Genèse 41:1-57
41 Tongana ngu use ahon awe, Pharaon abâ li ti lo:+ na yâ ti bango li ni, lo yeke luti na terê ti Ngu ti Nil.
2 Lo bâ awali-bagara mbasambala so asigi na yâ ti Ngu ti Nil, ala yeke pendere nga ala kono pendere, na ala yeke te pere na terê ti Ngu ti Nil ni.+
3 Ambeni wali-bagara mbasambala alondo nga na yâ ti ngu ni asigi na peko ti ala, ala yeke pendere pëpe nga ala nge ngengo, na ala luti na terê ti awali-bagara so akono pendere si ayeke na yanga ti Ngu ti Nil ni.
4 Awali-bagara so ayeke pendere pëpe si ala nge ngengo so ato nda ti te awali-bagara mbasambala so ayeke pendere nga so akono pendere so. Ge, Pharaon azingo.
5 Me lo kiri lo lango na lo bâ li ti lo ti fani use ni. Lo bâ ali ti alê ti kobe mbasambala asigi na terê ti keke ni oko; alê ni asigi pendere na ayeke anzoni ni.+
6 Nga, ambeni li ti alê ti kobe mbasambala so ange ngengo nga so pupu ti mbage ti est asara si ahule asigi na peko ti ala.
7 Ali ti alê ti kobe mbasambala so ange ngengo ato nda ti mene ali ti alê ti kobe mbasambala so alê ni asigi pendere nga so ayeke anzoni ni. Ge nga, Pharaon azingo, na lo bâ so a yeke bango li.
8 Na ndapre ni, li ti Pharaon ayeke kpô pëpe. Tongaso, lo tokua ndo si a iri aprêtre kue ti Égypte so ayeke sara magie nga na awandara ni kue. Lo fa peko ti abango li ti lo ni na ala, me zo oko ti fa ndani na lo ayeke dä pëpe.
9 Na pekoni, mokonzi ti azo ti mungo ye ti nyongo ni na Pharaon atene na lo, atene: “Mbi yeke fa siokpari ti mbi laso.
10 Gbia Pharaon, bê ti mo ason lani na terê ti azo ti kua ti mo. Tongaso mo zia mbi na da ti kanga ti mokonzi ti agarde, mbi na mokonzi ti azo ti sarango mapa+ na mo.
11 Na pekoni, mbi na lo e bâ li ti e na même bï. Zo oko oko na bango li ti lo, na bango li ni oko oko kue, ndani ayeke dä.+
12 Mbeni maseka-koli Hébreu ayeke lani na terê ti e kâ; lo yeke zo ti kua ti mokonzi ti agarde.+ Tongana e tene peko ti abango li ni na lo,+ lo fa nda ti bango li ti zo oko oko na lo.
13 Ye ni asi tâ gï tongana ti so lo fa ndani na e. Mo kiri na mbi na kua ti mbi, me mokonzi ti azo ti sarango mapa, mo kanga go ti lo na nduzu si lo kui.”+
14 Tongaso, Pharaon atokua ndo ti tene a mû Joseph+ na da ti kanga* ni a ga na lo hio.+ Tongaso Joseph akio kuä ti yanga* ti lo, lo changé bongo ti lo, na lo lï na ndo ti Pharaon.
15 Pharaon atene na Joseph: “Mbi bâ li ti mbi, me zo ti fa ndani ayeke dä pëpe. Mbi mä a tene tongana a fa na mo peko ti mbeni bango li, mo lingbi ti fa ndani.”+
16 Joseph akiri tënë na Pharaon, lo tene: “Mbi la a doit ti mû nengo na mbi ape. Nzapa la ayeke fa tënë ti nzoni duti ti Pharaon.”+
17 Pharaon atene na Joseph, atene: “Na yâ ti bango li ti mbi ni, mbi yeke luti na yanga ti Ngu ti Nil.
18 Mo ye ti bâ, awali-bagara mbasambala ayeke sigi na yâ ti ngu ni; ala yeke pendere nga ala kono pendere, na ala to nda ti te pere na terê ti ngu ni.+
19 Nga, ambeni wali-bagara mbasambala ayeke sigi na peko ti ambeni so, ala yeke pendere oko pëpe nga ala nge ngengo. Ade mbi bâ mara ti angengo bagara tongaso na yâ ti kodro ti Égypte pëpe.
20 Angengo wali-bagara so ayeke pendere pëpe akomanse ti te akozo wali-bagara mbasambala so akono pendere so.
21 Me na peko ti so ala te ala, zo alingbi pëpe ti hinga so ala te ala, ndali ti so ala ngbâ gï na ngengo ti ala tongana ti kozo. Ge, mbi zingo.
22 “Na pekoni, na yâ ti bango li, mbi bâ ali ti alê ti kobe mbasambala asigi na terê ti keke ni oko, alê ni asigi pendere nga ayeke anzoni ni.+
23 Nga, ambeni li ti alê ti kobe mbasambala, so ahule, ange ngengo na so pupu ti mbage ti est asara si a hule, asigi na peko ti ala.
24 Ali ti alê ti kobe mbasambala so ange ngengo ato nda ti mene ali ti alê ti kobe mbasambala so ayeke anzoni ni. Tongaso mbi tene abango li ni na aprêtre so ayeke sara magie,+ me mbeni zo ti fa ndani na mbi ayeke dä pëpe.”+
25 Joseph atene na Pharaon: “Nda ti abango li so Pharaon abâ so ayeke gï oko. Tâ Nzapa afa na Pharaon ye so lo yeke sara ande.+
26 Awali-bagara mbasambala so ayeke nzoni ayeke ngu mbasambala. Nga, ali ti alê ti kobe mbasambala so ayeke nzoni ayeke ngu mbasambala. Nda ti abango li ni ayeke gï oko.
27 Awali-bagara mbasambala so ange ngengo na so ayeke pendere pëpe, so asigi na peko ti ala, ayeke ngu mbasambala; na ali ti alê ti kobe mbasambala so alê ni ayeke dä pëpe, so pupu ti mbage ti est asara si a hule, ayeke duti ande ngu mbasambala so kota nzara ayeke dä.
28 Tongana ti so mbi tene na Pharaon awe, tâ Nzapa afa na Pharaon ye so lo yeke sara ande.
29 “Na yâ ti ngu mbasambala, akobe ayeke duti gbani gbani na yâ ti kodro ti Égypte kue.
30 Me ngu mbasambala so kota nzara ayeke duti dä ayeke ga na pekoni, na azo ayeke girisa tënë ti gbâ ti akobe kue so ayeke na yâ ti kodro ti Égypte nga kota nzara ni ayeke woko kodro ni.+
31 Azo ayeke girisa so kobe ayeke kozo gbani gbani na yâ ti kodro ni ngbanga ti kota nzara so aga na pekoni, ndali ti so kota nzara ni ayeke duti ande ngangu mingi.
32 A fa bango li ni fani use na Pharaon ndali ti so tâ Nzapa amû desizion ti sara ye ni so biani, na tâ Nzapa ayeke sara ni na yâ ti kete ngoi.
33 “Tongaso, a yeke nzoni Pharaon agi mbeni zo so lê ti lo ahan nga so ayeke na ndara, lo zia lo na ndö ti kodro ti Égypte.
34 A lingbi Pharaon asara mbeni ye, lo zia ambeni zo na yâ ti kodro ni ti bâ ndo na ndö ti aye, si na yâ ti ngu mbasambala so kobe ayeke lë mingi, ala ro mbage oko na ndö ti ambage oku ti akobe kue ti kodro ti Égypte.+
35 Na yâ ti ngu mbasambala so, a lingbi ala bungbi akobe so kue na yâ ti agogoro ti Pharaon; ala bungbi ni na yâ ti agbata ti tene azo ate ande ni, nga a lingbi ala bata ni nzoni.+
36 Akobe so ayeke mû ande maboko na kodro ni na yâ ti ngu mbasambala so kota nzara ayeke mû ndo na yâ ti kodro ti Égypte, tongaso si kota nzara so abuba kodro ni pëpe.”+
37 Tënë ni so ayeke nzoni na lê ti Pharaon nga na awakua ti lo kue.
38 Tongaso, Pharaon atene na awakua ti lo, atene: “A lingbi ti wara mbeni zo tongana lo so, so yingo ti Nzapa ayeke na ndö ti lo?”
39 Pharaon atene na Joseph: “So Nzapa asara si mo hinga aye so kue, mbeni zo nde so lê ti lo ahan nga so ayeke na ndara tongana mo ayeke dä pëpe.
40 Mo la mo yeke duti ande na ndö ti da ti mbi, na azo ti mbi kue ayeke mä yanga ti mo na yâ ti aye kue.+ A yeke gï na lege ti kamba ti mbi ti gbia* la mbi yeke kota ahon mo.”
41 Nga Pharaon atene na Joseph, atene: “Bâ, mbi zia mo na ndö ti kodro ti Égypte kue awe.”+
42 Na pekoni, Pharaon azi bague ti lo ti kpongo na nzoroko na maboko ti lo, lo zia ni na maboko ti Joseph, lo yü na lo bongo so a sara na lin so ayeke pendere mingi nga lo zia ye ti go ti lor na go ti lo.
43 Na ndö ni, lo sara si Joseph atambela na yâ ti use puse ti mbarata so ayeke ti lo, nga azo adekongo na devant ti lo, atene: “Avrekh!”* A yeke tongaso si lo zia lo na ndö ti kodro ti Égypte kue.
44 Pharaon atene na Joseph: “Mbi la mbi yeke Pharaon, me tongana mo mû yanga pëpe, zo alingbi pëpe ti sara mbeni ye* na yâ ti kodro ti Égypte kue.”+
45 Na pekoni, Pharaon azia iri ti Joseph Zaphénath-Panéah nga lo mû Asénath,+ molenge ti Potiphéra prêtre ti On,* na wali na Joseph. Na Joseph ato nda ti bâ ndo na ndö* ti kodro ti Égypte.+
46 Joseph ayeke na ngu 30+ na ngoi so lo luti na gbele* Pharaon gbia ti Égypte.
Joseph asigi na gbele Pharaon na lo gue na tambela na yâ ti kodro ti Égypte kue.
47 Na yâ ti ngu mbasambala so kobe ayeke mingi, sese ni alë gbani gbani.*
48 Na yâ ti ngu mbasambala so kobe alë mingi na kodro ti Égypte, lo bungbi akobe ni kue, lo zia ni na yâ ti agbata. Akobe ti yaka so ayeke na terê ti gbata oko oko, lo bungbi ni na yâ ti gbata ni.
49 Joseph angbâ ti bungbi alê ti kobe ni gbani gbani, tongana mbutu ti yanga ti ngu-ingo, juska a zia lege ti hakango ni, ndali ti so a lingbi ti haka ni kue pëpe.
50 Kozo si ngu ti kota nzara asi, Asénath, molenge ti Potiphéra prêtre ti On,* adü amolenge ti koli use na Joseph.+
51 Joseph azia iri ti kozo molenge ni Manassé,*+ ndali ti so lo tene: “Nzapa asara si mbi girisa pasi ti mbi kue nga na azo kue ti da ti babâ ti mbi.”
52 Lo zia iri ti use molenge ni Éphraïm,*+ ndali ti so lo tene: “Nzapa asara si mbi dü na kodro so mbi bâ pasi dä.”+
53 Ngu mbasambala so kobe alë mingi na kodro ti Égypte ahunzi,+
54 na pekoni ngu mbasambala ti kota nzara ato nda ni, gï tongana ti so Joseph atene.+ Kota nzara ni amû yâ ti akodro kue, me na yâ ti kodro ti Égypte kue, mapa* ayeke dä.+
55 A si na mbeni ngoi, kota nzara ni amû nga kodro ti Égypte kue, na azo ato nda ti toto na Pharaon ti hunda mapa.+ Pharaon atene na azo ti Égypte kue, atene: “Ala gue na Joseph. Ye kue so lo tene na ala, ala sara ni.”+
56 Kota nzara ni angbâ gï ngbango na ndö ti sese kue.+ Joseph ato nda ti zi yanga ti agogoro kue ti alê ti kobe so a bata ni, na lo kä ni na azo ti Égypte,+ ndali ti so kota nzara ni amû ndo ngangu na yâ ti kodro ti Égypte.
57 Nga, azo ti sese kue aga na Égypte ti vo alê ti kobe na maboko ti Joseph, ndali ti so kota nzara ni amû ndo ngangu na ndö ti sese kue.+
Akete tënë na terê ni
^ Na Hébreu: “dû so a bata ngu dä; dû.”
^ Tënë ti Hébreu ni afa so peut-être lo kio kuä ti yanga, kuä ti terê nga na kuä ti li ti lo.
^ Wala “So mbi duti na ndö ti trône.”
^ Âmanke a yeke mbeni tënë so a tene ti ne na zo.
^ Na Hébreu: “ti yô maboko ti lo wala gere ti lo na nduzu.”
^ So ti tene Héliopolis.
^ Wala “ti tambela na yâ.”
^ Wala “na ngoi so lo komanse ti sara kua na.”
^ Na Hébreu: “azo afû asi yâ ti maboko ti ala.”
^ So ti tene Héliopolis.
^ Ndani aye ti tene “Zo so asara si zo agirisa ye.”
^ Ndani aye ti tene “Ye so alë fani use.”
^ Wala “kobe.”
