1, 2. ‘Tënë wa so zo ahinga ni pëpe’ a lingbi e gi nda ni, na ngbanga ti nyen?

TETI so atënë so a honde ni ayeke gbu bê ti azo mingi, ala ye ti hinga ni, nga fani mingi a yeke ngangu ti tene ala bata ni na bê ti ala. Me Bible atene: “A yeke gloire ti Nzapa ti honde ye.” (aProverbe 25:2). Biani, teti lo yeke Gbia ti dunia kue nga na Wasalango ye, tâ na lege ni, Jéhovah ayeke bata ambeni ye na hondengo ni na azo ngbii asi na ngoi so lo bâ a lingbi lo fa nda ni na ala.

² Me mbeni tënë ayeke dä so Jéhovah afa nda ni na yâ Tënë ti lo. A gbu bê ti azo nga ala gi nda ni. A hiri ni ‘ye so Nzapa aleke na bê ti lo si azo ahinga ni pëpe’. (aÉphésien 1:9, Fini Mbuki, 2001). Ti hinga ye na ndo ni ayeke kaï gi nzara ti mo pëpe, me ayeke gue nga na salut, na ayeke mû lege na mo ti hinga kete mbage ti ndara ti Jéhovah so ayeke kota mingi.

3, 4. Tongana nyen prophétie ti Genèse 3:15 amû beku, na ‘tënë wa so zo ahinga ni pëpe’ ayeke na yâ ni?

³ Tongana Adam na Eve asala siokpari, a bâ a tene ye so Jéhovah aleke ti sala si sese aga paradis, so azo ti mbilimbili si ayeke duti dä, abuba awe. Me tâ gi na lê ni lê ni Nzapa abâ lege ti kpale so. Lo tene: “Fade Mbi zia tënë ti ke na popo ti mo [ngbo ni] na wali so, [nga] na popo ti hale ti mo na hale ti lo; fade lo mboko li ti mo, na fade mo mboko ndagere ti lo.”—Genèse 3:15.

⁴ Atënë so ayeke ye ti ndima. Wali ni ayeke zo wa? Ngbo ni so ayeke zo wa? “Hale” so ayeke dö li ti ngbo ni so ayeke zo wa? Adam na Eve alingbi lani gi ti tara ti hinga ni tongaso.  Adam na Eve ayeke be-ta-zo pëpe, me atënë ti Nzapa amû beku na ahale ti ala kue so ayeke be-ta-zo. Mbilimbili ayeke sö benda. Ye so Jéhovah aleke ti sala ayeke ga ande tâ tënë. Me tongana nyen? So tâ tënë ti ndima la! Bible ahiri ni ‘ndara ti Nzapa so zo ahinga ni pëpe, so lo honde ni na azo.’—1 aCorinthien 2:7, FM 01.

5. Mû mbeni tapande ti fa nda ni so Jéhovah afa yeke yeke tënë ti lo so lo honde ni.

⁵ Jéhovah ayeke ‘fa tënë ti lingo [wala so a honde ni] na gigi’. Ni la, lo yeke fa ande anzene nzene ye so ayeke kota mingi na ndo tënë so (Daniel 2:28). Me lo yeke sala ni gi yeke yeke. A yeke tongana ti so mbeni babâ ti ndoye akiri tënë na kete molenge ti lo so ahunda na lo: “Papa, a dü mbi tongana nyen?” Babâ so ayeke na ndara ayeke fa gi ye so molenge ni alingbi ti gbu nda ni. Me tongana molenge ni ayeke kono yeke yeke, babâ ni ayeke tene na lo ye mingi ahon so. Legeoko tongaso nga, Jéhovah abâ lawa si lo lingbi ti fa na azo ti lo ye so lo ye nga na ye so lo leke ti sala.—aProverbe 4:18; Daniel 12:4.

6. (a) Nda ti mbele ayeke nyen? (b) Ngbanga ti nyen a yeke ye ti dongo bê so Jéhovah ate ambele na azo?

⁶ Tongana nyen Jéhovah afa ni? A yeke na lege ti ambeni molongo ti ambele. Peut-être mo te mbele na mbeni zo awe, ti vo da, ti sala wala ti mû bon ti nginza. Mara ti mbele tongaso amû lege na mo, na lê ti ndia, ti hinga biani so a yeke sala ande ye alingbi na atënë ti yâ ni. Ka ngbanga ti nyen a lingbi Jéhovah ate mbele na azo? Tënë ti yanga ti lo alingbi awe pëpe? A lingbi biani. Me, fani mingi na nzobe, Nzapa ate mbele so ague oko na ndia na azo ti fa so lo yeke sala ande ye alingbi na tënë ti yanga ti lo ni. Ambele so, so aluti ngangu, amû lege na e azo, so ayeke mbilimbili-kue pëpe, ti zia biani bê na ndo azendo ti Jéhovah.—aHébreu 6:16-18.

7, 8. (a) Mbele wa Jéhovah ate na Abraham? A fa nyen na ndo tënë so a honde ni? (b) Tongana nyen Jéhovah afa yeke yeke molongo so ayeke gue ngbii ti si na Hale so a mû zendo ni?

⁷ Angu saki use na ndo ni na peko ti so a tomba zo na yâ Paradis, Jéhovah atene na wakua be-ta-zo ti lo Abraham: “Fade Mbi sala si ahale ti mo awu tongana atongoro ti yayu . . . Na yâ ahale ti mo fade amara kue ti sese awara tënë nzoni, teti mo mä yanga ti Mbi.” (Genèse 22:17, 18). A yeke gi senge zendo si Jéhovah amû pëpe; me lo leke ni na yâ mbeni mbele so ague oko na ndia, na lo deba yanga ti lo dä ti fa so a yeke ga ande tâ tënë (Genèse 17:1, 2; aHébreu 6:13-15). So tâ ye ti pika bê ti tene Kota Gbia ate mbele ti hiri deba nzoni na ndo azo!

⁸ Mbele ti Abraham afa so Hale so a mû zendo ni ayeke ga tongana zo, teti lo yeke duti mbeni hale ti Abraham. Me a yeke duti ande zo wa? Na pekoni, Jéhovah afa so na popo ti amolenge ti Abraham, Isaac ayeke duti ande kotara ti Hale ni. Na popo ti amolenge use ti Isaac, a soro Jacob (Genèse 21:12; 28:13, 14). Na pekoni, Jacob atene atënë ti prophétie so na ndo mbeni oko ti amolenge ti lo 12: “Fade sceptre azia Juda pëpe, na fade keke ti zo ti lu ndia asigigi na popo ti gere ti lo pëpe, juska Schilo [“Lo so ye ni ayeke ti Lo”] aga; fade azo amä yanga ti lo.” (Genèse 49:10). A hinga fadeso awe so Hale ni ayeke duti ande mbeni gbia, so londo na mara ti Juda!

9, 10. (a) Mbele wa Jéhovah ate na mara ti Israël? A bata ala na ye wa? (b) Tongana nyen Ndia ni afa so a lingbi a futa kota ngele ndali ti azo?

⁹ Na ngu 1513 kozoni na ngoi ti e, Jéhovah aleke mbeni ye so ayeke mû lege ti fa ambeni ye na ndo tënë so a honde ni. Lo te mbele na amolenge ti Abraham, mara ti Israël. Atâa so a ga ngbele ye awe, mbele ti Ndia ti Moïse asala ye lani mingi na yâ ye so Jéhovah aleke na ndo gango ti Hale so a mû zendo ni. Tongana nyen? Bâ aye ota. Kozoni, Ndia ni aduti  tongana mbeni gbagba so abata amolenge ti Israël (aÉphésien 2:14). Akpengba-tene ti yâ ni ayeke lani mbilimbili, na azia kangbi na popo ti aJuif na azo ti amara nde. Tongaso, Ndia ni amû lege ti bata akotara ti Hale so a mû zendo ni. Ndali ti batango ndo so, mara ni ayeke lani dä tongana ngoi so Nzapa adiko asi awe, si a dü Messie ni na yâ kete mara ti Juda.

¹⁰ Use ni, Ndia ni afa mbilimbili so a yeke nzoni a futa mbeni kota ngele teti azo. Ndia ni ayeke mbilimbili-kue, na afa so azo ti siokpari alingbi ti bata ni kue pëpe. Ni la, a yeke “sala si kengo-ndia ayeke, juska Hale ni aga, Lo so Nzapa amû zendo na Lo awe.” (aGalate 3:19). Na lege ti asandaga ti anyama, Ndia ni azi asiokpari teti mbeni kete ngoi. Me Paul atene: “Mênë ti akoli-bagara na ti angasa alingbi lungula siokpari pëpe.” Tongaso, asandaga so aduti gi gbede ti sandaga ti kota ngele ti Christ (aHébreu 10:1-4). Ti aJuif be-ta-zo, mbele so ayeke tongana ‘sinziri ti fa lege na ti si na Christ’.—aGalate 3:24.

11. Pendere beku wa mbele ti Ndia amû na Israël? Ngbanga ti nyen mara ni agirisa beku so?

¹¹ Ota ni, mbele so amû mbeni pendere beku na mara ti Israël. Jéhovah atene na ala so tongana ala ngbâ be-ta-zo na mbele so, ala yeke ga mbeni ‘royaume ti aprêtre nga na mbeni mara ti nzoni-kue.’ (Exode 19:5, 6). Akozo zo so aduti na yâ royaume ti aprêtre ti yayu aduti azo ti Israël na lege ti mitele. Me, tongana mbeni bungbi, Israël ake mbele ti Ndia ni, lo ke Hale ni so ayeke Messie ni, na lo girisa beku ti lo so. Tongaso, azo wa si ayeke ga ande na ndo ni na yâ royaume ti aprêtre ni? Na tongana nyen mara so ayeke gue oko na Hale so a mû zendo ni? A yeke sigigi ande na nda ti atënë so na ngoi so Nzapa adiko.

12. Mbele wa Jéhovah ate na David? A fa nyen na ndo tënë so Nzapa ahonde ni?

¹² Na siècle 11 kozoni na ngoi ti e, Jéhovah akiri afa ambeni  ye na ndo tënë so a honde ni na lege ti mbeni mbele so lo te. Lo mû zendo na Gbia David so aduti be-ta-zo: “Fade Mbi sala si [hale] ti mo . . . aga gbia na peko ti mo, na fade Mbi sala si royaume ti lo aga nzoni. . . . Fade Mbi sala si trône ti royaume ti lo angbâ lakue.” (2 Samuel 7:12, 13; Psaume 89:3). Fadeso, a hinga so Hale ni ayeke londo ande na yâ da ti David. Me senge zo ti sese alingbi ti komande “teti lakue”? (Psaume 89:20, 29, 34-36). Na mara ti gbia tongaso alingbi ande ti zi azo na yâ siokpari nga na kui?

13, 14. (a) Na lege ti Psaume 110, zendo wa Jéhovah amû na Gbia ti lo so lo sa yingo na ndo ti lo? (b) Ambeni tënë wa aprophète ti Jéhovah afa na ndo singo ti Hale ni?

¹³ Yingo vulu apusu David ti sû atënë so: “L’Eternel atene na Seigneur ti mbi, Mo duti na koti ti Mbi, juska Mbi sala si awato ti Mo aga mbata ti gere ti Mo. L’Eternel adeba awe, na fade Lo ke tënë ti bä ti Lo pëpe, Mo yeke [Prêtre] teti lakue lakue, alingbi na lege ti Melchisédek.” (Psaume 110:1, 4). Atënë ti David andu tâ gi Hale so a mû zendo ni, wala Messie (Kusala 2:35, 36). Fade Gbia so ayeke komande na Jérusalem pëpe, me na yayu na “koti” ti Jéhovah. Ye so ayeke mû ande lege na lo ti komande gi na ndo sese ti Israël pëpe, me na ndo sese mobimba (Psaume 2:6-8). A kiri a fa mbeni ye nde na yâ tënë so. Bâ, Jéhovah adeba yanga ti lo ngangu so Messie ayeke duti ande mbeni “[Prêtre] . . . alingbi na lege ti Melchisédek.” Melchisédek ayeke lani mbeni prêtre nga na gbia na ngoi ti Abraham. Legeoko nga, Nzapa ayeke hiri Hale ni ti ga Gbia na Prêtre tongana Melchisédek ni!—Genèse 14:17-20.

¹⁴ Tongana angu mingi ahon, Jéhovah asala kusala na aprophète ti lo ti fa ambeni ye na ndo tënë so a honde ni. Na tapande, Ésaïe afa so Hale ni ayeke kä ande tele ti lo na kuâ ti sandaga (Ésaïe 53:3-12). Michée afa ndo so a yeke dü ande Messie dä (Michée 5:2). Na Daniel afa même tâ ngoi ti singo ti Hale ni nga na ti kuâ ti lo.—Daniel 9:24-27.

15, 16. (a) Tongana nyen mbeni “wali adü” Molenge ti Jéhovah? (b) Ye nyen Jésus awara na lege ti babâ na mama ti lo na ndo sese ge? Lawa si lo ga tongana Hale so a mû zendo ni?

¹⁵ Kozoni si Hale ni asi, a yeke hinga pëpe tongana nyen aprophétie so ayeke ga tâ tënë. A-Galate 4:4 atene: “Tongana lâ ni alingbi awe, Nzapa ato Molenge ti Lo, wali adü Lo.” Na ngu use kozoni na ngoi ti e, mbeni ange atene na Marie, mbeni wali Juif so ade ti hinga koli pëpe: “Bâ, fade mo më ngo na mo dü Molenge-koli, na fade mo di iri ti Lo Jésus. Fade Lo ga kota, na fade ala di iri ti Lo Molenge Ti Lo Ti Nduzu Ahon Kue; na fade Seigneur Nzapa amû na Lo trône ti babâ ti Lo David. . . . Fade Yingo Vulu azu na ndo mo, na fade mo duti na gbe ti ngangu ti Lo Ti Nduzu Ahon Kue. Teti tënë so, Lo Ti Nzoni-kue so fade mo dü Lo, fade ala di iri ti Lo Molenge Ti Nzapa.”—Luc 1:31, 32, 35.

¹⁶ Na pekoni, Jéhovah amû fini ti Molenge ti lo na yayu lo zia ni na yâ Marie, si tongaso mbeni wali adü lo. Marie ayeke lani mbilimbili-kue pëpe. Me, Jésus awara siokpari ti lo pëpe ngbanga ti so lo yeke “Molenge Ti Nzapa.” Na oko ngoi ni, ababâ na mama ti Jésus ti mitele ayeke lani ahale ti David. Ye so asala si na lege ti mitele nga na ti ndia, lo ga zo so ayeke komande na peko ti David (Kusala 13:22, 23). Tongana Jésus awara batême na ngu 29 ti ngoi ti e, Jéhovah asa yingo vulu ti lo na ndo lo, lo tene: “So ayeke Molenge ti Mbi so Mbi ndoye Lo.” (Matthieu 3:16, 17). Hale ni asi awe! (aGalate 3:16). A yeke fadeso ngoi ti fa ye mingi na ndo tënë so a honde ni ahon ti kozo.—2 Timothée 1:10.

17. Tongana nyen a fa nda ti Genèse 3:15?

¹⁷ Na ngoi ti kusala ti lo, Jésus afa so ngbo ti Genèse 3:15 ayeke Satan, nga hale ti ngbo ni ayeke azo ti Satan (Matthieu 23:33; Jean 8:44). Na pekoni, a fa tongana nyen a yeke futi biaku biaku azo so kue (Apocalypse 20:1-3, 10, 15). Lo fa nga wali ni tongana “Jérusalem ti nduzu”, bungbi ti Jéhovah  so a-ange si ayeke na yâ ni. A fa bungbi ni tongana wali ti Nzapa. *—aGalate 4:26; Apocalypse 12:1-6.

18. Nda ti “fini mbele” ayeke nyen?

¹⁸ A yeke peut-être na bï ti kuâ ti lo si Jésus afa na gigi mbeni ye so apika bê mingi. Na ngoi ni kâ, lo sala tënë ti “fini mbele” na adisciple ti lo. (Luc 22:20). Legeoko tongana Ndia ti mbele ti Moïse, fini mbele so ayeke dü mbeni ‘royaume ti aprêtre’. (Exode 19:6; 1 Pierre 2:9). Ye oko, ti fini mbele so, a yeke pëpe mbeni mara na lege ti mitele, me mbeni mara na lege ti yingo wala “Israël ti Nzapa” si ayeke bâ gigi. Na gi adisciple be-ta-zo ti Jésus, so a sa yingo na ndo ti ala, si ayeke duti na yâ ni (aGalate 6:16). Fade azo so ayeke na mbage na yâ fini mbele ni, legeoko na Jésus, ayeke tuku ande deba nzoni na ndo azo!

19. (a) Ngbanga ti nyen fini mbele awara lege ti dü mbeni ‘royaume ti aprêtre’? (b) Ngbanga ti nyen a hiri aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala “fini création”? Azo oke si ayeke sala ande kusala legeoko na Christ na yayu?

¹⁹ Me ngbanga ti nyen fini mbele so awara lege ti dü mbeni “royaume ti aprêtre” ti hiri deba nzoni na ndo azo? Ngbanga ti so, ahon ti fâ ngbanga na ndo adisciple ti Jésus tongana azo ti siokpari, sandaga ti Jésus amû lege ti pardone siokpari ti ala ni (Jérémie 31:31-34). Gi na ngoi so ala ga nzoni na lê ti Jéhovah awe, lo mû ala tongana amolenge ti lo na yâ sewa ti yayu, na lo sa yingo vulu na ndo ala (aRomain 8:15-17; 2 aCorinthien 1:21). Na lege so, a “dü [ala] mbeni si [ala] yeke na beku so . . . A bata na yayu”. (1 Pierre 1:3, 4). Teti so mara ti kota ndo tongaso ayeke mbeni fini ye teti azo, a hiri aChrétien so a dü ala na lege ti yingo, “fini création”. (2 aCorinthien  5:17, NW​). Bible afa so na nda ni a yeke azo 144 000 si ayeke duti ande na yayu kâ ti komande na ndo azo so a zi ala.—Apocalypse 5:9, 10; 14:1-4.

20. (a) Na ngu 36, ye nyen a kiri a fa na ndo tënë so a honde ni? (b) Azo wa ayeke wara ande adeba nzoni so a mû zendo ni na Abraham?

²⁰ Legeoko na Jésus, azo so a sa yingo na ndo ti ala so aga “ahale ti Abraham”. * (aGalate 3:29). Akozo zo so a soro ala ayeke aJuif na lege ti mitele. Me na ngu 36, a kiri a fa mbeni ye so andu tënë so a honde ni: Azo ti amara nde ayeke duti nga na beku ti gue na yayu (aRomain 9:6-8; 11:25, 26; aÉphésien 3:5, 6). Gi aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala si ayeke wara adeba nzoni so a mû zendo ni na Abraham? Oko pëpe! Sandaga ti Jésus asala si dunia kue ayeke bâ ande nzoni dä (1 Jean 2:2). Na pekoni, Jéhovah afa so “azo mingi so asi singo”, so a diko wungo ti ala pëpe, ayeke sö ande kuâ na hunzingo ti sese ti Satan (Apocalypse 7:9, 14). A yeke zingo ande gbâ ti azo na kuâ ti duti na fini teti lakue lakue na yâ Paradis!—Luc 23:43; Jean 5:28, 29; Apocalypse 20:11-15; 21:3, 4.

21, 22. Na alege wa tënë ti Jéhovah so lo honde ni afa ndara ti lo?

²¹ Tënë so a honde ni afa “ndara nde nde ti Nzapa” na lege so apika bê (aÉphésien 3:8-10). So Jéhovah aleke gere ti tënë so a honde ni, nga lo fa ni na gigi yeke yeke, afa biani so lo yeke na ndara mingi. Na ndara, lo bâ akatikati ti azo, na lo mû lege na ala ti fa biani ye so ayeke na yâ bê ti ala.—Psaume 103:14.

²² Na sorongo Jésus ti ga Gbia, Jéhovah afa nga ndara ti lo so mara ni ayeke pëpe. Molenge ti Jéhovah ayeke zo so zo  alingbi ti zia bê ti lo kue na lo ahon tanga ti aye kue so Nzapa aleke na yâ dunia. Jésus aga lani tongana zo so mênë ayeke na tele ti lo, na lo wara gbâ ti atara, tongaso lo hinga nzoni mingi akpale ti azo (aHébreu 5:7-9). Ka ti azo so ayeke komande legeoko na lo? Na yâ angu ngbangbo mingi so ahon, a soro akoli na awali ti amara kue, ti ayanga ti kodoro kue; a sa yingo na ndo ti ala. Ala wara mara ti atara nde nde kue, na ala hon ndo ni (aÉphésien 4:22-24). Ti duti na gbe ti komandema ti aprêtre na agbia tongaso, so abâ mawa ti azo, ayeke duti ande nzoni mingi!

23. Matabisi wa aChrétien ayeke na ni na ndo tënë ti Jéhovah so lo honde ni?

²³ Bazengele Paul asû na mbeti: ‘Tënë ti lingo so a honde giriri na ngoi kue na awagame kue; A fa tënë so na gigi na azo ti nzoni-kue ti Lo’. (aColossien 1:26). Tâ tënë, azo ti nzoni-kue so Jéhovah asa yingo na ndo ti ala ahinga fadeso nda ti tënë so a honde ni so awe, na ala fa ni na azo kutu mingi. So tâ matabisi si e kue e yeke na ni! Jéhovah ‘afa na e tënë ti lingo ti ye so Lo ye.’ (aÉphésien 1:9). Zia e fa pendere tënë so na azo, e mû maboko na ala ti tene ala nga kue ahinga nda ti ndara ti Jéhovah Nzapa, ndara so ayeke kota mingi!