Chapitre 2

“Lege ni, tâ tënë na fini”

1, 2. Ngbanga ti nyen tongana a ngbâ gi e wani, e lingbi ande ti ga nduru na Jéhovah pëpe? Nyen la Jésus Christ asara ndali ti e na ndo ti tënë so?

 MO GIRISA mbeni lâ awe? Peut-être mo dabe ti mo na mbeni ngoi so mo yeke gue lani ti bâ mbeni kamarade wala mbeni fami ti mo na mo girisa lege. Na ngoi so mo yeke mû mbeni lege so mo hinga pëpe, mo luti ti hunda mbeni zo ti fa lege ni na mo? Tara ti bâ ngia ti bê ti mo na ngoi so, ahon ti tene lo fa gi lege ni na mo, lo wani lo tene na mo lo tene: “Mû gi peko ti mbi, na fade mbi yeke gue na mo na ndo ni so.” So tâ dengo bê si mo wara!

² E lingbi ti tene so a yeke mara ti ye so Jésus Christ asara ndali ti e la. Tongana a ngbâ gi e wani, e lingbi ande ti ga nduru na Nzapa pëpe. Siokpari asara si azo agirisa lege, na “ala gue yongoro na fini so alondo na Nzapa”. (aÉphésien 4:17, 18). E yeke na bezoin ti mbeni zo ti fa lege na e. Jésus, so ayeke pendere Tapande ti e, afa gi na e lege so a lingbi e mû ni pëpe, me lo sara mingi ahon so. Tongana ti so e bâ na Chapitre 1, Jésus atisa e oko oko lo tene: “Ga mo mû peko ti mbi.” (Marc 10:21). Ye oko, lo fa nga na e ngbanga ti nyen a lingbi e yeda na tisango ndo so. Lo tene mbeni lâ lo tene: “Mbi yeke lege ni, tâ tënë na fini. Zo kue so aga na Babâ ayeke ga gi na lege ti mbi.” (Jean 14:6). Zia e bâ ambeni raison so afa ngbanga ti nyen e lingbi ti ga na Babâ ni gi na lege ti Molenge ni. Na pekoni, na araison so na li ti e, e yeke bâ tongana nyen si Jésus ayeke biani “lege ni, tâ tënë na fini.”

 A mû na lo kota kusala na yâ ti ye so Jéhovah aleke ti sara

3. Ngbanga ti nyen e lingbi ti ga nduru na Nzapa gi na lege ti Jésus?

³ Kozoni kue, e lingbi ti ga nduru na Nzapa gi na lege ti Jésus ngbanga ti so Jéhovah abâ nzoni ti mû na lo kusala so ayeke kota ahon atanga ni kue. * Babâ ni asara si Molenge ni aga zo so na lege ti lo aye kue so Nzapa aleke ti sara ayeke ga tâ tënë (2 aCorinthien 1:20; aColossien 1:18-20). Ti hinga mbilimbili kota kusala so Molenge ni ayeke na ni ti sara, a lingbi e bâ ye so asi ândö na yaka ti Éden na ngoi so Adam na Ève atï na peko ti Satan ti ke yanga ti Jéhovah.​—Genèse 2:16, 17; 3:1-6.

4. Kengo yanga so abâ gigi lani na Éden asara si tënë wa alondo? Jéhovah aleke lani ti sara nyen ti leke tënë so?

⁴ Kengo yanga so a bâ gigi lani na Éden asara si mbeni kota tënë alondo: Jéhovah Nzapa ayeke komande na ndo ti acréature ti lo tâ na lege ni? Ti leke kota tënë so, Jéhovah aleke ti tene mbeni molenge ti lo na yayu, so ayeke mbilimbili-kue, aga na sese. Kua so molenge ni ayeke sara ande ayeke duti kota mingi: lo yeke mû fini ti lo ti fa so gi Jéhovah oko si ayeke na droit ti komande, nga fini ti lo so lo mû ayeke duti ngere so a futa ti zi azo. Na dutingo be-ta-zo juska na kuâ, molenge ni so Nzapa asoro ayeke sara si a wara lege ti leke akpale kue so alondo ndali ti kengo yanga so Satan ake (aHébreu 2:14, 15; 1 Jean 3:8). Me Jéhovah ayeke na amolenge kutu na kutu na yayu; ala kue ayeke mbilimbili-kue (Daniel 7:9, 10). Lo so wa si Jéhovah asoro lani ti sara kota kusala so? Jéhovah asoro lani “gi oko Molenge” ti lo so a hinga lo na pekoni na iri ti Jésus Christ.​—Jean 3:16.

5, 6. Tongana nyen la Jéhovah afa so lo zia bê ti lo kue kue kue na ndo ti Molenge ti lo? Ziango bê so Lo zia na ndo ti lo aluti na ndo ti nyen?

⁵ Bê ti e adö ndali ti zo so Jéhovah asoro lo so? Oko pëpe!  Babâ ni azia lani bê ti lo kue kue kue na ndo ti oko Molenge ti lo so. Angu mingi kozoni si Molenge ti Lo aga na sese, Jéhovah afa kozo awe so Molenge ti ni so ayeke ngbâ ande be-ta-zo na ni atâa mara ti apasi kue so lo yeke bâ (Ésaïe 53:3-7, 10-12; Kusala 8:32-35). Zia e gbu li kete na ndo ti tënë so. Legeoko tongana tanga ti a-ange nga na azo, Molenge ni ayeke na liberté ti soro ye so bê ti lo aye ti sara. Ye oko, Jéhovah azia bê ti lo kue kue kue na ndo ti Molenge ti lo si lo fa so Molenge ni ayeke ngbâ be-ta-zo na lo. Ziango bê so Jéhovah azia na ndo ti Molenge ni aluti na ndo ti nyen? Na nduru tënë, a luti na ndo ti hingango ye. Jéhovah ahinga Molenge ti lo nzoni mingi na lo hinga tongana nyen Molenge ni ayeke tâ na nzara ti sara ye so anzere na bê ti Lo (Jean 8:29; 14:31). Molenge ni andoye Babâ ti lo, na Babâ ni nga andoye Molenge ni (Jean 3:35). Ndoye so Babâ ni na Molenge ni ayeke na ni na popo ti ala aga tongana mbeni kamba so abungbi ala oko na so asara si ala zia bê ti ala kue na mba, kamba so yâ ni alingbi ti fâ pëpe.​—aColossien 3:14.

⁶ Na bango kota kusala so Molenge ni ayeke na ni ti sara, ziango bê so Babâ ni azia na ndo ti lo nga na ndoye so abungbi ala oko, a yeke tâ na lege ni si a yeke gi na lege ti Jésus si e lingbi ti ga nduru na Nzapa. Ye oko, mbeni raison nde ayeke dä so ngbanga ni gi Molenge ni si alingbi ti gue na e na Babâ ni.

Gi Molenge ni si ahinga Babâ ni tâ nzoni mingi

7, 8. Ngbanga ti nyen Jésus alingbi biani ti tene so mbeni zo ti hinga Babâ ni tâ nzoni mingi ayeke dä pëpe, “gi Molenge ni” awe?

⁷ Tongana e ye ti ga nduru na Jéhovah, a lingbi e sara ambeni ye si (Psaume 15:1-5). Mbeni zo ti hinga aye ni so nga na aye so zo alingbi ti sara ti nzere na lê ti Nzapa ahon Molenge ni ayeke dä? Jésus atene: “Babâ ti mbi azia aye kue na tïtî mbi. Mbeni zo ti hinga Molenge ni tâ nzoni mingi ayeke pëpe, gi Babâ ni. Nga, mbeni zo ti hinga Babâ ni tâ nzoni mingi ayeke pëpe, gi Molenge ni nga na zo kue so Molenge ni  aye ti fa Babâ ni na lo.” (Matthieu 11:27). Zia e bâ ngbanga ti nyen Jésus alingbi ti tene biani so mbeni zo ti hinga Babâ ni tâ nzoni mingi ayeke dä pëpe, “gi Molenge ni”.

⁸ Teti so Molenge ni ayeke “kozo ye na popo ti aye kue so Nzapa asara,” songo so atingbi lo na Jéhovah ayeke tâ nde mingi (aColossien 1:15). Tara ti bâ tâ kota songo so ayeke maï lani na popo ti ala ngbene ye angu mingi so e lingbi ti diko ni pëpe so na ngoi ni gi ala use awe si ayeke dä, so ti tene ti londo na ngoi so a sara Molenge ni juska ti si na ngoi so a sara a-ange (Jean 1:3; aColossien 1:16, 17). Bâ gi pendere pasa so Molenge ni awara na ngoi so lo yeke na tere ti Babâ ni: lo manda ti hinga abango ndo ti Babâ ni na ndo ti aye, ti hinga ye so bê ti Babâ ni aye nga na andia ti Lo. Ti tâ tënë ni, ti tene so Jésus si ahinga Babâ ti lo nzoni mingi ahon azo kue ayeke tâ tënë. Kite ayeke pëpe so kota songo so atingbi ala amû lani lege na Jésus ti fa Babâ ti lo na azo na mbeni lege so mbeni zo nde alingbi ti sara ni pëpe.

9, 10. (a) Jésus afa Babâ ti lo na azo tongana nyen? (b) Ti tene Jéhovah abâ e na nzoni lê, a lingbi e sara nyen?

⁹ Afango ye ti Jésus afa so lo hinga nzoni mingi abibe ti Jéhovah, atënë ti bê ti Lo nga na aye so Lo hunda na awavorongo Lo ti sara. * Jésus afa Babâ ti lo na azo na mbeni lege ni nde nga. Lo tene: “Zo so abâ mbi abâ nga Babâ awe.” (Jean 14:9). Jésus amû tâ gi peko ti tapande ti Babâ ti lo na yâ ti atënë ti lo kue nga na asarango ye ti lo kue. Tongaso, tongana e yeke diko atënë so Bible atene na ndo ti Jésus, akpengba tënë nga na apendere tënë so lo tene, bango mawa ti azo so lo yeke na ni si apusu lo ti sava ala, nga ziango tere ti lo na place ti azo so apusu lo ti zia si ngu ti lê ti lo ayuru, e lingbi ti bâ na yâ ti li ti e Jéhovah na tenengo atënë so nga na sarango aye so (Matthieu 7:28, 29; Marc 1:40-42; Jean 11:32-36). Sarango ye ti tere ti Babâ ni nga na aye so bê ti Lo aye asigigi polele  na yâ ti atënë ti yanga ti Molenge ni nga na asarango ye ti lo (Jean 5:19; 8:28; 12:49, 50). Tongaso, ti tene Jéhovah abâ e na nzoni lê, a lingbi e dengi mê na afango ye ti Jésus na e mû tapande ti lo.​—Jean 14:23.

¹⁰ Teti so Jésus ahinga Babâ ti lo nzoni mingi na lo mû tâ gi tapande ti Lo, a yeke ye ti dongo bê pëpe so Jéhovah afa so zo ayeke ga na Babâ ni gi na lege ti Molenge ni. So e hinga awe ngbanga ti nyen e lingbi ti ga na Jéhovah gi na lege ti Jésus, zia e sara tënë fadeso na ndo ti atënë ti Jésus so: “Mbi yeke lege ni, tâ tënë na fini. Zo kue so aga na Babâ ayeke ga gi na lege ti mbi.”​—Jean 14:6.

“Mbi yeke lege ni”

11. (a) Ngbanga ti nyen gi na lege ti Jésus si e lingbi ti lë songo na Nzapa? (b) Tongana nyen si atënë so ayeke na Jean 14:6 afa biani so kusala so Jésus ayeke sara, mara ni ayeke use pëpe? (Bâ kete tënë na gbe ni.)

¹¹ E bâ fade awe so mbeni lege ti gue na Nzapa sân ti hon na mbage ti Jésus ayeke dä pëpe. Zia e bâ mbilimbili ye so tënë so aye ti tene ndali ti e. Jésus ayeke “lege ni” na lege so gi na lege ti lo awe si e lingbi ti lë songo na Nzapa nga Nzapa ayeda na e. Ngbanga ti nyen e tene tongaso? So lo duti be-ta-zo na Nzapa juska na kuâ, Jésus amû fini ti lo na sandaga tongana ngere so a futa ti zi azo (Matthieu 20:28). Tongana fade lo futa ngere ni so pëpe, ka e lingbi ti ga nduru na Nzapa pëpe. Siokpari akangbi azo na Nzapa, teti so Jéhovah ayeke nzoni-kue nga lo lingbi ti ye siokpari lâ oko pëpe (Ésaïe 6:3; 59:2). Me sandaga ti Jésus azi ye so akangbi e na Nzapa so; a ga ye so alingbi ti kanga ndo ti siokpari ti e (aHébreu 10:12; 1 Jean 1:7). Tongana e yeda na ye so Nzapa aleke na lege ti Christ na e mä na bê na ni, Jéhovah alingbi ti bâ e na nzoni lê. Tongaso, mbeni lege nde ti tene azo “akiri asara songo na Nzapa” ayeke dä pëpe. *​—aRomain 5:6-11.

12. Jésus ayeke “lege ni” tongana nyen?

 ¹² Jésus ayeke nga “lege ni” tongana a ndu tënë ti sambela. Gi na lege ti Jésus si e lingbi ti ga nduru na Jéhovah na yâ ti sambela na beku so lo yeke yeda biani na aye so e hunda (1 Jean 5:13, 14). Jésus wani atene: “Tongana ala hunda mbeni ye na Babâ, lo yeke mû ni na ala na iri ti mbi. . . . Ala hunda, na fade ala yeke wara, si ngia ti ala alingbi kue.” (Jean 16:23, 24). Tongaso, a yeke gi na iri ti Jésus si e lingbi ti ga nduru na Jéhovah na yâ ti sambela na ti iri Lo “Babâ ti e”. (Matthieu 6:9). Jésus ayeke “lege ni” na mbeni lege nde nga, so ti tene na lege ti tapande ti lo. Tongana ti so e bâ ni fade, Jésus amû tâ gi tapande ti Babâ ti lo. Tongaso, tapande ti Jésus afa na e tongana nyen ti duti na fini na mbeni lege so azia ngia na bê ti Jéhovah. Ni la, ti ga nduru na Jéhovah, a lingbi e mû tâ gi peko ti gere ti Jésus.​—1 Pierre 2:21.

“Mbi yeke . . . tâ tënë”

13, 14. (a) Na lege wa Jésus ayeke tene lani gi tâ tënë? (b) Ti tene Jésus aduti “tâ tënë”, a lingbi lo sara nyen? Ngbanga ti nyen?

¹³ Jésus atene lani tâ tënë lakue na ndo ti atënë ti prophétie ti Babâ ti lo (Jean 8:40, 45, 46). A wara tënë ti handa na yanga ti Jésus lâ oko pëpe (1 Pierre 2:22). Même awato ti lo ahinga so lo yeke fa “tënë ti Nzapa na lege ti tâ tënë.” (Marc 12:13, 14). Ye oko, tongana lo tene lani lo tene “Mbi yeke . . . tâ tënë”, lo ye ti fa gi pëpe so lo fa tâ tënë na azo na yâ ti atënë ti lo nga na fango tënë. Ye so andu gi tënë ti yanga ti lo pëpe.

¹⁴ Dabe ti mo so angu mingi kozoni, Jéhovah amû yingo ti lo na azo so asû Bible ti sû na mbeti aprophétie mingi mingi na ndo ti Messie, wala Christ. Aprophétie so afa anzene nzene ye na ndo ti fini ti Messie ni, kusala ti lo nga na kuâ ti lo. Nga, Ndia ti Moïse ayeke gbede ti aye so andu Messie (aHébreu 10:1). Fade Jésus ayeke ngbâ be-ta-zo juska na kuâ si aprophétie kue so a sû na ndo ti lo aga tâ tënë? Ge la si a yeke hinga Jéhovah tongana Nzapa so ayeke fa atâ prophétie. Biani, kota kungba ayeke na ndo ti go ti Jésus. Na lege ti duti  ti lo, so ti tene na lege ti atënë kue so lo tene nga aye kue so lo sara, Jésus asara si gbede ti aye so andu Messie aga tâ tënë biani (2 aCorinthien 1:20). Tongaso, Jésus ayeke biani “tâ tënë”. A yeke mo bâ mo tene tâ tënë ti aprophétie so Jéhovah afa ândö asi gi na ngoi so Jésus aga na sese.​—Jean 1:17; aColossien 2:16, 17.

“Mbi yeke . . . fini”

15. Ti mä na bê na Molenge ni aye ti tene nyen? A yeke gue na zo na ndo wa?

¹⁵ Jésus ayeke “fini”, teti so a yeke gi na lege ti lo si e lingbi ti wara fini, so ti tene “fini so ayeke tâ fini ni biani.” (1 Timothée 6:19). Bible atene: “Zo so amä na bê na Molenge ni, lo yeke na fini ti lakue lakue. Me zo so ake yanga ti Molenge ni ayeke wara ande fini pëpe, me ngonzo ti Nzapa angbâ na ndo ti lo.” (Jean 3:36). Ti mä na bê na Molenge ti Nzapa aye ti tene nyen? A ye ti tene so e hinga biani so sân lo e lingbi ti wara fini pëpe. Me tënë ni angbâ gi ge pëpe; a ye nga ti tene ti fa na gigi mabe ti e na lege ti akusala, ti ngbâ ti manda ye na ndo ti Jésus, na ti sara kue ti mû peko ti afango ye nga na tapande ti lo (Jacques 2:26). Tongaso, ti mä na bê na Molenge ti Nzapa ayeke gue na zo na fini ti lakue lakue: ti “kete kundu” ti aChrétien so a soro ala, fade ala yeke wara fini na yayu tongana acréature so alingbi ti hinga kuâ pëpe, na ti “azo mingi mingi” so ayeke na popo ti “ambeni ngasangbaga” ti Christ, fade ala yeke wara fini ti lakue lakue na yâ ti Paradis na ndo ti sese.​—Luc 12:32; 23:43; Apocalypse 7:9-17; Jean 10:16.

16, 17. (a) Tongana nyen si Jésus ayeke duti ande “fini” même ndali ti ala so akui awe? (b) E lingbi ti duti na kite oko pëpe na ndo ti nyen?

¹⁶ Ti ala so akui awe ayeke tongana nyen? Jésus ayeke “fini” teti ala nga. Kete kozoni si lo zingo kamarade ti lo Lazare na kuâ, Jésus atene na Marthe ita ti Lazare, lo tene: “Mbi yeke zingongo ti akuâ nga na fini. Zo so amä na bê na mbi, atâa lo kui, lo yeke kiri na fini.” (Jean 11:25). Jéhovah amû  na Molenge ti lo “akelele ti kuâ na ti Hadès”, so ti tene Lo mû na lo ngangu ti zingo akuâ (Apocalypse 1:17, 18). Na lege ti akelele so, Jésus so ayeke na yâ ti gloire ti lo awe ayeke zi ande yanga ti Hadès na tongaso lo yeke sigigi na azo kue so ayeke na yâ ti dû ti kuâ.​—Jean 5:28, 29.

¹⁷ Tongana Jésus atene “mbi yeke lege ni, tâ tënë na fini”, lo fa na nduru tënë nda ti gigi ti lo na sese nga na ti kusala ti lo. Atënë so ayeke kota tënë mingi ndali ti e laso. Dabe ti mo so Jésus atene na pekoni lo tene: “Zo kue so aga na Babâ ayeke ga gi na lege ti mbi.” (Jean 14:6). Atënë ti Jésus angbâ na ngangu laso gi tongana ti so a yeke na ngangu na ngoi so lo tene ni lani. Ni la, e lingbi ti duti na kite oko pëpe so tongana e mû peko ti Jésus, e yeke girisa lâ oko pëpe. Gi lo awe si ayeke fa ande na e lege ti gue “na Babâ” ni.

Mo yeke sara ande tongana nyen?

18. Ti duti atâ disciple ti Jésus andu nyen?

¹⁸ Na bango kota kusala so Jésus ayeke na ni ti sara nga so lo hinga Babâ ti lo tâ nzoni mingi, e yeke biani na raison ti mû peko ti lo. Tongana ti so e bâ na yâ ti chapitre so ahon, ti duti atâ disciple ti Jésus andu asarango ye ti tere ti e, me pëpe gi atënë ti yanga ti e wala atënë ti bê ti e. Ti mû peko ti Jésus aye ti tene ti leke gigi ti e si ague oko na afango ye ti lo nga na tapande ti lo (Jean 13:15). Buku so mo yeke diko na ndembe so alingbi ti mû maboko na mo ti sara tongaso.

19, 20. Aye wa ayeke na yâ ti buku so, so alingbi ti mû maboko na mo ti sara kue ti mû peko ti Christ?

¹⁹ Na yâ ti achapitre so ayeke ga, fade e yeke manda ye nzoni na ndo ti fini ti Jésus nga na kusala ti lo. A kangbi yâ ti achapitre ni na ambage ota. Kozo mbage ni ayeke sara tënë na ndo ti asarango ye ti tere ti Jésus nga akode so lo sara na ye. Use mbage ni ayeke fa na e tënë na ndo ti pendere tapande so lo zia na yâ ti kusala ti fango tënë nga na fango ye. Ota mbage ni ayeke fa na e tongana nyen lo fa ndoye ti lo.  Ti londo na Chapitre 3, mo yeke wara mbeni encadré so li ti tënë ni ayeke “Mo lingbi ti mû tapande ti Jésus tongana nyen?” Aversê nga na ahundango ndo so ayeke na yâ ni ayeke ti mû maboko na e ti gbu li ti e na ndo ti lege so e lingbi ti mû tapande ti Jésus na lege ti tënë ti yanga ti e nga na sarango ye ti e.

²⁰ Grâce na Jéhovah Nzapa, mo lingbi ti girisa pëpe, so ti tene ti hon yongoro na lo ndali ti so mo yeke wasiokpari. Atâa so a hunda na lo ye mingi, na ndoye Jéhovah atokua Molenge ti lo ti fa na e lege ti lë songo na Nzapa si Lo yeda na e (1 Jean 4:9, 10). Biani, zia kota ndoye so apusu mo ti yeda na tisango ndo ti Jésus so: “Mû peko ti mbi.”​—Jean 1:43.

[Akete tënë na gbe ni]

[Ahundango tënë ti manda na ye]

[Encadré na lembeti 23]

Ambeni iri so afa kusala ti Jésus Christ

Amen (nda ni aye ti tene “zia a duti tongaso” wala “ni la”). Lo yeke lo so na lege ti lo azendo ti Nzapa aga tâ tënë biani.​—2 aCorinthien 1:19, 20.

Babâ ti lakue lakue. Jéhovah amû na lo ngangu nga na komandema ti mû na azo beku ti fini ti lakue lakue na ndo ti sese.​—Ésaïe 9:⁠5.

Kota prêtre. Lo lingbi ti sukula siokpari ti e na ti zi e na gbe ti kuâ so aga na lege ti siokpari ni.​—aHébreu 3:1; 9:13, 14, 25, 26.

Gbia ti agbia. So Nzapa si azia lo Gbia na yayu, Jésus ayeke na ngangu mingi ahon agbia ti sese kue.​—Apocalypse 17:14.

Mokonzi ti siriri. So lo yeke Mokonzi ti Royaume ti Nzapa, fade Jésus ayeke zia siriri na ndo ti sese mobimba, siriri so ayeke hunzi lâ oko pëpe.​—Ésaïe 9:5.

Nzoni Wawango. Awango ti Jésus ayeke lakue gi nzoni na alingbi kue. Ti sara ye alingbi na ni ayeke gue na zo ti wara salut.​—Ésaïe 9:5; Jean 6:68.

Tënë ni. Lo yeke Watokua ti Jéhovah.​—Jean 1:1.

 [Foto na lembeti 14]

“Mû peko ti mbi”