1, 2. (a) Beku wa la azo so asara mariage fini fini ayeke na ni? (b) Ahundango ndo wa la e yeke bâ na yâ ti chapitre so?

IMAGINÉ nzerengo terê ti mbeni koli na wali na lango ti mariage ti ala. Ala yeke na ngia ndali ti kekereke ti ala, ala yeke na beku mingi nga ala yeke na gbâ ti ye so ala pensé ti sara. Ala yeke na beku so mariage ti ala ayeke ninga nga ala yeke duti na ngia na yâ ni.

² Ye oko, amariage mingi angbâ nzoni ape atâa so akomanse nzoni. Ti tene mbeni mariage aninga nga aduti na ngia, koli na wali ni abezoin fango lege ti Nzapa. Zia e bâ akiringo tënë ti Bible na ndö ti ahundango ndo so: Ambeni nzoni ye so zo ayeke wara na yâ ti mariage ayeke so wa? Tongana mo ye ti sara mariage, tongana nyen la mo lingbi ti soro nzoni zo so mo yeke sara mariage na lo? Tongana nyen la mo lingbi ti duti nzoni koli ti wali wala nzoni wali ti koli? Nyen la alingbi ti sara si mbeni mariage aninga?—Diko aProverbe 3:5, 6.

3. Mo pensé so a lingbi zo asara mariage si lo duti na ngia? Fa ngbanga ti nyen la mo tene tongaso.

³ Ambeni zo apensé so zo alingbi ti duti na ngia gï tongana lo sara mariage si. A yeke tâ tënë ape. Jésus atene so  ti duti kumbamba alingbi ti duti mbeni matabisi (Matthieu 19:11, 12). Bazengele Paul atene so dutingo kumbamba aga na aye ti nzoni (1 aCorinthien 7:32-38). A yeke na mo ti soro ti sara mariage wala pëpe. A lingbi mo zia pëpe si akamarade ti mo, afami ti mo, wala ngobo ti kodro ti mo apusu mo ti sara mariage.

4. Ambeni nzoni ye so ayeke ga na peko ti nzoni mariage ayeke so wa?

⁴ Bible atene so mariage nga ayeke mbeni matabisi so alondo na Nzapa na ayeke ga na ambeni nzoni ye. Na ndö ti kozo koli, Adam, Jéhovah atene: “A yeke nzoni pëpe ti tene koli angbâ gï lo oko. Mbi yeke sara mbeni zo ti mungo maboko na lo, so alingbi na lo.” (Genèse 2:18). Jéhovah aleke lani Ève ti duti wali ti Adam, na ala ga kozo sewa. Tongana koli na wali ayeke na amolenge, mariage ti ala adoit ti duti mbeni nzoni ndo so na yâ ni ala lingbi ti bata amolenge ti ala. Me dungo amolenge ayeke pëpe gï oko ye so a zia gere ti mariage na sese ndali ni.​—Psaume 127:3; aÉphésien 6:1-4.

5, 6. Tongana nyen la mbeni mariage alingbi ti duti tongana “kamba so a pe ni na kamba ota”?

⁵ Gbia Salomon atene: “Azo use ayeke nzoni ahon zo oko, ndali ti so ala yeke wara nzoni futa ti peko ti ngangu kua ti ala. Tongana mbeni oko atï, mba ti lo alingbi ti yô lo na nduzu. Me nyen la ayeke si na zo so atï, si mbeni zo ti yô lo na nduzu ayeke dä ape? . . . Nga kamba so a pe ni na kamba ota alingbi ti fâ hio pëpe.”​—Zo-ti-fa-tene 4:9-12.

⁶ Mbeni nzoni mariage alingbi ti duti kpengba songo ti kamarade na popo ti azo use so ayeke mû maboko na mba, ayeke dë bê ti mba nga ayeke bata mba. Ndoye alingbi ti sara si mbeni mariage akpengba, me mariage ayeke kpengba même mingi tongana koli na wali ni ayeke voro Jéhovah. Tongaso, mariage ti ala alingbi ti ga tongana  “kamba so a pe ni na kamba ota”. Mara ti kamba tongaso akpengba mingi ahon kamba so a pe ni gï na akamba use. Mbeni mariage ayeke kpengba tongana Jéhovah ayeke na yâ ni.

7, 8. Wango wa la Paul amû na ndö ti mariage?

⁷ Na peko ti so koli na wali asara mariage, ala lingbi ti kaï anzara ti mba ti bungbingo koli na wali (aProverbe 5:18). Ye oko, tongana mbeni zo asara mariage gï ti kaï anzara so, peut-être lo yeke soro pëpe na lege ti ndara zo so lo ye ti sara mariage na lo. A yeke ndali ni la Bible atene a lingbi zo ‘akpengba koli wala wali awe’ si lo sara mariage, so ti tene lo hon ngoi so nzara ti bungbingo koli na wali ayeke ngangu mingi (1 aCorinthien 7:36). A yeke nzoni mingi ti ku juska nzara ni so akaï si. Na pekoni, zo alingbi ti gbu li ti lo nzoni nga ti soro nzoni zo so lo ye ti sara mariage na lo.—1 aCorinthien 7:9; Jacques 1:15.

⁸ Tongana mo pensé ti sara mariage, a yeke nzoni mo duti na nzoni bango ndo nga mo hinga so amariage kue ayeke tingbi na akpale. Paul atene so azo so asara mariage “ayeke wara aye ti vundu na yâ ti mitele ti ala.” (1 aCorinthien 7:28). Même mariage so ayeke nzoni mingi ayeke wara angangu kpale. Tongaso, tongana mo mû desizion ti sara mariage, sara kue ti soro na lege ti ndara zo so mo ye ti sara mariage na lo.

9, 10. Nyen la ayeke si tongana e sara mariage na mbeni zo so avoro Jéhovah ape?

⁹ Bâ mbeni mama-ndia ti Bible so ayeke kota mingi so a lingbi e girisa ni ape na ngoi so e yeke soro mbeni zo ti sara mariage na lo: “Ala bungbi oko pëpe na azo so amä na bê pëpe na gbe ti joug oko”. (2 aCorinthien 6:14). Tapande so alondo na ye so azo ti fango yaka ayeke sara ka. Mbeni zo ti  fango yaka ayeke bungbi pëpe na gbe ti joug oko anyama use so konongo ti ala wala ngangu ti ala ayeke tâ nde nde ti sara kua na yaka. A yeke sara nzoni na anyama ni ape ndali ti so ala use kue ayeke bâ pasi. Legeoko nga, tongana mbeni zo so ayeke voro Jéhovah asara mariage na mbeni zo so ayeke voro Jéhovah ape akpale mingi ayeke ga na pekoni. Ndani la Bible amû na e wango ti ndara ti sara mariage “gï na yâ ti Seigneur.”​—1 aCorinthien 7:39.

¹⁰ Na ambeni ngoi, ambeni Chrétien abâ so a yeke nzoni ala sara mariage na mbeni zo so avoro Jéhovah ape ahon ti duti ala oko. Me tongana e sara sanka ti wango ti Bible, fani mingi ye ti peko ni ayeke pasi nga na vundu. So e yeke awakua ti Jéhovah, vorongo lo ayeke ye so ayeke kota mingi na yâ ti fini ti e. A yeke sara mo tongana nyen tongana mo na zo so mo sara mariage na lo alingbi pëpe ti sara kua so ayeke kota mingi na yâ ti fini ti mo so? Azo mingi amû desizion ti ngbâ kumbamba ahon ti sara mariage na mbeni zo so aye Jéhovah ape nga avoro lo ape.​—Diko Psaume 32:8.

11. Tongana nyen la mo lingbi ti soro nzoni zo so mo ye ti sara mariage na lo?

¹¹ Ye so aye ti tene ape so zo kue so ayeke voro Jéhovah ayeke duti nzoni koli wala nzoni wali ndali ti mo. Tongana mo pensé ti sara mariage, gi zo so mo ye lo biani nga so mo na lo amä terê nzoni. Ku juska mo wara zo so aye ti sara mara ti ye so mo ye ti sara na yâ ti fini ti mo nga so azia kua ti Nzapa na kozo ndo. Na yâ ti ambeti so ngbâa be-ta-zo so asara ye na ndara asigi na ni mo yeke wara anzoni wango na ndö ti mariage. Mû ngoi ti diko ni nga ti gbu li na ndö ni.​—Diko Psaume 119:105.

12. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti sorongo zo ti sara mariage na lo na ngoi ti giriri?

¹² Na yâ ti ambeni ngobo, mingi ni babâ na mama la  ayeke soro zo so molenge ti ala ayeke sara mariage na lo. A bâ so ababâ na amama ahinga zo so ayeke duti nzoni mingi ndali ti molenge ti ala. Ngobo so ayeke ye so a yeke sara lani mingi na ngoi ti giriri. Tongana sewa ti mo asoro ti sara tongaso, Bible alingbi ti mû maboko na ababâ na amama ti hinga asarango ye so ala yeke gi ti bâ na mbage ti zo ni. Na tapande, na ngoi so Abraham ayeke soro lani mbeni wali na molenge ti lo Isaac, ye so ayeke kota na lê ti lo ayeke lani pëpe nginza wala kota ndo so wali ni ayeke na ni; me a yeke so wali ni aye Jéhovah.​—Genèse 24:3, 67; bâ Kete tënë 25.

13-15. (a) Tongana nyen la mbeni koli alingbi ti leke terê ti lo ti duti nzoni koli ti wali? (b) Tongana nyen la mbeni wali alingbi ti leke terê ti lo ti duti nzoni wali ti koli?

¹³ Tongana mo pensé ti sara mariage, duti sûr so mo lingbi awe ti sara ni. Peut-être mo pensé so mo lingbi awe, me zia e bâ biani ye so aye ti tene ti leke terê ndali ti mariage. Peut-être li ti mo ayeke kpe na kiringo tënë ni.

¹⁴ Bible afa so na yâ ti sewa, kua ti koli na ti wali ayeke nde nde. Tongaso, a yeke na lege ni so ti koli, ti lingbi awe ti sara mariage ayeke nde na ti wali. Tongana koli apensé ti sara mariage, lo doit ti hunda terê ti lo eskê lo lingbi awe ti duti mokonzi ti sewa. Jéhovah ahunda na koli ti mû na wali ti lo nga na amolenge ti lo aye so ala bezoin ni nga ti sara si ala duti na ngia. Ye so ayeke kota mingi ayeke so, a lingbi koli amû li ni na yâ ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa ti lo. Bible afa so koli so abâ lege ti azo ti sewa ti lo ape, “sioni ti lo ahon ti zo so amä na bê pëpe.” (1 Timothée 5:8). Tongaso, tongana mo yeke mbeni koli so ayeke pensé ti sara mariage, gbu li na ndö ti mama-ndia ti Bible so: “Leke akua ti mo so ayeke na gigi nga leke aye kue nzoni na yâ ti yaka ti mo. Na pekoni, leke da ti mo.” Ti tene ni na mbeni lege nde, kozo ti tene mo sara mariage, duti sûr so mo lingbi ti duti koli ti wali so Jéhovah ahunda ti tene mo duti ni.​—aProverbe 24:27.

¹⁵ Mbeni wali so apensé ti sara mariage adoit ti hunda terê ti lo eskê lo lingbi awe ti sara akua so wali ti koli ayeke sara nga peut-être kua so mbeni mama ayeke sara. Alege ayeke mingi so mbeni nzoni wali ti koli ayeke bâ na lege ti koli ti lo nga na ti amolenge ti lo, na Bible afa ambeni (aProverbe 31:10-31). Laso, akoli na awali mingi apensé gï na aye so koli wala wali so ala na lo ayeke sara mariage  alingbi ti sara ndali ti ala. Me Jéhovah aye ti tene e gbu li ti e na ndö ti ye so e lingbi ti sara ndali ti koli wala wali so e yeke sara ande mariage na lo.

16, 17. Tongana mo pensé ti sara mariage, a lingbi mo gbu li ti mo na ndö ti nyen?

¹⁶ Kozo ti tene mo sara mariage, gbu li na ndö ti ye so Jéhovah atene na ndö ti akoli ti awali nga na awali ti akoli. Ti duti mokonzi ti sewa aye pëpe ti tene so koli alingbi ti sara ye ti ngangu na azo ti sewa ti lo wala ti son bê ti ala. Mbeni nzoni mokonzi ti sewa ayeke mû tapande ti Jésus, so asara ye lakue na ndoye nga na nzoni bê na azo so lo yeke bâ lege ti ala (aÉphésien 5:23). Ti wali, a lingbi lo gbu li ti lo na ndö ti ye so aye ti tene ti sara ye alingbi na adesizion ti koli ti lo nga ti sara kua maboko na maboko na lo (aRomain 7:2). A lingbi lo hunda terê ti lo wala lo lingbi ti duti na ngia ti woko terê na gbe ti mbeni koli so ayeke mbilimbili-kue ape. Tongana lo bâ so lo lingbi ape, peut-être lo lingbi ti bâ so a yeke nzoni mingi ti tene fadeso lo ngbâ kumbamba.

¹⁷ Akoli na awali abezoin ti pensé mingi na ye so anzere na koli wala wali ti ala ahon ye so anzere na ala wani. (Diko aPhilippien 2:4.) Paul atene: “A lingbi koli oko oko na popo ti ala andoye wali ti lo legeoko tongana ti so lo ndoye terê ti lo wani. Na mbage, a lingbi wali ane koli ti lo mingi.” (aÉphésien 5:21-33). Akoli na awali abezoin ti bâ so koli wala wali ti ala aye ala nga ane ala. Me ti tene mariage atambela nzoni, koli abezoin mbilimbili ti hinga so wali ti lo ane lo, na wali abezoin nga mbilimbili ti hinga so koli ti lo aye lo.

18. Na ngoi so koli ayeke gue na peko ti wali, ngbanga ti nyen la a lingbi ala sara hange?

¹⁸ Ngoi so koli ayeke gue na peko ti mbeni wali adoit ti duti pendere ngoi so amû lege na ala ti gi ti hinga mba  nzoni mingi. A yeke nga mbeni ngoi ti tene ala duti na nzoni bango ndo nga ala sara ye na lege ni tongaso si ala lingbi ti mû desizion wala ala ye biani ti vivre ndo oko. Na ngoi so koli ayeke gue na peko ti wali, koli na wali ni ayeke manda ti sara lisoro na mba nga ti gi ti hinga biani ye so ayeke na yâ ti bê ti mba. Na ngoi so songo ti ala ayeke kpengba, a yeke na lege ni ti tene ala ye ti fa na mba so ala ye terê na tapande ti gbu mba na kate. Me a lingbi ala bâ fason so ala yeke fa na yengo terê ti ala kozo na mariage, tongaso si ala sara pëpe mbeni ye ti sioni. Tâ ndoye ayeke  mû maboko na ala ti kanga nzara ti bê ti ala nga ayeke kanga lege na ala ti sara pëpe mbeni ye so ayeke buba songo so ayeke na popo ti ala nga na songo ti ala na Jéhovah.​—1 aThessalonicien 4:6.

19, 20. A-Chrétien abâ mariage tongana nyen?

¹⁹ Azo mingi abâ so tongana ala sara mariage ala yeke duti lakue na ngia nga ala yeke wara akpale ape. Me ye ni ayeke tongaso ape, mariage ayeke gï tongo nda ti ye. Jéhovah aleke lani ti tene mariage angbâ lakue lakue.—Genèse 2:24.

²⁰ Laso, azo mingi abâ mariage tongana mbeni ye so ayeke teti kete ngoi. A yeke ngangu ape ti sara mariage nga a yeke ngangu ape ti sara divorce. Ambeni zo abâ so tongana akpale akomanse na yâ ti mariage, a yeke ngoi ti tene ala zia koli wala wali ti ala nga ti fâ yâ ti mariage ni. Me dabe ti mo na tapande ti Bible ti kamba so a pe ni na akamba ota. Kamba so a pe ni na akamba ota ayeke fâ ape même na yâ ti akota ye ti ngangu. Tongana mo bâ ndo na Jéhovah ti mû maboko na mo, mariage ti mo alingbi ti ninga. Jésus atene: “Ye so Nzapa abungbi na gbe ti joug oko, zia zo akangbi yâ ni pëpe.”​—Matthieu 19:6.

21. Nyen la ayeke mû maboko na mbeni koli na wali ti ye terê?

²¹ E kue e yeke na ando so e kpengba dä nga na ando so e woko dä. A yeke ngangu ape ti bâ gï awokongo ti amba ti e, mbilimbili ti zo so e sara mariage na lo. Me tongana e sara tongaso, e yeke duti na ngia ape. Na mbage, tongana e bâ gï anzoni sarango ye ti koli wala ti wali ti e, mariage ti e alingbi ti duti na ngia. Eskê a yeke na lege ni ti duti na bango ndo tongaso na ndö ti koli wala wali ti e so ayeke  mbilimbili-kue ape? En. Jéhovah ahinga so e yeke mbilimbili-kue ape, me lo bâ gï anzoni sarango ye ti e. Imaginé tongana fade lo sara tongaso ape. Mbeni zo ti sungo psaume atene: “Tongana afaute la, Jah, mo yeke bâ ni, ka Jéhovah, zo wa la alingbi ti luti?” (Psaume 130:3). Akoli na awali alingbi ti mû tapande ti Jéhovah na lege so ala gi ti bâ anzoni ye so akoli wala awali ti ala asara nga ti duti nduru ti pardonné ala.​—Diko aColossien 3:13.

22, 23. Tongana nyen la Abraham na Sara azia nzoni tapande na azo so asara mariage?

 ²² Tongana angu ayeke hon, mariage alingbi ti kpengba mingi. Mariage ti Abraham na Sara aninga lani mingi nga ala yeke lani na ngia na yâ ni. Na ngoi so Jéhovah atene lani na Abraham ti zia da ti lo na gbata ti Ur, peut-être Sara ahon lani ngu 60 awe. Imaginé tongana nyen la a yeke lani ngangu na lo ti zia da ti lo so ayeke nzoni ti lango na gbe ti atente. Me Sara ayeke lani mbeni nzoni kamarade nga mbeni nzoni wali ndali ti koli ti lo, nga lo ne lani biani koli ti lo. Tongaso, lo sara ye lani alingbi na adesizion ti Abraham nga lo mû maboko na lo ti tene adesizion ni aga nzoni.—Genèse 18:12; 1 Pierre 3:6.

²³ Tâ tënë, nzoni mariage aye pëpe ti tene so koli na wali ni ayeke mä terê lakue na ndö ti aye kue. Mbeni lâ, tongana Abraham na Sara amä terê pëpe na ndö ti mbeni tënë, Jéhovah atene na Abraham: “Mä lo.” Abraham amä lo, na a ga na nzoni ye (Genèse 21:9-13). Tongana na ambeni ngoi mo na koli wala wali ti mo amä terê ape, découragé ape. Ye so ayeke kota ye ayeke so même tongana ala mä terê ape, ala ngbâ ti sara ye na mba na ndoye nga na nengo zo.

24. Tongana nyen la mariage ti e alingbi ti mû gonda na Jéhovah?

²⁴ Na yâ ti congrégation ti aChrétien, a yeke wara azo saki mingi so asara mariage so ayeke na ngia. Tongana mo ye ti sara mariage, girisa ape so sorongo zo ti sara mariage na lo ayeke mbeni kota desizion mingi so mo yeke mû. A yeke ndu tanga ti gigi ti mo kue, tongaso bâ ndo na Jéhovah ti fa lege na mo. Na pekoni, mo yeke soro na lege ti ndara zo so mo ye ti sara mariage na lo, mo yeke leke terê ti mo nzoni ndali ti mariage nga mo yeke sara ngangu ti tene mo na zo so mo yeke sara mariage na lo aduti na kpengba songo ti ndoye so ayeke mû gonda na Jéhovah.