Gue na tënë ti yâ ni

Gue na li ti atënë ni

CHAPITRE 12

Tene “atënë so ayeke nzoni ti kpengba zo”

Tene “atënë so ayeke nzoni ti kpengba zo”

“Ala zia fungo tënë asigi na yanga ti ala pëpe, me gï atënë so ayeke nzoni ti kpengba zo.”​—A-ÉPHÉSIEN 4:29.

1-3. (a) Mbeni nzoni cadeau so Jéhovah amû na e ayeke so wa? Tongana nyen la e lingbi ti sara kua na ni na lege ni ape? (b) A lingbi e sara kua na cadeau so ayeke sarango tënë tongana nyen?

MBENI babâ amû vélo na molenge ti lo ti koli so ayeke maseka. Lo yeke na ngia ti mû mara ti cadeau so ayeke nde so na molenge ti lo. Me ka tongana molenge ni akpe na vélo ni kirikiri, lo kpo zo na zo ni awara kä, a yeke sara babâ ni tongana nyen?

2 Jéhovah ayeke Zo so amû na azo “nzoni matabisi kue nga na matabisi kue so ayeke mbilimbili-kue”. (Jacques 1:17). Mbeni nzoni cadeau so lo mû na azo ayeke ngangu so e yeke na ni ti sara tënë. Cadeau so amû lege na e ti fa apensé ti e nga na atënë ti bê ti e. E lingbi ti tene atënë so amû maboko na azo nga so asara si ala duti nzoni. Me atënë so e tene alingbi nga ti sara sioni na ala nga alingbi ti son ala.

3 Atënë so e tene ayeke ngangu mingi, na Jéhovah afa na e tongana nyen ti sara kua nzoni na pendere cadeau so ayeke sarango tënë. Lo tene na e, lo tene: “Ala zia fungo tënë asigi na yanga ti ala pëpe, me gï atënë so ayeke nzoni ti kpengba zo, tongana a yeke ngoi ni, si a sara ye ti nzoni na azo so ayeke mä ni.” (aÉphésien 4:29). Zia e bâ tongana nyen la e lingbi ti sara kua na cadeau so Nzapa amû na e so na mbeni lege so anzere na lo nga akpengba amba ti e.

SARA HANGE NA ATËNË TI YANGA TI MO

4, 5. Nyen la aproverbe ti Bible afa na e na ndö ti ngangu so atënë yanga ti e ayeke na ni?

4 Atënë ti yanga ti e ayeke na ngangu, tongaso a lingbi e sara hange na atënë so e tene nga na fason so e tene na ni. A-Proverbe 15:4 atene: “Yanga so asara tënë yeke ayeke keke ti fini, me tënë ti kirikiri amû kota vundu na zo.” Tongana ndowa ayeke mingi, e ye ti duti na gbe ti dê ti mbeni keke. Legeoko nga, tongana e sara tënë na azo na nzoni bê, a yeke nzere na ala ti duti na terê ti e. Me tongana e tene asioni tënë, e lingbi ti son bê ti azo na zo oko ayeke ye ti sara lisoro na e ape.​—aProverbe 18:21.

Tënë so zo atene yeke adë bê ti zo

5 A-Proverbe 12:18 atene: “Tënë so zo atene sân ti gbu li ayeke kpo zo tongana épée.” Atënë so zo atene na nzoni bê ape alingbi ti son zo nga alingbi ti buba yâ ti songo ti azo. Peut-être mo dabe ti mo na ngoi so mbeni zo atene na mo tënë na nzoni bê ape nga atënë ti lo ason mo ngangu. Me proverbe so akiri atene: “Tënë ti yanga ti zo ti ndara asara si ye so ason zo adë.” Tënë so zo agbu li ti lo si lo tene alingbi ti dë bê ti zo so bê ti lo ason nga alingbi ti leke songo so abuba na popo ti azo so ambeni ye asara si ala mä terê ape. (Diko aProverbe 16:24.) Tongana e girisa ape so atënë ti e alingbi ti sara nzoni wala sioni na azo, e yeke sara hange na atënë ti yanga ti e.

6. Ngbanga ti nyen la a yeke ngangu na e ti sara hange lakue na atënë so e tene?

6 Mbeni raison so e yeke sara hange na atënë ti yanga ti e ayeke so e kue e yeke mbilimbili-kue ape. “Abibe ti [zo] na bê ti [zo] ayeke gï na ndö ti ye ti sioni” nga fani mingi atënë ti yanga ti e afa ye so ayeke na yâ ti bê ti e (Genèse 8:21; Luc 6:45). A lingbi ti duti tâ ngangu na e ti sara hange lakue na atënë so e tene. (Diko Jacques 3:2-4.) Me a lingbi e ngbâ lakue ti gi ti maï fason so e yeke sara tënë na amba ti e.

7, 8. Atënë ti yanga ti e alingbi ti sara nyen na songo ti e na Jéhovah?

7 A lingbi e sara nga hange na atënë ti yanga ti e ndali ti so e yeke kiri tënë na Jéhovah ndali ti atënë so e tene nga na fason so e tene na ni. Jacques 1:26 atene: “Tongana mbeni zo abâ ti lo so lo yeke zo so ayeke voro Nzapa si na mbage lo bata yanga ti lo pëpe, lo yeke handa bê ti lo wani la, na vorongo Nzapa ti zo ni so ayeke senge senge.” Tongaso, tongana e sara hange pëpe na atënë ti yanga ti e, e lingbi ti sara sioni na songo ti e na Jéhovah na même ti buba ni.​—Jacques 3:8-10.

8 A yeke polele so e yeke na anzoni raison ti sara hange na atënë so e tene nga fason so e tene na ni. Ti mû maboko na e ti sara kua na cadeau ti e so ayeke sarango tënë na lege so Jéhovah aye, a lingbi e hinga atënë so a lingbi e kpe ni.

ATËNË SO ASARA SI BÊ TI ZO ANZE

9, 10. (a) Mara ti atënë wa la ayeke mingi laso? (b) Ngbanga ti nyen la e yeke kpe ti tene abuba tënë?

9 Laso azo mingi ayeke tene abuba tënë wala sioni yanga. Azo mingi apensé so a lingbi ala sara kua na asioni tënë ti tene azo ahinga ye so ala ye ti tene. Mingi ni azo ti sarango angia ti ndara ayeke tene asioni tënë ti ngia nga na abuba tënë ti sara si azo ahe ngia. Ye oko, bazengele Paul atene: “Ala zi aye so kue yongoro na ala: ngonzo, songo bê, sioni bê, zongango ndo nga na abuba tënë so asigi na yanga ti ala.” (aColossien 3:8). Lo tene nga so a lingbi ‘a sara même tënë ti angia ti buba na popo ti’ atâ Chrétien pëpe.​—aÉphésien 5:3, 4.

10 Tenengo abuba tënë anzere pëpe na Jéhovah nga na azo so aye lo. Tenengo abuba tënë ayeke sioni ye. Na yâ ti Bible, na popo ti “akusala ti mitele” a yeke wara “sioni ye”. (aGalate 5:19-21). “Sioni ye” alingbi ti ndu asiokpari nde nde, na mbeni sioni sarango ye alingbi ti dü mbeni. Tongana mbeni zo ayeke tene lakue atënë so ayeke sioni mingi nga na abuba tënë na lo ke ti zia lege ni, ye so alingbi ti fa so a lingbi lo ngbâ na yâ ti congrégation encore ape.​—2 aCorinthien 12:21; aÉphésien 4:19; bâ Kete tënë 23.

11, 12. (a) Tongana nyen la alisoro ti e alingbi ti ga sioni kpere-kpere? (b) Ngbanga ti nyen la a lingbi e kpe ti pa zo?

11 A lingbi e kpe nga sioni kpere-kpere. E yeke pensé ka na amba ti e nga e ye ka ti sara tënë na azo na ndö ti akamarade ti e nga na sewa ti e. Même na ngoi ti akozo Chrétien, ala ye lani ti hinga aita ti ala ayeke tongana nyen nga ti hinga ye so ala lingbi ti sara ti mû maboko na ala (aÉphésien 6:21, 22; aColossien 4:8, 9). Me a yeke ngangu ape ti tene sarango lisoro na ndö ti azo aga mbeni sioni kpere-kpere. Tongana e tene peko ti kpere-kpere, e lingbi ti tene mbeni tënë so ayeke tâ tënë ape wala e lingbi ti sara tënë ti aye so azo adoit ti hinga tënë ni ape. Tongana e sara hange ape, sioni tënë so alingbi ti ga bingo tënë ti mvene na li ti zo, wala pango zo. A-Farizien apa lani Jésus na ngoi so ala bi tënë ti aye so lo sara ape na li ti lo (Matthieu 9:32-34; 12:22-24). Pango zo ayeke buba iri ti zo, ayeke dü papa, ayeke son zo nga ayeke buba yâ ti songo ti kamarade.​—aProverbe 26:20.

12 Jéhovah aye ti tene e sara kua na atënë ti yanga ti e ti mû maboko na azo na ti kpengba ala, me pëpe ti sara si akamarade aga awato. Jéhovah ake azo so “ayeke dü tënë ti papa na popo ti aita.” (aProverbe 6:16-19). Kozo zo so apa zo ayeke Satan Zabolo, so apa lani Nzapa (Apocalypse 12:9, 10). Na yâ ti dunia ti laso, azo mingi ayeke tene mvene na iri ti amba ti ala. Me ye so adoit ti si na yâ ti congrégation ti aChrétien ape (aGalate 5:19-21). Tongaso, a lingbi e sara hange na tënë so e yeke tene nga e gbu li ti e lakue kozo si e sara tënë. Kozo ti tene peko ti mbeni tënë so a tene na ndö ti mbeni zo, hunda terê ti mo: ‘Tënë so mbi ye ti tene so ayeke tâ tënë? A yeke nzoni? A yeke mû maboko na zo? Eskê mbi ye ti tene zo so mbi yeke sara tënë ti lo so amä tënë so mbi tene? Tongana mbeni zo atene tënë so na ndö ti mbi, a yeke sara mbi tongana nyen?’​—Diko 1 aThessalonicien 4:11.

13, 14. (a) Zonga alingbi ti sara nyen na zo? (b) Ngbanga ti nyen la a lingbi aChrétien akpe ti zonga ndo?

13 E kue, na ambeni ngoi, e tene ambeni tënë so e regretté na pekoni. Me e ye pëpe ti tene a ga ye ti terê ti e ti kasa amba ti e wala ti sara tënë na nzoni bê ape wala ti tene asioni tënë na ala. E doit ti zonga ndo ape. Paul atene: “Ala zi batango zo na bê, songo bê, ngonzo, dengo kongo na ndö ti zo na zonga, ala zia ni yongoro kâ.” (aÉphésien 4:31). Ambeni Bible akiri na peko ti tënë “zonga” na tënë “asioni tënë,” nga na tënë “atënë so asara sioni na zo.” Zonga azi nengo ti zo nga asara si zo abâ so lo yeke ye oko ape. A yeke mbilimbili amolenge la bê ti ala ayeke son hio, tongaso e ye mbilimbili ti sara hange si e tene na ala pëpe atënë so azia vundu na bê ti ala.​—aColossien 3:21.

14 Bible agboto mê ti e na ndö ti mbeni fason ti zongango ndo so ayeke tâ sioni mingi. Tongana zo ayeke zonga lakue amba ti lo ti son bê ti ala ngangu ayeke sioni mingi. A yeke duti ye ti mawa mingi tongana mbeni zo ayeke zonga koli wala wali ti lo wala amolenge ti lo tongaso. Tongana mbeni zo azia pëpe lege ti zongango amba ti lo tongaso, lo lingbi encore ape ti ngbâ na yâ ti congrégation (1 aCorinthien 5:11-13; 6:9, 10). Tongana ti so e bâ, tongana e tene abuba tënë, atënë so ayeke tâ tënë ape wala so ayeke nzoni ape, e yeke buba songo ti e na Jéhovah nga na amba ti e.

ATËNË SO AKPENGBA ZO

15. Atënë wa la ayeke kpengba songo na popo ti azo?

15 Tongana nyen la e lingbi ti sara kua na cadeau ti e so ayeke sarango tënë na lege so Jéhovah aye? Atâa so Bible atene na e pëpe ambilimbili tënë ti tene wala ti tene ape, a wa e ti tene “gï atënë so ayeke nzoni ti kpengba zo”. (aÉphésien 4:29). Atënë so akpengba zo ayeke atënë so sioni ye ayeke dä ape, ayeke nzoni nga ayeke tâ tënë. Jéhovah aye ti tene e sara kua na atënë ti yanga ti e ti kpengba azo na ti mû maboko na ala. Ti sara ni alingbi ti duti kete ye ape. A hunda ti tene zo asara ngangu mingi ti tene anzoni tënë, me a yeke ngangu ape ti tene zo atene asioni tënë nga ti sara tënë gï tongaso (Tite 2:8). Zia e bâ ambeni lege so e lingbi ti kpengba amba ti e na lege ti atënë so e tene.

16, 17. (a) Ngbanga ti nyen la a lingbi e gonda amba ti e? (b) Azo wa la e lingbi ti gonda ala?

16 Jéhovah na Jésus agonda zo mingi. E ye ti mû tapande ti ala (Matthieu 3:17; 25:19-23; Jean 1:47). Ti tene atënë ti gondango zo so ayeke kpengba zo biani a lingbi e gbu li ti e nzoni nga e fa so e bi bê na azo. A-Proverbe 15:23 atene: “Tënë so a tene na tâ ngoi ni anzere mingi.” Tongana mbeni zo agonda e na bê ti lo kue ndali ti mbeni ngangu kua so e sara wala lo kiri singila ndali ti mbeni ye so e sara, a yeke kpengba e.​—Diko Matthieu 7:12; Kete tënë 27.

17 Tongana mo gi lakue ti bâ anzoni ye so amba ti mo asara, a yeke duti ngangu na mo ape ti gonda ala na bê ti mo kue. Na tapande, peut-être mo bâ so mbeni zo na yâ ti congrégation ayeke leke diskur ti lo nzoni wala lo yeke sara ngangu ti mû commentaire na ngoi ti abungbi. Peut-être mbeni maseka agbu koko ti tâ tënë na ekole wala peut-être mbeni zo so ayeke mbakoro ayeke fa tënë lakue. Peut-être atënë so mo tene ti gonda lo ayeke tâ ye so lo yeke na bezoin ni. A yeke nga kota ye mingi ti tene mbeni koli atene na wali ti lo so lo ye lo mingi nga lo gonda lo (aProverbe 31:10, 28). Gï tongana ti so akeke abezoin lumière nga na ngu, azo abezoin ti bâ so a bâ ala na nene ni. Tënë so ayeke mbilimbili tâ tënë na ndö ti amolenge. Gi alege ti gonda ala ndali ti anzoni sarango ye ti ala nga na angangu so ala sara. Tongana a gonda amolenge ayeke sara si ala sara ye na mbeto ape nga ala duti na confiance na ala wani na alingbi ti sara si ala sara kue ti sara ye na lege ni.

E lingbi ti kpengba amba ti e nga ti dë bê ti ala na lege ti atënë ti yanga ti e nga na fason so e tene na ni

18, 19. Ngbanga ti nyen la a lingbi e sara kue ti kpengba amba ti e nga ti dë bê ti ala? E lingbi ti sara ni tongana nyen?

18 Tongana e kpengba amba ti e nga e dë bê ti ala, e yeke mû tapande ti Jéhovah. Lo pensé mingi na “azo ti mawa” nga na “azo so a sara ye ti ngangu na ala”. (Ésaïe 57:15). Jéhovah aye ti tene e “ngbâ ti dë bê ti mba” nga e “sara tënë so adë bê ti azo so vundu asara ala mingi”. (1 aThessalonicien 5:11, 14). Tongana e gi ti sara ni, Jéhovah ayeke bâ ni nga lo bâ na nene ni angangu so e sara.

19 Peut-être mo bâ so na yâ ti congrégation mbeni zo adécouragé wala vundu asara lo mingi. Tënë ti nyen la mo lingbi ti tene ti mû maboko na lo? Peut-être mo lingbi ti leke kpale ni ape, me mo lingbi ti sara si zo ni ahinga so mo pensé na lo. Na tapande, mo lingbi ti leke ti mû ngoi ti duti na terê ti lo. Mo lingbi ti diko na lo mbeni versê so akpengba zo na même ti hunda ti sambela legeoko na lo (Psaume 34:18; Matthieu 10:29-31). Sara si aita so ayeke na mara ti kpale so ahinga so aita ti congrégation aye ala mingi (1 aCorinthien 12:12-26; Jacques 5:14, 15). Nga sara tënë na mbeni lege so afa so atënë so mo tene na lo alondo tâ na bê ti mo nga mo yeke na confiance na tënë so mo tene.​—Diko aProverbe 12:25.

20, 21. Nyen la asara si a yeke ngangu ape na azo ti yeda na awango?

20 E yeke kpengba nga amba ti e tongana e mû na ala anzoni wango. Ndali ti so e yeke mbilimbili-kue ape, na ambeni ngoi e kue e bezoin wango. A-Proverbe 19:20 atene: “Mä wango nga yeda ti tene a fa lege na mo, tongaso si kekereke mo ga zo ti ndara.” Gï a-ancien la ayeke mû wango na azo ape. A lingbi ababâ na amama afa lege na amolenge ti ala (aÉphésien 6:4). Aita-wali nga kue alingbi ti mû anzoni wango na mba (Tite 2:3-5). Ndali ti so e ye aita ti e, e ye ti sara kue ti mû na ala awango na mbeni lege so asara sioni na ala ape. Nyen la alingbi ti mû maboko na e?

21 Peut-être mo dabe ti mo na mbeni ngoi so mbeni zo amû na mo anzoni wango na mbeni lege so ayeke ngangu na mo ape ti yeda na ni. Nyen la asara si a yeke ngangu na mo ape ti yeda na ni? Peut-être mo bâ lani so zo ni apensé biani na mo. Wala peut-être lo sara lani tënë na mo na nzoni bê nga na ndoye (aColossien 4:6). Kite ayeke dä ape so awango ti lo ni alondo lani na Bible (2 Timothée 3:16). Atâa e fa versê ti Bible wala pëpe, a lingbi awango kue so e mû na mbeni zo alondo na Bible. A lingbi zo oko aforcé amba ti lo ape ti yeda na apensé ti lo wala lo sara kua kirikiri pëpe na aversê ti mû ngangu na apensé ti lo wani. Tongana mo girisa pëpe fason so a mû lani na mo wango alingbi ti mû maboko na mo na ngoi so mo yeke mû wango na amba ti mo.

22. Mo ye ti sara kua na cadeau ti mo ti sarango tënë tongana nyen?

22 Sarango tënë ayeke mbeni cadeau so alondo na Nzapa. Yengo so e ye na lo adoit ti pusu e ti sara kua na ni nzoni. Girisa ape so atënë ti yanga ti e ayeke na ngangu ti sara si bê ti zo anze wala ti kpengba zo. Tongaso, zia e sara ye kue so e lingbi ti sara ti tene atënë so amû ngangu na amba ti e nga akpengba ala.