Chapitre 3

“Mbi yeke na tâ be-ti-molenge”

1-3. Jésus alï lani na Jérusalem tongana nyen? Ngbanga ti nyen peut-être li ti ambeni zo akpe ti bâ lo na lingo ni tongaso?

 YÂ TI Jérusalem kue ayeke na wuluwulu. Mbeni kota zo ayeke ga! Na gigi ti gbata ni, azo abungbi na tere ti lege. Ala yeke ku kungo ti yamba kota zo so, teti ambeni ayeke tene so lo yeke mbeni héritier ti Gbia David nga tâ Mokonzi ti Israël. Gbâ ti ala aga na akeke ti mburu ti bara na lo; ambeni agbara abongo na ala zia amaboko ti keke na ndo ti lege ti tene lege ni aduti nzoni si lo hon dä (Matthieu 21:7, 8; Jean 12:12, 13). Âmanke ambeni mingi ayeke hunda tere ti ala wala lingo ti lo ayeke duti ande tongana nyen.

² Peut-être ambeni apensé so lo yeke lï na baba na gbâ ti azo na tere ti lo. Peut-être ala hinga nzoni mingi ambeni kota zo so alï na baba na agbâ ti azo na tere ti ala. Na tapande, Absalom, molenge ti David, ato mbela lani atene ni ga gbia awe; lo mû azo 50 ti kpe loro na dawa ti puse ti mbarata ti lo (2 Samuel 15:1, 10). Jules César, mbeni gbia ti Rome, asara ti lo baba ni ahon ti Absalom; mbeni lâ, lo mû gbâ ti azo na peko ti lo si ala kpo molongo ti gue juska na li ti hoto so temple ti Jupiter ayeke dä, nga adoli 40 so ayô alampe ayeke tambela na tere ti ala! Me ti azo ti Jérusalem, ala yeke ku mbeni zo so ayeke kota mingi ahon azo so kue. Atâa azo ni ahinga ni tongaso wala pëpe, so ayeke Messie ni la, koli so ahon tanga ti azo kue so abâ gigi na sese. Me na ngoi so koli so asi (koli so ala ku ti tene lo ga Gbia), peut-être li ti ambeni akpe.

³ Ala bâ mbeni puse ti mbarata pëpe, ala bâ azo ti kpengo loro pëpe, ambarata pëpe, si nga doli oko tongaso pëpe. Ala bâ gi Jésus so ayeke na ndo ti mbeni senge nyama ti yongo kungba, mbeni lele. * A leke lo pendere pendere ngbii pëpe, wala lele so lo  montê na ndo ti lo, a zia aye ti baba na tere ti lo pëpe. Ahon ti bâ mbeni selle ti nginza mingi so a zia na ndo ti lele ni, adisciple ti lo abi gi ambeni bongo na ndo ti nyama ni. So ambeni zo so ayeke kete ahon lo aga ti ala na baba nga na gbâ ti azo na tere ti ala, ngbanga ti nyen Jésus asoro ti lï na Jérusalem na ndo ti mbeni senge lele awe?

4. Bible atene nyen kozoni awe na ndo ti lege so Gbia Messie ayeke lï na Jérusalem?

⁴ Jésus ayeke sara si mbeni prophétie aga tâ tënë; prophétie so atene: “Mo sara ngia mingi . . . Mo dekongo, O molenge-wali ti Jérusalem! Bâ, Gbia ti mo ayeke ga na mo; Lo yeke mbilimbili, na Lo hon na ngangu; Lo yeke na tâ be-ti-molenge, na Lo tambela na ndo lele.” (Zacharie 9:9). Prophétie so afa so Lo so Nzapa asoro lo awe, Messie ni, ayeke fa tere ti lo mbeni lâ na azo ti Jérusalem tongana Gbia so Nzapa si asoro lo. Nga, lege so lo yeke fa na tere ti lo, nga nyama so lo yeke soro ti montê na ndo ni, ayeke fa mbeni pendere sarango ye so ayeke na yâ ti bê ti lo: tâ be-ti-molenge.

5. Ngbanga ti nyen tâ be-ti-molenge ti Jésus ayeke mbeni sarango ye so apusu zo kue so agbu li na ndo ni ti sara mbeni ye? Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti manda ti mû tapande ti Jésus na ndo ti tënë so?

⁵ Tâ be-ti-molenge so Jésus ayeke na ni ayeke na popo ti asarango ye ti tere ti lo so azo aye ni mingi nga so apusu zo kue so agbu li na ndo ni ti sara mbeni ye. Tongana ti so e bâ fade na yâ ti chapitre so ahon, gi Jésus oko si ayeke “lege ni, tâ tënë na fini.” (Jean 14:6). A yeke polele so na popo ti azo mingi mingi so aduti na fini na sese, mbeni oko ti lingbi na Molenge ti Nzapa ayeke dä pëpe. Ye oko, a bâ lâ oko pëpe na mbage ti Jésus mbeni bibe ti baba wala fandara so a bâ na mbage ti azo mingi so ayeke awasiokpari. Ti mû peko ti Christ, a lingbi e sara kue ti zi na yâ ti bê ti e bibe ti baba (Jacques 4:6). Dabe ti mo so Jéhovah ake fandara. Tongaso, a yeke kota ye ti tene e manda ti duti na tâ be-ti-molenge so Jésus ayeke na ni.

 A hinga lo ngbene ye ândö na tâ be-ti-molenge so lo yeke na ni

6. Ti duti na tâ be-ti-molenge aye ti tene nyen? Jéhovah ahinga tongana nyen so fade Messie ni ayeke duti na tâ be-ti-molenge?

⁶ Ti duti na tâ be-ti-molenge aye ti tene ti duti na fandara pëpe wala baba pëpe. A yeke mbeni sarango ye so alondo na bê ti zo na a yeke bâ ni na yâ ti atënë ti yanga ti zo, asarango ye ti zo nga na lege so lo yeke sara ye na ambeni zo. Jéhovah ahinga lani tongana nyen so Messie ni ayeke duti ande na tâ be-ti-molenge? Lo hinga lani so Molenge ti lo ayeke na tâ be-ti-molenge gi tongana ti lo (Jean 10:15). Lo bâ nga lani Molenge ni na fango tâ be-ti-molenge na gigi. Tongana nyen?

7-9. (a) Michel afa tâ be-ti-molenge tongana nyen na ngoi ti papa ti lo na Satan? (b) Tongana nyen aChrétien alingbi ti mû tapande ti Jésus ti fa tâ be-ti-molenge?

⁷ Mbeti ti Jude afa na e mbeni pendere tapande ni: “Tongana tënë alondo lani na popo ti archange Michel na Zabolo na lo na Zabolo apapa na ndo ti kuâ ti Moïse, lo tara pëpe ti dë ngbanga na ndo ti Zabolo na asioni tënë, me lo tene: ‘Zia Jéhovah asuku na mo.’ ” (Jude 9). Michel ayeke mbeni iri so a mû na Jésus kozoni si lo ga na sese nga na peko ti so lo kiri na yayu; iri ni afa kusala ti lo tongana archange wala mokonzi ti a-ange ti Jéhovah * (1 aThessalonicien 4:16). Ye oko, bâ sarango ye ti Michel na ngoi so tënë alondo na popo ti lo na Satan.

⁸ Mbeti ti Jude afa pëpe ye so Satan aye fade ti sara na kuâ ti Moïse, me e lingbi ti hinga so Zabolo ayeke na mbeni sioni ye ti sara na ni na yâ ti li ti lo. Peut-être lo ye lani ti mû kuâ ti wakua be-ta-zo ti Nzapa so ti sara na mbeni ye ti kirikiri na yâ ti bungbi ti vorongo nzapa ti wataka. Atâa so Michel adö sese na Satan ndali ti ye so lo ye ti sara, lo fa nga so lo yeke tâ na kangango nzara ti bê. Ti tâ tënë ni, Satan alingbi biani ti tene a suku na lo; me Michel abâ so a lingbi gi Jéhovah si afâ mara ti ngbanga tongaso, teti na ngoi so lo yeke papa na Satan, a de a zia “fango  ngbanga ni kue” na maboko ti lo pëpe (Jean 5:22). Teti so lo yeke archange, Michel ayeke fade na komandema mingi. Ye oko, na tâ be-ti-molenge lo zia tënë ni na maboko ti Jéhovah ahon ti tara ti gbu mbeni komandema ti zia na ndo ti so lo yeke na ni. Lo fa nga so lo hinga akatikati ti lo.

⁹ A yeke senge pëpe si yingo vulu apusu Jude ti sû tënë ti ye so na mbeti. Mawa ni ayeke so ambeni Chrétien ti ngoi ti Jude ayeke na tâ be-ti-molenge pëpe. Ala yeke lani azo ti fandara so “ayeke sara sioni tënë ti aye kue so ala hinga ni biani pëpe.” (Jude 10). A yeke ngangu pëpe na e so e yeke awasiokpari ti zia si baba ahon ndo ti e. Tongana e gbu nda ti mbeni ye so a sara ni na yâ ti congrégation pëpe, peut-être mbeni desizion so bungbi ti a-ancien amû ni, sarango ye ti e ayeke tongana nyen? Tongana e gi ti kasa ndo atâa so e hinga pëpe aye kue so apusu a-ancien ni ti mû adesizion tongaso, e yeke fa so tâ be-ti-molenge amanke e. Zia e mû tapande ti Michel, wala Jésus, na gbanzingo tere ti e ti fâ ngbanga na ndo ti atënë so Nzapa amû na e komandema na ndo ni pëpe.

10, 11. (a) So Molenge ti Nzapa ayeda ti ga na sese, ye wa apika bê ti e? (b) E lingbi ti mû tapande ti tâ be-ti-molenge ti Jésus tongana nyen?

¹⁰ Molenge ti Nzapa afa nga so lo yeke na tâ be-ti-molenge tongana lo yeda ti ga na sese. Tara ti bâ aye so lo zia na peko ti lo si lo ga na sese. Lo yeke lani archange. Lo yeke nga “Tënë ni”, so ti tene Watokua ti Jéhovah (Jean 1:1-3). Lo yeke lani na yayu, “ndo ti duti ti [Jéhovah] ti nzoni-kue na ti gloire”. (Ésaïe 63:15). Me “lo dö aye ti lo kue lo zia, lo mû tere ti ngbâa na lo ga tongana zo.” (aPhilippien 2:7). Bâ aye so a hunda ti sara ti tene lo sara kusala ti lo na sese. A zia fini ti lo na yâ ti mbeni masia-wali Juif; lo maï na yâ ti lo teti nze gumbaya ti ga mbeni foroto. A dü lo kete kete molenge na yâ ti da ti mbeni sarapande so ayeke wayere; na pekoni, lo to nda ti manda ti tambela, lo ga kete molenge, na pekoni maseka-koli. Atâa so lo yeke na siokpari oko pëpe, na ngoi so lo de maseka, lo ngbâ ti woko tere ti lo na gbe ti babâ na mama ti lo so ayeke awasiokpari (Luc 2:40, 51, 52). So tâ pendere tapande ti dutingo na tâ be-ti-molenge!

¹¹ E lingbi ti mû tapande ti dutingo na tâ be-ti-molenge ti Jésus  na yengo dä ti sara ambeni kusala so ngoi na ngoi azo abâ ni tongana abuba kua? Na tapande, azo alingbi ti bâ kusala ti e ti fango tënë ti Royaume peut-être tongana mbeni buba ye tongana ala ke ti mä e, ala he e wala ala tomba e (Matthieu 28:19, 20). Me tongana e gbu ngangu na yâ ti kusala ni so, e lingbi ti mû maboko na ambeni zo ti sö fini ti ala. Atâa ye ni asi tongana nyen, e yeke manda ti duti na tâ be-ti-molenge mingi ahon ti kozo, na e yeke mû ande gi peko ti gere ti Jésus Christ, Maître ti e.

Tâ be-ti-molenge ti Jésus na ngoi so lo yeke na sese

12-14. (a) Tongana nyen Jésus afa so lo yeke na tâ be-ti-molenge na ngoi so azo agonda lo? (b) Na yâ ti aye wa Jésus asara ye na azo na tâ be-ti-molenge? (c) Nyen la afa so dutingo na tâ be-ti-molenge ti Jésus ayeke gi ti lê ti azo pëpe wala ti yanga pëpe?

¹² Na yâ ti kusala ti lo kue so lo sara na sese, a hinga Jésus tongana mbeni zo so ayeke na tâ be-ti-molenge. Lo fa ni na lege so lo sara kue si gonda nga na gloire kue ague na Babâ ti lo. Ngoi na ngoi, azo ayeke gonda Jésus teti ndara so asigigi na yâ ti atënë ti lo, ngangu so ala bâ na yâ ti amiracle ti lo, même nzoni sarango ye ti tere ti lo. Me fani mingi, Jésus ake ti tene a mû gloire ni so na lo, lo ye si a mû ni gi na Jéhovah.​—Marc 10:17, 18; Jean 7:15, 16.

¹³ Jésus afa so lo yeke na tâ be-ti-molenge na lege so lo yeke sara ye na mbage ti azo. Biani, lo fa polele so ni ga na sese ti tene azo asara kua na ni pëpe, me ti sara kua na azo (Matthieu 20:28). Lo fa so lo yeke na tâ be-ti-molenge na lege so lo sara ye na azo na ngangu pëpe nga na lege ni. Na ngoi so adisciple ti lo azia vundu na bê ti lo, lo suku na ala na ngangu pëpe; lo tara lakue ti ndu bê ti ala (Matthieu 26:39-41). Na ngoi so lo yeke gi mbeni ndo ti wu tere ti lo na ti duti gi lo oko, si gbâ ti azo asi gbagburu tongaso, lo tomba ala pëpe; lo ngbâ ti sara kue ti mû maboko na ala, na fango “aye mingi” na ala (Marc 6:30-34). Na ngoi so mbeni wali so ayeke zo ti Israël pëpe angbâ gi ti hunda na lo ti sava molenge ti lo ti wali, kozo Jésus atene na lo so ni ye ti sara ni pëpe. Ye oko, lo ke na lo na ngonzo pëpe; lo bâ na yâ ti atënë ti wali ni so lo yeke tâ na kota mabe si na nda ni, lo sara ye so wali ni ahunda; a yeke ye so e yeke bâ ni ande na Chapitre 14.​—Matthieu 15:22-28.

 ¹⁴ Na alege mingi, Jésus asara ye alingbi na atënë so lo wani lo tene: “Mbi yeke sara ye na ngangu pëpe na mbi yeke na tâ be-ti-molenge.” (Matthieu 11:29). Tâ be-ti-molenge so lo yeke na ni ayeke ti lê ti azo pëpe wala ayeke gi na yanga pëpe. A londo tâ na bê ti lo. Tongaso, a yeke na lege ni si Jésus abâ so a yeke kota ye ti fa na adisciple ti lo ti duti na tâ be-ti-molenge.

Lo fa na adisciple ti lo ti duti na tâ be-ti-molenge

15, 16. Tongana nyen Jésus afa so a lingbi bango ndo ti adisciple ti lo aduti nde na ti amokonzi ti amara?

¹⁵ Abazengele ti Jésus ane nengo lani ti sara ye na tâ be-ti-molenge. Ye so asara si Jésus atara ti ndu bê ti ala na ndo ti tënë so fani mingi mingi. Na tapande, mbeni lâ Jacques na Jean azia tënë na yanga ti mama ti ala ti hunda na Jésus ti mû zendo ti tene lo zia ala na ambeni kota ndo na yâ ti Royaume ti Nzapa. Teti so lo hinga katikati ti lo, Jésus akiri tënë lo tene: “Ti duti na mbage ti maboko ti mbi ti koli nga na mbage ti maboko ti mbi ti wali, a yeke ti mbi ti mû ni pëpe. Me a yeke ti ala so Babâ ti mbi aleke ni ndali ti ala.” Bê ti tanga ti abazengele ni “ason” na tere ti Jacques na Jean (Matthieu 20:20-24). Jésus aleke tënë so tongana nyen?

¹⁶ Lo gboto mê ti ala kue yeke, lo tene: “Ala hinga so amokonzi ti amara ayeke sara mokonzi na ndo ti amara ni, na akota zo ni ayeke na komandema na ndo ti ala. Ti ala, a yeke tongaso pëpe. Me zo so aye ti ga kota na popo ti ala, a lingbi lo duti zo ti kua ti ala. Na zo so aye ti duti na li ni na popo ti ala, a lingbi lo duti ngbâa ti ala.” (Matthieu 20:25-27). Âmanke abazengele ni ahinga nzoni mingi lege so “amokonzi ti amara” ayeke sara ye na baba, na nzara ti komande na ndo ti azo nga so ala ye gi ye so bê ti ala aye. Jésus afa so a lingbi adisciple ti lo aduti ti ala nde na mara ti azo tongaso so aye gi komandema. A lingbi ala duti na tâ be-ti-molenge. Abazengele ni amä lani yâ ti ye so lo ye ti fa na ala so?

17-19. (a) Na bï so aga kozoni na kuâ ti lo, kpengba ye wa Jésus asara ti fa na abazengele ti lo so a lingbi ala duti na tâ be-ti-molenge? (b) Tanga ti ye wa Jésus asara ti yôro biani biani na yâ ti bê ti ala nene ti dutingo na tâ be-ti-molenge?

¹⁷ A yeke fade kete ye ndali ti ala pëpe. A yeke kozo ti tene  Jésus afa ye tongaso na ala la pëpe nga tanga ni la pëpe. Kozo, na ngoi so ala papa ti hinga zo wa la ayeke kota mingi na popo ti ala, lo mû mbeni kete molenge, lo zia lo na popo ti ala na lo tene na ala ti duti tongana amolenge so ayeke na baba pëpe, ayeke na nzara ti kota ndo pëpe, na so ayeke gi bê ti ala pëpe ti hinga zo wa la ayeke kota, ye so azo so aga kota awe la ayeke sara ka mingi (Matthieu 18:1-4). Me na bï so aga kozo na kuâ ti lo, lo bâ so adisciple ti lo angbâ lakue ti tiri na wokongo ti ala so. Tongaso, lo sara na ala mbeni ye so ala lingbi ti girisa ni lâ oko pëpe. Lo kanga bongo na gbe ti yâ ti lo, na lo sara mbeni kua so azo abâ ni tongana tâ buba kua, kua so gi aboi si ayeke sara ka ni ndali ti agene ti patron ti ala. Jésus asukula gere ti abazengele ti lo oko oko kue, so ti tene Judas nga so na yâ ti kete ngoi ayeke kä lo.​—Jean 13:1-11.

¹⁸ Jésus amû maboko na ala ti gbu nda ti tënë ti dutingo na tâ be-ti-molenge tongana lo tene na ala: “Mbi zia tapande ni na ala.” (Jean 13:15). Na nda ni, tënë so andu bê ti ala? Gi na bï ni so, mbeni papa akiri alondo na popo ti ala ti hinga zo wa la ayeke kota ahon atanga ni kue (Luc 22:24-27). Atâa so kue, Jésus angbâ lakue ti kanga bê ti lo na ala na lo fa ye na ala na tâ be-ti-molenge. Na pekoni, lo sara mbeni ye so a lingbi ti girisa ni lâ oko pëpe: “Lo sara tere ti lo kete na lo ga zo so amä yanga juska na kuâ, kuâ na ndo ti keke ti pasi.” (aPhilippien 2:8). Jésus ayeda ti kui kuâ ti kamene, na pekoni so a dë ngbanga na li ti lo na lege ni pëpe a tene lo yeke zo so akpe ndia pëpe nga zo so azonga Nzapa. Na sarango tongaso, Molenge ti Nzapa afa so lo yeke nde mingi na tanga ti acréature ti Jéhovah kue, teti gi lo oko si afa mara ti tâ be-ti-molenge tongaso.

¹⁹ Peut-être a yeke ye so lo sara so (tanga ti fango ye ti lo na ala na ndo ti tënë ti tâ be-ti-molenge) si ayôro biani biani na yâ ti bê ti abazengele ti lo so ayeke be-ta-zo nene ti dutingo na tâ be-ti-molenge. Bible atene na e so teti angu mingi na pekoni, akoli so asara kua na dutingo na tâ be-ti-molenge. Ka ti e ayeke tongana nyen?

 Fade mo yeke mû peko ti tapande so Jésus azia so?

20. Tongana nyen e lingbi ti hinga wala tâ be-ti-molenge ayeke na yâ ti bê ti e wala pëpe?

²⁰ Paul awa e oko oko kue atene: “Ala bata na li ti ala bango ndo so, so lani Christ Jésus nga ayeke na ni.” (aPhilippien 2:5). Legeoko tongana Jésus, a lingbi e duti na tâ be-ti-molenge. Tongana nyen e lingbi ti hinga wala tâ be-ti-molenge ayeke na yâ ti bê ti e wala pëpe? Paul adabe ti e so a lingbi e “sara mbeni ye na gingo yanga wala na fango tere pëpe, me na tâ be-ti-molenge [e] bâ amba ti [e] tongana azo so ayeke kota ahon [e]”. (aPhilippien 2:3). Kota tënë ni ge andu lege so e yeke bâ amba ti e ti haka na e wani. A lingbi e bâ amba ti e kota ahon e. Fade mo yeke sara ye alingbi na wango so?

21, 22. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi azo ti bango ndo na ndo ti congrégation aduti na tâ be-ti-molenge? (b) Tongana nyen e lingbi ti fa so e yü tâ be-ti-molenge?

²¹ Angu mingi na peko ti kuâ ti Jésus, bazengele Pierre angbâ ti gbu li ti lo na ndo ti nene ti dutingo na tâ be-ti-molenge. Lo wa aChrétien so abâ ndo na ndo ti congrégation ti sara akua ti ala na tâ be-ti-molenge na ti sara mokonzi na ndo ti angasangbaga ti Jéhovah lâ oko pëpe (1 Pierre 5:2, 3). Tongana a mû na e kota kua na yâ ti bungbi, so azi lege na e pëpe ti sara baba. Nde na so, dutingo na kota kua ti sara na yâ ti bungbi apusu e ti bâ nene ti duti biani na tâ be-ti-molenge (Luc 12:48). Biani, a hunda gi pëpe na azo so ayeke bâ ndo na ndo ti congrégation ti duti na tâ be-ti-molenge me na aChrétien oko oko kue.

²² Ti tâ tënë ni, Pierre agirisa pëpe bï so lani Jésus asukula gere ti lo so, atâa so Pierre ake lani (Jean 13:6-10). Pierre asû mbeti na aChrétien lo tene: “Ala kue, ala yü bibe ti sarango tere kete tongana ala yeke sara ye na mba na popo ti ala.” (1 Pierre 5:5). Tënë so atene “ala yü” aye ti sara tënë ti mbeni zo ti kua so ayeke kanga bongo na gbe ti yâ ti lo ti sara na mbeni senge kua. Tënë so adabe ti e biani na ngoi so Jésus akanga lani bongo na gbe ti yâ ti lo kozoni si lo kuku ti sukula gere ti adisciple ti lo. Tongana e mû peko ti Jésus, kua wa so Nzapa amû na e, e lingbi ande ti bâ ni tongana mbeni buba kua? A lingbi tâ be-ti-molenge so ayeke na yâ ti bê ti  e aduti ye so azo kue abâ ni, mo bâ mo tene e kanga ni na gbe ti yâ ti e.

23, 24. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi e ke abibe kue so alingbi ti gue na e ti sara ye na fandara? (b) Chapitre ti peko ayeke mû maboko na e ti bâ so tënë wa ayeke tënë ti wataka?

²³ Fandara ayeke mbeni sioni yorö. Aye ti pekoni alingbi ti duti sioni mingi. Fandara alingbi ti sara si mbeni zo so ayeke na akode mingi ahon azo kue aga gi mbeni mbumbuse zo na lê ti Nzapa. Na mbeni mbage, tâ be-ti-molenge alingbi ti sara si zo so ayeke ye oko pëpe na lê ti azo aga tâ ye ti kusala na maboko ti Jéhovah. Tongana e yeke gi ti duti na nzoni sarango ye so lâ na lâ na sarango kue ti mû tâ gi peko ti gere ti Jésus na dutingo na tâ be-ti-molenge, futa ni ayeke duti pendere mingi. Pierre atene: “Ala sara tere ti ala kete na gbe ti ngangu maboko ti Nzapa, tongaso si lo yä ala na nduzu tongana ngoi ni alingbi.” (1 Pierre 5:6). Jéhovah ayä biani Jésus na nduzu ndali ti so lo sara tâ tere ti lo kete. Nzapa ti e nga ayeke duti ande na ngia ti futa mo ndali ti so mo yeke na tâ be-ti-molenge.

²⁴ Ye ti mawa ni ayeke so ambeni abâ ti ala atene dutingo na tâ be-ti-molenge ayeke mbeni wokongo. Tapande ti Jésus amû maboko na e ti bâ so a yeke tene ti wataka la, teti Jésus so ayeke lani na tâ be-ti-molenge ahon azo kue ayeke nga zo so ayeke na mbeto oko pëpe ahon azo kue. A yeke ye so e yeke bâ ni ande na yâ ti chapitre ti peko.

[Akete tënë na gbe ni]

Mo lingbi ti mû tapande ti Jésus tongana nyen?

● Tongana bê ti mo aye ti pusu mo ti pika kate na ndo ti aye so mo sara, tongana nyen tapande ti Jésus alingbi ti mû maboko na mo?​—Matthieu 12:15-19; Marc 7:35-37.

● Tongana nyen si mo lingbi ti mû tapande ti Jésus na sarango asenge kua ndali ti aita ti mo na lege ti yingo?​—Jean 21:1-13.

● Tongana nyen si mo lingbi ti bâ nzoni na lege ti tapande ti Jésus tongana bê ti mo aye ti pusu mo ti gi yango-iri na kota ndo na yâ ti dunia so?​—Jean 6:14, 15.

[Ahundango tënë ti manda na ye]

 [Foto na lembeti 27]

“Bâ, Gbia ti mo ayeke ga na mo”