1, 2. Nyen la Saul aye ti gue ti sara na Damas?

 MBENI groupe ti akoli ayeke nduru ti si na Damas; ala yeke gue ti sara mbeni ye ti sioni so ala leke na bê ti ala. Ala yeke sigi na adisciple ti Jésus na ngangu na yâ ti da ti ala, ala yeke kanga ala na kamba, ala yeke sara ye ti kamene na ala nga ala yeke gboto ala ti gue na ni na Jérusalem ti tene Sanhédrin apunir ala.

² Saul, so ayeke mokonzi ti azo ni, ayeda ti tene a fâ mbeni zo kozo awe. a Ade aninga ape, na ngoi so amba ti lo so tënë ti nzapa ti ala agbu bê ti ala mingi ayeke bo Étienne, mbeni disciple ti Jésus so ayeke be-ta-zo, lo yeda na ni (Kus. 7:57–8:1). Ye ti ngangu so Saul asara na adisciple ti Jésus na Jérusalem alingbi na lo ape, tongaso lo ye ti gue na ando nde nde ti sara ye ti ngangu na ala. Lo ye ti hunzi na sioni secte so a iri ni “Lege ni”.—Kus. 9:1, 2; bâ encadré “ Yanga so a mû na Saul ti gue na Damas,” na lembeti 61.

3, 4. (a) Nyen la asi na Saul? (b) Ahundango tënë wa la e yeke bâ?

³ Mo ye ti bâ, mbeni lumière so aza ngangu angoro Saul. Amba ti lo azo ti tambela ni abâ lumière ni, li ti ala akpe kue na ala hinga tënë so ala peut ti tene ape. Lê ti Saul avuko na lo tï na sese. Saul so apeut ti bâ ndo ape amä mbeni go so alondo na yayu atene: “Saul, Saul, mo yeke sara ye ti ngangu na mbi ngbanga ti nyen?” Li ti Saul akpe kue si lo hunda ndo, lo tene: “Mo yeke zo wa, Seigneur?” Âmanke kiringo tënë so Saul amä ayengi lo ngangu: “Mbi yeke Jésus, lo so mo yeke sara ye ti ngangu na lo so.”—Kus. 9:3-5; 22:9.

⁴ Akozo tënë so Jésus atene na Saul afa na e nyen? Tongana e kiri e bâ aye so asi kete kozoni si Saul aga Chrétien, nga na aye so asi na pekoni ayeke aidé e tongana nyen? Nyen la e peut ti manda na lege ti fason so congrégation ni asara na ye na ngoi ti siriri so ala wara kete na peko ti so Saul aga Chrétien?

5, 6. Tënë so Jésus atene na Saul afa na e nyen?

⁵ Na ngoi so Jésus asara tënë na Saul na lege ti Damas, lo tene pëpe: “Mo yeke sara ye ti ngangu na adisciple ti mbi ngbanga ti nyen?” Me lo tene: “Mo yeke sara ye ti ngangu na mbi ngbanga ti nyen?” (Kus. 9:4). Biani, tongana adisciple ti Jésus ayeke bâ pasi, a yeke mo bâ mo tene lo la lo yeke bâ pasi so.—Mat. 25:34-40, 45.

⁶ Tongana a yeke sara ye ti ngangu na mo na ndembe so ndali ti so mo yeke disciple ti Christ, hinga so Jéhovah na Jésus ahinga kpale ti mo (Mat. 10:22, 28-31). A lingbi ti si so Jéhovah azi kpale ni na lê ni lê ni ape. Girisa ape so na ngoi so Saul ayeda na fango Étienne, nga lo yeke lï na yâ ti ada na Jérusalem ti gboto adisciple ti sigi na ala, Jésus abâ ni (Kus. 8:3). Me lo sara mbeni ye na ngoi ni so ape. Atâa so kue, na lege ti Christ, Jéhovah amû ngangu na Étienne nga na tanga ti adisciple ni ti ngbâ be-ta-zo.

7. Nyen la mo doit ti sara ti gbu ngangu tongana a sara ye ti ngangu na mo?

⁷ Mo kue mo peut ti gbu ngangu tongana mo sara aye so: (1) Gi ti duti be-ta-zo atâa nyen la asi na mo. (2) Hunda Jéhovah ti mû maboko na mo (aPhil. 4:6, 7). (3) Zia si Jéhovah la akiri na azo peko ti sioni so ala sara (aRom. 12:17-21). (4) Hinga so Jéhovah ayeke mû ngangu na mo ti gbu ngangu juska lo zi ye ti ngangu ni.—aPhil. 4:12, 13.

8, 9. Peut-être bê ti Ananias ayeke tongana nyen na ndö ti kua so a mû na lo?

⁸ Saul ahunda ndo, lo tene: “Mo yeke zo wa, Seigneur?” Na peko ti so Jésus akiri tënë awe, lo kiri lo tene na Saul: “Mo londo mo lï na yâ ti gbata ni, na a yeke tene ande na mo ye so a lingbi mo sara.” (Kus. 9:6). A gue na Saul so ayeke bâ ndo ape na ndo ti lango ti lo na Damas; kâ lo mû jeûne nga lo sambela lango ota.  Na oko ngoi ni, Jésus asara tënë ti Saul na mbeni disciple ti gbata ni, mbeni koli so iri ti lo ayeke Ananias; “aJuif kue ti ndo ni ayeke sara nzoni tënë ti lo mingi”.—Kus. 22:12.

⁹ Tara ti bâ tongana nyen la Ananias ayeke na ngia me lo gi nga bê ti lo mingi. Jésus Christ, Mokonzi ti congrégation so a zingo lo na kuâ, la asara tënë na Ananias nga lo soro lo ti sara mbeni kua so ayeke nde. So pasa na lo! Me a yeke kete kua ape. Tongana a tene na Ananias so lo yeke gue ti sara tënë na Saul, Ananias atene: “Seigneur, mbi mä azo mingi asara tënë ti koli so, nga na tënë ti aye ti sioni kue so lo sara na azo ti mo so ayeke azo ti be-vulu so ayeke na Jérusalem. Nga na ndo so, aprêtre-mokonzi amû na lo komandema ti gbu ala kue so adi iri ti mo.”—Kus. 9:13, 14.

10. Nyen la e manda na ndö ti Jésus na lege ti sarango ye ti lo na mbage ti Ananias?

 ¹⁰ Jésus asuku pëpe na Ananias ndali ti so lo gi bê ti lo. Me Jésus afa na lo mbilimbili ye so a lingbi lo sara. Jésus ane Ananias na lege so lo fa na lo ndani so lo ye si lo sara kua ni so. Jésus atene tënë so na ndö ti Saul: “Koli so ayeke mbeni ta so mbi soro ni awe ti mû iri ti mbi ti fa na amara, agbia nga na amolenge ti Israël. Mbi yeke fa ande na lo polele apasi kue so a lingbi lo bâ ndali ti iri ti mbi.” (Kus. 9:15, 16). Hio, Ananias asara ye so Jésus atene na lo. Lo gue lo wara Saul, zo ti sarango ye ti ngangu na adisciple, na lo tene na lo: “Saul, ita ti mbi, Seigneur Jésus so asi na mo na ndö ti lege so mo ga fade na ni so atokua mbi ti sara si mo kiri mo bâ ndo na mo si na yingo vulu.”—Kus. 9:17.

11, 12. Mbaï na ndö ti Jésus, Ananias na Saul afa na e nyen?

¹¹ Mbaï na ndö ti Jésus, Ananias na Saul afa na e aye mingi. Na tapande, a fa na e so Jésus ayeke fa lege na kua ti fango tënë, tongana ti so lo mû lani zendo ti sara ni (Mat. 28:20). Atâa so Jésus wani la ayeke sara tënë na azo laso ape, lo yeke fa lege na kua ti fango tënë na lege ti ngbâa be-ta-zo so lo zia lo na ndö ti azo ti kua ti lo (Mat. 24:45-47). Na gbe ti fango lege ti Bebungbi, awafango tënë nga na apionnier ayeke gi ti wara azo so aye ti hinga ye mingi na ndö ti Christ. Tongana ti so e tene na yâ ti chapitre so ahon, mingi ti azo tongaso asambela ti tene Nzapa amû maboko na ala, na kete na pekoni aTémoin ti Jéhovah aga ti bâ ala.—Kus. 9:11.

¹² Ananias asara kua so a mû na lo na ye ni aga nzoni. Mo yeke sara ye alingbi na yanga so a mû na e, so ayeke ti fa nda ti tënë ni nzoni, atâa so kua ni asara si mo gi bê ti mo? Ti ambeni zo, ala bâ so a yeke ngangu na ala ti gue da na da ti fa tënë na azo so ala hinga ala ape. Ti ambeni, a yeke ngangu na ala ti fa tënë na place ti kua, na terê ti lege, na téléphone wala na alettre. Ananias ahon ndö ti mbeto so asara lo na lo wara pasa ti mû maboko na Saul ti wara yingo vulu. b Ananias awara lege ti sara tongaso ndali ti so lo zia bê ti lo na ndö ti Jésus nga lo bâ Saul tongana ita ti lo. Na tapande ti Ananias, e yeke hon ndö ti mbeto ti e tongana e hinga e tene Jésus ayeke fa lege na kua ti fango tënë, tongana e bâ mawa ti azo nga tongana e bâ même azo so mbeto ti ala agbu e tongana azo so alingbi ande ti ga aita ti e.—Mat. 9:36.

13, 14. Tongana mo yeke manda Bible me ade mo wara batême ape, tapande ti Saul afa nyen na mo?

¹³ Saul asara ye hio alingbi na ye so lo hinga. Na peko ti so lo kiri lo bâ ndo,  lo wara batême na lo to nda ti bungbi oko na adisciple so ayeke na Damas. Me lo ngbâ gï ge ape. “Hio na pekoni, lo komanse ti fa tënë ti Jésus na yâ ti asynagogue, lo fa so Jésus ayeke Molenge ti Nzapa.”—Kus. 9:20.

¹⁴ Tongana mo yeke manda Bible na ndembe so me ade mo wara batême ape, mo yeke sara ye tongana ti Saul so lo sara ye alingbi na ye so lo manda? Tâ tënë, Saul wani abâ mbeni miracle so Christ asara, na kite ayeke dä ape so ni la apusu lo hio ti sara mbeni ye. Ambeni zo nga abâ lani amiracle so Jésus asara. Na tapande, ambeni Farizien abâ lo na ngoi so lo sava mbeni koli so maboko ti lo oko abuba; nga gbâ ti aJuif ahinga so Jésus azingo Lazare na kuâ. Me amiracle ni so asara ye oko ape na mingi ti azo so; ambeni aga même awato ti Jésus (Marc 3:1-6; Jean 12:9, 10). Me ti Saul, lo changé. Ngbanga ti nyen la aye so Saul amanda apusu lo ti ga disciple ti Christ, me ti ambeni zo ala sara ye oko ape? A yeke ngbanga ti so lo sara mbeto ti Nzapa mingi ahon azo nga lo bâ na nene ni mingi nzoni bê so Christ asara na lo (aPhil. 3:8). Tongana mo kue mo sara tongaso, mbeni ye ayeke kanga lege na mo ape ti fa tënë nga ti gue na li ni ti wara batême.

15, 16. Nyen la Saul asara na yâ ti asynagogue? A-Juif na Damas asara ye tongana nyen?

¹⁵ Tara ti bâ tongana nyen la li ti gbâ ti azo ni akpe nga ala yeke na ngonzo na ngoi so Saul akomanse ti fa tënë ti Jésus na yâ ti asynagogue. Ala hunda terê ti ala, ala tene: “Koli so lani na Jérusalem lo yeke sara ye ti ngangu mingi na ala so ayeke di iri so, lo la ape?” (Kus. 9:21). Na ngoi so Saul ayeke fa na azo ndani so lo changé bango ndo ti lo na mbage ti Jésus, lo “fa na ala tâ na lege ni so Christ ni la.” (Kus. 9:22). Atâa a fa ye tâ na lege ni, azo kue la ayeke yeda na ni ape. Azo so aye angobo ti akotara mingi wala so fandara ahon ndö ti ala ayeke changé bango ndo ti ala ape. Atâa so kue, Saul adécouragé ape.

¹⁶ A sara ngu ota kue, aJuif na Damas angbâ ti dë gaba na Saul. Na pekoni, ala gi ti fâ lo (Kus. 9:23; 2 aCor. 11:32, 33; aGal. 1:13-18). Me tongana tënë ni asigi, na ndara, Saul asigi na yâ ti gbata ni: a zia lo na yâ ti sakpa na a sara si lo descend na sese na lê ti mbeni dû ti terê ti gbagba ni. Luc atene so azo so amû maboko na Saul ti kpe ayeke “adisciple ti lo [Saul ni]”. (Kus. 9:25). Ye so afa so ambeni zo so amä fango tënë ti Saul na Damas ayeda na ni na ala ga adisciple ti Christ.

17. (a) Azo kue la ayeke yeda na tâ tënë so ayeke na yâ ti Bible? (b) A yeke nzoni e ngbâ ti sara nyen? Ngbanga ti nyen?

¹⁷ Na ngoi so ti kozoni mo fa na afami ti mo, akamarade ti mo nga na tanga ti azo apendere ye so mo hinga, peut-être mo pensé so ala kue ayeke yeda na tâ tënë so ayeke na yâ ti Bible ngbanga ti so a yeke tâ na lege ni. Peut-être ambeni ayeda na ni, me mingi ti ala ake. A si so peut-être amembre ti sewa ti mo abâ mo tongana wato ti ala (Mat. 10:32-38). Ye oko, tongana mo ngbâ ti maï kode so mo yeke mû Bible ti pika na patara na azo nga mo ngbâ  ti sara ye tongana tâ Chrétien, même azo so aye tâ tënë ape alingbi ti changé bango ndo ti ala.—Kus. 17:2; 1 Pi. 2:12; 3:1, 2, 7.

18, 19. (a) Tongana Barnabas afa so biani Saul ayeke disciple, nyen la asi? (b) E lingbi ti mû tapande ti Barnabas na Saul tongana nyen?

¹⁸ Na ngoi so Saul asi na Jérusalem, a yeke na lege ni so adisciple ayeke na kite so lo ga disciple fadeso awe. Ye oko, tongana Barnabas afa na ala so biani Saul ayeke disciple, abazengele ayamba lo na lo ngbâ na terê ti ala teti ambeni ngoi (Kus. 9:26-28). Saul asara ye na ndara, me lo yeke sara kamene ti nzoni tënë ape (aRom. 1:16). Lo fa tënë sân mbeto na yâ ti Jérusalem, ndo so lani lo to nda ti sara ye ti sioni mingi na adisciple ti Jésus Christ dä. Na vundu na bê, aJuif ti Jérusalem abâ so zo so ala bâ lo tongana zo ti hunzingo adisciple achangé awe, na ala ye ti fâ lo. Bible atene: “Tongana aita ahinga tënë ni, ala mû lo ala gue na lo na Césarée na ala tokua lo na Tarse.” (Kus. 9:30). Saul asara ye so Jésus afa na lo ti sara na lege ti aita ti congrégation, na lo na ala kue awara nzoni dä.

¹⁹ A yeke Barnabas wani la alondo ti mû maboko na Saul. Kite ayeke dä ape so ye so lo sara so la asara si akpengba wakua ti Jéhovah use so aga akota kamarade. Na tapande ti Barnabas, mo yeke nduru ti mû maboko na afini wafango tënë, ti fa tënë legeoko na ala nga ti mû maboko na ala ti kpengba songo ti ala na Jéhovah? Tongana mo sara ni, mo yeke wara ande aye ti nzoni mingi na pekoni. Na tongana mo yeke fini wafango tënë, na tapande ti Saul, mo yeke yeda na maboko so a ye ti mû na mo? Tongana mo fa tënë na terê ti aita so ayeke na akode mingi, akode ti mo nga ayeke maï, mo yeke wara ngia mingi nga mo na aita ayeke lë kpengba songo so ayeke ngbâ lakue.

20, 21. Tongana nyen la awakua ti Jéhovah ti ândö na ti laso asara ye nzoni mingi na yâ ti ‘angoi ti siriri’?

²⁰ Na peko ti so Saul aga disciple nga lo zia Jérusalem lo hon, “congrégation so ayeke na Judée, na Galilée na Samarie kue alï na yâ ti mbeni ngoi ti siriri”. (Kus. 9:31). Na ngoi so aye atambela nzoni, adisciple asara ye tongana nyen? (2 Tim. 4:2). Bible atene so ala “yeke kpengba” terê. Abazengele na tanga ti aita-koli so amû li ni akpengba mabe ti adisciple ni, nga ala fa lege na congrégation ni so “ayeke tambela na yâ ti kpengo mbeto ti Jéhovah nga na yâ ti dengo bê so alondo na yingo vulu”. Na tapande, Pierre amû ngoi ni so ti kpengba adisciple so ayeke na gbata ti Lydda so ayeke na Kpangbala ndo ti Saron. Ngangu so lo sara apusu gbâ ti azo ti ndo ni ti “ga na Seigneur.” (Kus. 9:32-35). Adisciple ni azia lê ti ala gï na ndö ti bango lege ti amba ti ala nga na fango nzoni tënë; na ala sara ni na ngangu ti ala kue. Ye ti peko ni ayeke so congrégation ni “angbâ gï ti wu.”

²¹ Na yâ ti angu so aga kozo na ngu 2000, aTémoin ti Jéhovah na yâ ti  akodro mingi alï na yâ ti mara ti “ngoi ti siriri” tongaso. Agouvernement so asara ye ti ngangu na awakua ti Jéhovah na yâ ti angu mingi atï, nga a woko yâ ti andia so akanga lege na kua ti fango tënë wala a zi ni. Gbâ ti aTémoin ti Jéhovah agbu ndembe ni so ti fa tënë dandara; na aye ti peko ni apika bê ngangu.

22. Tongana nyen la mo lingbi ti sara ye nzoni na liberté so mo yeke na ni?

²² Eskê mo yeke sara ye nzoni na liberté so mo yeke na ni? Tongana mo yeke na yâ ti mbeni kodro so a zia lege yamba na abungbi ti vorongo Nzapa ti sara kua ti ala, Satan aye ti handa mo ti tomba peko ti mosoro ahon ti sara kua ti Jéhovah (Mat. 13:22). Zia lo handa mo ape. Sara ye nzoni na kete ngoi ti siriri so mo yeke na ni. Bâ ni tongana lege so azi na mo ti fa tënë ngangu nga ti kpengba aita. Girisa ape so dutingo ti mo apeut ti changé hio tongaso.

23, 24. (a) Nyen la mbaï ti Tabitha afa na e? (b) A yeke nzoni e leke na bê ti e ti ngbâ ti sara nyen?

²³ Bâ ye so asi na mbeni disciple so iri ti lo ayeke Tabitha, wala Dorcas. Lo yeke lango lani na Joppé, mbeni gbata so ayeke nduru na Lydda. Ita-wali be-ta-zo so asara ye nzoni na ngoi ti lo nga na amosoro ti lo; lo sara “anzoni kusala mingi nga lo yeke mû amatabisi mingi na azo ti mawa.” Me gï hio tongaso, lo tï kobela na lo kui. c Kuâ ti lo azia vundu mingi na bê ti adisciple ti Joppé, mbilimbili na bê ti awali-mua so lo sara nzoni mingi na ala. Tongana Pierre asi na da so a leke kuâ ti lo dä ti lu ni, lo sara mbeni miracle so ade mbeni bazengele ti Jésus Christ asara ni ape. Pierre asambela na pekoni lo zingo Tabitha na kuâ. Terê ti awali-mua nga na tanga ti adisciple ni anzere mingi na ngoi so Pierre airi ala ti kiri na yâ ti da ni, na lo fa na ala Tabitha so ayeke na fini! Ye so asi so akpengba ala ti ku na aye ti ngangu so angbâ na devant. A yeke na lege ni so tënë ti miracle so “amû yâ ti Joppé kue, na azo mingi aga azo so amä na bê na Seigneur.”—Kus. 9:36-42.

²⁴ Kpengba mbaï ti Tabitha so afa na e akota ye use. Kozo ni, gigi ti zo ayeke ninga ape. Tongaso, a yeke kota ye ti tene e gi ti wara nzoni iri na devant ti Nzapa laso (Zo-ti. 7:1). Use ni, a yeke zingo ande akuâ. Jéhovah abâ lani anzoni ye so Tabitha asara na azo, na lo futa lo ndali ni. Lo yeke dabe ti lo ande na ngangu kua so  e sara, nga lo yeke zingo e tongana e kui kozo na Harmaguédon (aHéb. 6:10). Tongaso, atâa e yeke na yâ ti “ngoi ti wusuwusu” na ndembe so wala e yeke na yâ ti “ngoi ti siriri,” zia e ngbâ ti fa tënë ngangu na ndö ti Christ.—2 Tim. 4:2.