1, 2. A yeke sara Jéhovah tongana nyen tongana lo bâ e sara ngangu ti sara ye mbilimbili?

MBENI lâ na ngoi so mbeni molenge ti koli alondo na ekole ayeke kiri na yanga-da, lo wara mbeni bozo so nginza asi yâ ni na sese. Nyen la lo yeke sara? Lo lingbi ti bata ni. Me lo kiri na ni na wani. Na ngoi so mama ti lo amä tënë ni, a nzere na mama ni mingi.

² Terê ti mingi ti ababâ na amama ayeke nzere mingi tongana amolenge ti ala asara ye mbilimbili. Jéhovah, Babâ ti e ti yayu, ayeke “Nzapa ti tâ tënë,” na tongana e sara ye mbilimbili e yeke zia ngia na bê ti lo (Psaume 31:5). E ye ti zia ngia na bê ti lo nga ti “sara ye mbilimbili na yâ ti aye kue.” (aHébreu 13:18). Zia e bâ aye osio so na yâ ni ti sara ye mbilimbili alingbi ti duti ngangu. Na pekoni e yeke bâ ambeni nzoni ye so e yeke wara tongana e sara ye mbilimbili.

3-5. (a) Tongana nyen la e lingbi ti handa terê ti e? (b) Nyen la ayeke mû maboko na e ti hinga awokongo ti e?

³ Ti sara ye mbilimbili na azo, e doit ti hinga kozoni awokongo ti e wani. A yeke lakue kete ye ape. Na ngoi ti akozo Chrétien, aita mingi na yâ ti congrégation ti Laodicée apensé atene ala nzere na lê ti Nzapa me ti tâ tënë ni ala handa  terê ti ala (Apocalypse 3:17). E nga kue e lingbi ti handa terê ti e na ndö ti tâ zo so e yeke ni.

⁴ Disciple Jacques atene: “Tongana mbeni zo abâ ti lo so lo yeke zo so ayeke voro Nzapa si na mbage lo bata yanga ti lo pëpe, lo yeke handa bê ti lo wani la, na vorongo Nzapa ti zo ni so ayeke senge senge.” (Jacques 1:26). E yeke handa terê ti e tongana e pensé so na ngoi kue so e yeke sara ambeni nzoni ye, tongana e tene atënë ti songo bê na azo, e tene atënë ti mbana wala e tene mvene Nzapa ayeke kanga lê na ndö ni. Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti handa terê ti e ape?

⁵ Tongana e bâ terê ti e na tatara, e lingbi ti bâ gi ye so ayeke na gigi. Tongana e diko Bible, e lingbi ti bâ ye so ayeke na yâ ti bê ti e. Bible alingbi ti mû maboko na e ti hinga ndo so e kpengba dä nga na ndo so e woko dä. E yeke hinga aye so e doit ti changé na yâ ti fason so e yeke pensé na ni, na yâ ti sarango ye ti e nga na yâ ti fason so e yeke sara na tënë. (Diko Jacques 1:23-25.) Me tongana e tene so e yeke na wokongo ape, e lingbi pëpe ti sara achangement so e doit ti sara ni. Tongaso e doit ti sara kua na Bible ti hinga awokongo ti e (Toto ti Jérémie 3:40; Aggée 1:5). Sambela ayeke mû nga maboko na e ti hinga tâ zo so e yeke ni. E lingbi ti hunda na Jéhovah na yâ ti sambela ti bâ e nzoni nga ti mû maboko na e ti hinga awokongo ti e tongaso si e lingbi ti changé ni (Psaume 139:23, 24). E girisa ape so “Jéhovah ake zo so asara ye na handa, me akota kamarade ti lo ayeke azo ti mbilimbili.”​—aProverbe 3:32.

6. Ngbanga ti nyen la a lingbi koli na wali asara ye mbilimbili na mba?

⁶ Sarango ye mbilimbili ayeke kota ye mingi na yâ ti sewa. Tongana koli na wali ayeke zi bê ti ala na mba, ala yeke  bâ so mbeni ye alingbi ti buba songo ti ala ape nga ala yeke biani na confiance na mba. Alege ti sarango ye na handa na yâ ti mariage ayeke nde nde. Na tapande, mbeni zo so asara mariage awe alingbi ti zia nzara ti lo na yâ ti mbeni koli wala mbeni wali nde wala lo lingbi ti bâ porno wala lo lingbi ti komanse ti gi mbeni koli wala mbeni wali nde na hondengo ni. Bâ ye so mbeni zo ti sungo Psaume atene: “Mbi sara kamarade pëpe na azo ti handa; mbi kpe azo so ahonde vrai sarango ye ti ala.” (Psaume 26:4). Tongana mo yeke handa koli wala wali ti mo même na yâ ti li ti mo, a yeke sara sioni na mariage ti mo.

7, 8. Tongana nyen la mo lingbi ti sara kua na Bible ti fa na amolenge so sarango ye mbilimbili ayeke kota ye?

 ⁷ Amolenge nga adoit ti hinga so sarango ye mbilimbili ayeke kota ye. Ababâ na amama alingbi ti sara kua na Bible ti fa ni na ala. Na yâ ti Bible e yeke na asioni tapande ti azo so asara ye mbilimbili ape: Acan, so aga zo ti nzi; Guéhazi, so atene mvene ti wara nginza; nga na Judas, so anzi nginza na pekoni lo kä Jésus na alê ti nginza ti argent 30.​—Josué 6:17-19; 7:11-25; 2 aGbia 5:14-16, 20-27; Matthieu 26:14, 15; Jean 12:6.

⁸ Na yâ ti Bible e yeke nga na anzoni tapande ti azo so asara ye mbilimbili: Jacob, so awa amolenge ti lo ti kiri na nginza so ala wara; Jephté na molenge ti lo ti wali, so asara ye alingbi na zendo so a mû na Nzapa; nga na Jésus, so asara ye mbilimbili même na yâ ti aye ti ngangu (Genèse 43:12; aJuge 11:30-40; Jean 18:3-11). Atapande so alingbi ti mû maboko na amolenge ti comprendre so sarango ye mbilimbili ayeke kota ye.

9. Tongana ababâ na amama asara ye mbilimbili ayeke mû maboko na amolenge ti ala tongana nyen?

⁹ Ababâ na amama alingbi ti manda ye na lege ti kpengba mama-ndia ti Bible so: “Mo so mo yeke fa ye na mbeni zo, mo fa ye na mo wani ape? Mo so mo yeke fa tënë, mo tene: ‘Nzi ye pëpe’, mo yeke nzi ye?” (aRomain 2:21). Tongana ababâ na amama atene mbeni ye me ala sara mbeni ye nde, amolenge ayeke hinga ni. Tongana e tene na amolenge ti e ti sara ye mbilimbili me e wani e yeke sara ye mbilimbili ape, li ti ala ayeke ga kirikiri. Tongana amolenge abâ so ababâ na amama ti ala atene mvene, même na ndö ti akete kete ye, kite ayeke dä ape so ala yeke sara nga tongaso. (Diko Luc 16:10.) Me tongana amolenge abâ so ababâ na amama ti ala ayeke sara ye mbilimbili, ye so alingbi ti mû maboko na ala ti duti ande ababâ na amama so amolenge ti ala alingbi  ti sara confiance na ala tongana ala wara amolenge ti ala wani.​—aProverbe 22:6; aÉphésien 6:4.

10. Tongana nyen la e lingbi ti sara ye mbilimbili na yâ ti lisoro ti e na aita ti e aChrétien?

¹⁰ E doit nga ti sara ye mbilimbili na aita ti e aChrétien. A yeke ngangu ape ti tene mbeni senge lisoro so e yeke tene lâ na lâ aga mbeni kpere-kpere, même pango ndo. Tongana e tene peko ti mbeni ye sân ti tene e hinga wala ayeke tâ tënë, peut-être e yeke sara si atënë ti mvene amû ndo. A yeke nzoni ti ‘bata yanga ti e’. (aProverbe 10:19). Sarango ye mbilimbili aye ti tene ape so a lingbi e tene ye kue so e pensé, so e hinga wala so e mä. Même tongana tënë so e ye ti tene ayeke tâ tënë, peut-être tënë ni abâ e ape, wala peut-être a yeke kota ye ape nga a yeke nzoni ape ti kiri ti tene ni na azo (1 aThessalonicien 4:11). Ambeni zo ayeke gi raison ndali ti mbeni tënë so ala tene na nzoni bê ape na lege so ala yeke tene: “Tâ tënë la mbi tene.” Me so e yeke awakua ti Jéhovah, e ye lakue ti tene anzoni tënë nga ti tene ni na nzoni bê.​—Diko aColossien 4:6.

11, 12. (a) Tongana nyen la mbeni zo so asara siokpari alingbi ti sara si ye ni akiri aga ngangu na lege so lo tene tâ tënë na ndö ni ape? (b) Ambeni hunda wa la e lingbi ti hunda terê ti e na ni? (c) Tongana nyen la e lingbi ti sara ye mbilimbili na bungbi ti Jéhovah?

¹¹ Jéhovah amû na a-ancien kua ti mungo maboko na congrégation. A yeke duti ngangu ape ti tene ala mû maboko na e tongana e tene tâ tënë na ala. Ngbanga ti nyen? Tongana terê ti mo ason na mo gue ti bâ docteur ti mû maboko na mo, mo yeke honde na lo ambeni ye so ayeke son mo? Tongana mo sara tongaso, lo lingbi ti mû maboko na mo tongana nyen? Legeoko nga, tongana e sara mbeni kota faute a lingbi e tene mvene na ndö ni ape. Me a lingbi e gue e bâ  a-ancien nga e tene na ala tâ tënë na ndö ni (Psaume 12:2; Kusala 5:1-11). Fadeso imaginé mbeni ye nde: Ka tongana mo hinga so kamarade ti mo asara mbeni kota faute? (Lévitique 5:1). Eskê mo yeke tene: “So mbi yeke biani kamarade ti lo, mbi yeke bata tënë ni”? Wala mo yeke dabe ti mo so a-ancien ayeke dä ti mû maboko na lo tongaso si lo lingbi ti kiri ti leke songo ti lo na Jéhovah nga ti kpengba ni?​—aHébreu 13:17; Jacques 5:14, 15.

¹² A lingbi e sara nga ye mbilimbili na bungbi ti Jéhovah na ngoi so e yeke sû arapport, na tapande rapport ti e ti fango tënë. Nga e yeke sara ye mbilimbili na ngoi so e yeke sû demande ti pionnier wala demande ti sara mbeni kua nde na yâ ti bungbi.​—Diko aProverbe 6:16-19.

13. Tongana nyen la e lingbi ti sara ye mbilimbili tongana e na mbeni ita e yeke dë buze?

¹³ A lingbi aChrétien abungbi pëpe dengo buze na vorongo Nzapa. Na tapande, e yeke dë buze pëpe na ngoi so e yeke na Da ti Royaume wala na fango tënë. Na ndö ni, e yeke gi pëpe ti wara go na ndö ti aita na yâ ti dengo buze. Tongana mo mû aTémoin na kua, payé ala na lango ni, mû na ala wungo ti nginza so mo tene mo yeke mû na ala nga mû na ala aye so ndia ahunda. Na yâ ti aye so ndia ahunda a yeke wara peut-être assurance ti seni wala payengo na ala nginza ti congé (1 Timothée 5:18; Jacques 5:1-4). Nga tongana mbeni ita amû mo na kua, ku pëpe ti tene lo sara ye na mo nde (aÉphésien 6:5-8). Sara kue ti sara kua alingbi na ngoi so mo na lo amä terê na ndö ni nga sara kua so a payé mo ndali ni.​—2 aThessalonicien 3:10.

14. Nyen la a lingbi aChrétien asara kozo ti tene ala bungbi ala dë buze?

¹⁴ Ka tongana mo na mbeni ita amä terê ti dë buze? Ye so alingbi ti ndu bungbingo nginza ti dë na buze wala sarango bon. Na yâ ti aye tongaso, mbeni mama-ndia ti Bible ayeke  dä so amû maboko mingi: Sû aye kue na mbeti. Na ngoi so prophète Jérémie avo lani mbeni sese, lo sû lani ambeti ti mango terê use, lo mû mbeni copie ni na atémoin ala sû maboko na gbe ni nga lo bata acopie ni use kue ti tene mbeni lâ zo alingbi ti diko ni. (Jérémie 32:9-12; bâ nga Genèse 23:16-20.) Ambeni ita abâ so tongana ala sû mbeti ti mango terê alingbi ti duti mo bâ mo tene ala yeke na confiance na ita ti ala ape. Me ti tâ tënë ni, sungo mbeti ti mango terê alingbi ti kanga lege mingi si mbeni atene ape so ni mä yâ ti tënë ni lani nzoni ape nga ti tene ala zia vundu na bê ti mba ape. Même na yâ ti atënë ti dengo buze, girisa ape so siriri ti congrégation ayeke kota mingi ahon buze so azo amä terê na ndö ni.​—1 aCorinthien 6:1-8; bâ Kete tënë 30.

15. Jéhovah abâ sarango ye mbilimbili pëpe na yâ ti dengo buze tongana nyen?

¹⁵ A lingbi e sara ye mbilimbili na azo kue, même na azo so ayeke aTémoin ti Jéhovah ape. Na lê ti Jéhovah, a yeke kota ye mingi ti tene e sara ye mbilimbili. “Asembe ti kilo so ayeke mbilimbili pëpe ayeke sioni mingi na lê ti Jéhovah, me kilo so ayeke na lege ni anzere na lo.” (aProverbe 11:1; 20:10, 23). Na ngoi ti giriri, a yeke sara lani kua fani mingi na akilo na yâ ti adengo buze. Me ambeni zo ti dengo buze ayeke nzi lani aclient ti ala na lege so ala mû na ala ye ni alingbi na ni ape wala ala sara si ala payé nginza ahon ti so ala doit fade ti payé. Legeoko tongana ti giriri, laso azo mingi ayeke sara ye mbilimbili ape na yâ ti dengo buze. Nga gï tongana ti so Jéhovah ake ândö sarango ye mbilimbili pëpe, lo ke nga ni laso.

16, 17. Aye wa so na yâ ni azo mingi ayeke sara ye mbilimbili ape a lingbi e kpe ni?

¹⁶ E kue e yeke tingbi na ambeni ye so na yâ ni e lingbi ti  sara ye mbilimbili ape, na tapande na ngoi so e yeke sû aye na lê ti mbeti so e yeke gi na kua, na ngoi so e yeke sû na mbeti aye so gouvernement ahunda wala na ngoi so e yeke sara examen na ekole. Azo mingi apensé so a yeke sioni ape ti tene mvene, ti kono yâ ti tënë wala ti mû akiringo tënë so ayeke na lege ni kue ape. Li ti e akpe na ye so ape. Bible atene ândö so na lâ ti nda ni ti aye ti ngoi so, azo ayeke duti “azo so andoye gï terê ti ala wani, azo so andoye nginza, . . . azo so andoye nzoni ye pëpe”.​—2 Timothée 3:1-5.

¹⁷ Na ambeni ngoi a yeke mo bâ mo tene, na yâ ti dunia so, aye atambela nzoni ndali ti azo so ayeke sara ye mbilimbili ape (Psaume 73:1-8). Mbeni Chrétien alingbi ti perdre kua ti lo, ti wara kpale ti nginza wala a lingbi ti sara ye na lo na lege ni ape na place ti kua ndali ti so lo sara ye mbilimbili. Me sarango ye mbilimbili ahon asacrifice kue so e sara. Ngbanga ti nyen?

18. Ngbanga ti nyen la a yeke kota ye ti tene a hinga e tongana azo so asara ye mbilimbili?

¹⁸ Ti duti zo so asara ye mbilimbili nga zo ti confiance ayeke ye ti ngangu ngere nga a yeke ngangu ti wara azo tongaso na yâ ti dunia so. Lege ayeke dä ti tene e oko oko kue e sara ye tongaso (Michée 7:2). Tâ tënë, ambeni zo alingbi ti he mo ndali ti so mo sara ye mbilimbili nga ala lingbi ti tene mo yeke buba zo. Me ambeni zo alingbi ti bâ mo na nene ni ndali ti so mo sara ye mbilimbili nga ala yeke sara confiance na mo ndali ni. Na yâ ti dunia kue, a hinga aTémoin ti Jéhovah na sarango ye mbilimbili. Ambeni patron aye ti mû aTémoin na kua ndali ti so ala hinga so ala yeke sara ye mbilimbili. Na ngoi so a tomba ambeni zo na kua ndali ti so ala sara ye mbilimbili ape, fani mingi aTémoin angbâ na kua ti ala.

19. Tongana nyen la sarango ye ti mo mbilimbili andu songo ti mo na Jéhovah?

 ¹⁹ Ti sara ye mbilimbili na yâ ti aye kue ayeke sara si mo duti na nzoni conscience nga na siriri ti bê. E lingbi ti sara ye tongana Paul so atene: “E ye ti sara ye mbilimbili na yâ ti aye kue.” (aHébreu 13:18). Ye so ayeke kota ye mingi ayeke so Jéhovah, Babâ ti mo so aye mo mingi, ayeke bâ na nene ni angangu so mo sara ti sara ye mbilimbili na yâ ti aye kue.​—Diko Psaume 15:1, 2; aProverbe 22:1.