Gue na tënë ti yâ ni

Gue na li ti atënë ni

CHAPITRE 16

“Sala mbilimbili” na tambelango na Nzapa

“Sala mbilimbili” na tambelango na Nzapa

1-3. (a) Ngbanga ti nyen e yeke na kungba na mbage ti Jéhovah? (b) Ye nyen Wasongo e ti ndoye aku na mbage ti e?

TARA ti bâ so ngö so mo yeke dä ayeke gue ti linda ngu. Tâ gi na ngoi so mo bâ mo tene ye kue ahunzi awe, mbeni zo aga na lo sigigi na mo na yâ ni. So tâ dengo bê si mo yeke na ni tongana lo zia mo na mbeni nzoni ndo na lo tene: “Mo sö kuâ awe”! Mo yeke na kungba na mbage ti zo so pëpe? Biani, mo ngbâ na fini ndali ti lo.

2 Na yâ ambeni ye, tapande so afa ye so Jéhovah asala ndali ti e. E yeke biani na kungba na mbage ti lo, teti lo mû kota ngele si a lingbi ti zi e na gbe ti ngangu ti siokpari na kui. Tongana e ngbâ lakue ti fa na gigi mabe na yâ sandaga ti kota ngele so, ayeke zi siokpari na li ti e, nga gigi ti e ti kekereke ayeke ga nzoni. Na hingango ye so, e yeke duti nzoni (1 Jean 1:7; 4:9). Tongana ti so e bâ na chapitre 14 awe, kota ngele ayeke fä ti ndoye na ti mbilimbili ti Jéhovah so ayeke pendere ahon atanga ni kue. A lingbi e sala nyen?

3 A yeke na lege ni ti bâ ye so Wasongo e ti ndoye aku na mbage ti e. Na lege ti prophète Michée, Jéhovah atene: “Mo zo! L’Eternel afa na mo awe ye so ayeke nzoni; Lo hunda ye nyen na tïtî mo?—ti sala mbilimbili, ti ndoye nzobe, na ti tambela na Nzapa ti mo na tâ be-ti-molenge.” (Michée 6:8). Bâ, mbeni ye so Jéhovah aku na mbage ti e ayeke ti “sala mbilimbili”. Tongana nyen?

E ngbâ ti sala ‘tâ ye ti mbilimbili’

4. Tongana nyen e hinga so Jéhovah aku ti tene e sala ye alingbi na ambilimbili ndia ti lo?

4 Jéhovah aku e ti sala ye alingbi na andia ti lo na ndo ye so ayeke nzoni na sioni. Teti so andia ti lo ayeke mbilimbili, e yeke ngbâ ti sala ye ti mbilimbili tongana e sala ye alingbi na ni. Ésaïe 1:17 atene: “I manda ti sala nzoni; i gi fango ngbanga ti mbilimbili.” Tënë ti Nzapa awa e ti “gi mbilimbili”. (Sophonie 2:3). A wa nga e ti “yü fini zo ti yâ ni so aleke ni giriri na lege ti ye so bê ti Nzapa aye na yâ tâ mbilimbili”. (aÉphésien 4:24, NW​). Salango sioni, ye ti kirikiri, nga na salango aye ti pitan ayeke na yâ tâ ye ti mbilimbili pëpe, teti ala gue nde na ye so ayeke nzoni-kue.—Psaume 11:5; aÉphésien 5:3-5.

5, 6. (a) Ngbanga ti nyen salango aye so Jéhovah ahunda akara e pëpe? (b) Tongana nyen Bible afa so salango ye ti mbilimbili ayeke mbeni ye so a lingbi a sala ni lakue?

5 Ti sala ye alingbi na ambilimbili ndia ti Jéhovah akara e? Oko pëpe. Bê ti zo so ayeke na mbage ti Jéhovah aso pëpe ndali ti aye so lo hunda. Teti so e ye Jéhovah nga na mara ti Nzapa so lo yeke, e ye ti sala ye so anzere na lo (1 Jean 5:3). Dabe mo so Jéhovah ‘andoye kusala ti mbilimbili.’ (Psaume 11:7). Tongana e ye biani ti sala ye ti mbilimbili tongana Nzapa, a lingbi e ye ye so Jéhovah aye, na e ke ye so lo ke.—Psaume 97:10.

6 E so e yeke mbilimbili-kue pëpe, a yeke ngangu na e ti ngbâ ti sala ye ti mbilimbili. A lingbi e zi ngbele zo ti yâ ni, legeoko na asalango ye ti lo ti siokpari, na e yü fini ni. Bible atene so fini zo so “akiri aga fini” na lege ti tâ hingango ye (aColossien 3: 9, 10). Tënë “akiri aga fini” afa so ti yü fini zo ti yâ ni ayeke mbeni ye so a lingbi a sala ni lakue, nga a hunda ngangu mingi. Atâa e yeke pika li ti e ti sala ye ti mbilimbili, ambeni ngoi ayeke dä so siokpari asala si e tï na lege ti bibe, ti tënë, wala ti salango ye.—aRomain 7:14-20; Jacques 3:2.

7. Tongana nyen a lingbi e bâ apikango gere ti e na yâ ngangu ti e ti sala ye ti mbilimbili?

7 Tongana nyen a lingbi e bâ apikango gere ti e na yâ ngangu ti e ti sala ye ti mbilimbili? Biani, a yeke nzoni e bâ siokpari tongana kete ye pëpe. A lingbi e zia nga lâ oko pëpe, na bango so agirisango lege ti e ayeke sala si e kpa pëpe azo ti sala na Jéhovah. Nzapa ti e ti nzobe aleke aye ti tene awasiokpari so agbian bê ti ala na bê kue awara nzobe ti lo. Bâ atënë ti dengo bê ti bazengele Jean so: “Mbi sala ye so na mbeti na i, si i sala siokpari pëpe.” Me lo kiri lo tene nga tënë ti ye so ayeke tâ ye: “Tongana mbeni zo asala siokpari [ndali ti so lo yeke mbilimbili-kue pëpe], e yeke na [mbeni zo ti gbu koko] na tele ti Babâ, Jésus Christ.” (1 Jean 2:1). Biani, Jéhovah amû sandaga ti kota ngele ti Jésus, si e lingbi sala na Lo na lege so anzere na Lo, atâa siokpari ti e. Ye so apusu e ti sala ye kue so anzere na lo. Ni la pëpe?

Nzo tënë na mbilimbili ti Nzapa

8, 9. Tongana nyen fango nzo tënë afa mbilimbili ti Jéhovah?

8 Tongana e bi tele ti e kue na yâ fango nzo tënë ti Royaume ti Nzapa na azo, e yeke sala ye ti mbilimbili, biani e yeke sala ye ti mbilimbili tongana ti Nzapa. Kamba wa ayeke na popo ti salango ye ti mbilimbili ti Jéhovah na nzo tënë?

9 Kozoni si Jéhovah afuti sioni sese so, lo yeke mû agbotongo mê. Na yâ prophétie ti lo so afa ye so ayeke si na lâ ti nda ni, Jésus atene: “A lingbi a fa Tene-nzoni na amara kue kozoni.” (Marc 13:10; Matthieu 24:3). Tënë “kozoni” aye ti fa so ambeni ye ayeke si na peko ti kusala ti fango tënë na dunia mobimba. A wara kota ye ti vundu na popo ni. A yeke duti ande futingo ti azo ti sioni, na a yeke zi lege na fini sese so mbilimbili ayeke duti dä (Matthieu 24:14, 21, 22). Biani, zo oko alingbi ti tene pëpe so Jéhovah asala ye ti kirikiri na tele ti azo ti sioni. Na mungo agbotongo mê, lo mû lege na azo so ti zia sioni salango ye ti ala, si ala lingbi sö kuâ na yâ futingo ye so.—Jonas 3:1-10.

E yeke fa mbilimbili ti Nzapa na gigi tongana e fa nzo tënë na azo kue

10, 11. Tongana nyen mungo mbage ti e na yâ fango nzo tënë ayeke fa mbilimbili ti Nzapa na gigi?

10 Tongana nyen fango nzo tënë ti e ayeke fa mbilimbili ti Nzapa na gigi? Kozoni kue, so e sala ngangu ti mû maboko na azo ti sö fini ayeke na lege ni. Kiri mo bâ tapande ti zo so azi mo na yâ ngö ti mo so aye ti linda ngu, na lo zia mo na yâ mbeni ngö so ayeke nzoni. Mo ye ti mû biani maboko na ambeni zo so angbâ na yâ ngu ni, a yeke tongaso pëpe? Legeoko nga, e yeke na kungba na mbage ti azo so angbâ ti tirika tele ti ala na yâ ti “angu” ti sioni sese so. Azo mingi ake tokua so e ga na ni na ala. Me na ngoi kue so Jéhovah angbâ ti kanga bê ti ku, e yeke na kungba ti mû lege na ala ti “changé bê ti ala”, si ala wara salut.—2 Pierre 3:9.

11 Fango nzo tënë na azo kue so e wara ala ayeke mû lege na e ti fa salango ye ti mbilimbili na gigi na mbeni kota lege nde: E yeke mû mbage ti mbeni zo pëpe. Bâ, ‘na lê ti Nzapa, azo kue ayeke gi oko. Zo so kue akpe mbito ti Nzapa si asala ye ti mbilimbili, Nzapa aye zo ni, atâa zo ni ayeke ti mara wa.’ (Kusala 10:34, 35; Fini Mbuki, 2001). Tongana e ye ti sala ye ti mbilimbili tongana Nzapa, a lingbi e fâ ngbanga na li ti azo kozoni pëpe. Nde na so, a lingbi e fa nzo tënë na azo, atâa mara ti ala, kota ndo ti ala, wala nginza ti ala. Na lege so, e yeke mû lege na azo kue so adengi mê ti mä na ti yeda na nzo tënë ni.—aRomain 10:11-13.

Salango ye ti e na azo

12, 13. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi e fâ ngbanga na li ti azo hio pëpe? (b) Wango so Jésus amû ti zia ti fâ ngbanga aye ti tene nyen? (Bâ kete tënë na gbe ni).

12 E yeke sala nga ye ti mbilimbili na salango ye na azo tongana ti so Jéhovah asala na e. A yeke ngangu pëpe ti fâ ngbanga hio na li ti azo, ti kasa asioni ye so ala sala, nga ti dë kite na ye so apusu ala ti sala aye. Me zo wa na popo ti e aye si Jéhovah abâ ye so apusu lo ti sala ye, nga na agirisango lege ti lo na bango mawa pëpe? Jéhovah ayeke sala ye na e tongaso pëpe. Wasungo psaume atene: “O L’Eternel, tongana Mo bata tënë ti sioye, O Seigneur, ka zo nyen alingbi ti ngbâ?” (Psaume 130:3). Teti Nzapa ti e ti mbilimbili, so abâ mawa ti zo, ake ti gi asioni ti e gingo, e kiri singila ndali ni pëpe? (Psaume 103:8-10). Tongaso, a lingbi e sala ye na azo tongana nyen?

13 Mbilimbili ti Nzapa abâ mawa ti zo. Tongana e gbu nda ni nzoni, e yeke fâ ngbanga na li ti azo hio pëpe na ndo atënë so abâ e oko pëpe, wala so ayeke nga kota ye pëpe. Na yâ Fango ye ti lo na ndo ti Hoto, Jésus amû gbotongo mê so: “I fâ ngbanga pëpe, si azo afâ ngbanga na i pëpe.” (Matthieu 7:1). * Jésus afa so lo hinga so azo, so ayeke mbilimbili-kue pëpe, aye ti fâ ngbanga hio. Azo kue so ayeke mä lo lani, a yeke ngbanga ti ala ti zia sioni kode ti ala ti fâ ngbanga na li ti azo ngangu.

14. Ndani nyen a lingbi e zia ti fâ ngbanga na li ti azo?

14 Ngbanga ti nyen a lingbi e zia ti fâ ngbanga na li ti azo? Kozoni kue, ngbanga ti so ngangu ti komande ti e ayeke na akatikati. Disciple Jacques adabe ti e na atënë so: “Gi [Jéhovah] Nzapa oko si aleke ndia, si lo yeke nga wafango-ngbanga.” Tongaso, a yeke senge pëpe si lo hunda: “Mo so mo yeke fâ ngbanga na li ti mba ti mo so, mo yeke ti mo zo wa?” (Jacques 4:12, FM 01; aRomain 14:1-4). Nga, teti so e yeke awasiokpari, e lingbi ti fâ ngbanga hio na li ti azo na lege ni pëpe. Mingi ti asalango ye nga na aye so apusu zo ti sala mbeni ye alingbi ti sala si e duti na nzoni bango ndo pëpe na mbage ti amba ti e azo. A wara na popo ni asioni bibe, songo bê ndali ti so zo ane e pëpe, kota bê, nga na bango tele ti e mbilimbili-kue. E yeke nga na ambeni katikati, na a lingbi gbungo li na ndo ni akanga lege na e ti bâ gi sioni ti azo hio. E lingbi ti diko ye so ayeke na yâ ti bê ti zo pëpe; e lingbi nga ti hinga aye kue so asi na ala pëpe. Tongaso, e yeke ti e zo wa ti tene so ye so apusu amba ti e wamabe ti sala ye ayeke na lege ni pëpe, wala ti kasa angangu so ala sala na yâ kusala ti Nzapa? A yeke duti nzoni mingi ti haka Jéhovah na gingo ti bâ nzoni ti aita ti e ti koli na ti wali ahon ti bâ gi awokongo ti ala!

15. Atënë nga na asalango ye wa a lingbi aduti na popo ti awakua ti Nzapa pëpe? Ngbanga ti nyen?

15 Ka ti azo ti yâ ti sewa ti e? A yeke ye ti mawa ti bâ so na yâ sese ti laso, a hon ti tene da aduti mbeni ndo ti siriri, a yeke mä asioni tënë so ahon atanga ni kue na yâ ni. A yeke mä ka tënë ti akoli, ti awali, wala ti ababâ na mama so ayeke zonga wala ayeke pika ambeni ti sewa ni, na tongaso ala zia ala lakue na yâ vundu. Me a lingbi asioni tënë, atënë ti mbana, wala salango sioni na zo aduti na popo ti awakua ti Nzapa pëpe (aÉphésien 4:29, 31; 5:33; 6:4). Wango ti Jésus ti zia ti fâ ngbanga angbâ gi na gigi ti da pëpe. Girisa pëpe so salango ye ti mbilimbili andu salango ye na azo tongana ti so Jéhovah asala na e. Na Nzapa ti e asala ye lâ oko pëpe na e na ngangu. Nde na so, lo ‘si na be-ti-ndoye’ na mbage ti azo so aye lo. (Jacques 5:11). So tâ pendere tapande teti e ti mû pekoni!

A-ancien asala “na lege ti fango ngbanga ti mbilimbili”

16, 17. (a) Ye nyen Jéhovah aku na mbage ti a-ancien? (b) Ye nyen a lingbi a sala tongana mbeni wasiokpari afa tâ gbiango bê pëpe, na ngbanga ti nyen?

16 E kue e yeke na kungba ti sala ye ti mbilimbili, me mingi ni ti a-ancien ayeke kota. Bâ tongana nyen Ésaïe asala tënë ti “amokonzi”, wala a-ancien, na yâ prophétie: “Bâ, fade gbia akomande na lege ti mbilimbili, na amokonzi akomande na lege ti fango ngbanga ti mbilimbili.” (Ésaïe 32:1). Tâ tënë, Jéhovah aku ti tene a-ancien asala ye alingbi na fango ngbanga ti mbilimbili. Tongana nyen?

17 Akoli so akpengba na lege ti yingo. Ala hinga nzoni so fango ngbanga ti mbilimbili ahunda ti bata kongregation na saleté pëpe. Ngoi na ngoi, a-ancien abâ so a lingbi ala bâ lege ti ambeni sioni ye so azo asala. Tongana ala yeke sala ni, ala yeke dabe ti ala so mbilimbili ti Nzapa agi ti bâ mawa ti zo tongana lege ayeke dä. Tongaso, ala yeke gi ti sala si wasiokpari ni azia sioni salango ye ti lo. Ka tongana wasiokpari ni afa tâ gbiango bê pëpe, atâa aye kue so a sala ti mû maboko na lo? Fango ngbanga so alingbi kue ahunda ti mû mbeni kota desizion. Mbeti ti Nzapa atene: “I lungula zo ti sioni so na popo ti i!” Wala ti bi lo na gigi ti kongregation (1 aCorinthien 5:11-13, 2 Jean 9-11). Bê ti a-ancien ayeke na vundu tongana ala bi mbeni zo na gigi, me ala hinga so a yeke kota ye ti bata dutingo ti kongregation na saleté pëpe na lege ti salango ye nga na lege ti yingo. Même ge, ala yeke na beku so mbeni lâ li ti wasiokpari ni ayeke ga dä, na lo yeke kiri na yâ bungbi.—Luc 15:17, 18.

18. Ye nyen a-ancien agirisa pëpe tongana ala yeke mû awango so aluti na ndo Bible na azo?

18 Ti sala ye alingbi na fango ngbanga ti mbilimbili ahunda nga ti mû awango so aluti na ndo Bible tongana a hunda ni. Biani, a-ancien ayeke gi pëpe ti gi awokongo ti azo. Ala yeke gi nga pëpe lege kue ti se azo. Me mbeni mba ti ala wamabe alingbi ti ‘pika gere ti lo kozoni si lo hinga ni’. Tongana ala dabe ti ala so mbilimbili ti Nzapa asala ye na ngangu wala gi tongaso pëpe, a-ancien ayeke “tara ti kiri zo tongaso na lege ni na tâ be-ti-molenge”. (aGalate 6:1, NW​). Nga, ala yeke suku pëpe na ndo zo so agirisa lege, wala ala yeke tene atënë ti songo bê na lo pëpe. Nde na so, wango so ala mû na ndoye ayeke kpengba zo ni. Même tongana a hunda ti zingo na zo ni, na hondengo pëpe aye ti sioni so mara ti tambela tongaso alingbi ti ga na ni, a-ancien ayeke bata na li so mba ti ala wamabe so agirisa lege, ayeke mbeni ngasangbaga ti kundu ti Jéhovah (Luc 15:7). * Tongana a mû wango wala a zingo na zo na ndoye, mingi ni zo ni ayeke zia sioni salango ye ti lo.

19. A hunda na a-ancien ti mû adesizion wa? A lingbi adesizion so aluti na ndo nyen?

19 Mingi ni, a hunda na a-ancien ti mû ambeni desizion so ayeke ndu amba ti ala wamabe. Na tapande, ngoi na ngoi, a-ancien ayeke tingbi tele ti bâ wala ambeni ita na yâ ti kongregation alingbi awe ti ga a-ancien wala aserviteur ti mungo maboko. Ge so, a-ancien ahinga nene ni ti mû mbage ti mbeni zo pëpe. Ala zia si aye so Nzapa ahunda teti mara ti akusala tongaso afa lege na ala na yâ mungo adesizion. Ala zia nga si tënë ti bê ti ala afa lege na ala pëpe. Na lege so, ala sala ye na fango “ngbanga ni na bê ti [ala] kozoni pëpe, na [ala] sala ye oko pëpe na lege ti ndoye mbeni zo ahon mbeni.”—1 Timothée 5:21.

20, 21. (a) A-ancien ayeke gi ti duti nyen? Ngbanga ti nyen? (b) A-ancien alingbi ti sala nyen ti mû maboko na “ala so bê ti ala anze”?

20 A-ancien ayeke fâ ngbanga ti mbilimbili ti Nzapa na ambeni lege nde nga. Ésaïe atene lani so a-ancien ayeke sala ye “na lege ti fango ngbanga ti mbilimbili.” Na pekoni lo kiri lo tene: “Fade ala yeke tongana ndo ti honde tele ngbanga ti kota pupu, ala yeke ndo ti bata tele ngbanga ti pupu ti ngangu. Ala yeke tongana angu so asua na ndo kuru sese, ala yeke tongana gbede ti kota tênë na yâ sese so zo anze dä.” (Ésaïe 32:2). Tongaso, a-ancien ayeke sala ngangu ti duti lingu ti dengo bê teti amba ti ala wamabe.

21 Laso, gbâ ti akpale agi ti woko bê ti azo mingi; ni la, a lingbi a mû ngangu na ala. A-ancien, nyen la i lingbi ti sala ti mû maboko na “ala so bê ti ala anze”? (1 aThessalonicien 5:14). I mä ala na ziango tele ti i na place ti ala (Jacques 1:19). Peut-être ala ye ti fa “vundu” so ayeke na yâ ti bê ti ala na mbeni zo so ala zia bê ti ala kue na lo (aProverbe 12:25). I fa na ala so Jéhovah, nga na aita ti ala ti koli na ti wali, aye si ala aduti na tele ti ala, ane ala, nga aye tënë ti ala (1 Pierre 1:22; 5:6, 7). I lingbi nga ti sambela na azo tongaso, nga ndali ti ala. Ti mä mbeni ancien na tenengo mbeni sambela so alondo na bê ndali ti ala alingbi ti zi vundu ti ala mingi (Jacques 5:14, 15). Ngangu so i sala na ndoye ti mû maboko na ala ayeke hon na lê ti Nzapa ti mbilimbili senge tongaso pëpe.

A-ancien ayeke fa mbilimbili ti Jéhovah tongana ala kpengba azo so bê ti ala awoko kue

22. Na alege wa e lingbi ti sala ye ti mbilimbili tongana Jéhovah? Ye ti pekoni ayeke nyen?

22 Biani, e yeke ga ndulu ndulu na Jéhovah na hakango mbilimbili ti lo. Tongana e bata ambilimbili ndia ti lo, tongana e fa nzo tënë na azo, so ayeke sö fini ti ala, nga tongana e ye ti bâ gi nzoni ti azo ahon ti bâ awokongo ti ala, e yeke fa mbilimbili ti Nzapa na gigi. A-ancien, tongana i bata kongregation na saleté pëpe, tongana i mû awango so aluti na ndo Bible si akpengba zo, tongana i mû adesizion na mungo mbage ti mbeni zo pëpe, na tongana e kpengba azo so bê ti ala awoko kue, i yeke fa mbilimbili ti Nzapa na gigi. So tâ ngia si Jéhovah ayeke duti na ni tongana, na yayu kâ, lo bâ ndo na sese ge, na lo bâ so azo ti lo ayeke gi lege ngangu ti “sala mbilimbili” na tambelango na Nzapa ti ala!

^ par. 13 Atënë so a kiri pekoni na “i fâ ngbanga pëpe” aye ti tene “i to nda ti fâ ngbanga pëpe”. Ye oko, na ngbele yanga ti kodoro ni, awasungo Bible asala kusala ge na mbeni komandema so andu ngoi so a yeke sala na tënë ni. Tongaso, a fa ambeni ye so zo ayeke sala ni, me so a lingbi lo zia lege ni.

^ par. 18 Na 2 Timothée 4:2, Bible atene so a lingbi a-ancien ‘azingo ngoi na ngoi na azo, ala ke sioni ti azo na lê ti ala, na ala wa azo’. Tënë na yanga ti Grec so a kiri pekoni na “wa” (pa·ra·ka·leʹo) alingbi ti tene “ti kpengba zo.” Mbeni tënë so akpa ni na yanga ti Grec, pa·raʹkle·tos, alingbi ti sala tënë ti mbeni wagbungo koko na gbele ngbanga. Tongaso, même tongana a-ancien azingo na azo ngangu, a lingbi ala mû maboko na ala so aye ti wara ni na lege ti yingo.