Cecil ayeke mbeni ita so asara terê ti lo kete na lo yeke pensé na amba ti lo mingi. Tapande ti lo, na ti mama ti mbi nga na ti ambeni ita so ayeke be-ta-zo na yâ ti congrégation ti e, a sara si mbi yeke na “nzara ti sara ye” wala ti sara ye kue so mbi peut ti sara ndali ti Jéhovah (aPhilippien 2:13). Zia mbi fa na ala mbaï ti gigi ti mbi.

 A dü mbi na ngu 1943. Aparent ti mbi avivre lani na mbeni ferme so ayeke nduru na gbata so ayeke na yanga ti ngu ti Bundaberg, mbeni ndo so a yeke lu canne à sucre dä na Queensland, na Australie. Azo ti ndo ni ayeke gue ka na gbata ni na samedi na lakui ti passé temps na azo ti gbata ni. Mbeni la na ngu 1939, na temps so aparent ti mbi yeke gue kâ, ala tingbi na apionnier use (aTémoin ti Jéhovah so amû ngoi ti ala mingi ti fa tënë) so asara lisoro na ala na ndö ti Bible. Ye so aparent ti mbi amanda andu bê ti ala, na tongana ngoi ayeke hon ala ga aTémoin ti Jéhovah. Tongaso, mbi na ita ti mbi ti wali, Jean, e kono na yâ ti sewa ti aChrétien. Me ye ti mawa ni ayeke so, babâ ti mbi asara mbeni accident na yanga-da, lo londo na escalier lo tï na lo kui. Mbi yeke lani gï na ngu mbasambala na tënë ti kuâ ti lo ni asara mbi nzoni ape. Me, mbi rappelé so lo yeke lani mbeni zo so ayeke sara kua ngangu nga lo ye atënë ti ngia mingi. Mbi yeke ku kungo ti bâ lo na temps so a yeke zingo lo na kuâ nga ti hinga lo nzoni.—Kusala 24:15.

 Mama ti mbi ayeke sara ye lani na nzoni bê nga lo sara ye ahon ndö ni ape. Lo permettre mbi na ita ti mbi ti wali ti tene e fa aye so e ye nga na aye so e ke. Me ti aye so andu amama-ndia ti Bible nga na vorongo Jéhovah, mama ayeke luti lani ngangu na ndö ni. E yeke gue lani lakue na abungbi, nga mama agboto mê ti mbi nga na Jean ti tene e passé temps mingi ape na amolenge so ayeke aTémoin ape na temps so e yeke na ekole ape (1 aCorinthien 15:33). Tongana mbi gbu li na ndö ni laso, anzere na mbi so lani mama aluti ngangu na ndö ti amama-ndia ti Bible.

 Mama ayeke lani mbeni zo so ayapu na fango tënë ti Royaume, nga mingi ni lo yeke mû kua ti pionnier de vacances (so a iri ni laso pionnier auxiliaire). Mbi rappelé so lo yeke sara lani vizite na azo ahon 50 ti mû na ala Tour ti Ba Ndo wala Zingo na lango!. Même na temps so lo ga mbakoro nga lo yeke na ngangu ape, lo ngbâ lakue na nzara ti aidé azo so aye ti hinga tâ tënë. Ndali ti so lo ye azo, surtout amolenge ti lo, e nga kue e ye lo na e gi ti sara ye tongana lo. Na ngu 1958, na ngoi so mbi yeke na ngu 14, mbi mû lani terê ti mbi na Jéhovah na mbi wara batême.

 Kete na pekoni, Rudolf, so ayeke na yâ ti ngu 20 tongaso so ayeke na congrégation ti e, awara nga batême. Lo londo na Allemagne. Na asamedi na ndapre, mingi ni, mbi na Rudolf, e yeke fa tënë na azo so aduti na yâ ti a-oto ti ala ti ku azo ti sewa ti ala so ague ti vo ye.

 Rudolf ayeke mbeni ita-koli so ayapu, nga lo tene na mbi ti tene mbi na lo e mû kua ti pionnier de vacances na temps so ekole akanga. Na mbeni ngoi, e sara semaine omene legeoko na gbata ti Gladstone, so asara akilomètre 190 tongaso na mbage ti nord ti Bundaberg. Fason so Rudolph a-aidé na mbi mo bâ mo tene mbi yeke ngambe ti lo nga ngia so mbi wara na sarango kua ti pionnier de vacances, a sara si mbi yeke lani na nzara ti ga pionnier permanent. Na temps so mbi yeke na ngu 16, mbi atteindre objectif so, na mbi leke na bê ti mbi ti sara gï kua ti ngoi kue.

 Kozo affectation ti mbi ayeke na Mackay, mbeni gbata so ayeke na yanga ti ngu na mbage ti nord ti Bundaberg na ayo ape na kota barrière ti corail. Ngu oko na pekoni, na temps so mbi yeke na ngu 17, mbi ga pionnier spécial a na yâ ti mbeni kete kodro na Australie, mbeni ndo so azo ayeke dä mingi ape. Mba ti mbi so mbi na lo e sara kua ti pionnier ni ayeke mbeni ita so a soro lo ti gue na yayu so iri ti lo ayeke Bennett (Ben) Brickell, lo hon mbi na ngu 40 tongaso. b A yeke lani mbeni kota pasa ti sara kua na terê ti mbeni pionnier so ayeke na expérience, so mingi ti azo abâ lo tongana mbeni pionnier so afa ye nzoni mingi.

 Territoire ti e ayeke na mbage ti nord-ouest ti Queensland so ayeke mbeni kodro so ayeke na terê ti ngu-ingo, mbeni ndo so ayeke nduru na Golf ti Carpentarie. Na yâ ti territoire ti e ni azo ayeke dä mingi ape, na gï mbi na Ben la e yeke aTémoin ti Jéhovah na ngoi ni so. Parfois, e yeke sara al’heure mingi na oto ti londo na mbeni da ti gue na mbeni. Mingi ni, na atemps so e yeke hon na ndö ti alege so poussière ayeke dä mingi, Ben ayeke fa na mbi akozo expérience ti lo ti fango tënë. Lo fa na mbi comment lani ala yeke fa tënë na a-oto so a zia ahaut-parleur na ndö ni c na ngoi ti Use bira so amû sese kue, na temps so a kanga lege na kua ti aTémoin ti Jéhovah na Australie.

 Na peko ti so e hunzi fango tënë na yâ ti lango ni, e yeke lango na bï na mbeni ndo so ayeke nzoni na terê ti lege. d Ti tene e tö kobe, e yeke ro akeke na e tingo wâ. Mbi yeke mû mbeni drap imperméable, acouverture nga na mbeni oreiller, mbi bi na sese na mbi lango dä. Mbi ngbâ ti rappelé comment mbi yeke yô lê ti mbi na nduzu na mbi bâ gbâ ti atongoro. So wâ ti courant ayeke dä ape, mbi bâ atongoro ni polele na asara si mbi kiri mbi ne Jéhovah mingi.

 Na yâ ti territoire isolé so, tongana oto ti mo asara panne apeut ti duti mbeni kpale. Mbeni lâ, mbeni wen ti oto ni akungbi. Ndo achauffé lani mingi, na e yeke gï na kete ngu. Ti wara mbeni wen ti remplacé na ni, Ben amû mbeni oto ti gue na gbata ti Cloncurry. Mbi ngbâ na terê ti oto ni lango ota. Na yâ ti alango ni, ambeni oto so ayeke hon, na nzoni bê achauffeur ni ayeke mû na mbi ngu. Mbeni koli amû nga na mbi mbeni ngbene livre. Lo tene: “Diko ni, ita ti mbi, a peut ti aidé mo.” Ye so a-étonné mbi ayeke so, mbeti ni ayeke ti bungbi ti e ape, me a sara tënë ti aye so asi lani na aTémoin ti Jéhovah na yâ ti acamp so aNazi asara pasi na azo dä.

 Mbi na Ben, e sara kua ti pionnier presque ngu oko. Ndangba tënë so lo tene na mbi na temps so e yeke kangbi ayeke so: “Ngbâ ti sara ngangu ti ngbâ be-ta-zo.” Tapande ti Ben so ayapu na yâ ti kua ti Jéhovah asara si mbi kiri mbi leke na bê ti mbi ti ngbâ na yâ ti kua ti ngoi kue.

 Na peko ti so mbi sara kua ti pionnier teti angu mingi, mbi ga surveillant ti circonscription, ye so aye ti tene so mbi yeke sara semaine oko na yâ ti congrégation oko oko nga na yâ ti agroupe isolé ti circonscription ni. Tongana angu ayeke hon, mbi sara kua na yâ ti acirconscription osio. A yeke wara nga na yâ ni acongrégation so ayeke na Queensland nga na ati so ayeke na Nouvelle-Galles du Sud. Na pekoni, na ngu 1971, mbi wara pasa ti sara klase 51 ti Ekole ti Galaad, ekole ti amissionnaire ti aTémoin ti Jéhovah so ayeke na New York, mbeni ye so mbi ku terê ti mbi na ni ape. So e manda Bible mingi na yâ ti nze oku, nga mbi wara a-encouragement na mbage ti amba ti mbi ti klase nga na a-instructeur ni, a-aidé mbi ndali ti fini kua ti mbi ti missionnaire na Taïwan.

 A affecté amba ti mbi ti klase gumbaya na Taïwan, a yeke wara nga Ian Brown, so alondo na Nouvelle-Zélande. Mbi na lo la e yeke sara kua ti missionnaire legeoko. E hinga lani ye oko ape na ndö ti kodro ti Taïwan. E hinga ndo so ayeke même dä ape juska e gue e gi ni na ndö ti atlas.

 Mbi bâ so kota différence ayeke na popo ti Queensland nga na Taïwan. Kozo kpale ti e lani ayeke tenengo yanga ti Chinois. Teti ambeni ngoi, mbi comprendre atënë so a yeke tene na ngoi ti abungbi ti congrégation ape; a yeke kâ la e yeke manda aye so e bezoin ni ti kpengba mabe ti e. Mbi peut lani ape ti causé nzoni na aita ti mbi ti koli na ti wali. Situation ni so a-aidé mbi na Ian ti comprendre ndani so e bezoin ti manda ye lani mingi na Ekole ti Galaad. Na ndö ni, mandango Bible lakue nga na sambela a-aidé e ti ngbâ ti kpengba songo ti e na Jéhovah. Atâa so e peut ape ti causé nzoni na aita ti ndo ni, ndoye so ala fa na mbage ti e nga ndali ti Jéhovah akpengba e mingi.

 Na peko ti so e si na Taïwan, e amissionnaire ni kue e mû cours ti Chinois gï na yâ ti kete ngoi. Professeur ti e ni ayeke mbeni ita-wali so alondo na Australie na iri ti lo ayeke Kathleen Logan, e lo sara klase 25 ni ti Ekole ti Galaad. E zia li ti e kue gï na ndö ti mandango yanga ti kodro ni. Tongana ti so lo fa na e, e komanse ti sara kua hio na ye so e manda. Na kozo lango so mbi na Ian e doit ti fa tënë, e bata na li mbeni nduru tënë so e peut ti tene. Na temps so e yeke gue, e causé ti hinga zo so ayeke sara kozo da ni. Ndali ti so mbi la mbi yeke kota zo ti Ian, mbi tene na lo na tënë ti ngia so lo la lo yeke sara kozo da ni. Na bango ni, zo ni ayeke mbeni zo so azo ane lo nga lo yeke Chinois. Lo dengi mê lo mä Ian so ayeke tene Chinois na lo yeke mélangé ni na Anglais. Na pekoni, ye so a-étonné e ayeke so, lo hunda e na Anglais lo tene ala ye nyen. E sara lisoro teti mbeni ngoi, na fin ti lisoro ni, lo encouragé e ti ngbâ ti manda Chinois ni. Atënë so lo tene na e na nzoni bê a-encouragé e ti ngbâ ti sara effort, tongana ti so Ben ayeke tene ka.

 Kota mbage ti gbata ti Taipei ayeke lani territoire ti e. Mingi ti azo ti ndo ni ade ti mä tënë ti Royaume ape ndali ti so wungo ti aTémoin ti Jéhovah so ayeke kâ ayeke mingi ape. Ye so adécouragé mbi na Ian ape nga e fa tënë mingi. Na temps ni lani, mingi ni, e yeke kangbi ambeti ngbangbo mingi nze na nze. Ti vrai ni, ambeni zo amû ambeti ni ti gi ti hinga wala e yeke azo wa nga ala ye ti hinga ye so e ye ti fa na ala. Atâa so kue, e gi ti sara ye kue so e peut ti sara ti lu ngongoa ti tâ tënë ti Royaume, na e yeke sûr so gere ni ayeke lï ande na yâ ti bê ti azo so ayeda na tënë ni.

 Na ngoi ni so, mbi na mbeni ita-wali so ayeke na Taïwan so iri ti lo ayeke Wen-hwa, e ga akamarade. Lo ye tâ tënë nga lo ye ti tene azo ti ndo ni awara aye ti nzoni na lege ti Bible, tongana ti lo. Tongaso, lo aidé amissionnaire mingi, so mbi nga kue mbi yeke na popo ni, ti tene e amélioré fason so e yeke tene na yanga ti kodro ni. Mbi komanse ti ye ita-wali so ayeke capable so, na e sara mariage na 1974.

 Wen-hwa a-aidé amissionnaire ti fa tënë nzoni. Na tapande, lo aidé e ti tene e hinga ye na ndö ti coutume nga na fason so azo na Taïwan ayeke pensé na ni. Nga lo aidé e ti adapté fango ye ti e na territoire ti ndo ni, so mingi ti azo ni ayeke aBouddhiste nga na aTaoïste. Vorongo akotara amû lani ndo nga mingi ti azo ni adiko Bible lâ oko ape wala même ala bâ ni ape. Tongaso, afango ye ti e aluti na ndö ti Wasarango e, so iri ti lo ayeke Jéhovah nga na ndani so e peut ti duti sûr so lo yeke dä biani. Na tapande, tongana mbeni zo ti fango yaka wala mbeni zo ti gbungo susu atene: “E dépend na nduzu ti wara kobe,” e yeke tene: “Zo wa la ayeke mû na e kobe? Eskê a yeke Nzapa so ngangu ti lo ahon angangu kue, so acréé aye kue nga so alingbi na gonda la amû na e kobe ape?”

 Tongana ngoi ayeke hon, e wara aye ti nzoni na lege ti a-effort so e sara, ngongoa ti Royaume ni awara nzoni place na yâ ti bê ti azo so ayeda na tënë ni. Ambeni na popo ti ala adoit lani ti sara ngangu ti zia lege ti afango ye ti wataka so ala mä na bê na ni teti angu mingi nga ti zia lege ti asarango ye so Jéhovah ake ni. Me, grâce na mungo maboko ti amissionnaire nga na awafango tënë ti ndo ni, azo ni awara lege ti sara ni nga ti changé aye mingi na yâ ti fini ti ala (Jean 8:32). Na pekoni, a nommé mingi ti aita-koli ti ga a-ancien nga na awakua ti mungo maboko, nga mingi ti aita-koli na aita-wali amû kua ti ngoi kue, na ambeni asara kua na Béthel.

 Ti londo na ngu 1976, mbi wara pasa ti ga membre ti Komite ti filiale ti Taïwan na mbi ngbâ ti sara kua na yâ ti territoire tongana missionnaire. Na ngu 1981, a iri mbi na Wen-hwa na Béthel, na mbi ngbâ ti sara kua na yâ ti komite ti filiale ni teti angu mingi. Mbi sara kua ti ngoi kue ahon ngu 60. Na yâ ti angu so kue, mbi sara kua ni ahon ngu 50 na Taïwan nga mbi na wali ti mbi so mbi ye lo mingi e sara presque ngu 50. Ngbene mba ti mbi ti kua ti missionnaire nga kamarade ti mbi, Ian Brown, angbâ ti sara kua ti ngoi kue na Taïwan juska na temps so lo kui na ngu 2013.

 Mbi na Wen-hwa, e ngbâ ti sara akua ti e na Béthel, na yâ ti congrégation ti yanga ti Chinois nga na fango tënë. E kiri merci na Jéhovah ndali ti apendere pasa so. Lo sara si mbi yeke na nzara ti sara ye nga lo mû na mbi ngangu ti sara na lo na bê ti mbi kue na temps so mbi ngbâ molenge, nga juska laso lo ngbâ ti sara ni na mbi nga na Wen-hwa so e yeke mbakoro.