1, 2. Kpale wa la awakua ti Nzapa ayeke na yâ ni laso? (Bâ afoto so ayeke na tongo nda ti article so.)

ADOCTEUR nga na a-infirmier mingi ayeke soigné azo so ayeke na akobela so zo alingbi ti mû na amba ti lo. Ala yeke bâ lege ti azo so ndali ti so ala ye ti mû maboko na ala. Me na ngoi so ala yeke sara ni, a lingbi ala bata terê ti ala si ala wara pëpe kobela so ala yeke gi ti sava ni so. Legeoko nga, mingi ti e ayeke lango place oko wala ayeke sara kua place oko na azo so ayeke na asarango ye nga na abango ndo so ague nde na asarango ye ti Nzapa. Ye so alingbi ti ga na e kpale.

² Na lâ ti nda ni ti aye ti ngoi so, azo so aye Nzapa ape ake ti sara ye ague oko na aye so lo tene ayeke na lege ni nga na ati so ayeke na lege ni ape. Na yâ ti use mbeti so bazengele Paul atokua na Timothée, lo sara tënë ti asioni sarango ye ti azo so ague yongoro na Nzapa, asarango ye so ayeke ga sioni mingi na yâ ti alango so ayeke ga. (Diko 2 Timothée 3:1-5, 13.) Atâa so asioni sarango ye ti azo alingbi ti son bê ti e mingi, e lingbi ti komanse ti sara ye tongana ala na ti duti na bango ndo ti ala (aProv. 13:20). Na yâ article so, e yeke bâ tongana nyen la asarango ye ti azo na lâ ti nda ni ayeke nde mingi na asarango ye ti azo ti Nzapa. E yeke bâ nga tongana nyen la e lingbi ti  bata terê ti e si e duti na asioni sarango ye so ape na ngoi so e yeke mû maboko na azo na lege ti yingo.

3. Azo wa la ayeke na asarango ye so a fa na 2 Timothée 3:2-5?

³ Paul atene so “na lâ ti nda ni, angoi ti akpale so ayeke ngangu na zo ti kanga bê na yâ ni” ayeke duti dä. Na pekoni, lo fa asioni sarango ye 19 so a yeke hinga azo na ni na ngoi ti e. Molongo ti asioni sarango ye so ague oko na ti so ayeke na aRomain 1:29-31. Me na yâ ti molongo ti aye so lo fa na yâ ti mbeti so lo tokua na Timothée, lo sara kua na atënë so mo yeke wara ni pëpe na mbeni ndo nde na yâ ti mbage ti Mbeti ti Nzapa so aChrétien asû ândö na Grec. Paul ato nda ti molongo ti asarango ye so ague nde na asarango ye ti Nzapa na tënë “ngbanga ti so azo ayeke duti . . . ” Ye oko, azo kue la ayeke na asioni sarango ye so ape. Sarango ye ti aChrétien ayeke nde mingi.—Diko Malachie 3:18.

4. Zo so wuma ti lo ahon ndö ni ayeke sara ye tongana nyen?

⁴ Na peko ti so Paul atene so azo mingi ayeke duti azo so andoye terê ti ala wani nga andoye nginza, lo tene so azo ayeke duti nga azo so abâ terê ti ala kota na ndö ti amba ti ala, azo ti baba nga na azo so wuma ti ala ahon ndö ni. Mingi ni, azo so ayeke na asarango ye so abâ terê ti ala so ala yeke kota ahon amba ti ala ndali ti akode ti ala, pendere ti ala, mosoro ti ala wala kota ndo ti ala. Azo so ayeke na mara ti asarango ye so aye gï ti tene azo avoro ala. Mbeni wandara atene na ndö ti zo so wuma ti lo ahon ndö ni, atene: “Na yâ ti bê ti lo, lo yeke na mbeni kete gbalaka so lo yeke kuku na gbe ni ti voro lo wani.” Ambeni zo atene so baba ayeke sioni mingi, ni la même azo ti baba aye pëpe ti bâ azo so wuma ti ala ahon ndö ni.

5. Tongana nyen la même awakua ti Jéhovah so ayeke be-ta-zo aga azo ti baba?

⁵ Baba ayeke sioni mingi na lê ti Jéhovah. Lo ke “lê so ayeke bâ ndo na baba”. (aProv. 6:16, 17). Baba akanga lege na zo ti ga nduru na Nzapa (Ps. 10:4). Baba ayeke mbeni sarango ye ti Zabolo (1 Tim. 3:6). Me mawa ni ayeke so même ambeni wakua ti Jéhovah aga azo ti baba. Ozias, mbeni gbia ti Juda, ayeke lani be-ta-zo teti angu mingi. Me Bible atene: “Ye oko, gï so lo ga ngangu awe, baba alï lo na ague na lo ti buba lege ti lo. Lo sara mbeni ye so afa so lo yeke be-ta-zo na Jéhovah Nzapa ti lo pëpe, lo lï na yâ ti temple ti Jéhovah ti zö dukane na ndö ti gbalaka ti zongo dukane.” Na ambeni ngoi na pekoni, baba alï nga Gbia Ézéchias, atâa so a yeke gï teti kete ngoi.—2 Chron. 26:16; 32:25, 26.

6. Nyen la alingbi lani ti sara si baba alï David? Me ngbanga ti nyen la baba alï lo ape?

⁶ Ambeni zo asara baba ndali ti pendere ti ala, kode ti ala ti pikango mozoko, ngangu so ala yeke na ni, kota ndo ti ala nga ndali ti so azo ahinga ala mingi. David ayeke na aye so kue lani; me lo ngbâ ti sara terê ti lo kete na yâ ti fini ti lo kue. Na peko ti so David afâ Goliath, nga so a ye ti mû na lo molenge ti Gbia Saül ti ga wali ti lo, lo tene: “Na yâ ti Israël so, mbi na afami ti mbi nga na azo ti da ti babâ ti mbi, e yeke azo wa? si mbi ga kogara ti gbia?” (1 Sam. 18:18). Nyen la amû maboko na David ti ngbâ ti sara terê ti lo kete? Lo hinga so asarango ye ti lo, akode ti lo nga na apasa so lo yeke na ni, lo yeke na ni gï ndali ti so Nzapa ‘akuku’, wala lo sara terê ti lo kete, ti pensé na lo (Ps. 113:5-8). David ahinga so anzoni ye kue so lo yeke na ni alondo na Jéhovah.—Bâ 1 aCorinthien 4:7.

7. Nyen la ayeke mû maboko na e ti sara terê ti e kete?

⁷ Legeoko tongana Gbia David, azo ti Jéhovah agi ti sara terê ti ala kete. A ndu bê ti e mingi ti hinga so Jéhovah wani, so Lo yeke na nduzu na ndö ti aye kue, asara terê ti lo kete  (Ps. 18:35). E ye ti sara ye alingbi na wango so: “Ala yü tâ bango mawa ti zo, sarango nzoni na zo, sarango terê kete, sarango ye na ngangu pëpe; ala yü nga kangango bê ti ku.” (aCol. 3:12). E hinga nga so ndoye ayeke “pika kate na ndö ti ye pëpe, lo zia si baba ahon ndö ti lo pëpe”. (1 aCor. 13:4). Tongana e sara terê ti e kete, a lingbi ti gboto azo na mbage ti Jéhovah. Legeoko tongana ti so mbeni wali alingbi ti ga na koli ti lo ti mä na bê na lege ti tënë pëpe me na lege ti sarango ye ti lo, tongana azo ti Jéhovah asara terê ti ala kete, a lingbi ti gboto azo na mbage ti Nzapa.—1 Pi. 3:1.

8. (a) Laso ambeni zo abâ kengo yanga ti babâ na mama tongana nyen? (b) Bible awa amolenge ti sara nyen?

⁸ Paul afa tongana nyen la azo ayeke sara ye na mba na popo ti ala na lâ ti nda ni. Lo tene so na lâ ti nda ni, amolenge ayeke ke yanga ti ababâ na amama ti ala. Laso, mingi ti ambeti, afilm nga na akuasinga ti télé asara si zo abâ so ti ke yanga ti babâ na mama ayeke sioni ape. Me ti tâ tënë ni, kengo yanga asara si songo ti azo ti sewa akpengba encore ape; sewa la ayeke gunda ti dutingo beoko ti azo ti mbeni kodro. Azo ahinga tâ tënë so aninga awe. Na tapande, na Grèce ti giriri, tongana mbeni koli apika babâ wala mama ti lo, a yeke zi na maboko ti lo adroit kue so lo yeke na ni. Na gbe ti ndia ti azo ti Rome, tongana zo apika babâ ti lo, a yeke tongana fango zo. Mbage ti Mbeti ti Nzapa so a sû ândö na Hébreu nga na ti so aChrétien asû ândö na Grec awa amolenge ti ne babâ na mama ti ala.—Ex. 20:12; aÉph. 6:1-3.

9. Nyen la ayeke mû maboko na amolenge ti mä yanga ti ababâ na amama ti ala?

⁹ Nyen la alingbi ti mû maboko na amolenge ti mä yanga ti ababâ na amama ti ala même tongana amba ti ala asara ni ape? Tongana amolenge agbu li ti ala na ndö ti anzoni ye so ababâ na amama ti ala asara na ala, a lingbi ti pusu ala ti kiri singila na ala nga ala yeke ye ti mä yanga ti ala. A lingbi amaseka ahinga nga so Nzapa, so lo yeke Babâ ti e kue, ahunda ti tene ala mä yanga ti ababâ na amama ti ala. Tongana amaseka ayeke tene nzoni tënë ti ababâ na amama ti ala na akamarade ti ala, ala yeke mû maboko na akamarade ti ala ni ti ne ababâ na amama ti ala wani mingi. Tongana ababâ na amama aye amolenge ti ala ape, a lingbi ti duti ngangu na amolenge ni ti mä yanga ti ala na bê ti ala kue. Me tongana mbeni molenge abâ so babâ na mama ti lo aye lo biani, a yeke pusu lo ti mä yanga ti ala même tongana a yeke ngangu na lo ti sara ni. Ita-koli Austin, so ayeke maseka, atene: “Atâa so fani mingi mbi pensé lani ti sara na hondengo ni aye so babâ na mama ti mbi ake, aye so ala hunda na mbi ti sara ayeke na lege ni, ala fa na mbi nda ti andia so ala lu nga ala sara si a yeke ngangu na mbi ape ti sara lisoro na ala. Aye so amû maboko na mbi ti mä yanga ti ala. Mbi hinga so ala ye mbi, a sara si mbi ye ti zia ngia na bê ti ala.”

10, 11. (a) Asioni sarango ye wa la afa so azo andoye amba ti ala ape? (b) Tongana nyen la atâ Chrétien aye azo mingi?

¹⁰ Paul afa ambeni sioni sarango ye so afa so azo aye amba ti ala ape. Na peko ti so lo sara tënë ti azo so “ake yanga ti ababâ na amama ti ala,” lo sara tënë ti azo so ahinga ti kiri singila pëpe. A yeke na lege ni, ndali ti so azo so akiri singila ape abâ na nene ni ape anzoni ye so azo asara ndali ti ala. Paul atene nga so azo ayeke duti be-ta-zo ape. Azo ayeke mä terê na amba ti ala ape, so ti tene ala yeke nduru pëpe ti leke songo na azo. Azo ayeke duti azo ti zongango Nzapa nga na azo ti kango amba ti ala, so ti tene ala yeke tene asioni tënë na terê ti azo nga même na terê ti Nzapa. Ala yeke duti nga azo ti pango amba ti ala, so ti tene ala yeke tene asioni mvene na iri ti azo ti buba iri ti ala. *

 ¹¹ Awakua ti Jéhovah ayeke nde mingi na mingi ti azo ti dunia, ndali ti so ala yeke na tâ ndoye na mbage ti amba ti ala azo. Ngbene ye giriri ti ga na ni, tënë so ayeke tâ tënë. Jésus atene so kozo commandement ti Ndia ti Moïse so ayeke kota mingi ayeke ti ndoye Nzapa. Use ni ayeke ti ndoye amba ti e azo (Mat. 22:38, 39). Jésus atene nga so a yeke hinga atâ Chrétien na lege ti ndoye so ala yeke na ni na popo ti ala. (Diko Jean 13:34, 35.) Atâ Chrétien andoye même awato ti ala.—Mat. 5:43, 44.

12. Tongana nyen la Jésus afa so lo ye azo?

¹² Jésus afa so lo ye azo mingi. Lo gue na agbata nde nde, lo yeke fa na azo nzoni tënë na ndö ti Royaume ti Nzapa. Lo sava awaziba, azo so gere ti ala abuba, azo ti buruma nga na azo so mê ti ala akanga. Lo kiri na azo so akui na fini (Luc 7:22). Jésus amû même fini ti lo ti sö fini ti azo, atâa so azo mingi ake lo lani. Jésus asara ye na ndoye tongana ti Babâ ti lo. Na yâ ti dunia kue, aTémoin ti Jéhovah amû tapande ti Jésus na ala fa na azo so ala ye ala.

13. Tongana nyen la ndoye so e fa na mbage ti azo alingbi ti mû maboko na ala ti ga nduru na Jéhovah?

¹³ Ndoye so e fa na mbage ti azo ayeke gboto azo na mbage ti Babâ ti e ti yayu. Na tapande, na Thaïlande, ndoye so aita afa na popo ti ala na ngoi ti mbeni kota bungbi ti lango ota andu bê ti mbeni koli mingi. Na peko ti so koli so akiri na yanga-da, lo hunda ti tene mbeni zo aga amanda Bible na lo fani use na yâ ti yenga oko. Lo fa tënë na afami ti lo kue, nga gï nze omene na peko ti kota bungbi ni, lo sara kozo devoir ti lo ti dikongo Bible na Da ti Royaume. Ti hinga wala e yeke fa so e ndoye azo, e lingbi ti hunda terê ti e: ‘Mbi yeke sara kue ti mû maboko na azo ti sewa ti mbi, aita ti congrégation nga na azo so mbi wara ala na fango tënë? Mbi yeke gi ti bâ azo tongana ti so Jéhovah ayeke bâ na ala?’

14, 15. Asioni sarango ye wa la azo mingi ayeke na ni? Achangement wa la ambeni zo asara?

¹⁴ Ambeni sarango ye ti azo na lâ ti nda ni so afa na aChrétien ambeni raison ti duti yamba na ala. Azo so akpe Nzapa ape ayeke ndoye nzoni ye ape, wala, tongana ti  so ambeni bible atene, ala yeke “azo so ake anzoni ye na bê oko” wala ala yeke “awato ti anzoni ye kue.” Ala yeke kanga nzara ti bê ti ala ape nga ala yeke asioni zo. Ti ambeni, li ti ala ayeke kpengba. Ala yeke sara ye sân ti gbu li ti ala nga ala yeke pensé même ape na ye so asarango ye ti ala ayeke sara na azo.

¹⁵ Azo mingi so asara ye lani tongana anyama achangé sarango ye ti ala. Mbeni prophétie ti Bible asara ândö tënë ti kota changement so. (Diko Ésaïe 11:6, 7.) Prophétie so asara tënë ti anyama ti ngonda, na tapande ambo ti ngonda na abamara, so aduti na siriri na anyama ti kodro, na tapande akete taba na akete bagara. Bâ so ala yeke duti na siriri na popo ti ala “ndali ti so hingango ye na ndö ti Jéhovah ayeke mû ndö ti sese kue”. (És. 11:9). Anyama alingbi ti manda ye na ndö ti Jéhovah ape, tongaso prophétie so aye ti sara tënë ti achangement so azo ayeke sara.

16. Tongana nyen la Bible amû maboko na azo ti changé asarango ye ti ala?

¹⁶ Aita ti e mingi ayeke lani sioni tongana ambo ti ngonda me fadeso ala yeke azo so aye siriri. Mo lingbi ti diko aye so asi na yâ ti fini ti ambeni na yâ ti molongo ti a-article so li ni ayeke “Bible achangé fini ti azo,” na ndö ti jw.org. Azo so ahinga Jéhovah na ayeke sara na lo ayeke sara ye pëpe tongana azo so ala yeke sara ye mo bâ mo tene ala voro Nzapa na bê ti ala kue, me ala ke ngangu so vorongo Nzapa na bê kue ayeke sara na ndö ti zo. Atâa so ala fa so ala yeke voro Nzapa, sarango ye ti ala afa so ala yeke voro lo ape. Me azo so ayeke lani asioni zo kozo ‘ayü fini zo so a sara lo alingbi na ye so bê ti Nzapa aye na so ague oko na tâ lege ti mbilimbili nga na tâ lege ti dutingo be-ta-zo.’ (aÉph. 4:23, 24). Na ngoi so azo amanda ye na ndö ti Nzapa, ala bâ so a lingbi ala sara ye ague oko na andia ti lo. Na pekoni, bê ti ala ayeke pusu ala ti changé aye so ala mä na bê na ni kozo, abango ndo ti ala nga na asarango ye ti ala. Ti sara achangement so ayeke kete ye ape me ala lingbi ti sara ni ndali ti so yingo vulu ti Nzapa ayeke mû maboko na azo so aye ti sara ye so bê ti Nzapa aye na bê ti ala kue.

17. Nyen la e lingbi ti sara ti tene azo so ayeke na asioni sarango ye apusu e pëpe ti sara ye tongana ala?

¹⁷ A yeke ngangu oko ape ti bâ kangbi so ayeke na popo ti azo so ayeke sara na Nzapa na azo so ayeke sara na lo ape. A lingbi e sara hange si asioni sarango ye ti azo so ayeke sara na Nzapa ape apusu e pëpe ti sara ye tongana ala. Na ndara, e yeke sara ye ague oko na wango so atene e tourné peko na azo so a sara tënë ti ala na 2 Timothée 3:2-5. Ti tâ tënë ni, e lingbi pëpe ti kpe biani biani ti wara terê na azo so ayeke na asioni sarango ye. Peut-être e na ala e sara kua place oko, e gue na ekole wala e lango da oko. Me e lingbi ti ke ti pensé tongana ala wala ti sara ye tongana ala. E lingbi ti sara ni tongana e kpengba songo ti e na Jéhovah na lege so e manda Bible nga e sara kamarade na azo so aleke na bê ti ala ti ngbâ ti sara na lo.

18. Tongana nyen la atënë ti e nga na sarango ye ti e alingbi ti mû maboko na azo ti duti na nzara ti hinga Jéhovah?

¹⁸ A lingbi e gi nga ti mû maboko na azo ti hinga Jéhovah. Gi ti fa tënë na azo tongana lege azi na mo ti sara ni, na hunda Jéhovah ti mû maboko na mo ti tene tënë so ayeke na lege ni na tâ ngoi ni. A lingbi e fa na azo so e yeke aTémoin ti Jéhovah. Tongana e sara tongaso, anzoni sarango ye ti e ayeke mû gloire na Nzapa me na e ape. Jéhovah afa na e ti “ke asarango ye so ayeke nde na ye so Nzapa aye, ti ke anzara ti dunia so; a fa na e ti tene na lege ti dutingo ti e, e bata bibe ti e nzoni, e sara ye ti mbilimbili nga e voro Nzapa na bê ti e kue na yâ ti aye ti ngoi ti laso”. (Tite 2:11-14). Tongana e sara ye tongana Jéhovah, azo ayeke bâ e, na ambeni alingbi même ti tene: “E ye ti tene e na [ala] e gue, ndali ti so e mä a tene Nzapa ayeke na ala.”—Zach. 8:23.