1, 2. (a) Tongana nyen la azo ti Israël ayeke lani tongana taba oko na popo ti ambo ti ngonda? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti chapitre so.) (b) Nyen la azo ti Israël nga na agbia ti ala azia lani lege na ni ti si?

NA YÂ ti angu ngbangbo mingi, azo ti Israël aduti tongana taba oko na popo ti ambo ti ngonda. Azo ti Ammon, ti Moab nga na ti Édom so ayeke na yanga ti kodro ti Israël na mbage ti est, aye ti sara sioni na ala. A-Philistin, so ayeke awato ti azo ti Israël teti angu mingi, aleke terê ti ala na mbage ti ouest. Gbata ti Tyr ayeke na mbage ti nord, a yeke mbeni kota ndo so mosoro ayeke dä mingi nga azo ayeke dë buze dä mingi. Kota kodro ti Égypte ayeke ti lo na mbage ti sud, na Pharaon so azo abâ lo tongana mbeni nzapa nga gbia la ayeke komande na ndö ni.

² Na ngoi so azo ti Israël azia bê ti ala kue na Jéhovah, lo bata ala si awato ti ala asara sioni na ala ape. Me fani mingi, azo ti Israël nga na agbia ti ala azia si sarango ye ti amara so angoro ala abuba anzoni sarango ye ti ala. Mbeni tapande ni ayeke ti Gbia Achab so azia si azo apusu lo ti duti be-ta-zo ape. Lo yeke lani na fini na ngoi ti gbia ti Juda, Josaphat, lo komande na ndö ti amara bale-oko ti Israël. Lo sara mariage na molenge-wali ti gbia ti Sidon so ayeke lani na komandema na ndö ti gbata ti Tyr so ayeke na mosoro  mingi. Iri ti wali ni ayeke Jézabel, lo yâa na nduzu mingi tënë ti vorongo Baal na Israël nga lo pusu koli ti lo ti buba tâ vorongo Nzapa na mbeni fason so ade a sara ni lâ oko ape.​—1 aGbia 16:30-33; 18:4, 19.

3, 4. (a) Amara wa la Ézéchiel akomanse ti sara tënë ti ala? (b) Ahundango ndo wa la e yeke kiri tënë na ni?

³ Jéhovah agboto lani mê ti azo ti lo na ndö ti akpale so ayeke si na ala tongana ala ngbâ be-ta-zo na lo ape. Fadeso, ngoi so lo kanga bê lo ku ahunzi awe (Jér. 21:7, 10; Ézéch. 5:7-9). Na ngu 609 kozo na ngoi ti e, ngu bale-oko tongaso na peko ti use guengo ti ala kâ, aturugu ti Babylone akiri ague na Sese ti Zendo ti fani ota ni. Ti so ni so, ala yeke kungbi amur ti Jérusalem nga ala yeke futi azo so asara kpengbango-li na Nébucadnezzar. Na ngoi so ala yeke sara camp na terê ti Jérusalem nga asioni ye kue so aprophétie ti Ézéchiel asara tënë ni asi, prophète ni akomanse ti sara tënë ti amara so angoro Sese ti Zendo.

⁴ Jéhovah afa na Ézéchiel so terê ti awato ti Juda ayeke nzere ndali ti futingo Jérusalem nga ala yeke sara ye ti ngangu na azo so asö kuâ. Me amara so abuba iri ti Jéhovah nga so asara ye ti ngangu na azo ti lo wala so asara si nzoni sarango ye ti ala abuba ayeke wara futa ti peko ti sarango ye ti ala. Aye wa la e lingbi ti manda na lege ti sarango ye ti azo ti Israël na mbage ti amara so angoro ala? Tongana nyen la aprophétie so Ézéchiel atene na ndö ti amara so amû na e beku laso?

5, 6. Songo wa la ayeke na popo ti azo ti Ammon na azo ti Israël?

⁵ Azo ti Ammon, ti Moab nga na ti Édom ayeke ambeni ita ti azo ti Israël. Atâa so ala yeke afami ti azo ti Israël nga mbaï ti ala ayeke oko, amara ni so ake azo ti Israël teti angu mingi nga ala sara “sioni” na ala mingi.​—Ézéch. 25:6.

⁶ Gbu li na ndö ti azo ti Ammon. Ala yeke ahale ti Lot na lege ti molenge ti lo ti wali so ayeke ngambe ni (Gen. 19:38). Yanga ti kodro ti ala akpa Hébreu mingi asara si azo ti Nzapa alingbi ti mä ni. Ndali ti so ala yeke afami ti azo ti Israël, Jéhovah atene na ala ti sara bira na ala ape (Deut. 2:19). Ye oko, na ngoi ti aJuge, azo ti Ammon abungbi na Églon, gbia ti Moab, ti sara aye ti ngangu na azo ti Israël (aJu. 3:12-15, 27-30). Ambeni ngoi na pekoni, na ngoi so Saül aga gbia, azo ti Ammon aga na bira na terê ti azo ti Israël (1 Sam. 11:1-4). Nga na ngoi ti Gbia Josaphat, ala na azo ti Moab akiri abungbi na ala lï na ngangu na Sese ti Zendo.​—2 Chron. 20:1, 2.

7. Azo ti Moab asara ye na afami ti ala azo ti Israël tongana nyen?

⁷ Azo ti Moab ayeke nga ahale ti Lot na lege ti molenge ti lo ti wali so ayeke yaya ni (Gen. 19:36, 37). Jéhovah atene na azo ti  Israël ti sara bira na azo ti Moab pëpe (Deut. 2:9). Me azo ti Moab asara nzoni bê na ala ape. Ala mû maboko pëpe na aita ti ala so asigi na ngbâa na Égypte me ala gi ti kanga lege na ala ti lï na Sese ti Zendo. Balak, gbia ti Moab, afuta Balaam ti deba azo ti Israël, na Balaam afa na Balak tongana nyen ti handa akoli ti Israël ti sara lango-sioni nga ti voro yanda (Nom. 22:1-8; 25:1-9; Apoc. 2:14). Na yâ ti angu mingi azo ti Moab angbâ ti sara ye ti ngangu na afami ti ala azo ti Israël juska na ngoi ti Ézéchiel.​—2 aGbia 24:1, 2.

8. Ngbanga ti nyen la Jéhovah atene azo ti Édom ayeke aita ti azo ti Israël? Me azo ti Édom asara ye tongana nyen?

⁸ Azo ti Édom ayeke ahale ti Ésaü, mbage ti ngbo ti Jacob. Azo ti Israël na azo ti Édom ayeke lani na kpengba songo na popo ti ala asara si Jéhovah atene ala yeke aita (Deut. 2:1-5; 23:7, 8). Atâa so kue, azo ti Édom akomanse ti sara ye ti ngangu na azo ti Israël ngbene ye na ngoi so ala sigi na Égypte juska na ngoi ti futingo Jérusalem na ngu 607 kozo na ngoi ti e (Nom. 20:14, 18; Ézéch. 25:12). Na ngoi ni so, a nzere na azo ti Édom ti bâ azo ti Israël na bango pasi nga ala wa azo ti Babylone ti futi Jérusalem, ala gbu nga azo ti Israël kue so awara lege ti kpe na ala zia ala na maboko ti awato ti ala.​—Ps. 137:7; Abd. 11, 14.

9, 10. (a) Nyen la asi na Ammon, Moab nga na Édom? (b) Nyen la afa so a yeke pëpe azo ti amara ni kue la ake azo ti Israël?

⁹ Afami ti azo ti Israël so kue akiri tënë na Jéhovah ndali ti aye so ala sara na azo ti lo azo ti Israël. Lo tene: “Mbi yeke zia ande . . . mara ti Ammon na maboko ti azo ti mbage ti est. Tongaso, a yeke dabe na azo ti mara ti Ammon na popo ti amara mbeni pëpe.” Lo tene nga lo tene: “Mbi yeke fâ ngbanga na yâ ti kodro ti Moab na ala yeke hinga so mbi yeke Jéhovah.” (Ézéch. 25:10, 11). Ngu oku tongaso na peko ti tingo ti Jérusalem, aprophétie so akomanse ti ga tâ tënë na ngoi so azo ti Babylone asö benda na ndö ti azo ti Ammon na ti Moab. Ti Édom, Jéhovah atene so lo yeke “fâ azo na anyama” na yâ ti kodro ni nga lo yeke “sara si Édom abuba biani biani.” (Ézéch. 25:13). Tongana ti so a tene kozo, a si na mbeni ngoi, Ammon, Moab nga na Édom ayeke dä encore ape.​—Jér. 9:25, 26; 48:42; 49:17, 18.

¹⁰ Ye oko, a yeke pëpe azo ti amara ni so kue la ake azo ti Nzapa. Na tapande, Zélec, zo ti mara ti Ammon, nga na Ithmah, zo ti Moab, ayeke lani na popo ti angangu zo ti bira ti Gbia David (1 Chron. 11:26, 39, 46; 12:1). Nga, Ruth, wali ti kodro ti Moab, aga mbeni wakua ti Jéhovah so ayeke be-ta-zo.​—Ruth 1:4, 16, 17.

11. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti sarango ye ti azo ti Israël na mbage ti azo ti Ammon, ti Moab nga na ti Édom?

¹¹ Aye wa la e lingbi ti manda na lege ti sarango ye ti azo ti Israël na mbage ti amara so? Kozoni, na ngoi so azo ti Israël azia si amara so ayeke aita ti ala apusu ala ti sara ye, ala komanse ti voro anzapa tongana Baal ti Péor ti azo ti Moab nga na Molek nzapa ti azo ti Ammon (Nom. 25:1-3; 1 aGbia 11:7). Mara ti ye tongaso alingbi ti si na e. Afami ti e so ayeke aTémoin ape alingbi ti wa e ti  sara ye ague nde na andia ti Jéhovah. Na tapande, peut-être ala hinga ape ndani so e yeke sara pëpe Pâques, e yeke mû pëpe cadeau na zo na ngoi ti Noël wala e yeke sara pëpe ambeni ye so azo mingi ayeke sara so ague oko na aye so azo ti abungbi ti nzapa ti wataka amä na bê na ni. Atâa so ala sara ni na sioni bê ape, ala lingbi ti gi ti pusu e ti doro andia ti Jéhovah même gï kete. Me a yeke tâ kota ye ti tene e sara kue ti tï pëpe na yâ ti mara ti ye tongaso. Tongana ti so mbaï ti azo ti Israël afa, même tongana e doro ndia ti Jéhovah gï kete alingbi ti ga na kota kpale.

12, 13. Ye ti ngangu wa la e lingbi ti wara? Tongana e ngbâ be-ta-zo nyen la alingbi ti si?

¹² E lingbi ti manda mbeni ye nde na lege ti ye so asi na popo ti azo ti Israël na azo ti Ammon, ti Moab nga na ti Édom. Ye so e lingbi ti manda ayeke so a lingbi ti si so ambeni zo ti sewa ti e so ayeke aTémoin ape alingbi ti sara ye ti ngangu na e. Jésus atene lani so na ambeni ngoi, fango tënë ti e alingbi ti ga na “kangbi: Molenge-koli ayeke ke babâ ti lo, molenge-wali ayeke ke mama ti lo.” (Mat. 10:35, 36). Jéhovah atene lani na azo ti Israël ti papa pëpe na afami ti ala, nga e yeke gi pëpe ti papa na azo ti sewa ti e so ayeke aTémoin ape. Me a lingbi li ti e akpe ape tongana a sara ye ti ngangu na e.​—2 Tim. 3:12.

¹³ Même tongana afami ti e akanga lege na e vîi tongaso ti voro Jéhovah ape, a yeke kota ye ti mä Jéhovah ahon ti mä ala. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so Jéhovah la adoit ti duti na kozo ndo na yâ ti bê ti e. (Diko Matthieu 10:37.) Na ndö ni, tongana e ngbâ be-ta-zo na Jéhovah, ambeni fami ti e alingbi ti sara ye tongana Zélec, Ithmah nga na Ruth ti bungbi oko na e ti voro Jéhovah na lege ni (1 Tim. 4:16). Na pekoni, a yeke nzere nga na ala ti sara na oko tâ Nzapa na ti bâ tongana nyen la lo yeke ye ala nga lo yeke bata ala.

14, 15. A-Philistin asara ye lani tongana nyen na azo ti Israël?

¹⁴ A-Philistin alondo na zoa ti Crète ala gue ala sara kodro na sese so Jéhovah amû zendo ti mû ni na Abraham na ahale ti lo. Abraham na Isaac ayeke lani na songo na azo so (Gen. 21:29-32; 26:1). Na ngoi so azo ti Israël alï na Sese ti Zendo, aPhilistin aga mbeni ngangu mara na ala yeke na angangu turugu. Ala voro anzapa ti wataka tongana Baal-Zébub nga na Dagon (1 Sam. 5:1-4; 2 aGbia 1:2, 3). Na ambeni ngoi, azo ti Israël akomanse ti voro anzapa ni so.​—aJu. 10:6.

¹⁵ Ndali ti so azo ti Israël aduti be-ta-zo na Jéhovah ape, lo zia si aPhilistin akomande na ndö ti ala teti angu mingi (aJu. 10:7, 8; Ézéch. 25:15). Ala hunda ambeni ye so akanga lege ngangu na azo ti Israël * na ala fâ gbâ ti ala (1 Sam. 4:10). Ye oko, na ngoi so azo ti Israël achangé bê ti ala na ala kiri na Jéhovah, lo sö ala. Lo sara  si Samson, Saül nga na David azi azo ti lo (aJu. 13:5, 24; 1 Sam. 9:15-17; 18:6, 7). Tongana ti so Ézéchiel atene kozo, a “punir” aPhilistin “sioni sioni” na ngoi so azo ti Babylone nga na pekoni aGrec alï na ngangu na yâ ti kodro ti ala.​—Ézéch. 25:15-17.

16, 17. Aye wa la e lingbi ti manda na lege ti sarango ye ti azo ti Israël na mbage ti aPhilistin?

¹⁶ Aye wa la e lingbi ti manda na lege ti sarango ye ti azo ti Israël na mbage ti aPhilistin? Ambeni kodro so akomande so ayeke na ngangu mingi asara aye ti ngangu na azo ti Jéhovah laso. E sara ye pëpe tongana azo ti Israël, e ngbâ ti e be-ta-zo na Jéhovah. Atâa so kue, na ambeni ngoi a yeke mo bâ mo tene azo so aye pëpe tënë ti tâ vorongo Jéhovah ahon ndö ti e. Na tapande, na tongo nda ti angu 1900, gouvernement ti États-Unis agi ti kanga lege na kua ti azo ti Jéhovah na lege so lo dë ngbanga ti kanga ti ngu mingi na li ti azo so ayeke mû li ni na yâ ti bungbi ti Jéhovah. Na ngoi ti Use bira so amû sese kue, aNazi na Allemagne agi ti futi awakua ti Nzapa kue, ala kanga ala saki mingi na ala fâ ambeni ngbangbo mingi. Na peko ti bira so, azo ti Union soviétique agi ti kanga lege na aTémoin ti Jéhovah teti angu mingi, ala tokua aita ti e ti sara kua ti ngangu na yâ ti acamp wala ala gue na ala na ando so ayo na yâ ti kodro ni.

¹⁷ Agouvernement alingbi ti ngbâ ti kanga lege na kua ti fango tënë, ti kanga awakua ti Nzapa nga même ti fâ ambeni. A lingbi aye ni so azia mbeto na yâ ti e wala asara si e yeke na mabe encore ape? Ên-ën. Jéhovah ayeke bata azo ti lo so ayeke be-ta-zo. (Diko Matthieu 10:28-31.) Ambeni gouvernement so ayeke ngangu mingi so asara aye ti ngangu mingi na azo ayeke dä encore ape, me azo ti Jéhovah angbâ ti maï. Na yâ ti kete ngoi, mara ti ye so asi na aPhilistin ayeke si na agouvernement kue ti azo, ala ye wala ala ye ape ala yeke hinga Jéhovah. Nga legeoko tongana aPhilistin, ala yeke duti dä encore ape!

18. Tyr ayeke lani na komandema na ndö ti nyen?

¹⁸ Ngbene gbata ti Tyr * ayeke lani mbeni kota ndo ti dengo buze ti ngoi ti giriri. Gbâ ti abateau ti Tyr ayeke gue ti dë buze na mbage ti ouest juska na mbage ti Kota ngu ti Méditerranée. Na mbage ti est, alege ti dengo buze ti Tyr ague juska na akota kodro so ayo mingi. Teti angu mingi Tyr awara gbâ ti mosoro na akodro so. Azo ti dengo buze ti Tyr awara lani mosoro mingi na asara si ala bâ terê ti ala tongana amokonzi.​—És. 23:8.

19, 20. Kangbi wa la ayeke na popo ti azo ti Tyr na azo ti Gabaon?

¹⁹ Na ngoi ti Gbia David nga na Gbia Salomon, azo ti Israël na azo ti Tyr ayeke dë lani buze mingi. Azo ti Tyr amû lani aye ti leke na da so David asara kua ti gbia na yâ ni nga na pekoni temple ti Salomon, nga azo so ahinga ti sara kua ti maboko aga amû maboko na akua ni (2 Chron. 2:1, 3, 7-16). Azo ti Tyr abâ lani tongana nyen la azo ti Israël asara ye na lege ni na kodro ni amaï (1 aGbia 3:10-12; 10:4-9). Gbu li na ndö ti lege so azi lani na azo ti Tyr saki mingi ti hinga ye na ndö ti tâ vorongo Jéhovah, ti hinga Jéhovah nga ti bâ anzoni ye so zo ayeke wara na sarango na tâ Nzapa.

²⁰ Ye oko, atâa so lege azi na azo ti Tyr, ala ngbâ ti gi gï aye ti sese. Ala sara lani ye pëpe tongana angangu zo ti gbata ti Gabaon, so ayeke na Canaan, so amä gï mango tënë ti akota ye so Jéhovah asara na apusu ala ti ga awakua ti lo (Jos. 9:2, 3, 22–10:2). Na nda ni, azo ti Tyr asara ye ti ngangu na azo ti Nzapa na ala kä même ambeni na ngbâa.​—Ps. 83:2, 7; Joël 3:4, 6; Amos 1:9.

21, 22. Nyen la asi na Tyr? Ngbanga ti nyen?

²¹ Na lege ti Ézéchiel, Jéhovah atene na azo ti sarango ngangu na zo so, atene: “Mo Tyr, mbi yeke ga na terê ti mo, mbi yeke mû gbâ ti azo ti amara ti ga na ni na terê ti mo tongana ti so ngu-ingo ayeke sara si amapo ni alondo na nduzu. Ala yeke futi ande amur ti Tyr na ala yeke kungbi atour ti lo na sese, mbi yeke bungbi fuku ti sese ni na mbi yeke sara si lo ga mbeni kota tênë so aza zango  na so ndö ni ayeke senge.” (Ézéch. 26:1-5). Azo ti Tyr azia bê ti ala na amosoro ti ala ti bata ala, ala bâ atene a yeke bata ala tongana ti mur ti gbata ti Tyr so ayeke na yâ ti zoa so ayo na nduzu mètre 46. Ala doit lani ti mä wango ti Salomon so lo tene: “Mosoro ti zo ti mosoro ayeke gbata ti lo so ngangu gbagba angoro ni; na yâ ti li ti lo, a yeke tongana mbeni ngangu gbagba so abata zo.”​—aProv. 18:11.

²² Na ngoi so azo ti Babylone nga na pekoni aGrec asara si prophétie so Ézéchiel atene aga tâ tënë, azo ti Tyr abâ so, so ala zia bê ti ala na amosoro ti ala nga na amur ti ala ti bata ala ayeke gï bango li. Na peko ti so azo ti Babylone afuti Jérusalem, ala gi ti mû Tyr na yâ ti ngu 13 (Ézéch. 29:17, 18). Na pekoni, na ngu 332 kozo na ngoi ti e, Alexandre ti Kota asara si mbeni kota mbage ti prophétie so Ézéchiel atene aga tâ tënë. * Aturugu ti lo ague na bira na terê ti mbage ti Tyr so ayeke na lê ti ngu. Ala bungbi aye ti gbata ni so abuba, ala mû atênë nga na akeke ti gbata so ala futi ni ala bi ni na yâ ti ngu ala fü sese dä aga lege, na ala gue na mbage ti Tyr so ayeke na yâ ti zoa (Ézéch. 26:4, 12). Alexandre akôro dû na terê ti amur ti gbata ni, lo gbi gbata ni, lo mû aye ti yâ ti gbata ni, lo fâ aturugu nga na azo saki mingi nga lo kä azo saki mingi na ngbâa. Ye ti vundu so asi na azo ti Tyr afa na ala so “gbâ ti mosoro” ayeke bata zo teti lakue lakue ape, na ye so apusu ala na ngangu ti hinga Jéhovah.​—Ézéch. 27:33, 34.

23. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti azo ti Tyr?

²³ Nyen la e lingbi ti manda na lege ti azo ti Tyr? Zia e zia lâ oko ape si “ngangu so mosoro ayeke na ni ti handa zo” asara si e duti na confiance na aye ti sese na e bâ ni tongana mbeni mur so alingbi ti bata e (Mat. 13:22). E lingbi pëpe ti “sara kua ti ngbâa na Nzapa nga na Mosoro.” (Diko Matthieu 6:24.) Gï azo so ayeke sara na Jéhovah na âme ti ala kue la ayeke duti tâ nzoni (Mat. 6:31-33; Jean 10:27-29). Anzene nzene tënë kue ti aprophétie so asara tënë ti futingo dunia so ayeke ga ande tâ tënë tongana ti so aprophétie na ndö ti Tyr aga lani tâ tënë. Na ngoi ni so, nyen na nyen azo so azia bê ti ala na mosoro ayeke hinga ande Jéhovah na ngoi so lo yeke futi bungbi ti dengo buze ti dunia so, so aye gï ti wara ye.

24-26. (a) Ngbanga ti nyen la Jéhovah atene Égypte ayeke “mbeni kete pere”? (b) Gbia Sédécias asara sanka ti wango ti Jéhovah tongana nyen? Nyen la asi na pekoni?

²⁴ Ti londo na ngoi so aga kozo na ngoi ti Joseph ti si na ngoi so azo ti Babylone aga ti mû Jérusalem, Égypte ayeke lani na ngangu mingi na ndö ti ndo so Sese ti Zendo ayeke dä. So Égypte ayeke ngbene kodro, peut-être azo apensé so mbeni ye ti yengi ni ayeke dä ape legeoko tongana mbeni keke so aninga mingi. Me tongana a haka ni na Jéhovah, a yeke na ngangu oko ape tongana “mbeni kete pere”.​—Ézéch. 29:6.

 ²⁵ Gbia Sédécias so ayeke apostat ahinga lani pëpe so Égypte ayeke na ngangu ape. Na lege ti prophète Jérémie, Jéhovah atene na Sédécias ti woko terê ti lo na gbe ti gbia ti Babylone (Jér. 27:12). Sédécias adeba yanga ti lo même na iri ti Jéhovah ti sara kpengbango-li pëpe na Nébucadnezzar. Me na pekoni, lo sara sanka ti wango ti Jéhovah, lo sara ye pëpe alingbi na debango yanga ti lo nga lo hunda na Égypte ti mû maboko na lo ti tiri na azo ti Babylone (2 Chron. 36:13; Ézéch. 17:12-20). Ye oko, azo ti Israël so azia bê ti ala na ngangu bungbi ti poroso ti Égypte asara sioni na terê ti ala wani (Ézéch. 29:7). Peut-être azo abâ Égypte tongana “kota nyama ti gbe ti ngu” so amû mbeto na zo mingi (Ézéch. 29:3, 4). Me Jéhovah atene lo yeke sara ye na Égypte tongana ti so azo ti gingo anyama ayeke gbu angunde ti yâ ti Ngu ti Nil; lo yeke zia ayango na ngbangba ti lo na lo yeke gboto lo ti tene a futi lo. Lo sara ni na ngoi so lo tokua azo ti Babylone ti mû ngbene kodro so.​—Ézéch. 29:9-12, 19.

²⁶ Nyen la asi lani na Sédécias so ayeke be-ta-zo ape? Ndali ti so lo sara kpengbango-li na Jéhovah, Ézéchiel atene so a yeke zi couronne ti “sioni mokonzi” so na a yeke futi komandema ti lo. Me Ézéchiel atene nga mbeni tënë ti beku (Ézéch. 21:25-27). Jéhovah afa na lo ti tene kozoni so mbeni gbia so alondo na yâ ti molongo ti agbia, lo so “ndia afa so ye ni ayeke ti lo”, ayeke mû ande trône ni. Na yâ ti chapitre ti peko, e yeke hinga ande zo ni.

27. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti sarango ye ti azo ti Israël na mbage ti Égypte?

 ²⁷ Nyen la e lingbi ti manda na lege ti sarango ye ti azo ti Israël na mbage ti Égypte? Laso, a lingbi azo ti Jéhovah azia bê ti ala pëpe na angangu bungbi ti poroso, na ala pensé ape so abungbi so ayeke sara si azo aduti nzoni teti lakue lakue. Même na yâ ti li ti e, a lingbi e ngbâ ti duti ti “dunia so pëpe”. (Jean 15:19; Jacq. 4:4). Bungbi ti poroso alingbi ti kpa mbeni ye so ayeke ngangu, me legeoko tongana ti Égypte ti giriri, a woko tongana mbeni kete pere. Tongana e zia beku ti e kue na azo so ayeke kui kuingo me pëpe na Gbia ti dunia so ngangu ti lo ahon angangu kue, andâ e bâ ndo ayo ape.​—Diko Psaume 146:3-6.

28-30. Kangbi wa la ayeke na popo ti lege so amara “ayeke hinga” na Jéhovah nga na lege so e hinga na lo?

²⁸ Fani mingi na yâ ti mbeti ti Ézéchiel, Jéhovah atene so amara ‘ayeke hinga ande so mbi yeke Jéhovah.’ (Ézéch. 25:17). Atënë so aga lani tâ tënë biani na ngoi ti giriri na ngoi so Jéhovah afâ ngbanga na ndö ti awato ti azo ti lo. Kota mbage ni ayeke ga ande tâ tënë na ngoi ti e. Tongana nyen?

²⁹ Legeoko tongana ti azo ti Nzapa ti giriri, e yeke na popo ti amara so abâ e tongana taba oko so zo ti bata lo ayeke dä ape (Ézéch. 38:10-13). Tongana ti so e yeke bâ ande na chapitre 17 na 18, na yâ ti kete ngoi, amara ayeke ga na sioni bira na terê ti azo ti Nzapa. Me na ngoi so ala yeke ga na bira ni, ala yeke hinga ande tâ ye so a iri ni ngangu. Na nyen na nyen ala yeke hinga Jéhovah, ala yeke hinga so lo yeke Gbia ti dunia kue na ngoi so lo yeke futi ala na ngoi ti bira ti Harmaguédon.​—Apoc. 16:16; 19:17-21.

³⁰ Me Jéhovah ayeke bata ande e nga lo yeke iri tënë nzoni na ndö ti e. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so e gbu alege so azi na e laso ti fa so e hinga Jéhovah na lege so e yeke na confiance na lo, e mä yanga ti lo nga e voro lo na lege ni tongana ti so lo lingbi na ni.​—Diko Ézéchiel 28:26.