1-3. (a) Nyen la ayeke ga na peko ti “ngonzo” ti Jéhovah so ayeke ‘londo ande tâ ngangu’? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti chapitre so.) (b) Nyen la e yeke sara tënë na ndö ni fadeso?

AKOLI, awali nga na amolenge aluti ndo oko ala yeke he mbeni bia ti Royaume. Na pekoni, mbeni ancien asambela na bê ti lo kue, lo voro yanga na Jéhovah ti bata ala. Amembre ti congrégation ni ahinga na bê ti ala kue so Jéhovah ayeke bâ lege ti ala, me ala yeke na bezoin ti tene a dë bê ti ala nga a kpengba ala. Na gigi a yeke mä bruit ti bira. Harmaguédon akomanse awe.​—Apoc. 16:14, 16.

² Na ngoi ti bira ti Harmaguédon, bê ti Jéhovah ayeke son, “ngonzo ti [lo] ayeke londo tâ ngangu” na lo yeke fâ azo. (Diko Ézéchiel 38:18.) Lo yeke tuku ngonzo ti lo gï pëpe na ndö ti mbeni bungbi ti aturugu oko wala mbeni mara oko, me na ndö ti gbâ ti azo na yâ ti dunia kue. Na lango ni so, azo so Jéhovah ayeke fâ ala “ayeke londo na mbeni yanga ti sese ti si na mbeni yanga ti sese.”​—Jér. 25:29, 33.

³ Nyen la ayeke pusu Jéhovah, Nzapa ti ndoye, lo so a tene lo ‘sara nzoni bê na zo nga lo bâ mawa ti zo’ nga “lo sara ngonzo hio hio pëpe” ti sara mara ti ye tongaso, ‘ti londo na ngonzo ngangu’ tâ gï hio tongaso? (Ex. 34:6; 1 Jean 4:16). Zia e bâ tongana nyen la kiringo  tënë na hundango ndo so alingbi ti dë bê ti e mingi, ti sara si e sara ye na mbeto oko ape nga ti pusu e ti ngbâ ti fa tënë laso.

4, 5. Tongana nyen la ngonzo ti Nzapa ayeke nde na ti azo so ayeke mbilimbili-kue ape?

⁴ Kozoni, a lingbi e hinga so ngonzo ti Jéhovah ayeke pëpe tongana ngonzo ti azo so ayeke mbilimbili-kue ape. Tongana ngonzo asara mbeni zo ngangu juska apusu lo ti sara ye, fani mingi a yeke pusu lo ti sara ye kirikiri nga aga na nzoni ye ape. Na tapande, “ngonzo agbu Caïn,” kozo molenge ti Adam, “mingi” ndali ti so Jéhovah ake sandaga ti lo me lo yeda na matabisi so Abel amû na lo na sandaga. Ye ti peko ni ayeke so wa? Caïn afâ ita ti lo so ayeke mbilimbili (Gen. 4:3-8; aHéb. 11:4). Gbu li nga na ndö ti David, mbeni koli so Bible atene bê ti Jéhovah aye lo (Kus. 13:22). Même nzoni koli so aga lani nduru ti sara mbeni ye so ayeke sioni mingi na ngoi so lo mä so Nabal, zo ti mosoro so terrain ti lo akono, azonga lo na azo ti lo ngangu. Ngonzo ahon ndö ti David na aturugu ti lo na ala ‘kanga épée ti ala’. Ala leke ti fâ gï pëpe Nabal, so akiri singila na ala ape, me nga akoli kue ti da ti lo. Merci so wali ti Nabal, Abigaïl, asara si David abâ so a lingbi lo na azo ti lo akiri pëpe peko ti sioni so a sara na ala (1 Sam. 25:9-14, 32, 33). A yeke na lege ni so Jéhovah apusu Jacques ti tene: “Ngonzo ti zo ayeke sara pëpe si mbilimbili ti Nzapa aga.”​—Jacq. 1:20.

⁵ Nde na azo so ngonzo apusu ala ka ti sara ye na lege ni ape, Jéhovah ayeke sara ye kirikiri na ngonzo ti lo ape nga nda ti ngonzo ti lo ayeke lakue polele. Même tongana ngonzo ti Jéhovah alondo tâ ngangu, lo yeke sara ye na lege ni. Na ngoi so lo yeke tiri na mbeni wato, lo futi lâ oko ape “azo ti mbilimbili legeoko na azo ti sioni”. (Gen. 18:22-25). Na ndö ni, gï anzoni raison la apusu Jéhovah ti sara ngonzo. Zia e bâ araison use nga na aye so e lingbi ti manda dä.

6. Jéhovah asara ye tongana nyen na ngoi so azo abuba iri ti lo?

⁶ Kozo raison ni: A buba iri ti Jéhovah. Azo so atene ala yeke sara kua na iri ti Jéhovah me so ayeke sara asioni ye abuba iri ti lo na a yeke na lege ni so ngonzo asara lo na terê ti ala (Ézéch. 36:23). Tongana ti so e bâ na yâ ti achapitre so ahon ti mbeti so, azo ti Israël abuba iri ti Jéhovah ngangu. A yeke na lege ni so Jéhovah asara lani ngonzo ndali ti bango ndo ti ala nga na asarango ye ti ala. Me lakue lo yeke sara ye kirikiri na ngonzo ti lo ape, lo punir lani azo ti lo alingbi na ni, a hon ndö ni lâ oko ape (Jér. 30:11). Tongana Jéhovah afa ngonzo ti lo tongana ti so lo ye awe, bê ti lo ayeke ngbâ ti son ape.​—Ps. 103:9.

7, 8. Aye wa la e manda na lege ti sarango ye ti Jéhovah na azo ti Israël?

⁷ Aye ti manda: Fason so Jéhovah asara ye na azo ti Israël ayeke mbeni ngangu gbotongo mê ndali ti e. Legeoko tongana ti azo ti Israël ti ândö, e yeke na pasa ti tene iri ti Jéhovah aduti na ndö ti e. E yeke aTémoin ti Jéhovah (És. 43:10). Aye so e tene nga e sara ayeke sara ngangu na ndö ti ye so azo apensé na ndö ti Jéhovah. E ye  lâ oko ape ti sara sioni ye sân kamene nga ti ga na zonga na ndö ti iri ti Jéhovah. Ti sara aye so, so ayeke aye ti handango lê ti azo, ayeke sara ande si ngonzo asara Jéhovah; fafadeso wala gbändâ, lo yeke sara ande mbeni ye ti bata iri ti lo.​—aHéb. 3:13, 15; 2 Pi. 2:1, 2.

⁸ A lingbi gbotongo mê so atene ngonzo ti Jéhovah alingbi ti “londo tâ ngangu” akanga lege na e ti ga nduru na lo? Ên-ën. E hinga so Jéhovah ayeke kanga bê ti ku nga lo yeke pardonné zo (És. 55:7; aRom. 2:4). Me e hinga nga so lo yeke punir azo tongana bezoin ni ayeke dä. Biani, e yeke ne lo, na e hinga so ngonzo ti lo ayeke londo ande na terê ti azo so angbâ ti sara siokpari, na lo yeke zia ande ala pëpe ti ngbâ na popo ti azo ti lo (1 aCor. 5:11-13). Jéhovah afa na e polele ye so asara lo ngonzo. A yeke na e ti kpe abango ndo nga na asarango ye so alingbi ti sara lo ngonzo.​—Jean 3:36; aRom. 1:26-32; Jacq. 4:8.

9, 10. Jéhovah ayeke sara ye tongana nyen tongana azo aye ti sara sioni na awakua be-ta-zo ti lo? Mû ambeni tapande ti fa ni.

⁹ Use raison ni: A ye ti sara sioni na awakua be-ta-zo ti Jéhovah. Ngonzo ayeke sara Jéhovah tongana awato aga na bira na terê ti azo so ayeke be-ta-zo so agi ti bata terê ti ala na mbage ti lo. Na tapande, na peko ti so azo ti Israël azia Égypte, Pharaon na angangu turugu ti lo atomba peko ti ala, ala yeke lani tongana azo so na bango ni zo ti batango ala ayeke dä ape na yanga ti Kota Ngu-Bengba. Me na ngoi so angangu turugu so atomba peko ti azo ti Israël na ndo so ngu ayeke dä si ahule, Jéhovah azi agere ti apuse ti bira ti ala na lo bi azo ti Égypte na yâ ti ngu-ingo. “Zo oko na popo ti ala angbâ na fini pëpe.” (Ex. 14:25-28). Ngonzo ti Jéhovah alondo ngangu na terê ti azo ti Égypte ndali ti so lo yeke na “tâ ndoye” na mbage ti azo ti lo.​—Diko Exode 15:9-13.

¹⁰ Legeoko nga, ndoye ti Jéhovah na mbage ti azo ti lo apusu lani lo ti sara mbeni ye ndali ti ala na ngoi ti Gbia Ézéchias. Aturugu ti Assyrie, so na ngoi ni so ayeke lani ngangu mingi ahon tanga ti aturugu kue, nga so asara aye ti sioni mingi na azo, asi lani na Jérusalem na ala yeke nduru ti sara bira na gbata ni. A zia mbeto na yâ ti awakua be-ta-zo ti Jéhovah na lege so a tene na ala so a yeke sara camp na terê ti gbata ni na a yeke sara si yeke yeke azo ti gbata ni akui sioni kuâ (2 aGbia 18:27). Ti kiri tënë, Jéhovah atokua gï mbeni ange oko; lo fâ aturugu ti Assyrie 185 000 na bï oko (2 aGbia 19:34, 35). Tara ti bâ na yâ ti li ti mo ye so asi na camp ti azo ti Assyrie na ndade ni na ndapre. Alikongo, avala nga na a-épée angbâ na sese zo oko andu ni ape. A hûru didi ape ti zingo aturugu ni. Zo oko amû yanga na aturugu ape ti leke terê ti ala ti gue na bira. Ndo adë ngii na yâ ti camp ni na kuâ ti aturugu ayeke na sese na ndo kue.

11. Atapande ti Bible so afa sarango ye ti Jéhovah na ngoi so azo aye ti sara sioni na azo ti lo adë bê ti e nga akpengba e tongana nyen?

¹¹ Aye ti manda: Atapande so, so afa ye so Jéhovah asara na ngoi so a ye ti sara sioni na azo ti lo, afa mbeni ngangu gbotongo mê na awato ti e: “A yeke tâ ye ti mbeto mingi ti tï na maboko ti Nzapa so ayeke na fini” na ngoi so mbeni ye asara si lo sara ngonzo  (aHéb. 10:31). Ti e, a-oko tapande so adë bê ti e nga asara si e sara mbeto ape. A dë bê ti e ti hinga so kota wato ti e Satan ayeke sö benda ape. Fafadeso, ngoi so angbâ na lo ti komande, so angbâ “mingi pëpe”, ayeke hunzi (Apoc. 12:12). Juska ti si na ngoi ni so, e lingbi ti sara na Jéhovah na mbeto ape, na e hinga na bê ti e kue so mbeni zo, mbeni bungbi wala mbeni gouvernement alingbi pëpe ti kanga lege na e ti sara ye so bê ti Nzapa aye. (Diko Psaume 118:6-9.) Yingo ti Jéhovah apusu bazengele Paul ti tene tënë so, so e yeke na confiance na ni: “Tongana Nzapa ayeke na e, zo wa la si ayeke ke e ande?”​—aRom. 8:31.

12. Na ngoi ti kota ye ti vundu, nyen la ayeke sara ande si ngonzo ti Jéhovah alondo tâ ngangu?

¹² Na ngoi ti kota ye ti vundu so ayeke ga, Jéhovah ayeke sara ande mbeni ye ti bata e gï tongana ti so lo sara lani na azo ti Israël so ayeke na yâ ti kpale ndali ti azo ti Égypte so ayeke tomba peko ti ala nga tongana ti so lo sara lani na aJuif na Jérusalem so azo ti Assyrie asara camp angoro ala. Na ngoi so awato ti e ayeke gi ti futi e, kota ndoye ti Jéhovah ndali ti e ayeke sara si ngonzo ti lo ayeke londo ande tâ ngangu. Azo so asara tâ ye ti buba ti ga na bira na terê ti e,  a yeke duti ande mo bâ mo tene ala ndu vuko lê ti Jéhovah. Hio Jéhovah ayeke sara ande mbeni kpengba ye (Zach. 2:8, 9). Lo yeke fâ ande azo mingi na ayeke duti ande mbeni ye so mara ni ade asi lâ oko ape. Me na ngoi so Jéhovah ayeke tuku ande kota ngonzo ti lo na ndö ti awato ti lo, mbeni mbilimbili raison ti tene li ti ala akpe ayeke duti dä ape. Ngbanga ti nyen?

13. Jéhovah agboto mê ti azo na ndö ti nyen?

¹³ Jéhovah ayeke “sara ngonzo hio hio pëpe” nga lo gboto hio mê ti azo so lo yeke futi azo so asara kpengbango-li na lo nga so aye ti sara sioni na azo ti lo (Ex. 34:6, 7). Jéhovah asara lani kua na aprophète tongana Jérémie, Ézéchiel, Daniel, Christ Jésus nga na abazengele Pierre, Paul nga na Jean ti gboto mê ti azo na ndö ti ndangba bira so ayeke ga.​—Bâ encadré “Jéhovah agboto mê ti azo na ndö ti kota bira so ayeke ga.”

14, 15. Kua wa la Jéhovah asara? Lo sara ni ngbanga ti nyen?

¹⁴ Jéhovah asara si a sû agbotongo mê so na yâ ti Bible. Lo sara nga si a kiri na peko ti Bible na ayanga ti kodro mingi nga a kangbi ni mingi ahon tanga ti ambeti na yâ ti mbaï. Na ndö ti sese kue, lo  yeke na gbâ ti avolontaire so ayeke mû maboko na azo ti hinga tongana nyen ti duti na songo na Nzapa nga so ayeke gboto mê ti azo na ndö ti “kota lâ ti Jéhovah” so ayeke ga (Soph. 1:14; Ps. 2:10-12; 110:3). Lo pusu azo ti lo ti kiri peko ti ambeti so a yeke manda na Bible na azo na ayanga ti kodro ngbangbo mingi nga ti mû angbonga kutu mingi ngu oko oko ti sara tënë ti azendo nga na agbotongo mê so ayeke na yâ ti Bible na azo.

¹⁵ Jéhovah asara si a sara akua so kue “ngbanga ti so lo ye si a futi zo oko pëpe, me lo ye si azo kue achangé bê ti ala.” (2 Pi. 3:9). So kota pasa la e yeke na ni ti sara kua na iri ti Nzapa ti e ti ndoye, so akanga bê nga ti mû mbage kete na yâ ti kua ti sarango si tënë ti lo amû ndo! Me fafadeso ngoi ayeke duti ande dä encore ape ndali ti azo so adengi mê pëpe na agbotongo mê so.

16, 17. Jéhovah asoro mbeni lango ndali ti ndangba bira ni awe? Fa ngbanga ti nyen la mo tene tongaso.

¹⁶ Jéhovah asoro mbeni lango ndali ti ndangba bira so awe. Lo hinga awe lawa la a yeke ga ande na bira na terê ti azo ti lo (Mat. 24:36). Jéhovah ahinga lango so awato ti lo ayeke ga na bira ni tongana nyen?

 ¹⁷ Tongana ti so e bâ na yâ ti chapitre so ahon ti mbeti so, Jéhovah atene na Gog: “Mbi yeke zia acrochet na ngbangba ti mo.” Lo yeke pusu ande amara ti sara mbeni kpengba bira (Ézéch. 38:4). So aye ti tene ape so Jéhovah la ayeke sara si bira ni alondo; a ye nga ti tene ape so lo zi liberté so azo so asara kpengbango-li na lo ayeke na ni ti soro ye. Me a ye ti fa so Jéhovah alingbi ti bâ ye so ayeke na yâ ti bê ti azo nga ti hinga ye so awato ti lo ayeke sara na yâ ti aye nde nde.​—Ps. 94:11; És. 46:9, 10; Jér. 17:10.

18. Ngbanga ti nyen la azo ayeke sara ande si Lo so ngangu ti lo ahon angangu kue asara bira na ala?

¹⁸ Tongana Jéhovah la ayeke to nda ti bira ni ape wala lo la lo yeke forcé awato ti lo ti komanse bira ni ape, ngbanga ti nyen la asenge zo ayeke sara mbeni ye so asara si ala yeke sara ande bira na Lo so ngangu ti lo ahon angangu kue? Mbeni raison ni ayeke so na ngoi ni so na yâ ti mbaï, âmanke ala yeke pensé biani so Nzapa ayeke dä ape wala lo yôro terê ti lo pëpe na yâ ti atënë ti azo. Peut-être ala yeke pensé ande tongaso ndali ti so ala londo ti futi abungbi ti vorongo nzapa ti wataka kue na ndö ti sese. Tongaso, peut-être ala yeke tene ande so tongana Nzapa ayeke dä, kite ayeke dä ape so lo yeke tiri ndali ti abungbi so atene ala yeke sara kua na iri ti lo. Ala yeke hinga  ande ape so Nzapa la azia biani na yâ ti bê ti ala ti futi abungbi ti nzapa so afa aye ti kirikiri mingi na iri ti lo.​—Apoc. 17:16, 17.

19. Nyen la alingbi ti si ande biani na peko ti so a futi abungbi ti vorongo nzapa ti wataka awe?

¹⁹ Mbeni ngoi na peko ti so a futi abungbi ti vorongo nzapa ti wataka awe, peut-être Jéhovah ayeke sara si awakua ti lo afa mbeni kpengba tënë, kpengba tënë so mbeti ti Apocalypse ahaka ni na akota glason so atï so lê ni oko oko ane kilo 20,4. (Apoc. 16:21, kete tënë na gbe ni.) Tënë ni so, so peut-être a yeke tënë ti tingo ti abungbi ti poroso na ti dengo buze, ayeke son azo so amä ni mingi na ayeke sara si ala zonga Nzapa. Âmanke tënë so ala fa ayeke sara si amara aga na ngangu bira na terê ti awakua ti Nzapa, ti kanga yanga ti e biani biani. Ala yeke pensé ande so zo ti tiri ndali ti e ayeke dä ape nga a yeke ngangu ape ti futi e. Ala yeke handa ande tâ terê ti ala ngangu mingi!

20, 21. Gog ti Magog ayeke nyen? Nyen la ayeke si ande na ni?

²⁰ Tongana ti so e bâ na chapitre 17 ti mbeti so, Ézéchiel asara kua na mbeni titre so a fa ni na yâ ti prophétie, “Gog ti kodro ti Magog,” ti fa bungbi ti amara so ayeke ga na bira na terê ti e (Ézéch. 38:2). Me beoko so abungbi amembre ti bungbi so akpengba oko ape. Atâa so, na bango ni, ala yeke sara kua maboko na maboko, bibe ti sarango mandako, ti kota bê nga gingo ti tene kodro ti ala aduti kota mingi ayeke ngbâ na popo ti ala. A yeke duti ande ngangu ape ti tene Jéhovah asara si épée ti zo oko oko atourné “ti sara sioni na ita ti lo wani.” (Ézéch. 38:21). Me a yeke pëpe mbeni ye ti ngangu so azo aga na ni la ayeke futi amara ni.

²¹ Kozo ti tene a futi awato ti e, ala yeke bâ ande fä ti Molenge ti Zo, âmanke mbeni ye ti ndima so afa ngangu ti Jéhovah na ti Jésus. Awato so ayeke bâ ande aye so ayeke sara si ala gi bê ti ala mingi. Tongana ti so Jésus atene lani: “Azo ayeke kui na mbeto na kungo aye so ayeke ga na ndö ti sese so azo ayeke dä.” (Luc 21:25-27). Na kota mbeto, ala yeke ga ande ti hinga so, so ala ga na bira na terê ti awakua ti Jéhovah ala sara ye na lege ni oko ape. Na nyen na nyen ala yeke hinga ande so Lo so acréé aye kue ayeke mokonzi ti aturugu, Jéhovah ti aturugu (Ps. 46:6-11; Ézéch. 38:23). Kite ayeke dä ape so Jéhovah ayeke sara kua ande na aturugu ti yayu nga na aye tongana wâ na wâ ti bekpa na mbeni lege so asara si a bata awakua be-ta-zo ti lo me a futi awato ti lo.​—Diko 2 Pierre 2:9.

22, 23. Azo wa la ayeke bata ande awakua ti Nzapa? Kite ayeke dä ape so ala yeke bâ ande kua ti ala ni tongana nyen?

²² Gbu li ti mo ti bâ tongana nyen la Jésus ayeke ku ande kungo ti mû li ni na yâ ti bira na terê ti awato ti Nzapa nga ti bata azo so aye Babâ ti lo na ayeke sara na lo. Gbu nga li ti mo na ndö ti atënë ti bê ti aChrétien so a soro ala ti gue na yayu. Na mbeni ngoi kozo si Harmaguédon akomanse, ndangba Chrétien so a soro lo ti gue na yayu so angbâ na ndö ti sese, a yeke mû ande lo ti gue ti wara fini na yayu, tongaso si azo 144 000 kue ague legeoko na Jésus ti sara  bira (Apoc. 17:12-14). Kite ayeke dä ape so kpengba songo ti kamarade ayeke duti na popo ti aChrétien mingi so a soro ala ti gue na yayu na amembre ti ambeni taba na ngoi so ala sara kua legeoko na lâ ti nda ni. Na ngoi so aChrétien kue so a soro ala ti gue na yayu ague ti sara bira legeoko na Jésus, ala yeke duti ande na komandema nga na ngangu ti tiri ndali ti azo so amû maboko na ala mingi na ngoi so ala yeke na yâ ti atara.​—Mat. 25:31-40.

²³ A-ange ayeke duti ande nga na popo ti aturugu ti Jésus so ayeke na yayu (2 aThes. 1:7; Apoc. 19:14). A-ange amû lani maboko na Jésus ti tomba Satan na asioni yingo na yayu (Apoc. 12:7-9). Ala mû nga maboko na yâ ti kua ti bungbingo azo so aye ti voro Jéhovah na ndö ti sese (Apoc. 14:6, 7). A yeke biani na lege ni so Jéhovah ayeke mû ande lege na a-ange ti bata azo so ayeke be-ta-zo so. Kota ye ni ayeke so aturugu ti Jéhovah kue ayeke bâ ande so a yeke mbeni pasa ti sara si iri ti lo aga nzoni-kue nga ti zi zonga so a bi na ndö ti iri ti lo na lege so ala yeke mû maboko na futingo awato ti lo.​—Mat. 6:9, 10.

24. Azo mingi mingi so ayeke ti ambeni taba ayeke sara ande ye tongana nyen?

²⁴ So aturugu so ayeke bata azo mingi mingi so ayeke ti ambeni taba ayeke na ngangu mingi nga ala ye mingi ti sara kua ti ala, azo mingi mingi so ayeke pëpe na mbeni raison ti dö na mbeto. Biani, ala yeke “luti droit na ala [yeke] yô li ti ala na nduzu ndali ti so ngoi ti zingo ala aga nduru awe.” (Luc 21:28). A yeke kota ye mingi ti tene kozo si lâ ti Jéhovah aga, e mû maboko na azo mingi tongana lege ayeke dä ti hinga nga ti ndoye Babâ ti e so ayeke sara nzoni bê na zo nga so ayeke bata zo.​—Diko Sophonie 2:2, 3.

25. Nyen la e yeke bâ na yâ ti chapitre ti peko?

²⁵ Aye ti peko ti abira ti azo ayeke ka kota wusuwusu na pasi. Me ti Harmaguédon ayeke ti lo nde, na peko ti Harmaguédon aye ayeke tambela ande na lege ni nga ngia ayeke duti dä. Gigi ayeke duti ande tongana nyen tongana ngonzo ti Jéhovah akaï, angangu turugu ti lo akiri na a-épée ti ala na yâ ti bozo ni nga bruit ti kota bira ni ayeke dä encore ape? Na yâ ti chapitre ti peko, e yeke sara ande tënë na ndö ti pendere gigi ti kekereke so.