1, 2. Tongana nyen la Balaam agi lani ti sara sioni na awakua ti Jéhovah?

MBENI zo ti gingo susu ague na mbeni ndo so lo lingbi ti wara mara ti susu so lo ye ti gbu. Lo soro kobe so lo ye ti zia na lê ti yango ti lo na lo bi yango ni na ngu. Lo kanga bê lo ku, na ngoi so mbeni susu ate kobe ni, lo dë yango ni agbu yanga ti susu ni na lo gboto lo.

² A lingbi ti gbu azo legeoko tongaso. Na tapande, azo ti Israël asi lani nduru awe na Sese ti zendo na ngoi so ala sara camp na Kpangbala ndo ti Moab. Gbia ti Moab amû zendo na mbeni koli so iri ti lo ayeke Balaam ti mû gbâ ti nginza na lo tongana lo deba azo ti Israël. Na nda ni, Balaam awara mbeni lege ti sara si azo ti Israël ala wani, ala deba ala. Lo soro kobe ti zia na lê ti yango ti lo nzoni. Lo tokua amaseka-wali ti Moab na yâ ti camp ti azo ti Israël ti handa akoli ti Israël.​—Nombre 22:1-7; 31:15, 16; Apocalypse 2:14.

3. Tongana nyen la kobe so Balaam azia lani na lê ti yango agbu azo ti Israël?

³ Kobe so Balaam azia na lê ti yango asara kua lani nzoni?  En. Akoli ti Israël saki mingi asara lani “lango-sioni na amolenge-wali ti kodro ti Moab.” Ala komanse nga lani ti voro anzapa ti wataka, na popo ni a yeke wara fungo nzapa ti bungbingo koli na wali, Baal ti Péor. Ye so asara si azo ti Israël 24000 akui tâ gï na yanga ti Sese ti zendo.​—Nombre 25:1-9.

4. Azo ti Israël saki mingi asara lani lango-sioni ngbanga ti nyen?

⁴ Ngbanga ti nyen la ye so Balaam aleke agbu gbâ ti azo ti Israël? Ala yeke pensé lani gï na nzerengo terê ti ala wani nga ala girisa aye kue so Jéhovah asara lani ndali ti ala. Azo ti Israël ayeke lani na araison mingi ti ngbâ be-ta-zo na Nzapa. Lo zi ala na ngbâa na Égypte, lo mû na ala kobe na yâ ti benyama na lo ga na ala nzoni na yanga ti Sese ti zendo (aHébreu 3:12). Me ala zia si a handa ala na lege ti lango-sioni. Bazengele Paul atene: “Zia e ngbâ na yâ ti lango-sioni pëpe tongana ti so lani ambeni na popo ti ala asara lango-sioni” na ala kui.​—1 aCorinthien 10:8.

5, 6. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti ye so asi lani na Kpangbala ndo ti Moab?

⁵ Fini dunia ayeke tâ nduru mingi. Tongaso na mbeni lege, e yeke tongana azo ti Israël so ayeke lani na yanga ti Sese ti zendo (1 aCorinthien 10:11). Laso na yâ ti dunia, tënë ti bungbingo koli na wali agbu bê ti azo mingi ahon ti azo ti Moab. A yeke ngangu ape ti tene ye so asara ngangu na ndö ti awakua ti Jéhovah. Ti tâ tënë ni, kobe so Zabolo azia na lê ti yango, so lo sara kua na ni nzoni mingi ayeke lango-sioni.​—Nombre 25:6, 14; 2 aCorinthien 2:11; Jude 4.

⁶ Hunda terê ti mo: ‘Nyen la mbi ye: mbi ye ambeni ye so anzere gï na mbi wani so ayeke ninga gï teti kete ngoi? wala mbi ye ti duti na fini lakue lakue na ngia na yâ ti fini  dunia?’ Biani, a yeke nzoni ti sara ngangu kue ti sara ye alingbi na commandement ti Jéhovah so: “Ala kpe yongoro na lango-sioni.”​—1 aCorinthien 6:18.

7, 8. Lango-sioni ayeke nyen? Ngbanga ti nyen la a yeke kota tënë mingi?

⁷ Sân kamene, azo mingi laso ayeke fa polele so ala bâ na nene ni pëpe andia ti Nzapa na ndö ti bungbingo koli na wali. Na yâ ti Bible, lango-sioni aye ti sara tënë ti aye so andu bungbingo koli na wali na popo ti azo so asara pëpe mariage so ndia ayeda na ni. A ndu nga bungbingo koli na koli wala wali na wali nga bungbingo na anyama. A lingbi ti ndu bungbingo koli na wali na yanga nga na ngbonda, gbungo mbeni zo so ayeke wali wala koli ti mo pëpe na terê ti lo ti wali wala ti koli ti sara na ngia.​—Bâ Kete tënë 23.

⁸ Bible afa polele so tongana mbeni zo angbâ ti sara lango-sioni, lo lingbi pëpe ti ngbâ na yâ ti congrégation (1 aCorinthien 6:9; Apocalypse 22:15). Na ndö ni, zo so ayeke sara lango-sioni abi nengo ti lo na sese nga azo ayeke sara confiance na lo ape. Lango-sioni ayeke ga lakue na akpale. Mingi ni a yeke sara si conscience ti zo ayeke fâ ngbanga na ndö ti lo nga fani mingi ayeke ga na ngo so zo aye ni ape, akpale na yâ ti mariage, kobela, wala même kuâ. (Diko aGalate 6:7, 8.) Tongana mbeni zo amû ngoi ti gbu li ti lo na ndö ti akpale so lango-sioni ayeke ga na ni, peut-être lo yeke ye pëpe ti sara lango-sioni. Me fani mingi zo ayeke komanse ti sara ye so ague na lo na lango-sioni tongana lo yeke pensé ti kaï gï anzara ti bê lo wani. Fani mingi kozo ye so ayeke gue na zo na lango-sioni ayeke bango porno.

9. Ngbanga ti nyen la bango porno ayeke sioni?

⁹ A sara porno ti zingo nzara ti bungbingo koli na wali na yâ ti zo. Laso, porno ayeke na ndo kue, na yâ ti ambeti sango, abuku, abia, na yâ ti akuasinga ti télé nga na ndö ti Internet. Azo mingi abâ so bango porno ayeke sioni ape, me ti vrai ni a yeke tâ sioni mingi. A lingbi ti sara si mbeni zo aga ngbâa ti bungbingo koli na wali nga ti maï asioni nzara ti bê. Tongana mbeni zo akomanse ti bâ porno, lo yeke tï na ndö ti lege so alingbi ti ga na asioni ye tongana sarango ngia na terê ti lo ti koli wala ti wali, akpale na yâ ti mariage nga même divorce.​—aRomain 1:24-27; aÉphésien 4:19; bâ Kete tënë 24.

10. Tongana nyen la amama-ndia so ayeke na Jacques 1:14, 15 amû maboko na e ti kpe lango-sioni?

¹⁰ A yeke kota ye ti tene e hinga tongana nyen la lango-sioni alingbi ti gboto e. Bâ wango so ayeke na Jacques 1:14, 15, so atene: “Zo oko oko ayeke wara tara tongana nzara ti bê ti lo agboto lo na ahanda lo. Na pekoni, tongana nzara ti bê ni amû ngo awe, a yeke dü siokpari; na siokpari nga, tongana a hunzi ti sara ni awe, a dü kuâ.” Tongaso, tongana asioni pensé alï na yâ ti li ti mo, zi ni hio. Tongana lê ti mo atï na ndö ti mbeni image so azingo nzara ti bungbingo koli na wali na yâ ti mo, na tapande na ngoi so mo yeke sara kua na ordinateur wala mo yeke bâ télé, zi lê ti mo dä. Kanga ordinateur ni, wala changé chaîne so mo yeke bâ so. Zia lege pëpe na asioni nzara ti lï na yâ ti bê ti mo. Tongana mo zia lege na ni, asioni nzara ti bê ti mo alingbi ti ga ngangu na a yeke duti ngangu mingi na mo ti hon ndö ni.​—Diko Matthieu 5:29, 30.

11. Tongana nyen la Jéhovah alingbi ti mû maboko na e tongana e wara asioni pensé?

 ¹¹ Jéhovah ahinga e nzoni mingi ahon e wani. Tongaso, lo hinga so e yeke mbilimbili-kue ape. Me lo hinga nga so e lingbi ti hon ndö ti asioni nzara ti bê ti e. Jéhovah atene na e, atene: “Tongaso ala sara si amembre ti terê ti ala so ayeke na sese so akui tongana a ndu lango-sioni, sioni ye, nzara ti terê so a kanga ni pëpe, sioni nzara ti bê na sarango bê ti ye, so ayeke vorongo ayanda.” (aColossien 3:5). Atâa so ti sara ni ayeke kete ye ape, Jéhovah ayeke kanga bê na e nga lo yeke mû maboko na e (Psaume 68:19). Mbeni ita-koli so ayeke maseka atï lani na yâ ti sioni sarango ye so ayeke bango porno nga na sarango ngia na terê ti lo ti koli. Akamarade ti lo ti ekole atene so a yeke aye so ayeke na lege ni nga ayeke aye so ayeke si ka na amaseka na ngoi so ala yeke kono. Me lo tene: “A buba conscience  ti mbi nga a pusu mbi gï ti sara lango-sioni.” Lo ga ti hinga so a lingbi lo hon ndö ti anzara ti bê ti lo, nga na mungo maboko ti Jéhovah, lo wara lege ti zia lege ti sioni sarango ye ti lo. Tongana mo wara asioni pensé, hunda na Jéhovah ti mû na mo “ngangu so ahon ti so zo ayeke na ni” ti bata apensé ti mo propre.​—2 aCorinthien 4:7; 1 aCorinthien 9:27.

12. Ngbanga ti nyen la a lingbi e ‘bata bê ti e’?

¹² Salomon atene: “Bata bê ti mo ahon tanga ti aye kue so mo yeke bata, ndali ti so aye so amû fini na zo alondo na bê.” (aProverbe 4:23). “Bê” ti e ayeke zo ti yâ ni ti e, zo so Jéhovah ayeke bâ. Aye so e bâ alingbi ti sara ngangu mingi na ndö ti e. Job so ayeke be-ta-zo, atene: “Mbi te mbele na lê ti mbi awe. Tongaso, tongana nyen la si mbi lingbi ti bâ mbeni maseka-wali na nzara ni?” (Job 31:1). Legeoko tongana Job, a lingbi e sara ye alingbi na desizion so e mû na ndö ti aye so e yeke bâ nga e yeke pensé na ndö ni, na e ngbâ na ndö ti desizion ni. Nga legeoko tongana ti mbeni zo ti sungo psaume, e sambela e tene: “Zi lê ti mbi na terê ti ye so ayeke senge senge ye.”​—Psaume 119:37.

13. Azo so Dinah asoro lani ti sara kamarade na ala ayeke tongana nyen?

¹³ Akamarade ti e alingbi ti pusu e ti sara nzoni ye wala sioni ye. Tongana mo soro ti sara kamarade na azo so asara aye so Nzapa ahunda na e ti sara, ala yeke mû maboko na mo ti sara nga tongaso. (aProverbe 13:20; diko 1 aCorinthien 15:33.) Ye so asi na Dinah afa na e so a yeke kota ye ti soro akamarade ti e nzoni. Lo yeke mbeni molenge ti Jacob, tongaso a bata lo na yâ ti sewa so avoro Jéhovah. Dinah ayeke sara lani lango-sioni ape, me lo ga lani kota kamarade ti amolenge-wali ti Canaan so  avoro Jéhovah ape. Bango ndo ti azo ti Canaan na ndö ti bungbingo koli na wali ayeke lani nde mingi na ti awakua ti Nzapa nga a hinga lani azo ti Canaan na sarango lango-sioni (Lévitique 18:6-25). Na ngoi so Dinah ayeke lani na terê ti akamarade ti lo, lo wara terê na mbeni maseka-koli ti Canaan so iri ti lo ayeke Sichem, so abâ so Dinah ayeke pendere mingi. Sichem ayeke lani mbeni maseka koli “so a ne lo mingi” na yâ ti sewa ti lo. Me lo ye lani Jéhovah ape.​—Genèse 34:18, 19.

14. Nyen la asi lani na Dinah?

¹⁴ Na lê ti Sichem, ye so lo sara ayeke na lege ni nga ayeke nzoni. Ndali ti so Dinah ayeke pendere na lê ti lo, lo “gbu lo na lo lango na lo na ngangu.” (Diko Genèse 34:1-4.) Sioni ye so azi yanga ti ambeni sioni ye so aga na vundu na Dinah nga na sewa ti lo kue.​—Genèse 34:7, 25-31; aGalate 6:7, 8.

15, 16. Tongana nyen la e lingbi ti ga azo ti ndara?

¹⁵ E bezoin ape ti sara mara ti faute so Dinah asara so si e hinga so aye so Jéhovah ahunda na e ti sara ayeke ndali ti nzoni ti e. “Zo so atambela na azo ti ndara, lo yeke ga zo ti ndara, me zo so asara kamarade na azo ti buba, lo yeke wara sioni dä.” (aProverbe 13:20). Leke na bê ti mo ti hinga “ye kue so andu sarango ye ti nzoni” na mo yeke bâ pasi senge senge ape.​—aProverbe 2:6-9; Psaume 1:1-3.

¹⁶ E lingbi ti ga zo ti ndara na lege so e manda Bible, e sambela Nzapa kozo ti mû adesizion nga e sara ye alingbi na anzoni wango so alondo na ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara (Matthieu 24:45; Jacques 1:5). Ti tâ tënë ni, e kue e woko nga e yeke mbilimbili-kue ape (Jérémie 17:9). Me mo yeke sara tongana nyen tongana mbeni zo awa mo atene so mo yeke na yâ ti mbeni ye so alingbi ti sara si mo sara lango-sioni? Bê ti mo ayeke son, wala mo  yeke sara terê ti mo kete ti yeda na wango ni?​—2 aGbia 22:18, 19.

17. Mû mbeni tapande ti fa tongana nyen la wango ti mbeni mba ti e Chrétien alingbi ti mû maboko na e.

¹⁷ Na tapande, imaginé ye so. Na place ti kua ti mbeni ita-wali, mbeni koli akomanse ti bi bê mingi na lo na lo tisa ita-wali ni na mbeni lango ti tene ala gue na mbeni ndo. Koli ni ayeke sara na Jéhovah ape, me lo kpa mbeni zo so ayeke nzoni mingi. Mbeni ita-wali nde abâ ala ndo oko nga na pekoni lo mû wango na ita-wali ni na ndö ni. Ita-wali ni so a mû na lo wango so ayeke sara ande ye tongana nyen? Bê ti lo ayeke son? wala lo yeke bâ so wango ni ayeke na lege ti ndara? Peut-être ita-wali ni aye Jéhovah nga lo ye ti sara ye so ayeke na lege ni. Me tongana lo na koli so angbâ ti gue na ambeni ndo, eskê lo yeke “kpe yongoro na lango-sioni” la? wala lo ‘zia bê ti lo gï na ndö ti lo wani’?​—aProverbe 22:3; 28:26; Matthieu 6:13; 26:41.

18, 19. Joseph akpe lani lango-sioni tongana nyen? Nyen la amû maboko na lo ti sara ni?

¹⁸ Na ngoi so Joseph ayeke lani maseka, lo yeke ngbâa na Égypte. Lâ na lâ, wali ti wa ti lo ayeke hunda na lo ti bungbi na lo koli na wali, me Joseph ahinga lani so sarango tongaso ayeke sioni. Joseph aye lani Jéhovah mingi na lo ye ti zia ngia na bê ti lo. Ni la lakue tongana wali ni agi ti handa Joseph, Joseph ake. So lo yeke lani ngbâa, lo lingbi pëpe ti quitté ndo ti wa ti lo ni. Mbeni lâ na ngoi so wali ti wa ti lo agi ti forcé lo ti tene lo na lo abungbi koli na wali, lo “kpe lo sigi.”​—Diko Genèse 39:7-12.

¹⁹ Ye ni alingbi fade ti duti tâ nde mingi tongana Joseph ayeke pensé na lango-sioni wala tongana lo yeke imaginé so lo na wali ni ayeke bungbi koli na wali. Me songo ti Joseph na Jéhovah ayeke lani kota ye mingi na lê ti lo ahon tanga ti aye kue. Lo tene na wali ni: “Wa ti mbi . . . [a]gbanzi ye oko na mbi pëpe, gï mo oko awe, ndali ti so mo yeke wali ti lo. Tongaso mbi lingbi ti sara kota ye ti sioni so tongana nyen? Nga mbi lingbi ti sara siokpari na terê ti Nzapa tongana nyen?”​—Genèse 39:8, 9.

20. E hinga tongana nyen so Joseph azia ngia na bê ti Jéhovah?

²⁰ Atâa so Joseph ayeke lani yongoro na afami ti lo nga na da ti lo, lo ngbâ lani be-ta-zo na Nzapa, na Jéhovah asara tufa na ndö ti lo (Genèse 41:39-49). Dutingo be-ta-zo ti Joseph azia ngia na bê ti Jéhovah (aProverbe 27:11). A lingbi ti duti ngangu ti ke lango-sioni. Me girisa tënë so ape: “Ala azo so aye Jéhovah, ala ke ye ti sioni. Lo yeke bata fini ti azo ti lo so ayeke be-ta-zo; lo zi ala na maboko ti azo ti sioni.”​—Psaume 97:10.

21. Mbeni ita-koli so ayeke maseka amû lani tapande ti Joseph tongana nyen?

²¹ Lâ na lâ, awakua ti Jéhovah asara mbeto ape ti fa so  ala “ke sioni ye, na ala ye nzoni ye”. (Amos 5:15). Atâa ngu ti mo ayeke oke, mo lingbi ti ngbâ be-ta-zo na Jéhovah. Na ekole, mbeni ita-koli so ayeke maseka adoit lani ti fa so lo yeke na mabe wala lo yeke na mabe ape. Mbeni molenge-wali atene na lo so ni yeke yeda ti tene ni na lo ni bungbi koli na wali tongana lo sara na ni devoir ti math. Ita-koli ni asara lani nyen? Lo sara ye lani tongana Joseph. Lo tene: “Mbi ngbâ mbi ke tâ na lê ti lo. So mbi ngbâ be-ta-zo, a sara si mbi bata nengo ti mbi.” “Ngia” kue so aga na lege ti lango-sioni, so ayeke “gï ndali ti kete ngoi”, fani mingi ayeke ga na pasi nga na vundu (aHébreu 11:25). Mango yanga ti Jéhovah ayeke ga lakue na ngia so aninga teti lakue lakue.​—aProverbe 10:22.

22, 23. Tongana nyen la Jéhovah alingbi ti mû maboko na e même tongana e sara kota siokpari?

²² Satan ayeke gi ti sara kua na lango-sioni ti gbu na e, na ye so alingbi ti duti biani mbeni kpale. Kite ayeke dä ape so ngoi na ngoi e yeke wara asioni pensé (aRomain 7:21-25). Jéhovah ahinga ni nga lo dabe ti lo so “e yeke fuku ti sese.” (Psaume 103:14). Tongaso, ka tongana mbeni Chrétien asara lango-sioni so ayeke kota siokpari? Mbeni ye ti sarango ni ndali ti lo ayeke dä ape? Ên-ën. Tongana zo ni achangé bê ti lo biani, Jéhovah ayeke mû maboko na lo. Nzapa ayeke “nduru ti pardonné zo”.​—Psaume 86:5; Jacques 5:16; diko aProverbe 28:13.

²³ Jéhovah amû nga na e “akoli tongana amatabisi”: a-ancien so aye e mingi so ayeke bâ lege ti e (aÉphésien 4:8, 12; Jacques 5:14, 15). Lo mû na e a-ancien ti mû maboko na e ti kiri ti leke songo ti e na lo.​—aProverbe 15:32.

24, 25. Tongana nyen la ti “gbu li nzoni” alingbi ti mû maboko na e ti kpe lango-sioni?

²⁴ Ti mû anzoni desizion, a lingbi e hinga so andia ti Jéhovah ayeke ndali ti nzoni ti e. E ye pëpe ti duti tongana maseka-koli so a sara tënë ti lo na aProverbe 7:6-23. Lo “gbu li nzoni” lani ape, ni la kobe so a zia na lê ti yango so ayeke lango-sioni agbu lo lani. Nzoni gbungo li aye gï pëpe ti tene hingango ndo. Tongana e gbu li nzoni, e yeke gi ti mä yâ ti apensé ti Nzapa nga ti sara ye alingbi na ni. Dabe ti mo na atënë ti ndara so: “Zo so amanda ti gbu li nzoni aye terê ti lo wani. Zo so aye mingi ti bâ yâ ti aye nzoni, ye ti lo ayeke ga nzoni.”​—aProverbe 19:8.

²⁵ Mo hinga na bê ti mo kue so aye so Nzapa ahunda na e ti sara ayeke na lege ni? Mo yeda biani so ti sara ye alingbi na ni ayeke sara si mo duti na ngia? (Psaume 19:7-10; Ésaïe 48:17, 18). Tongana mo yeke na kite, dabe ti mo na anzoni ye kue so Jéhovah asara ndali ti mo. ‘Tara na bâ tongana nyen Jéhovah ayeke nzoni’. (Psaume 34:8). Mo yeke bâ ande so tongana mo sara ni mingi, mo yeke ye Nzapa mingi. Ye aye so lo ye nga ke aye so lo ke. Yôro na yâ ti li ti mo anzoni pensé, so ti tene aye so ayeke tâ tënë, aye so ayeke mbilimbili, aye so ayeke nzoni-kue, aye so zo alingbi ti ye ni nga na aye so ayeke nzoni mingi (aPhilippien 4:8, 9). E lingbi ti wara aye ti nzoni na lege ti ndara ti Jéhovah tongana ti Joseph.​—Ésaïe 64:8.

26. Nyen la e yeke bâ na yâ ti achapitre use so ayeke ga na peko ti so?

²⁶ Atâa mo yeke kumbamba wala mo sara mariage awe, Jéhovah aye ti tene mo duti na ngia na yâ ti fini ti mo. Na yâ ti achapitre use so ayeke ga na peko ti so, e yeke wara atënë so alingbi ti mû maboko na e ti tene mariage ti e aduti nzoni.