ti lo Jésus ti zi ala na gbe ti ngbâa ti siokpari na kui (aÉphésien 1:7). Me ti gbu nda ti fango ye ti Bible so nzoni, a lingbi e kiri na peko ti bâ ye so asi lani na yaka ti Eden. A yeke gi tongana e gbu nda ti ye so Adam agirisa na ngoi so lo sala siokpari si e lingbi ande ti bâ nzoni ngbanga ti nyen sandaga ti Jésus ayeke tâ ye ti kota ngele tongaso na e.

4. So Adam awara fini ti zo ti mbilimbili-kue, a ga na lo aye ti nzoni wa?

⁴ Tongana Jéhovah aleke lani Adam, lo mû na lo mbeni ye so ayeke ti kota ngele mingi: fini ti zo ti mbilimbili-kue. Gbu li gi na ndo ti aye ti nzoni so Adam awara na dutingo na mara ti fini tongaso. Teti so lo yeke mbilimbili-kue na yâ li nga na yâ tele ti lo, lo lingbi ande lâ oko pëpe ti tï kobela, ti ga mbakoro wala ti kui. Nga dutingo ti lo mbilimbili-kue asala si songo so lo yeke na ni na Jéhovah ayeke nde mingi. Bible atene so Adam ayeke “molenge ti Nzapa.” (Luc 3:38). Tongaso, Adam ayeke lani ndulu mingi na Jéhovah Nzapa, tongana mbeni molenge na babâ ti lo so aye lo mingi. Jéhovah ayeke sala lisoro lani na Adam so ayeke molenge ti lo na sese ge; Lo mû na lo akua ti salango ni so anzere na lo mingi na Lo fa na lo ye so Lo ku na mbage ti lo.​—Genèse 1:28-30; 2:16, 17.

5. Bible aye ti tene nyen tongana lo tene so a sala Adam na “image ti Nzapa”?

⁵ A sala lani Adam na “image ti Nzapa”. (Genèse 1:27). A ye ti tene pëpe so Adam na Nzapa akpa tele. Tongana ti so e bâ awe na chapitre 1 ti buku so, Jéhovah ayeke Yingo na zo alingbi ti bâ lo pëpe (Jean 4:24). So ti fa so Jéhovah ayeke pëpe na tele tongana ti e azo. Me tongana a tene so a sala Adam na image ti Nzapa, a ye ti fa so lo lingbi ti fa na gigi a-oko salango ye so Nzapa ayeke  fa, na tapande, ti fa na gigi ndoye, ndara, mbilimbili nga na ngangu. Adam ayeke lani tongana Babâ ti lo na yâ mbeni lege nde so ayeke nga kota mingi: a yeke so lo yeke lani na ngangu ti soro ye so lo ye. Adam ayeke lani pëpe mbeni senge masini tongaso so ahinga ye pëpe, ên-ën! Me lo yeke mbeni zo so alingbi lani ti mû adesizion lo mveni, ti soro ye na popo ti nzoni na sioni. Tongana fade lo soro ti mä yanga ti Nzapa, ka lo yeke ngbâ na fini teti lakue lakue na yâ ti Paradis na ndo sese.

6. Tongana Adam ake yanga ti Nzapa lani, ye nyen lo girisa? Kengo yanga ti lo asala nyen na ndo ti amolenge ti lo kue?

⁶ A yeke polele so tongana Adam ake yanga ti Nzapa na lo wara ngbanga ti kuâ na li ti lo, a yeke mbeni ye ti kota ngele mingi si lo girisa ni. Siokpari ti lo asala si lo girisa fini ti lo ti zo ti mbilimbili-kue nga na aye ti nzoni kue so aga na lege ti dutingo na mara ti fini tongaso (Genèse 3:17-19). Me mawa ni ayeke so Adam agirisa fini ti ngele ngangu so, teti lo mveni nga teti ahale ti lo. Mbeti ti Nzapa atene: “Siokpari aga na sese so na lege ti zo oko [Adam], na kui aga na lege ti siokpari, tongaso kui asi na azo kue, teti azo kue asala siokpari.” (aRomain 5:12). Biani, e kue e wara na yâ ti tele ti e siokpari so alondo na Adam. Ndani la si Bible atene so lo “kä” lo mveni nga na amolenge ti lo kue ti ga angbâa na gbe ti siokpari na kui (aRomain 7:14). Mbeni beku oko ayeke dä pëpe teti Adam na Eve ngbanga ti so ala soro lani na mbana ti ke yanga ti Nzapa. Me ka ti e so e yeke amolenge ti ala, ye ni ayeke tongana nyen?

7, 8. Matabisi so Nzapa amû ti zi na azo ayeke sala akusala use. Fa akusala ni so.

⁷ Biani, Jéhovah azia azo lani tongaso pëpe; lo mû mbeni ye na matabisi ti zi ala. Matabisi so Nzapa amû asala akusala use. Kozoni kue, a mû lege ti futa ngele so a hunda ni ti zi e wala ti kiri ti vo e. A yeke tongana ngele so a futa ni ti zi mbeni zo so a gbu lo na ngoi ti bira. Use ni, a mû lege ti kanga lê ti mbeni ye so amanke; a yeke tongana futango mbeni ngele ti leke na kpale ti peko ti ye ti ngangu so asi na mbeni zo. Na tapande, tongana mbeni koli akpe na kutukutu nzoni pëpe si lo kpo mbeni ye na ye ni abuba, a yeke hunda lo ti futa mbeni ye  tongana nginza wala ye nde so ngele ni alingbi ti kanga lê ti ye so lo buba so.

⁸ Fade a yeke sala tongana nyen ti kanga lê ti kota kpale so Adam aga na ni na ndo ti e kue na ti zi e na gbe ti ngbâa ti siokpari na kui? Ti sala ye so, a mû fini ti Jésus na sandaga. Bible asala tënë ti sandaga ti Jésus so tongana “wen”, so ti tene mbeni ye ti kota ngele (Matthieu 20:28). Zia e bâ ngele ti fini so Jésus amû lani na sandaga nga na ye ti nzoni so mo lingbi ti wara na pekoni.

9. Mara ti ye wa a hunda lani ti futa na place ti ye so Adam agirisa?

⁹ Teti so fini so Adam agirisa ni giriri ayeke mbilimbili-kue, zo oko na peko ti lo alingbi lani pëpe ti futa mbeni ye ti kiri ti wara ni, teti azo kue ayeke awasiokpari (Psaume 49:8, 9). Ye so a hunda ni lani ayeke ti futa mbeni ye so ngele ni alingbi na ye so Adam agirisa ni. Salango tongaso ague oko na tâ kpengba-ndia ti mbilimbili so a wara ni na yâ Mbeti ti Nzapa so atene: “Fini teti fini.” (Deutéronome 19:21). Tongaso, ye wa a yeke futa ande, so ngele ni ayeke lingbi na ti fini ti zo ti mbilimbili-kue so Adam agirisa? A hunda lani ti futa fini ti mbeni zo so ayeke mbilimbili-kue, tongaso si ngele ni alingbi na ti so agirisa.​—1 Timothée 2:6.

10. Jéhovah aleke lani tongana nyen ti mû matabisi so ayeke zi azo?

¹⁰ Jéhovah asala lani nyen ti mû matabisi so? Na popo ti acréature ti lo ti yingo so ayeke mbilimbili-kue, lo soro mbeni oko ti ga na sese. Me Lo soro pëpe mbeni créature ti yingo gi tongaso ti tokua lo. Lo soro lo so Lo ye lo ahon atanga ni kue, Molenge ti lo ngengele oko. (Diko 1 Jean 4:9, 10.) Molenge so ayeda na bê ti lo ti zia ndo ti lo na yayu kâ ti ga na sese (aPhilippien 2:7). Tongana ti so e manda ni na chapitre so ahon kozo, Jéhovah asala lani mbeni miracle ti mû fini ti Molenge ti lo so na ti zia ni na yâ ti Marie. Na lege ti yingo vulu ti Nzapa, Jésus abâ gigi na sese tongana mbeni zo so ayeke mbilimbili-kue na so ayeke pëpe na gbe ti ngbanga ti siokpari.​—Luc 1:35.

11. Tongana nyen fini ti mbeni zo oko alingbi ti duti ye so a futa ni ti zi azo mingi?

 ¹¹ Me tongana nyen fini ti mbeni zo oko alingbi ti duti ye so a futa ni ti zi azo mingi? Gbu li ti mo kete: tongana nyen azo aga awasiokpari lani? Dabe mo so tongana Adam asala lani siokpari, lo girisa dutingo ti lo ti zo ti mbilimbili-kue so ngele ni ayeke ngangu mingi. Ndani la si lo lingbi lani pëpe ti mû mara ti dutingo tongaso na amolenge ti lo. Lo lingbi gi ti mû na ala siokpari na kui. Me Jésus, so Bible ahiri lo “Adam Ti Nda Ni”, ayeke lani na fini ti zo so ayeke mbilimbili-kue, na lo sala siokpari lâ oko pëpe (1 aCorinthien 15:45). A lingbi ti tene so Jésus amû place ti Adam ti sö e. Na lege ti fini ti lo ti zo ti mbilimbili-kue so lo mû na sandaga na mango yanga ti Nzapa na yâ aye kue, Jésus afuta ngele so a hunda ni ti kanga lê ti siokpari so Adam asala. Na salango tongaso, Jésus amû beku na amolenge ti Adam.​—aRomain 5:19; 1 aCorinthien 15:21, 22.

12. Apasi so Jésus abâ amû lege lani ti fa nyen na gigi?

¹² Bible afa anzene nzene tënë mingi na ndo pasi so Jésus abâ kozoni si lo kui. A pika lo sioni, a kanga lo na ndo ti keke na mbeni lege so ayeke sioni mingi na lo wara kuâ ti ngangu na ndo ti keke ti pasi (Jean 19:1, 16-18, 30; bâ mbage “Ambeni tënë ti bâ na ndo ni”, lembeti 204-206). Ngbanga ti nyen a hunda lani ti tene Jésus abâ pasi mingi tongaso? Na yâ ti mbeni chapitre ti buku so, e yeke bâ ande so Satan adë kite so Jéhovah alingbi ti duti na awakua na sese, so alingbi ti sala na lo be-ta-zo atâa na yâ tara. Na dutingo be-ta-zo atâa apasi mingi so lo bâ, Jésus amû nzoni kiringo tënë ni ahon kue na tënë ti kite so Satan abi na sese. Jésus afa lani so mbeni zo so ayeke mbilimbili-kue na so ayeke na ngangu ti soro ye so lo ye alingbi ti ngbâ be-ta-zo na Nzapa na yâ atara kue atâa aye so Zabolo alingbi ti ga na ni. Kite ayeke pëpe so Jéhovah aduti lani na kota ngia mingi so Molenge ti lo so Lo ye lo mingi aduti be-ta-zo tongaso.​—aProverbe 27:11.

13. Tongana nyen a futa lani ngele so ayeke zi azo na gbe ti ngbâa ti siokpari na kui?

¹³ Tongana nyen a futa lani ngele so ayeke zi e na gbe ti  ngbâa ti siokpari? Na lango 14 ti nze ti aJuif so a hiri ni Nisan, na ngu 33, Jéhovah azia lege si a fâ Molenge ti lo so ayeke mbilimbili-kue na so ayeke na siokpari pëpe. Ye so asala si Jésus amû fini ti lo ti zo ti mbilimbili na sandaga “lege oko teti lakue.” (aHébreu 10:10). Na ota lango ni na peko ti kuâ ti lo, Jéhovah azingo lo na fini tongana créature ti yingo. Tongana lo kiri na yayu, Jésus afa na Nzapa ngele ti fini ti lo ti zo ti mbilimbili-kue so lo mû ni na sandaga teti amolenge ti Adam (aHébreu 9:24). Jéhovah ayeda lani na ngele ti sandaga ti Jésus tongana ye so a hunda ti futa ni ti zi azo na gbe ti ngbâa ti siokpari na kui.​—Diko aRomain 3:23, 24.

14, 15. Ti wara “pardon ti siokpari ti e”, a lingbi e sala nyen?

¹⁴ Atâa so e yeke awasiokpari, sandaga ti Jésus Christ alingbi ti mû lege na e ti wara aye ti nzoni so ngele ni ahon ye kue. Zia e bâ ambeni ye ti nzoni so kota matabisi ti Nzapa so alingbi ti ga na ni na e laso wala ande.

¹⁵ Pardon ti asiokpari ti e. Teti so a dü e na yâ ti siokpari, e yeke tiri tiringo ti sala ye so ayeke nzoni. E kue e yeke sala siokpari atâa na tënë ti yanga ti e wala na salango ye ti e. Ye oko, na lege ti ye so Nzapa aleke ni, so aluti na ndo sandaga ti Jésus, e lingbi ti wara “pardon ti siokpari ti e.” (aColossien 1:13, 14). Me ti wara pardon so, a lingbi e gbian bê ti e biani. Nga, a lingbi e hunda na tâ be-ti-molenge na Jéhovah ti pardone e teti so e mä na bê awe na ye so lo leke ni na lege ti sandaga ti Molenge ti lo ti zi e.​—Diko 1 Jean 1:8, 9.

16. Ye nyen amû lege na e ti voro Nzapa na nzoni yingo-ti-hinga? Na ti duti na mara ti yingo-ti-hinga tongaso ayeke sala nyen na ndo ti zo?

¹⁶ Nzoni yingo-ti-hinga na gbele Nzapa. Tongana mbeni zo ayeke na nzoni yingo-ti-hinga pëpe, lo lingbi hio ti tene so mbeni ye oko ti sala teti lo ayeke pëpe, na nzara ti fini alingbi ti sigigi na yâ ti lo. Ye oko, na mungo pardon na e na lege ti sandaga ti Jésus, Jéhovah azi lege na e na nzobe ti voro lo na nzoni yingo-ti-hinga atâa so e yeke awasiokpari (aHébreu 9:13, 14). Ye  so azi na e lege ti duti na kamene pëpe tongana e ye ti sala tënë na Jéhovah. Tongaso, ye ayeke gbanzi lege na e pëpe ti ga ndulu na lo na lege ti sambela (aHébreu 4:14-16). Ti bata nzoni yingo-ti-hinga ayeke mû lege na e ti duti na siriri na yâ bê ti e, a yeke sala si e ne na lê ti azo na a yeke mû lege na e ti duti na ngia.

17. So Jésus akui teti e, aye ti nzoni wa lege azi na e ti wara ni?

¹⁷ Beku ti fini ti lakue lakue na yâ Paradis na ndo sese. Mbeti ti aRomain 6:23 atene: “Futa ti siokpari ayeke kui.” Oko versê ni atene nga: “Me matabisi ti Nzapa ayeke fini ti lakue lakue na yâ Christ Jésus Seigneur ti e.” E bâ awe na chapitre 3 ti buku so adeba nzoni so azo ayeke wara ande na yâ ti Paradis na ndo sese (Apocalypse 21:3, 4). Aye ti nzoni so kue, so na popo ni fini ti lakue lakue na yâ nzoni seni, ayeke ga ande tâ tënë ngbanga ti so Jésus akui teti e. Ti wara aye ti nzoni so, a hunda na e ti fa na gigi so e kiri singila ndali ti sandaga ti Jésus.

18. Ngbanga ti nyen a lingbi e kiri singila na Jéhovah ndali ti matabisi so lo mû na lege ti sandaga ti Jésus?

¹⁸ Ngbanga ti nyen a lingbi e kiri singila mingi na Jéhovah ndali ti matabisi so lo mû ni na so aluti na ndo sandaga ti Jésus? Biani, mbeni matabisi ayeke duti na ngele mingi tongana mungo ni ahunda ngoi, ngangu na ye mingi na mbage ti  lo so amû ni. Tongana a yeke tâ ndoye ti zo ni na mbage ti e si apusu lo ti mû matabisi so na e, ye so ayeke ndu bê ti e mingi. Sandaga ti Jésus ayeke matabisi so ngele ni ahon ti tanga ti amatabisi kue, teti ye so Nzapa afuta ti mû na sandaga so ahon ye kue. Jean 3:16 atene: “Nzapa andoye sese so tongaso, Lo mû Molenge ti Lo ngengele oko.” Sandaga ti Jésus ayeke fä so ahon tanga ni kue ti ndoye so Jéhovah afa na mbage ti e. A yeke nga fä ti ndoye so Jésus ayeke na ni, teti lo yeda na bê ti lo ti ga ti mû fini ti lo teti nzoni ti e. (Diko Jean 15:13.) Tongaso, a lingbi matabisi so ayeke sandaga ti Jésus amû lege na e ti bâ biani so Jéhovah na Molenge ti lo andoye e oko oko kue.​—aGalate 2:20.

19, 20. Na yâ alege wa mo lingbi ti fa singila ti mo ndali ti sandaga ti Jésus so ayeke matabisi so Nzapa amû ti zi na azo?

¹⁹ Me tongana nyen mo lingbi ti fa singila ti mo ndali ti sandaga ti Jésus so ayeke matabisi so Nzapa amû ti zi azo? Kozoni kue, gi ti manda ye mingi na ndo ti Lo so matabisi ni alondo na lo, so ti tene Jéhovah (Jean 17:3). Salango kusala na buku so ti manda na Bible ayeke mû maboko na mo ande ti hinga ye mingi na ndo ti Jéhovah. Na ngoi so mo yeke kono hingango ye ti mo na ndo ti Jéhovah, ndoye so mo yeke na ni na mbage ti lo ayeke kono nga. Na pekoni, ndoye so ayeke pusu mo ti sala ye so azia ngia na bê ti lo.​—1 Jean 5:3.

²⁰ Fa mabe na yâ sandaga ti Jésus. Jésus lo mveni atene: “Zo so amä na bê na Molenge ni ayeke na fini ti lakue lakue.” (Jean 3:36). Tongana nyen e lingbi ti fa mabe ti e na Jésus? A yeke pëpe gi na tënë ti yanga awe. Jacques 2:26 atene: “Mabe so ayeke na kusala ni pëpe ayeke na fini pëpe.” Biani, e yeke fa tâ mabe ti e na lege ti ‘akusala’ ti e. Mbeni oko lege ti fa so e yeke na mabe na Jésus ayeke ti sala ye kue so ayeke na ngangu ti e ti mû tapande ti lo, gi pëpe na yâ ti asalango tënë ti e me nga na yâ ti asalango ye ti e.​—Jean 13:15.

21, 22. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi e ga na Matanga ti Kobe ti Seigneur? (b) Ye nyen e yeke bâ ande na yâ ti chapitre 6 na 7?

²¹ Ga na Matanga ti Kobe ti Seigneur so a yeke sala ni ngu oko oko. Na bï ti lango 14 ti Nisan, ngu 33, Jésus azia na sese mbeni  matanga so ayeke nde, so Bible ahiri ni “Kobe ti Seigneur”. (1 aCorinthien 11:20; Matthieu 26:26-28). A hiri nga matanga so Mémorial wala Matanga ti Dango Bê na kui ti Christ. Jésus azia na sese matanga so ti tene abazengele ti lo nga na atâ Chrétien kue so ayeke ga na peko adabe ti ala so, na ngoi so lo kui tongana zo ti mbilimbili-kue, lo mû fini ti lo ti zi azo. Na ndo matanga so, Jésus amû yanga lo tene: “I sala so ti dabe i na Mbi.” (Luc 22:19). Tongana e yeke sala Matanga ti Dango Bê na kui ti Jésus, a yeke dabe ti e na kota ndoye so Jéhovah nga na Jésus afa na lege ti sandaga so. E lingbi ti fa singila ti bê ti e ndali ti sandaga ti Jésus so na dutingo dä ngu oko oko na ngoi so a yeke sala Matanga ti Dango Bê na kui ti Jésus. *

²² Ye so Jéhovah aleke ni ti futa mbeni ye ti zi azo ayeke biani mbeni matabisi so ngele ni ahon ye kue (2 aCorinthien 9:14, 15). Kota matabisi so alingbi même ti ga na aye ti nzoni na ala so akui awe. Fade chapitre 6 na 7 ayeke fa na e tongana nyen.