Gue na tënë ti yâ ni

Gue na li ti atënë ni

CHAPITRE 14

Ala mû mbage ti mbeni gouvernement nde pëpe gi ti Nzapa awe

Ala mû mbage ti mbeni gouvernement nde pëpe gi ti Nzapa awe

KOTA TËNË TI CHAPITRE NI

Awakua ti Nzapa angbâ gi na mbage ti Royaume na ala yeke ti dunia so pëpe

1, 2. (a) Tâ tënë wa la afa lege na adisciple ti Jésus juska laso? (b) Tongana nyen la awato agi lani ti hon e na ngangu, me ye ti pekoni ayeke nyen?

JÉSUS aluti na gbele Pilate, juge so ayeke na ngangu ahon atanga ni kue, so ayeke fâ ngbanga na ndo ti mara ti aJuif. Jésus atene mbeni tâ tënë so afa lege na atâ disciple ti lo juska laso. Lo tene: “Royaume ti mbi ayeke ti dunia so pëpe. Tongana royaume ti mbi ayeke fade ti dunia so, ka azo ti gbe ti mbi ayeke tiri si a zia mbi na maboko ti aJuif pëpe. Me bâ, royaume ti mbi ayeke ti dunia so pëpe.” (Jean 18:36). Pilate amû yanga si a fâ Jésus, me songo benda ti lo Pilate ni aninga ape. A zingo Jésus na kuâ. Atogbia ti ngangu kodoro ti Rome atara lani ti futi adisciple ti Jésus, me aye ti ala ni alï ngu. A-Chrétien ague na tënë ti Royaume na yâ ti dunia kue na ngoi ni kâ.​—aCol. 1:23.

2 Na peko ti so Royaume ni akomanse ti sara kua na ngu 1914, ambeni ngangu bungbi ti aturugu atara ti futi awakua ti Nzapa. Me mbeni oko ti ala ahon e na ngangu pëpe. Agouvernement mingi nga na abungbi ti poroso atara ti gbu e na ngangu ti mû mbage ti ala na yâ ti atiri ti ala, me ala wara lege ape ti kangbi yâ ti e. Laso, azo so ayeke na gbe ti Royaume ni ayeke na yâ ti akodoro oko oko kue ti sese so. Atâa so kue, e yeke na yâ ti mbeni bungbi ti aita, so tâ mango tere ayeke na popo ti ala na ndo ti sese kue, so ayôro tere ti ala oko pëpe na yâ ti atënë ti poroso ti dunia so. So e mä tere na popo ti e nzoni afa so Royaume ti Nzapa akomanse ti sara kua awe nga so Gbia Jésus Christ angbâ ti fa lege na azo ti lo, ti leke yâ ti ala nzoni nga ti bata ala. Bâ ambeni ye so lo sara, nga bâ tongana nyen la lo sara si e sö benda na yâ ti angbanga nde nde na ngoi so e ngbâ ti duti ti “dunia so pëpe.” Ye so ayeke kpengba mabe ti mo.​—Jean 17:14.

Mbeni tënë so aga wâ

3, 4. (a) Aye wa la asi na oko ngoi so Royaume ti Nzapa akomanse kua ti lo? (b) Fa tongana nyen la lani awakua ti Nzapa amä pëpe yâ ti tënë ti dutingo nde na poroso tongana ti so e mä yâ ni laso.

3 Na peko ti so Royaume ni akomanse ti sara kua, bira alondo na yayu na a tomba Satan kâ na a bi lo na sese ge. (Diko Apocalypse 12:7-10, 12.) Mbeni bira nde alondo nga na ndo ti sese ge na azia mabe ti awakua ti Nzapa na yâ ti tara. Ala ye lani na bê ti ala kue ti sara ye tongana ti Jésus, so lo mû lani mbage ti dunia so pëpe. Me na tongo nda ni, ala hinga lani nzoni pëpe tongana nyen la a lingbi ala duti nde na atënë ti poroso kue.

4 Na tapande, Mbage 6 ti buku L’Aurore du Millénium, * so a sigigi na ni na ngu 1904, awa aChrétien ti bi tere ti ala pëpe na yâ ti bira. Ye oko, mbeti so atene so tongana a gbu mbeni Chrétien na ngangu ti ga turugu, a lingbi lo sara kue ti duti pëpe na popo ti ala so ayeke tiri bira. Tongana lo sara gbä na a tokua lo na lê ti bira, zia lo sara kue ti fâ zo pëpe. Ita Herbert Senior ayeke lani na Grande Bretagne nga lo wara batême na ngu 1905. Lo tene: “Lani ye ni ayeke kirikiri na yâ ti li ti aita. Ndali ti so a mû lani pëpe mbeni wango polele na ndo ti tënë so, aita ahinga ape wala a lingbi ala lï turugu wala pëpe, même tongana a yeke ti tiri bira pëpe.”

5. Tongana nyen la Tour ti Ba Ndo ti novembre ti ngu 1915 na Français ato nda ti zi yâ ti tënë ti sarango kua ti turugu polele?

5 Me, Tour ti Ba Ndo ti novembre ngu 1915, na Français, ato nda ti zi yâ ti tënë so nzoni. Na ndo ti wango so a mû lani na yâ ti buku Les Études des Écritures, Tour ti Ba Ndo ni atene: “E yeke hunda tere ti e e tene mara ti sarango ye tongaso ayeke gue nde na atënë ti mabe ti e la ape?” Ka tongana a tene na mbeni Chrétien so a yeke fâ lo tongana lo yü bongo ti turugu ape wala lo ke kua ti turugu? Article ni afa tënë so: “Na popo ti aye use so, so wa la ayeke nzoni? A fâ Chrétien na ngombe ndali ti so lo ngbâ gi na mbage ti Mokonzi ti Siriri nga ndali ti so lo mä yanga ti lo, wala a fâ lo na ngombe ndali ti so lo yeke sara kua na agbia ti sese so na lo mû mbage ti ala, nga na bango ni lo yeke bere atënë ti mabe so Gbia ti e na yayu afa ni? Ti e, kozo ye ni la ayeke nzoni ahon use ni, ti kui ndali ti so e ngbâ gi na mbage ti Gbia ti e so ayeke na yayu.” So nene tënë! Me article ni ahunzi tongaso: “E yeke gbu aita na ngangu ape ti sara ye tongaso, me e mû gi na ala wango.”

6. Mo manda nyen na lege ti tapande ti Ita Herbert Senior?

6 Ambeni ita amä lani yâ ti tënë so polele na ala yeke nduru ti sara ye alingbi na ni. Herbert Senior, so e sara tënë ti lo kozo awe, atene: “Ti mbi, kangbi ayeke pëpe na popo ti zingo lê ti ngombe na yâ ti mangboko ti bira [kua so a hunda ti tiri bira ape] na ziango lê ti ngombe na yâ ti ngombe ti pika ni.” (Luc 16:10). Ita Senior ake ti sara kua ti turugu ndali ti tënë ti mabe ti lo, na ndali ni a bi lo na da ti kanga. Lo na ambeni ita 4 ayeke lani na popo ti azo 16 so ake ti sara bira, so ambeni zo ti nzapa nde ayeke dä. Ala sara mbeni mbage ti kanga ni na da ti kanga ti Richmond, na Grande Bretagne, nga na pekoni a hinga ala na iri ti “azo 16 ti Richmond.” A si na mbeni ngoi, a tokua na hondengo ni Herbert nga na amba ti lo na lê ti bira na France. Kâ, a dë ngbanga ti kuâ na li ti ala. A zia lo nga na ambeni zo ni na molongo ti tene mbeni bungbi ti aturugu afâ ala na ngombe, me a fâ ala ape. A changé ngbanga ti kuâ ni na kanga ti ngu bale-oko.

“Mbi ga ti bâ so a yeke ti awakua ti Nzapa ti duti na siriri na azo kue, même na lê ti bira.”?​—Simon Kraker (Bâ paragraphe 7)

7. Na tongo nda ti Use Bira, awakua ti Nzapa ahinga nyen polele?

7 A ga ti si na ngoi so Use Bira so Amû Sese Kue alondo, awakua ti Jéhovah ahinga polele awe ye so aye ti tene ti duti nde nga ye so a lingbi ala sara tongana ala ye ti mû peko ti tapande ti Jésus. (Mat. 26:51-53; Jean 17:14-16; 1 Pi. 2:21) Na tapande, na yâ ti Tour ti Ba Ndo ti janvier ngu 1940, na Français, a sigigi na mbeni article so zo ayeke girisa ni ape. Iri ni ayeke “Neutralité.” Article ni atene: “Ndia so adoit ti fa lege na azo ti mbele ti Jéhovah ayeke ndia ti dutingo nde na amara so ayeke tiri bira.” Ita Simon Kraker, so na pekoni asara kua na kota ndokua ti e na Brooklyn, New York, asara tënë so na ndo ti article so: “Mbi ga ti bâ so a yeke ti awakua ti Nzapa ti duti na siriri na azo kue, même na lê ti bira.” Kobe ti yingo so asi lani tâ na ngoi ni nga amû maboko na awakua ti Nzapa ti leke tere ti ala ti luti na gbele mbeni ngangu tara so aye ti yengi desizion ti ala ti ngbâ gi na mbage ti Royaume ni.

Kangango lege so aga tongana mbeni “bale”

8, 9. Atënë ti prophétie ti bazengele Jean aga tâ tënë lani tongana nyen?

8 Bazengele Jean atene na yâ ti mbeni prophétie so na peko ti so Royaume ni akomanse ti sara kua na ngu 1914, kota sioni nyama so akpa ngbo, Satan Zabolo, ayeke dë na yanga ti lo mbeni bale, na lege ti fä, ti gi ti futi azo so amû mbage ti Royaume ni. * (Diko Apocalypse 12:9, 15.) Tënë so Jean atene lani so asi tongana nyen? Na yâ ti angu so aga na peko ti ngu 1920, a kanga lege ngangu mingi na awakua ti Nzapa. Legeoko tongana tanga ti mingi ti aita so ayeke na yâ ti akodoro so ayeke nduru na États-Unis na ngoi ti Use Bira, a bi Ita Kraker na da ti kanga ndali ti so lo ngbâ gi na mbage ti Royaume ti Nzapa. Ti tâ tënë ni, na ngoi ti bira so, tongana a mû azo ota so ayeke na ada ti kanga ti États-Unis ndali ti so tënë ti mabe ti ala apusu ala ti ke ti sara bira, use ayeke Témoin ti Jéhovah.

9 Ye so Zabolo na azo ti lo ayeke gi lani ayeke ti sara si azo so amû mbage ti Royaume ti Nzapa azia lege ni, atâa ala yeke na ndo wa. Na Afrika, na akodoro ti Poto nga na États-Unis, a gue na aTémoin ti Jéhovah na gbele ngbanga. Ndali ti so ala luti nganganga nde na dunia so, a bi ala na da ti kanga, a pika ala na a buba ambeni mbage ti tere ti ala. Na Allemagne, awakua ti Nzapa abâ pasi ngangu ndali ti so ala ke ti tene so salut alondo na Hitler wala ti mû maboko na bira ni. A tene so a bi aita 6 000 na da ti kanga na ngoi ti aNazi, so na popo ni aita ahon 1 600 akui na tïtî azo so asara sana na ala. Aita so ayeke lani ti kodoro ti Allemagne nga ti ambeni kodoro nde. Atâa so kue, Zabolo awara lege lani ape ti sara sioni biaku biaku na awakua ti Nzapa.​—Marc 8:34, 35.

“Sese” amene “bale ni”

10. “Sese” aduti fä ti nyen? Lo sara ye ndali ti awakua ti Nzapa tongana nyen?

10 Prophétie so bazengele Jean asara tënë ni atene so “sese,” so ti tene azo ti yâ ti dunia so, so ala sara ye ahon ndo ni ape, ayeke mene “bale ni” so ayeke fä ti kangango lege. Azo ni ayeke mû maboko na awakua ti Nzapa. Ye ni asi lani tongaso tongana nyen? Na yâ ti angu so aga na peko ti Use Bira, “sese” asara ye fani mingi ndali ti azo so amû gi mbage ti Royaume so Messie ayeke na li ni. (Diko Apocalypse 12:16.) Na tapande, angangu da-ngbanga abata droit ti aTémoin ti Jéhovah ti ke kua ti turugu nga ti mû mbage na amatanga ti vorongo kodoro. Zia e bâ kozoni atapande ti akota songo benda so Jéhovah amû na e na ndo ti tënë ti kua ti turugu.​—Ps. 68:21.

11, 12. Ngangu tënë wa la atï na ndo ti Ita Sicurella na Ita Thlimmenos? Nyen la asi na pekoni?

11 États-Unis. Anthony Sicurella ayeke na aita oku, na babâ na mama ti ala ayeke aTémoin ti Jéhovah. Lo wara batême na ngu 15. Tongana lo wara ngu 21, azo ti mungo iri ti azo na mbeti asû iri ti lo na mbeti tongana zo so ayeke sara kua ti Nzapa. Ngu use na pekoni, na ngu 1950, lo hunda ti tene a zia lo na popo ti azo so ake ti sara bira ndali ti tënë ti mabe ti ala. Atâa so F.B.I., kota ndokua ti lapolice ti kodoro ni, ayeda na ni, ndokua ti fango ngbanga ake na lo. Na peko ti so a gue na tënë ni na gbele ada-ngbanga nde nde, tënë ti Ita Sicurella asi na gbele Kota da-ngbanga ti États-Unis na da-ngbanga ni so ayeda na droit ti lo. Fango ngbanga so aduti tapande ndali ti tanga ti azo ti kodoro ti États-Unis so ake ti sara kua ti turugu ndali ti tënë ti mabe ti ala.

12 Grèce. Na ngu 1983, a dë ngbanga na ndo ti Iakovos Thlimmenos a tene lo yeke zo ti kpengba-li ndali ti so lo ke ti yü bongo ti turugu na a bi lo na da ti kanga. Na peko ti so lo sigigi na kanga, lo zia iri ti lo ti sara kua ti comptable, me a ke na lo ndali ti ngbanga so a dë na li ti lo. Lo gue na tënë ni na gbele ngbanga, me ada-ngbanga kue ti Grèce afâ ngbanga na li ti lo. Tongaso, lo gue na tënë ni na Kota da-ngbanga ti Poto so abâ lege ti droit ti azo. Na ngu 2000, Kota ndokua ti da-ngbanga ni, so ajuge 17 ayeke na yâ ni, ayeda na droit ti lo. Desizion so aduti mbeni tapande na ndo ti tënë ti sarango kangbi na popo ti azo. Kozo na desizion so, aita ti Grèce ahon 3 500 ayeke na mara ti kpale so ndali ti so a bi ala na da ti kanga ngbanga ti so ala ke ti sara kua ti turugu. Na peko ti desizion so, kodoro ti Grèce asigigi na mbeni ndia so azi tënë kue na li ti aita so. Nga, angu kete kozo na ni, a sigigi na mbeni ndia so amû lege na azo ti kodoro ti Grèce ti sara mbeni kua nde na ti turugu. Na ngoi so a kiri a leke yâ ti mama-ndia ti kodoro ni, a yôro ndia so na yâ ni.

“Kozo ti lï na yâ ti da-ngbanga ni, mbi sambela Jéhovah na mbi bâ so lo sara si mbi gi bê ti mbi ape.”​—Ivailo Stefanov (Bâ paragraphe 13)

13, 14. Ti mo, e lingbi ti manda nyen na lege ti atënë so andu Ivailo Stefanov nga na Vahan Bayatyan?

13 Bulgarie. Na ngu 1994, a iri ita Ivailo Stefanov, so ayeke na ngu 19, ti sara kua ti turugu teti mbeni ngoi. Lo ke ti lï turugu nga ti sara akua so a hunda ti tiri bira ape ngbanga ti so aturugu la ayeke mû li ni dä. A dë ngbanga ti kanga, ti nze 18, na li ti lo me lo ke desizion so ngbanga ti so lo yeke na droit ti ke ti sara bira ndali ti tënë ti mabe ti lo. Na nda ni, a gue na tënë ti lo na gbele Kota da-ngbanga ti Poto. Na ngu 2001, kozoni si a bâ tënë ni, mbeni mango tere aduti na popo ti Ita Stefanov na gouvernement ti Bulgarie. Gouvernement ni azi tënë kue na li ti Ita Stefanov me nga na ndo ti azo ti Bulgarie kue so aye ti sara mbeni kua ti kodoro nde na place ti kua ti turugu. *

14 Arménie. Na ngu 2001, Vahan Bayatyan awara ngu ti sara kua ti turugu teti mbeni ngoi. * Me, ndali ti tënë ti mabe ti lo, lo ke ti sara ni. Ye oko ada-ngbanga kue ti kodoro ni ake ti yeda na lo. Na septembre ngu 2002, lo komanse ti sara kanga ti ngu use na ndambo. Me na peko ti so lo sara nze bale-oko na ndambo, a zi lo na kanga. Na ngoi ni so, lo gue na tënë ni na gbele Kota da-ngbanga ti Poto so abâ tënë ni. Mawa ni ayeke so, na lango 27 ti octobre ngu 2009, Kota da-ngbanga so ake na lo droit ni so. Desizion ni so akpa mbeni ye so afa so ye kue ahunzi awe ndali ti aita na Arménie so ayeke na oko kpale so. Ye oko, Kota ndokua ti Kota da-ngbanga so akiri abâ desizion ni. Na lango 7 ti juillet ngu 2011, Kota da-ngbanga so ayeda na droit ti Vahan Bayatyan. A yeke lani ti kozoni ti tene Kota da-ngbanga ti Poto ayeda so droit ti zo ti ke kua ti turugu ndali ti tënë ti mabe ti lo ague oko na liberté ti zo ti pensé, ti voro Nzapa ti bê ti lo. Desizion so abata droit ti aTémoin ti Jéhovah me nga ti azo kutu ngbangbo mingi so ayeke na yâ ti akodoro 47 ti Poto. *

Aita ti Arménie ayeke na ngia so Kota Da-ngbanga ti Poto ayeda na droit ti ala ti ke ti sara kua ti turugu ndali ti tënë ti mabe ti ala

Tënë ti amatanga ti vorongo kodoro

15. Ndali ti nyen si awakua ti Jéhovah amû mbage pëpe na amatanga ti vorongo kodoro?

15 Awakua ti Jéhovah amû gi mbage ti Royaume, so Messie ayeke Gbia ni, na lege so ala ke ti sara kua ti turugu me nga ala ke ti bi tere ti ala na yâ ti amatanga ti vorongo kodoro, me ala sara ni na nengo ndo. Na peko ti so Use Bira so Amû Sese Kue alondo, na ndo ti dunia kue, azo ayeke fa so ala ye kodoro ti ala mingi. A hunda na azo ti kodoro mingi ti fa so ala mû tere ti ala na kodoro ti ala na lege so ala yeke deba yanga, ala yeke he hymne nga ala yeke bara drapeau ti kodoro ni. Me ti e, e yeke voro gi Jéhovah (Ex. 20:4, 5). Ndali ni, gbâ ti azo atuku na ndo ti e ti sara ngangu na e. Atâa so kue, Jéhovah akiri asara kua na “sese” ti mene ambeni ti aye ti ngangu so. Bâ gi ambeni kota songo benda so Jéhovah amû na e na lege ti Christ na ndo ti tënë so.​—Ps. 3:9.

16, 17. Tënë wa la atï lani na ndo ti Lillian na William Gobitas? Nyen la mo manda dä nyen?

16 États-Unis. Na ngu 1940, na yâ ti ngbanga so ayeke na popo ti Ekole ti Minersville na Ita Gobitas, kota da-ngbanga ti kodoro ti États-Unis afâ ngbanga na ndo ti aTémoin ti Jéhovah. Ajuge 8 ayeda na oko ake. Lillian Gobitas, * so ayeke na ngu 12, na ita ti lo ti koli William, so ayeke na ngu 10, aye lani ti ngbâ gi na mbage ti Jéhovah, ni la ala ke ti bara drapeau na ti deba yanga. Ndali ni, a tomba ala na ekole. Tënë so aga na gbele Kota da-ngbanga na da-ngbanga ni atene ye so ekole ni asara so ague oko na mama-ndia ti kodoro ni ngbanga ti so a yeke ndali ti nzoni ti “mango tere ti kodoro ni.” Desizion so ahuru wâ na gbe ti sarango ngangu na aTémoin ti Jéhovah. A kiri a tomba amolenge ti ala mingi na ekole, a tomba aita na kua nga agroupe ti azo, na ngonzo, asara sioni na aita mingi. Mbeni buku (The Lustre of Our Country) atene so “sarango ngangu na aTémoin na popo ti ngu 1941 ti si na ngu 1943 ayeke lani kota kengo azo ti mbeni nzapa nde so ahon atanga ni kue na yâ ti angu so ayeke na popo ti ngu 1900 ti si na ngu 1999 na Amerika.”

17 Me songo benda ti awato ti Nzapa ague ayo ape. Na ngu 1943, Kota da-ngbanga ti États-Unis kue abâ mbeni tënë ti ngbanga nde so ague oko na ti Ita Gobitas. A yeke ngbanga so ayeke na popo ti ndokua so ayeke bâ lege ti fango mbeti ti sese ti Virginie na sewa ti Barnette. Ti so ni so, Kota da-ngbanga amû raison na aTémoin ti Jéhovah. A yeke lani ti kozoni la na yâ ti mbaï ti États-Unis ti tene Kota da-ngbanga akiri na ndo ti fango ngbanga ti lo na yâ ti nduru ngoi. Na peko ti desizion so, ngangu sarango sana na aTémoin ti Jéhovah na États-Unis akiri na peko mingi. Nga, a kiri a mû ngangu na droit ti azo ti kodoro ni.

18, 19. Pablo Barros atene so nyen la amû maboko na lo lani ti ngbâ ngangu? Tanga ti awakua ti Jéhovah alingbi ti sara ye tongana lo tongana nyen?

18 Argentine. Na ngu 1976, Pablo Barros ayeke lani na ngu miombe, na Hugo Barros ayeke na ngu mbasambala. A tomba ala na ekole ndali ti so ala ke ti bara drapeau. Kozo, wali so ayeke wayinda ti ekole ni apusu Pablo nga lo pika li ti lo. Lo gbu amolenge ti koli use so ti ngbâ na ekole teti l’heure oko, na lo tara ti gbu ala na ngangu ti mû mbage na matanga ti vorongo kodoro. Pablo adabe ti lo na ye so na lo tene: “Tongana Jéhovah amû maboko na mbi lani ape, ka a yeke duti ngangu ti luti na gbele tara so nga ti ngbâ be-ta-zo.”

19 Tongana tënë ni aga na gbele ngbanga, juge ni ayeda na desizion ti ekole ni ti tomba Pablo na Hugo. Ye oko, a gue na tënë ni na gbele Kota da-ngbanga ti Argentine. Na ngu 1979, Kota da-ngbanga so ake desizion so kozo juge ni amû na lo tene: “Tombango amolenge so ague nde na droit so mama-ndia ti kodoro amû na zo ti manda ye (Article 14) nga a gue nde na kungba ti Letäa ti fa mbeti na zo na kete da-mbeti (Article 5).” Songo benda so asara nzoni na amolenge ti aTémoin ti Jéhovah nduru na 1 000. Ti ambeni, a zia lege ti tombango ala, na ti ambeni nde tongana Pablo na Hugo, a kiri na ala na ekole.

Amaseka Témoin ti Jéhovah mingi afa so ala yeke be-ta-zo na gbele tara

20, 21. Tongana nyen la tënë so andu Roel na Emily Embralinag akpengba mabe ti mo?

20 Philippines. Na ngu 1990, Roel Embralinag * ayeke na ngu 9, na ita ti lo ti wali Emily, ayeke na ngu 10. A tomba ala, legeoko na ambeni Témoin ti Jéhovah 66 tongaso, na ekole ndali ti so ala bara drapeau ape. Leonardo, babâ ti Roel na Emily, atara ti ga na akota zo ti ekole ni ti changé desizion ti ala, me kue gbä. Ndali ti so tënë ni ayeke ga gi ngangu, Leonardo ague na ni na gbele Kota da-ngbanga. Lo yeke na nginza ape ti futa na mbeni avocat. Sewa ni asambela Jéhovah ngangu ti tene lo fa lege na ala. Na oko ngoi ni, a yeke he amolenge ni na ngia nga a yeke gi yanga ti ala. Ti Leonardo, lege ayeke dä pëpe ti sö benda ndali ti so lo hinga ye na ndo ti ndia ape.

21 Me mo ye ti bâ, Felino Ganal ayeda ti duti avocat ti ala. Lo sara kua kozo na yâ ti mbeni ngangu ndokua ti a-avocat ti kodoro ni. Na ngoi ti fango ngbanga ni, Ita Ganal azia lani awe sarango kua na yâ ti ndokua so na lo ga Témoin ti Jéhovah. Na fango ngbanga ni, ajuge kue ti Kota da-ngbanga ni amû raison na aTémoin ti Jéhovah na ala mingo desizion ti tombango amolenge ni. Ge nga, azo so agi ti sara si awakua ti Jéhovah angbâ be-ta-zo pëpe abi na ngu.

Dutingo ti e nde asara si e yeke yanga oko

22, 23. (a) E sö benda na yâ ti angangu tënë ti ngbanga so kue ngbanga ti nyen? (b) So e kue e mä tere nga e duti na siriri afa nyen?

22 Nyen la asara si awakua ti Jéhovah asö benda ngangu tongaso? Azo ti poroso ayeke na peko ti e ape. Me na yâ ti kodoro oko na oko nga na ada-ngbanga nde nde ajuge abata e si asioni wato ti e asara sioni na e ape. Na mbage, desizion ti ajuge so aduti tapande ti amama-ndia mingi. Kite ayeke dä ape so, Christ ayeke na peko ti angangu kue so e sara ti sö benda. (Diko Apocalypse 6:2.) E yeke tiri abira so ndali ti nyen? E yeke gi pëpe ti changé andia ti kodoro, me e ye ti sara kue si ye akanga lege na e ape ti ngbâ ti sara na Gbia ti e, Jésus Christ.​—Kus. 4:29.

23 Yâ ti dunia ti laso akangbi na tënë ti poroso, nga kengo tere amû yâ ni kue. Me Gbia ti e so ayeke komande, Jésus Christ, airi tënë nzoni na ndo ti angangu so adisciple ti lo na yâ ti dunia kue asara ti duti nde. Satan awara lege pëpe ti kangbi yâ ti e na ti hon e na ngangu. Royaume ti Nzapa abungbi azo kutu mingi so ake ti “manda ti sara bira.” So e kue e bungbi e ga sewa oko ti aita so ayeke na siriri ayeke mbeni miracle. A fa polele so Royaume ti Nzapa akomanse kua awe!​—És. 2:4.

^ par. 4 A hinga nga buku so na iri ti La Nouvelle Création. Na pekoni, iri ti L’Aurore du Millénium ni aga Études des Écritures.

^ par. 8 Ti hinga ambeni tënë na ndo ti prophétie so, Révélation. Le grand dénouement est proche !, chapitre 27, lembeti 184-186.

^ par. 13 Desizion ni ahunda nga na gouvernement ti Bulgarie ti mû mbeni kua ti kodoro so aturugu la ayeke na ndo ni ape na azo kue so ake ti sara kua ti turugu ndali ti tënë ti mabe ti ala.

^ par. 14 Ti hinga anzene nzene tënë na ndo ni, “La Cour européenne garantit le droit à l’objection de conscience,” Tour ti Ba Ndo ti lango 1 ti novembre ngu 2012 na Français, na lembeti 29-31.

^ par. 14 Na yâ ti angu 20, gouvernement ti Arménie abi na da ti kanga amaseka Témoin ti Jéhovah ahon 450. Na novembre ngu 2013, a zi tanga ti aita so na da ti kanga.

^ par. 16 Na yâ ti mbeti ti fango ngbanga ni, a sû iri ti sewa ni na lege ni ape. A sû ni Gobitis.

^ par. 20 Na yâ ti mbeti ti fango ngbanga ni, a sû iri ti sewa ni na lege ni ape. A sû ni Ebralinag.