1-3. Ngbanga ti nyen e lingbi ti tene biani so Jéhovah ayeke na tâ be-ti-molenge?

MBENI babâ aye ti fa mbeni kota ye na kete molenge ti lo. Lo ye ti ndu tâ gi bê ti lo. Fade lo yeke sala tongana nyen? Lo yeke luti na li ti molenge ni na lo sala tënë na lo na ngangu? Wala lo yeke kuku ti lingbi na molenge ni ti sala tënë na mbeni lege so anzere na ayeke na ngangu pëpe? Biani, babâ so ayeke na ndara nga na tâ be-ti-molenge ayeke sala ye na ngangu pëpe.

² Jéhovah ayeke mara ti Babâ wa? Bê ti lo asi na baba wala lo yeke na tâ be-ti-molenge? Lo sala ye na ngangu wala pëpe? Jéhovah ahinga ye kue, ndara ti lo ahon andara kue. Me, mo bâ peut-être awe so hingango ye asala si azo aduti na tâ be-ti-molenge pëpe. Bible atene: “Hingango ye asala si bê ti zo aga kota.” (1 aCorinthien 3:19; 8:1). Me Jéhovah, so “bê ti [lo] ayeke na ndara,” ayeke nga na tâ be-ti-molenge (Job 9:4). A ye ti tene pëpe so lo yeke na kete ndo wala lo yeke na nengo pëpe, me a ye ti tene so bê ti lo asi na baba pëpe. Ngbanga ti nyen?

³ Jéhovah ayeke nzoni-kue. Tongaso, baba ayeke na yâ lo pëpe teti ayeke mbeni lengo so asala si zo aga sioni (Marc 7:20-22). Bâ nga tënë so prophète Jérémie atene na Jéhovah: “Âme ti mo [Jéhovah mveni] ayeke dabe lo biani, na lo yeke kuku na ndo ti mbi.” (Toto ti Jérémie 3:20, NW​). * Bâ kete si, Jéhovah, Kota Gbia ti dunia kue, aye lani ti “kuku”, wala ti lingbi na Jérémie, zo so ayeke mbilimbili-kue pëpe, ti mä  lo (Psaume 113:7). Biani, Jéhovah ayeke na tâ be-ti-molenge. Me a ye ti tene nyen? A gue oko na ndara tongana nyen? Na ngbanga ti nyen a yeke kota ye teti e?

4, 5. (a) Tâ be-ti-molenge ayeke nyen? A bâ ni tongana nyen, nga ngbanga ti nyen a lingbi a bâ ni lâ oko pëpe tongana mbeni wokongo wala mbeni mbito? (b) Na yâ salango ye ti lo na David, tongana nyen Jéhovah afa tâ be-ti-molenge? Salango ye ti Jéhovah na tâ be-ti-molenge ayeke kota na lê ti e tongana nyen?

⁴ Tâ be-ti-molenge asala ye na baba wala na fandara pëpe. A londo na bê, na a yeke bâ ni na yâ alengo tongana salango ye na lege ni nga na ngangu pëpe, kangango bê ti ku ye (aGalate 5:22, 23). Me, a lingbi a mû alengo ti Nzapa so lâ oko pëpe tongana mbeni wokongo wala mbito. Ala gue oko na ngonzo ti Jéhovah so ayeke mbilimbili nga na kusala so lo sala na ngangu ti lo ti buba na ye. Ni la, na lege ti tâ be-ti-molenge, Jéhovah afa kota ngangu ti lo ti kanga bê nzoni mingi na gbele aye (Ésaïe 42:14). Na lege wa tâ be-ti-molenge  ague oko na ndara? Mbeni bakari na ndo Bible atene: ‘A fa so tâ be-ti-molenge ayeke salango ye na kion pëpe, nga ayeke na gunda ti ndara kue.’ Tongaso, tongana tâ be-ti-molenge ayeke dä pëpe, tâ ndara alingbi ti duti dä pëpe. Tongana nyen salango ye ti Jéhovah na tâ be-ti-molenge aga na ye ti nzoni na e?

⁵ Gbia David ahe bia so na Jéhovah: “Mo mû na mbi vala ti salut ti Mo, na maboko ti koti ti Mo agbu mbi; nzobe [“tâ be-ti-molenge”, NW​] ti Mo asala si mbi ga kota.” (Psaume 18:35). Biani, Jéhovah akuku ti sala ye ndali ti senge zo ti siokpari so, lo bata lo na lo mû maboko na lo lâ na lâ. David aga lani ti bâ so tongana lo ye ti wara salut, na même ti ga kota gbia na nda ni, a yeke gi na lege so Jéhovah ayeke ndulu ti sala tele ti Lo kete tongaso. Biani, tongana fade Jéhovah ayeke na tâ be-ti-molenge pëpe nga lo yeke ndulu ti kuku pëpe ti sala ye ndali ti e tongana mbeni Babâ ti ndoye so asala ye na ngangu pëpe, ka zo wa na popo ti e alingbi ti wara beku ti salut?

6, 7. (a) Na lege wa Jéhovah ayeke na tâ be-ti-molenge? (b) Kamba wa ayeke na popo ti salango ye na ngangu pëpe nga na ndara? Na ndo ye so, zo wa azia tapande so ayeke pendere ahon atapande kue?

⁶ Tâ be-ti-molenge ayeke mbeni pendere lengo so a lingbi abe-ta-zo alë ni. A gue oko na ndara. Na tapande, aProverbe 11:2 atene: “Ndara ayeke na azo so ayeke na tâ be-ti-molenge.” Me tongana Bible atene so Jéhovah ayeke na tâ be-ti-molenge, a yeke nde na ti azo. Na yâ Bible, tongana a tene so zo ayeke na tâ be-ti-molenge, a ye ti tene so lo hinga so lo yeke na akatikati. Ye oko, Lo ti Ngangu Ahon Kue ayeke na akatikati pëpe, me gi ti so lo mveni lo zia ni ndali ti lo ngbanga ti ambilimbili ndia ti lo (Marc 10:27; Tite 1:2). Nga teti so lo yeke Lo ti Nduzu Ahon Kue, lo yeke na gbe ti zo oko pëpe. Ni la, tënë ti dutingo na tâ be-ti-molenge so andu Jéhovah pëpe.

⁷ Ye oko, Jéhovah ayeke na tâ be-ti-molenge na lege so lo ye ti sala ye ndali ti asenge zo ti sese. Lo yeke sala nga ye na  ngangu pëpe. Lo fa nga na awakua ti lo so ti wara tâ ndara, a lingbi ala sala ye na ngangu pëpe. Ni la, Bible asala tënë ti salango ye na ‘[ngangu pëpe] na ndara.’ * (Jacques 3:13). Jéhovah azia tapande so ayeke nzoni ahon atapande kue na ndo ye so. Zia e bâ tongana nyen.

8-10. (a) Ngbanga ti nyen a yeke ye ti dongo bê so Jéhovah afa dutingo ndulu ti mû kungba na azo nga ti mä ala? (b) Lo ti Ngangu Ahon Kue asala ye na tâ be-ti-molenge na a-ange ti lo tongana nyen?

⁸ Dutingo ndulu ti Jéhovah ti mû kungba na azo na ti mä ala afa polele so lo yeke na tâ be-ti-molenge. A yeke tâ ye ti dongo bê mingi, teti Jéhovah ayeke na bezoin ti tene a mû maboko wala wango na lo pëpe (Ésaïe 40:13, 14; aRomain 11:34, 35). Ye oko, fani mingi Bible afa na e so Jéhovah ayeda ti sala ye tongaso.

⁹ Na tapande, bâ pendere ye so asi na yâ fini ti Abraham. Lo wara agene ota. Na popo ti ala, lo hiri mbeni oko “Jéhovah”. Ala yeke biani a-ange, me mbeni oko ti ala aga na asala ye na iri ti Jéhovah. Tongana ange ni so ayeke sala tënë nga lo yeke sala ye, a yeke mo bâ mo tene Jéhovah si ayeke sala tënë ni wala ye ni. A yeke na lege so la si Jéhovah atene na Abraham so lo mä ‘totongo ngbanga ti Sodome na ti Gomorrhe si lo zu fadeso, lo ye ti bâ tongana ala sala ye kue na lege ti totongo so lo mä; tongana a yeke tongaso pëpe, fade lo hinga.’ (Genèse 18:3, 20, 21). Biani, tënë ti Jéhovah aye lani ti tene pëpe so Lo ti Ngangu Ahon Kue mveni si ayeke “zu”. Nde na so, lo kiri lo tokua a-ange na iri ti lo (Genèse 19:1). Ngbanga ti nyen? Jéhovah, so ayeke bâ ye kue, alingbi lani ti “hinga” lo mveni tâ dutingo ti kodoro ni pëpe? Biani, lo hinga. Me, na tâ be-ti-molenge, lo mû kungba na a-ange so ti gue ti bâ dutingo ti kodoro ni nga na Lot na asewa ti lo na Sodome.

 ¹⁰ Jéhovah ayeke mä nga zo. Mbeni lâ, lo hunda na a-ange ti lo ti fa alege nde nde ti kinda na sioni Gbia Achab. Jéhovah ayeke lani na bezoin ti awango so pëpe. Me, lo yeda na wango ti mbeni ange ni, na lo zi lege na lo ti sala ye alingbi na ni (1 aGbia 22:19-22). So salango ye na tâ be-ti-molenge la pëpe?

11, 12. Tongana nyen Abraham aga ti bâ so Jéhovah ayeke na tâ be-ti-molenge?

¹¹ Jéhovah ayeke même ndulu ti mä azo so ayeke mbilimbili-kue pëpe, so ayeke na nzara ti fa tënë ti bê ti ala. Na tapande, tongana Jéhovah atene lani kozoni na Abraham so Lo ye ti futi Sodome na Gomorrhe, bê ti koli be-ta-zo so agi lo. Lo tene: “Ti sala ye tongaso alingbi na Mo kete pëpe.” Na lo kiri lo tene: “Fade Juge ti sese kue asala mbilimbili pëpe?” Lo hunda wala Jéhovah ayeke bata agbata ni tongana lo wara azo ti mbilimbili dä 50. Jéhovah atene na lo so fade lo yeke futi ni pëpe. Me Abraham akiri ahunda oko tënë so. Lo kiri na wungo ti azo ni na 45, 40, ti gue na ni. Atâa so Jéhovah adë bê ti lo, Abraham angbâ lakue ti hunda juska wungo ti azo ni asi bale-oko. Peut-être Abraham ade abâ lani pëpe tongana nyen Jéhovah asi singo na be-nzoni. Me atâa ye wa, Jéhovah akanga bê ti lo nga na tâ be-ti-molenge lo mû lege na kamarade ti lo Abraham, so ayeke nga wakua ti lo, ti fa atënë ti bê ti lo tongaso.—Genèse 18:23-33.

¹² Azo oke, so ahinga ndo mingi, ayeke kanga bê ti mä mbeni zo so hingango ndo ti lo ayeke kete mingi? * Bâ, Nzapa ti e ayeke sala ye na mara ti tâ be-ti-molenge tongaso. Na ngoi ti oko lisoro so, Abraham aga nga lani ti bâ so “ngonzo ti [Jéhovah] alondo fade [fade] pëpe.” (Exode 34:6). Peut-être na bango so lo yeke na droit lani pëpe ti hunda ye so Lo ti Nduzu Ahon Kue aye ti sala, Abraham atoto fani use na Jéhovah: “Zia ngonzo agbu Seigneur pëpe.” (Genèse 18:30, 32). Biani,  ngonzo agbu Jéhovah pëpe. Lo sala tâ ye ‘na ndara me na ngangu pëpe.’

13. Ngbanga ti nyen tënë “ti sala ye na lege ni” alingbi biani na Jéhovah?

¹³ Jéhovah afa nga so lo yeke na tâ be-ti-molenge na lege ti mbeni pendere lengo nde: salango ye na lege ni. A yeke ngangu ti wara lengo so na tele ti azo so ayeke mbilimbili-kue pëpe. Jéhovah aye ti mä gi pëpe a-ange nga na azo, me lo ye nga dä na ala tongana lo bâ so wango ti ala ague nde na ambilimbili kpengba-ndia ti lo pëpe. Lengo so amû nga lege ti hinga na ndara ti Nzapa. Jacques 3:17 atene: “Ndara so alondo na nduzu ayeke . . . na nzobe [“sala ye na lege ni”, NW​].” Na lege wa Jéhovah, so ayeke Nzapa so ndara ti lo ahon andara kue, ayeke sala ye na lege ni? Kozoni kue, lo yeke sala ye alingbi na dutingo ti aye nde nde. Dabe mo so tâ iri ti lo mveni afa na e so Jéhovah ayeke ga ye kue so a hunda, si aye so lo leke ti sala aga tâ tënë. Ye so afa atene Jéhovah ayeke sala ye na lege ni la pëpe?

14, 15. Suma ti Ézéchiel, so na yâ ni lo bâ char ti yayu ti Jéhovah, afa na e nyen na ndo bungbi ti Jéhovah na yayu? Bungbi so ayeke nde na ti azo tongana nyen?

¹⁴ Mbeni pendere versê ayeke dä so amû maboko na e ti gbu nda ti salango ye ti Jéhovah alingbi na dutingo ti aye nde nde. Ézéchiel awara lani mbeni suma. Na yâ ni lo bâ bungbi ti a-ange ti Jéhovah na yayu. Lo bâ nga mbeni char so akono ahon ndo ni, si ayeke lakue na gbe ti fango lege ti Jéhovah. Me ye so apika bê mingi ayeke tambelango ti lo ni. Yâ ti gere oko oko ti char ni ayeke osio na asi singo na alê, si a lingbi ti bâ ndo na ndo kue na ti gue na mbeni lege nde hio sân ti luti wala ti turne. Na nga, kota char so ane nengo tongana akutukutu ti azo pëpe. Lo lingbi ti kpe tâ loro ngangu mingi tongana wâ ti bekpa, na ti gue na mbeni mbage nde sân ti turne hôn ni! (Ézéchiel 1:1, 14-28). Tâ tënë, bungbi ti Jéhovah, legeoko tongana Kota Gbia so ayeke fa lege na ni, ayeke sala ye  pendere mingi alingbi na dutingo ti aye so ayeke gbian lakue nga aye so atia.

¹⁵ Ti azo, ala yeke tara gi tarango ti haka peko ti pendere mara ti salango ye alingbi na dutingo ti aye nde nde tongaso. Me mingi ni, azo nga na abungbi ti ala akpengba na yâ salango ye ti ala. Bâ mbeni tapande. Konongo nga na ngangu ti mbeni kota mangboko alingbi ti pika bê mingi. Me tongana mbeni ye asi gi tongaso, lo lingbi ti luti na gbele ni? Tongana kota mangboko ni awara mbeni kpale na gbele lo, même tongana a mingo moteur ni, lo yeke sala akilomètre 8 kozoni ti luti. Na même tongana a zia si lo kiri kiringo na peko, lo yeke sala akilomètre 3! Bâ, abungbi ti azo so yâ ti asalango ye ti ala awoko pëpe ayeke oko tongaso. Ndali ti baba, mingi ni azo ake ti sala ye alingbi na gbiango ti aye so a hunda. A sala si abungbi ti andokua ti dengo buze nga na angorogbia atï (aProverbe 16:18). So tâ ngia si e yeke na ni so Jéhovah nga na bungbi ti lo ayeke sala ye lâ oko pëpe tongaso!

16. Tongana nyen Jéhovah asala ye na Lot na lege ni kozoni si lo futi Sodome na Gomorrhe?

¹⁶ Kiri mo bâ futingo ti Sodome na Gomorrhe. Ange ti Jéhovah afa polele ye so a lingbi Lot na sewa ti lo asala, lo tene: “Kpe na tele ti hoto.” Me so anzere na Lot pëpe. Lo tene: “O! tongaso pëpe, seigneur ti mbi!” Teti na bê ti lo, tongana lo kpe kâ lo yeke kui, Lot ahunda ti tene lo na sewa ti lo akpe na Tsoar, mbeni gbata ndulu na Sodome so Jéhovah aye nga ti futi ni. Nga, mbito ti Lot ayeke lani na lege ni pëpe, teti Jéhovah alingbi ti bata lo na fini na yâ ahoto so. Ye oko, Jéhovah ayeda na ye ti bê ti Lot, na lo futi Tsoar pëpe. Ange ni atene na Lot: “Mo bâ, mbi yeda na ye so nga.” (Genèse 19:17-22). Jéhovah asala ye na lege ni la pëpe?

17, 18. Na azo ti Ninive, tongana nyen Jéhovah afa so lo sala ye na lege ni?

¹⁷ Jéhovah ayeda nga na azo so agbian bê ti ala kue. Lo yeke  lakue ndulu ti bâ mawa ti azo na ti sala ye ti mbilimbili. Bâ ye so asi ândö tongana a tokua prophète Jonas na sioni gbata ti Ninive. Tongana Jonas ayeke tambela lani na yâ gbata ti Ninive kue, tokua so lo yeke fa ni na ala akpengba oko pëpe. A yeke so: Fade a yeke futi kota gbata so na yâ ti alango 40. Me aye achangé ngangu. Azo ti Ninive agbian bê ti ala!—Jonas, chapitre 3.

¹⁸ Hakango salango ye ti Jéhovah nga na ti Jonas na gbele gbiango ye so ayeke fa na e ye mingi. Ge, Jéhovah asala si lo mveni lo ga Zo so aye ti pardone asiokpari ahon ti ga “Zo Ti Bira”. * (Exode 15:3). Âdu ti Jonas, lo ke ti yeda na gbiango ye so, na mawa ti azo agbu nga lo oko pëpe. A hon ti duti tongana Jéhovah, so asala ye na lege ni, lo sala ye mingi tongana kota mangboko so e sala tënë ni kozo awe. Lo tene vundu ayeke si, na a lingbi vundu ni asi! Me, yeke yeke, Jéhovah afa na prophète ti lo, so asala ye na kangango bê pëpe, mbeni ye so zo alingbi ti girisa pëpe: Ti sala ye na lege ni nga ti bâ mawa ti azo.—Jonas, chapitre 4.

19. (a) Ngbanga ti nyen e lingbi ti tene biani so Jéhovah ayeke sala ye na lege ni na yâ ye so lo ku na mbage ti e? (b) Tongana nyen aProverbe 19:17 afa so Jéhovah “ayeke nzoni” Mokonzi so asala ye na lege ni, nga so lo yeke na tâ be-ti-molenge mingi?

¹⁹ Na nda ni, Jéhovah ayeke bâ na nene ni ye so lo ye na mbage ti e. Gbia David atene: “Lo hinga tele ti e, Lo dabe Lo na lege so e yeke pupu-sese.” (Psaume 103:14). Jéhovah ahinga akatikati nga na awokongo ti e nzoni mingi ahon e mveni. Lo ku lâ oko pëpe ti tene e sala ye so ahon ngangu ti e. Bible azia kangbi na popo ti amokonzi ti “nzoni na ala ti nzobe” nga na ala so “bê ti ala ayeke ngangu”. (1 Pierre 2:18). Jéhovah ayeke ti lo mara ti Mokonzi wa? A-Proverbe  19:17 atene: “Zo so asala be-nzoni na awanzinga, lo mû ye na L’Eternel ti perdé [wala tongana bon].” (aProverbe 19:17). Biani, gi mbeni nzoni mokonzi so asala ye na lege ni si alingbi ti bâ akete kete ye kue ti nzobe so zo asala na mbage ti asenge zo. Versê so aye nga ti tene so Wasalango dunia kue ayeke bâ so bon ayeke na li ti lo tongana asenge zo asala be-nzoni! Mbeni ye ti hon salango ye na tâ be-ti-molenge so ayeke pëpe.

20. Ye nyen afa na e so Jéhovah ayeke mä asambela ti e nga lo yeke kiri tënë na ni?

²⁰ Laso, Jéhovah ayeke sala ye na awakua ti lo na ngangu pëpe nga na lege ni. Tongana e sambela lo na mabe, lo yeke mä ni. Na atâa so lo yeke tokua a-ange ti sala tënë na e pëpe, a lingbi e tene pëpe so lo yeke mä sambela ti e pëpe. Dabe mo so lani so bazengele Paul ahunda na amba ti lo wamabe ti “sambela” ti tene a zi lo na kanga, lo tene nga: “Si a lingbi kiri mbi na i fade.” (aHébreu 13:18, 19). Tongaso, asambela ti e alingbi ti pusu Jéhovah ti sala ye so peut-être fade lo yeke sala ni pëpe.—Jacques 5:16.

21. Tënë wa a lingbi e tene lâ oko pëpe na ndo salango ye ti Jéhovah na tâ be-ti-molenge? Me a lingbi e hinga nyen na ndo lo?

²¹ So Jéhovah ayeke sala ye na ngangu pëpe, lo yeke ndulu  ti mä tënë, lo yeke kanga bê ti ku, na lo yeke sala ye na lege ni, afa biani so lo yeke na tâ be-ti-molenge. Me a ye ti tene pëpe so Jéhovah ayeke doro ambilimbili kpengba-ndia ti lo. Amokonzi ti Chrétienté alingbi ti tene na bê ti ala so tongana ala sara mê ti azo ti ala na wokongo ngangu ti andia ti Jéhovah na ndo nzoni salango ye, ala yeke sala ye na lege ni la (2 Timothée 4:3). Zo ayeke lakue ndulu ti doro andia ti wara ye na pekoni. Ye so alingbi oko pëpe na salango ye ti Nzapa na lege ni. Jéhovah ayeke nzoni-kue; lo yeke buba ambilimbili ndia ti lo lâ oko pëpe (Lévitique 11:44). Tongaso, zia e ye Jéhovah ndali ti salango ye ti lo na lege ni, so ayeke mbeni fä ti salango ye ti lo na tâ be-ti-molenge. Ti bâ so Jéhovah Nzapa, so ayeke na ndara nga so ayeke kota na yâ dunia kue, ayeke na tâ be-ti-molenge mingi apika bê ti mo pëpe? Nzapa so ayeke sala ye na ngangu pëpe, ayeke kanga bê ti ku, nga ayeke sala ye na lege ni, so tâ ye ti ngia ti ga ndulu na lo!