1. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e manda ye na ndö ti a-ange?

JÉHOVAH aye ti tene e hinga ye na ndö ti sewa ti lo. A-ange ayeke na yâ ti sewa ti Nzapa. Na yâ ti Bible, a iri ala “amolenge ti Nzapa”. (Job 38:7). Kua ti nyen la a-ange ayeke sara? Ala mû maboko na azo ândö tongana nyen? Ala lingbi ti mû maboko na e laso?—Bâ Kete tënë 8.

2. A-ange alondo na ndo wa? A sara lani a-ange oke?

² E yeke na bezoin ti hinga ndo so a-ange alondo dä. A-Colossien 1:16 atene na e so na peko ti so Jéhovah asara Jésus, “a yeke na lege ti lo la si a sara tanga ti aye kue na yayu nga na ndö ti sese”. A-ange ayeke na popo ni. A sara lani a-ange oke? Bible atene so a-ange ayeke kutu mingi.—Psaume 103:20; Apocalypse 5:11.

3. Job 38:4-7 atene nyen na ndö ti a-ange?

³ Bible afa nga na e so Jéhovah asara a-ange kozo si lo sara sese. Na ngoi so ala bâ lani sese, a sara ala tongana nyen? Mbeti ti Job atene so ala yeke lani na ngia. Ala yeke lani mbeni sewa so ayeke nduru mingi na mba so ayeke sara na Jéhovah legeoko.—Job 38:4-7.

4. E hinga tongana nyen so tënë ti azo agbu bê ti a-ange mingi?

⁴ Lakue tënë ti azo nga na ye so Jéhovah aleke na bê ti lo ti sara teti sese nga na azo agbu bê ti a-ange mingi (aProverbe 8:30, 31; 1 Pierre 1:11, 12). Na ngoi so Adam na Ève asara lani kpengbango-li, a doit lani ti sara a-ange vundu mingi. Vundu akiri asara ala mingi so laso ala bâ  so mingi ti azo ake yanga ti Jéhovah. Me tongana mbeni zo achangé bê ti lo si lo kiri na Nzapa, a-ange ayeke na ngia (Luc 15:10). Tënë ti azo so ayeke sara na Nzapa agbu bê ti a-ange mingi. Jéhovah asara kua na a-ange ti mû maboko na awakua ti lo so ayeke na sese nga ti bata ala (aHébreu 1:7, 14). Zia e bâ ambeni tapande ni.

5. A-ange amû maboko na awakua ti Nzapa ândö tongana nyen?

 ⁵ Jéhovah atokua lani a-ange use ti mû maboko na Lot nga na sewa ti lo ti sigi na yâ ti gbata ti Sodome na Gomorrhe kozo si a futi ni (Genèse 19:15, 16). Angu ngbangbo mingi na pekoni, a bi prophète Daniel na yâ ti dû ti abamara, me sioni asi na lo pëpe ndali ti so ‘Nzapa atokua ange ti lo na lo kanga yanga ti abamara ni’. (Daniel 6:22). Ambeni ngoi na pekoni, na ngoi so bazengele Pierre ayeke na kanga, Jéhovah atokua mbeni ange ti zi lo (Kusala 12:6-11). A-ange amû nga lani maboko na Jésus na ngoi so lo yeke na sese. Na tapande, na peko ti so lo wara batême, “a-ange ayeke sara kua na lo.” (Marc 1:13). Ngoi kete kozo si a fâ Jésus, mbeni ange “akpengba lo.”—Luc 22:43.

6. (a) E hinga tongana nyen so a-ange ayeke mû maboko na azo ti Nzapa laso? (b) Ahundango ndo wa la e yeke kiri tënë na ni fadeso?

⁶ Laso, a-ange ayeke si na azo mbeni pëpe. Me Nzapa angbâ ti sara kua na a-ange ti mû maboko na awakua ti lo. Bible atene: “Ange ti Jéhovah asara camp na terê ti azo so akpe mbeto ti Lo, na lo sö ala.” (Psaume 34:7). Ngbanga ti nyen la e yeke na bezoin ti tene a bata e? Ngbanga ti so e yeke na angangu wato so aye ti sara sioni na e. Awato ni so ayeke azo wa? Ala londo na ndo wa? Ala yeke gi ti sara sioni na e tongana nyen? Ti kiri tënë na ahundango ndo so, zia e bâ ye so apassé kete na peko ti so a sara Adam na Ève.

7. Satan ahanda azo ti sara nyen?

⁷ Na chapitre 3, e manda lani so mbeni ange asara kpengbango-li na Nzapa nga lo ye ti komande na ndö ti azo. Bible airi lo Satan Zabolo (Apocalypse 12:9). Satan aye nga ti tene azo asara kpengbango-li na Nzapa. Lo wara lege ti handa Ève, nga ngbene ye na ngoi ni so ti ga na ni, lo  handa azo mingi. Ye oko, azo tongana Abel, Hénok nga na Noé angbâ lani be-ta-zo na Jéhovah.—aHébreu 11:4, 5, 7.

8. (a) Ambeni ange aga asioni yingo tongana nyen? (b) Ti sö kua na ngoi ti kota ngu so apika, nyen la asioni yingo asara?

⁸ Na ngoi ti Noé, ambeni ange asara kpengbango-li na ala zia ndo ti ala na yayu na ala ga ti duti na sese tongana azo. Ngbanga ti nyen? Bible atene so ala ye lani ti mû awali. (Diko Genèse 6:2.) Me a yeke lani sioni mingi ti tene a-ange asara mara ti ye so (Jude 6). Legeoko tongana asioni ange so, mingi ti azo ti ngoi ni so aga azo so aye goro nga na sarango ye ti ngangu na zo. Na pekoni, Jéhovah amû desizion ti futi asioni zo so na lege so lo sara si kota ngu apika na ndö ti sese kue. Me lo bata lani awakua be-ta-zo ti lo (Genèse 7:17, 23). Ti tene asioni ange so asö kuâ, ala kiri na yayu. Bible airi asioni ange so asioni yingo. Ala soro ti mû peko ti Satan na yâ ti kpengbango-li ti lo ni, na Zabolo aga mokonzi ti ala.—Matthieu 9:34.

9. (a) Nyen la asi na asioni yingo na ngoi so ala kiri na yayu? (b) Nyen la e yeke gue ti bâ ni fadeso?

⁹ Ndali ti so a-ange so asara kpengbango-li, Jéhovah ayeda pëpe ti tene ala kiri na yâ ti sewa ti lo (2 Pierre 2:4). Asioni yingo alingbi mbeni pëpe ti changé ti ga azo, me ala ngbâ ti “handa azo na ndö ti sese kue”. (Apocalypse 12:9; 1 Jean 5:19). Zia e bâ fadeso tongana nyen la ala yeke handa gbâ ti azo.—Diko 2 aCorinthien 2:11.

10. Asioni yingo ayeke handa azo tongana nyen?

¹⁰ Asioni yingo ayeke handa azo na alege mingi. Azo wani alingbi ti sara tënë na asioni yingo wala ala lingbi ti sara ni na lege ti ambeni zo nde, na tapande azo ti nganga. A iri sarango tënë na asioni yingo sarango yorö. Me Bible  amû yanga na e ti ndu pëpe ye kue so andu asioni yingo (aGalate 5:19-21). Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so gï tongana ti so mbeni zo ti gingo nyama ayeke leke mbeni kûkû ti gbu na anyama, asioni yingo ayeke handa azo na ayeke ga na ala na gbe ti ngangu ti ala.—Bâ Kete tënë 26.

11. Azo ayeke bâ mbadi ngbanga ti nyen? A lingbi e bâ mbadi ape ngbanga ti nyen?

¹¹ Mbeni ye so ala yeke handa na azo ayeke bango mbadi. So ti tene ti sara kua na angangu so ahon ti azo ti gi ti hinga ye na ndö ti kekereke wala na ndö ti mbeni ye so zo ahinga pëpe. Na tapande, ambeni zo alingbi ti gi ti sara ni na bango horoscope, na bango nganga na ngoi so mbeni zo so ala ye lo akui, wala tongana terê ti ala ason, wala tongana mbeni zo anzi ye ti ala, wala tongana a tene ala yeke na likundu. Azo mingi atene so aye ni so ayeke sioni pëpe, me a yeke tâ tënë ape. Aye ni so ayeke sioni mingi. Bible afa so azo so ayeke fa ye so ayeke si kekereke ayeke sara kua maboko na maboko na asioni yingo. Na tapande, Kusala 16:16-18 asara tënë ti “mbeni sioni yingo ti bango mbadi” so amû maboko na mbeni molenge-wali ti “fa gigi ti kekereke na azo.” Na peko ti so Paul atomba sioni yingo ni, molenge-wali ni ayeke na ngangu ti fa gigi ti kekereke na azo encore ape.

12. (a) Ngbanga ti nyen la a yeke sioni mingi ti gi ti sara lisoro na akuâ? (b) Ngbanga ti nyen la awakua ti Nzapa ayeke gi lâ oko pëpe ti sara aye so andu asioni yingo?

¹² Asioni yingo ayeke sara kua na mbeni ye nde ti handa na azo. Ala yeke gi ti tene e mä na bê so e lingbi ti sara tënë na azo so akui awe nga so azo so akui awe ayeke biani na fini na mbeni ndo na ala lingbi ti sara tënë na e wala ti sara sioni na e. Na tapande, mbeni zo so kamarade ti lo wala fami ti lo akui alingbi ti gue ti bâ mbeni zo, na tapande mbeni zo so atene ni lingbi ti sara tënë na akuâ.  Zo ti sarango tënë na akuâ ni alingbi ti tene na lo apendere tënë na ndö ti kamarade ti lo wala fami ti lo so akui na lo lingbi même ti haka go ti zo ni so akui so (1 Samuel 28:3-19). Angobo ti lungo kuâ aluti nga na ndö ti atënë so atene akuâ angbâ na fini na mbeni ndo. Atënë ni so andu sarango matanga ti lungo kuâ, matanga ti dango bê na lango ti kuâ ti mbeni zo, sarango asacrifice na akuâ, yungo deuil wala ambeni ngobo ti langongo na place ti kuâ. Tongana aChrétien ake ti sara aye so, afami ti ala wala azo ti kete kodro ti ala alingbi ti kasa ala, ti zonga ala wala ti ke ala. Me aChrétien ahinga so azo so akui ayeke na fini na mbeni ndo pëpe. E lingbi ti sara lisoro na ala pëpe nga ala lingbi ti sara sioni na e pëpe (Psaume 115:17). Sara hange mingi! Gi lâ oko pëpe ti sara lisoro na akuâ wala na asioni yingo nga sara lâ oko pëpe aye so andu asioni yingo.—Diko Deutéronome 18:10, 11; Ésaïe 8:19.

13. Nyen la azo so lani ayeke na mbeto ti asioni yingo awara lege ti sara?

¹³ Asioni yingo ayeke handa gï azo pëpe me ala yeke zia nga mbeto na yâ ti ala. Laso, Satan na asioni yingo ti lo ahinga so a ngbâ na ala “ngoi mingi pëpe” ti tene Nzapa azi ala na ndö ti sese, ni la ala yeke sara ye ti ngangu mingi na azo ahon ti kozo (Apocalypse 12:12, 17). Ye oko, azo saki mingi so lani ayeke sara mbeto ti asioni yingo ayeke sara mbeto ti ala encore ape. Nyen la asara si ala yeke na mbeto ti asioni yingo encore ape?

14. Legeoko tongana akozo Chrétien, tongana nyen la e lingbi ti zi terê ti e na gbe ti asioni yingo?

¹⁴ Bible afa na e tongana nyen ti dö sese na asioni yingo nga tongana nyen ti zi terê ti e na gbe ti ala. Na  tapande, ambeni zo ti gbata ti Éphèse ayeke sara lani lisoro na asioni yingo kozo si ala manda tâ tënë. Ala zi terê ti ala na gbe ti ala tongana nyen? Bible atene: “Gbâ ti azo so ayeke sara lani aye ti magie aga na ambeti ti ala legeoko, ala zö ni na lê ti azo kue.” (Kusala 19:19). Ndali ti so ala ye ti ga aChrétien, ala gbi ambeti ti magie ti ala kue. A yeke nga kota ye ti sara mara ti ye so laso. Zo kue so aye ti sara na Jéhovah ayeke na bezoin ti bi aye kue so andu asioni yingo. Na popo ti aye so, a yeke wara ambeti, afilm, amozoko, ajeux nga na afoto so asara si sarango magie, asioni yingo, wala azo so ayeke sara aye ti ndima akpa aye so ayeke sara sioni na zo pëpe wala akpa aye ti ngia. A ndu nga aye so azo ayeke yü na terê ti ala ti bata ala na asioni ye.—1 aCorinthien 10:21.

15. Mbeni ye nde wa la a lingbi e sara ti dö sese na Satan na asioni yingo?

¹⁵ Ambeni ngu na peko ti so azo ti Éphèse agbi ambeti ti magie ti ala, bazengele Paul atene so ala ngbâ lani ti ‘tiri na asioni yingo’. (aÉphésien 6:12). Biani, atâa so ala gbi lani ambeti ti ala, asioni yingo angbâ lani ti sara sioni na ala. Tongaso, mbeni ye nde wa la a lingbi ala sara lani? Paul atene na ala, atene: “Ala mû kota vala ti mabe, so na ni ala yeke wara ande lege ti mingo [wala, ti kanga lege na] wâ ti akokora kue ti Zo ti sioni.” (aÉphésien 6:16). Legeoko tongana ti so mbeni vala ayeke bata mbeni turugu na ngoi ti bira, mabe ti e alingbi ti bata e. Tongana e yeke na kite oko pëpe so Jéhovah alingbi ti bata e, e yeke wara lege ti dö sese na Satan na asioni yingo.—Matthieu 17:20.

16. Nyen la e lingbi ti sara ti tene mabe ti e na Jéhovah akpengba mingi?

¹⁶ Nyen la e lingbi ti sara ti tene mabe ti e na Jéhovah akpengba mingi? A lingbi e diko Bible lâ oko oko nga e zia bê ti e na lo ti bata e. Tongana e zia bê ti e kue na Jéhovah,  Satan na asioni yingo ayeke wara lege pëpe ti sara sioni na e.—1 Jean 5:5.

17. Mbeni ye nde wa la ayeke bata e yongoro na asioni yingo?

¹⁷ Mbeni ye nde wa la a lingbi aChrétien ti Éphèse asara lani? Ala yeke lani na yâ ti mbeni gbata so asi singo na sarango yorö. Ni la Paul atene lani na ala, atene: “Ala ngbâ ti sambela na ngoi kue.” (aÉphésien 6:18). Ala yeke lani na bezoin ti hunda na Jéhovah ti bata ala na ngoi kue. Ka ti e ayeke tongana nyen? E yeke nga na yâ ti mbeni dunia so asi singo na sarango yorö. Tongaso, e nga kue a lingbi e hunda na Jéhovah ti bata e nga a lingbi e di iri ti lo na ngoi so e yeke sambela. (Diko aProverbe 18:10.) Tongana e ngbâ ti hunda na Jéhovah ti zi e na tïtî Satan, Jéhovah ayeke sara ni.—Psaume 145:19; Matthieu 6:13.

18, 19. (a) E lingbi ti sö benda na yâ ti tiri so e yeke sara na Satan na asioni yingo tongana nyen? (b) Chapitre ti peko ayeke kiri tënë na hundango ndo wa?

¹⁸ Tongana e bi na ngonda aye kue so e yeke na ni so andu sarango yorö na e zia bê ti e na Jéhovah ti bata e, e lingbi ti dö sese na Satan na asioni yingo. E bezoin ti sara mbeto ti ala pëpe. (Diko Jacques 4:7, 8.) Jéhovah ayeke ngangu mingi ahon asioni yingo. Lo punir ala lani na ngoi ti Noé, nga lo yeke futi ala ande (Jude 6). Girisa pëpe so e yeke tiri na Satan na asioni yingo gï na ngangu ti e wani pëpe. Jéhovah ayeke sara kua na a-ange ti lo ti bata e (2 aGbia 6:15-17). E yeke na confiance so, na mungo maboko ti Jéhovah, e lingbi ti sö benda na yâ ti tiri so e yeke tiri na Satan na asioni yingo.—1 Pierre 5:6, 7; 2 Pierre 2:9.

¹⁹ So Satan na asioni yingo ayeke sara si pasi ahon ndö ni, ngbanga ti nyen la Nzapa afuti ala ape juska laso? Chapitre ti peko ayeke kiri tënë na hundango ndo so.