1, 2. Kota kua wa la Josué ayeke na ni na peko ti kuâ ti Moïse?

JÉHOVAH atene na Josué: “Wakua ti mbi Moïse akui awe, londo fadeso mo fâ Ngu ti Jourdain, mo na azo so kue, na ala gue na kodro so mbi yeke mû na ala.” (Jos. 1:1, 2). So ayeke mbeni kota changement ndali ti Josué, so ayeke lani wakua ti Moïse ngu 40 tongaso.

² Moïse afa lege lani na azo ti Israël aninga mingi, me fadeso Josué ayeke fa lege na ala. Tongaso, peut-être lo hunda terê ti lo wala azo ni ayeke yeda na lo tongana mokonzi ti ala (Deut. 34:8, 10-12). Mbeni mbeti na ndö ti Bible asara tënë na ndö ti Josué 1:1, 2 atene so atâa a yeke ândö wala laso, na yâ ti mbeni kodro, mbeni ngoi so ayeke ngangu mingi nga so ngangu kpale alingbi ti si ayeke ngoi so mbeni mokonzi amû place ti mbeni nde.

3, 4. Tongana nyen la Nzapa airi tënë nzoni na ndö ti Josué ndali ti so lo zia bê ti lo na lo? Hundango ndo wa la e lingbi ti hunda terê ti e na ni?

³ A yeke na lege ni so Josué asara lani mbeto. Me lo zia bê ti lo na Jéhovah na lo sara hio aye so lo hunda na lo (Jos. 1:9-11). Nzapa airi lani tënë nzoni na ndö ti Josué ndali ti so lo zia bê ti lo na lo, na lo sara kua na mbeni ange ti fa lege na Josué nga na azo ti  Israël. A yeke na lege ni ti tene so ange so ayeke Tënë ni, kozo Molenge ti Nzapa.—Ex. 23:20-23; Jean 1:1.

⁴ Jéhovah amû maboko na azo ti Israël ti sara ye nzoni alingbi na achangement so, so Josué aga fini mokonzi ti ala. Na ngoi ti e, a yeke sara nga akota changement mingi. E lingbi ti hunda terê ti e: ‘So bungbi ti Jéhovah angbâ ti gue na li ni so, e yeke na nzoni raison ti zia bê ti e na Jésus, Mokonzi so a zia lo na ndö ti e?’ (Diko Matthieu 23:10.) Ti kiri tënë na hundango ndo so, e yeke bâ tongana nyen la Jéhovah afa lege ândö na azo ti lo na angoi so aye achangé.

5. Zo wa la Josué atingbi na lo na ngoi so lo yeke ga lani nduru na Jéricho? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.)

⁵ Kete na peko ti so azo ti Israël afâ Ngu ti Jourdain, Josué atingbi na mbeni ye so ayeke si ka mingi ape. Na ngoi so lo yeke ga nduru na Jéricho, lo wara terê na mbeni koli so agbu mbeni épée so a zi ni na yâ ti da ni awe. So lo hinga koli ni so ape, lo hunda lo: “Mo yeke na mbage ti e wala na mbage ti awato ti e?” Li ti Josué akpe na ngoi so koli ni atene ni yeke “mokonzi ti aturugu ti Jéhovah” so ayeke nduru ti tiri ndali ti awakua ti Nzapa. (Diko Josué 5:13-15.) Atâa so na yâ ti ambeni versê nde mbaï ni atene so Jéhovah asara tënë droit na Josué, kite ayeke dä ape so Nzapa ayeke sara tënë lani na lo na lege ti mbeni ange, tongana ti so lo yeke sara ândö na ambeni ngoi.—Ex. 3:2-4; Jos. 4:1, 15; 5:2, 9; Kus. 7:38; aGal. 3:19.

6-8. (a) Ngbanga ti nyen la, na bango ndo ti zo, ambeni ye so Jéhovah afa ti tene azo ti Israël asara akpa ye so zo ahinga li ti lo na ni ape? (b) E hinga tongana nyen so aye so lo fa ayeke na lege ti ndara nga alingbi na ngoi ni? (Bâ kete tënë na gbe ni.)

⁶ Ange ni afa na Josué mbilimbili ye so a lingbi lo sara ti mû gbata ti Jéricho. Na bango ni pan, ambeni ye so a fa na lo ti sara akpa nzoni kode ape. Na tapande, Jéhovah amû yanga na Josué ti fâ akoli kue na ganza, ye so ayeke sara si na yâ ti alango mingi ala lingbi ti sara bira ape. A yeke lani nzoni ngoi ti tene a fâ akoli na ganza la?—Gen. 34:24, 25; Jos. 5:2, 8.

⁷ Peut-être aturugu so ahunda lani terê ti ala: ‘E yeke bata asewa ti e tongana nyen tongana awato aga na bira na terê ti camp ti e?’ Mo ye ti bâ, ala mä a tene “a kanga yanga ti gbagba ti Jéricho nganganga ndali ti azo ti Israël.” (Jos. 6:1). Biani, tënë so asara si azo ti Israël akiri azia bê ti ala mingi na fango lege ti Nzapa.

⁸ Na ndö ni, a mû yanga na azo ti Israël ti gue ti tiri na azo ti Jéricho ape me ti tambela ti ngoro gbata ni fani oko na yâ ti lango oko teti lango omene nga ti ngoro gbata ni fani mbasambala na lango mbasambala ni. Peut-être ambeni turugu ni apensé atene: ‘So bubango ngoi nga na ngangu ti zo la!’ Me Mokonzi so ayeke fa lege na azo ti Israël so ala bâ lo ape ahinga lani ye so lo yeke sara so nzoni. So azo ti Israël asara ye alingbi na ye so lo fa na ala akpengba mabe ti ala mingi nga asara si ala bezoin ti sara bira na aturugu ti Jéricho ape.—Jos. 6:2-5; aHéb. 11:30. *

9. Ngbanga ti nyen la a lingbi e sara ye alingbi na afango lege so e wara na lege ti bungbi ti Jéhovah? Fa mbeni tapande ni.

⁹ Nyen la e lingbi ti manda na lege ti mbaï so? Na ambeni ngoi, bungbi ti Jéhovah asigi na mbeni fini kode ti sarango na aye na peut-être lakue e hinga ndani ape. Na tapande, na tongo nda ni lani, peut-être e bâ so ti sara kua na téléphone wala tablette ti manda na ye e wani wala ti fa na tënë wala ti sara kua na ni na ngoi ti abungbi ayeke nzoni kode ape. Me peut-être fadeso e bâ so tongana lege ayeke dä si e sara kua na ni aga  na aye ti nzoni. Tongana e bâ anzoni ye ti peko ti mara ti achangement so, mabe ti e ayeke kpengba ahon ti kozo nga a kiri akpengba beoko so ayeke na popo ti e na aita ti e.

10. Zo wa la asara si bebungbi na Jérusalem asara mbeni kpengba bungbi ti bâ lege ti tënë ti fango ganza?

¹⁰ Ngu 13 tongaso na peko ti so Corneille aga Chrétien, ambeni Juif so ayeke aChrétien angbâ lani ti tene so a yeke kota ye ti tene zo afâ ganza (Kus. 15:1, 2). Na ngoi so papa alondo lani na popo ti aita na Antioche, a leke ti tene Paul ague na tënë ni na bebungbi so ayeke na Jérusalem. Me zo wa la afa na ala ti sara tongaso? Paul atene: “Mbi gue kâ ndali ti so yingo afa na mbi ti gue.” A yeke polele so Christ aleke si bebungbi abâ lege ti tënë ni.—aGal. 2:1-3.

11. (a) Nyen la ambeni Juif so ayeke aChrétien angbâ lani ti mä na bê na ni na ndö ti fango ganza? (b) Tongana nyen la Paul asara terê ti lo kete ti mû maboko na a-ancien so ayeke na Jérusalem? (Bâ nga kete tënë na gbe ni.)

¹¹ Na gbe ti fango lege ti Christ, bebungbi afa polele so aChrétien so ayeke aJuif ape ayeke pëpe na bezoin ti fâ ganza (Kus. 15:19, 20). Me ambeni ngu na peko ti desizion so, aJuif mingi so amä na bê angbâ ti fâ amolenge ti ala na ganza. Na ngoi so a-ancien na Jérusalem amä so azo ayeke tene lani so Paul asara ye lani alingbi na Ndia ti Moïse ape, ala fa na lo ti sara mbeni ye so lo ku terê ti lo na ni ape * (Kus. 21:20-26). Ala tene na lo ti mû akoli osio ti gue na ala na temple ti tene lo na ala kue asara ye so Ndia ahunda ti zi sioni ye na terê ti ala tongaso si azo atene so lo “yeke bata Ndia.” Paul alingbi fade ti tene so ye so ala fa na lo ti sara so ayeke na lege ti ndara ape, lo lingbi lani ti tene so azo so ayeke na kpale ayeke aJuif so ayeke aChrétien so amä yâ ti tënë ti fango ganza nzoni ape. Ye oko, ti tene Paul afa so lo mû maboko na a-ancien so aye ti tene beoko amaï na popo ti aChrétien, lo sara terê ti lo kete lo sara ye alingbi na ye so a fa na lo ti sara. Me peut-être e yeke hunda terê ti e: ‘Ngbanga ti nyen la Jésus azia angu mingi ahon kozo ti tene a leke tënë so atâa  so kuâ ti lo akaï Ndia ti Moïse awe?’—aCol. 2:13, 14.

12. Ngbanga ti nyen la peut-être Christ azia ngoi ahon si lo leke biani biani tënë ti fango ganza?

¹² Ti ambeni zo, a lingbi ngoi ahon si ala sara ye alingbi na mbeni changement. A-Juif so ayeke aChrétien abezoin lani ngoi ti changé bango ndo ti ala (Jean 16:12). A yeke lani ngangu na ambeni ti yeda so fango ganza ayeke encore pëpe mbeni ye so afa so zo ayeke na mbeni songo so ayeke nde na Nzapa (Gen. 17:9-12). Ambeni asara lani mbeto ti tene amba ti ala aJuif asara ye ti ngangu na ala ndali ti so ala sara ti ala ye nde (aGal. 6:12). Me a si na mbeni ngoi, Christ afa na ala ambeni ye na ndö ni na lege ti alettre so yingo ti Nzapa apusu Paul ti sû ni.—aRom. 2:28, 29; aGal. 3:23-25.

13. Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti bâ na nene ni fango lege ti Christ laso?

¹³ Tongana e comprendre kue ape nda ti ambeni changement so bungbi ti Jéhovah asara, a yeke nzoni e gbu li ti e na ndö ti fason so Christ afa lege na azo ti Nzapa ândö. Atâa na ngoi ti Josué wala na ngoi ti akozo Chrétien, Christ afa lakue nzoni lege na azo ti Nzapa ti bata ala, ti sara si mabe ti ala akpengba nga ti mû maboko na ala ti ngbâ ti duti beoko.—aHéb. 13:8.

14-16. Tongana nyen la afango lege so e wara na lege ti “ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara” afa so Christ aye ti mû maboko na e ti ngbâ ti kpengba mabe ti e?

¹⁴ Laso, “ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara” ayeke fa na e aye so e bezoin ni tâ na ngoi so e bezoin ni (Mat. 24:45). Fango lege so afa so Jésus ayeke bâ lege ti e. Marc, so ayeke babâ ti amolenge osio, atene: “Satan ayeke gi ti sara si acongrégation awoko na lege so lo gi ti sara sioni na asewa. So fadeso a leke ti tene yenga oko oko asewa avoro Nzapa na yâ ti sewa, ye so a hunda na amokonzi ti sewa ti sara ayeke polele: bata sewa ti mo.”

¹⁵ Tongana e bâ fason so Christ ayeke fa lege na e, e yeke comprendre so lo ye ti mû maboko na e ti tene e ngbâ ti kpengba mabe ti e. Na tapande, Patrick, so ayeke mbeni ancien, atene: “Na tongo nda ni, ambeni ita abâ so ti bungbi na yâ ti akete groupe ti sara bungbi ti fango tënë na anda-yenga ayeke découragé zo.” Me lo tene so changement so afa tongana nyen la Christ ayeke bâ lege ti zo oko oko kue na yâ ti congrégation. Na tapande, ambeni ita so ayeke kamene mingi wala ambeni ita so ayeke gue ka na fango tënë mingi ape abâ fadeso so a yeke na bezoin ti ala nga so ala lingbi ti mû maboko. Ye so akpengba mabe ti ala.

¹⁶ Na ndö ti so Christ ayeke bâ lege ti abezoin ti e na lege ti yingo, lo mû maboko na e ti zia li ti e gï na ndö ti kota kua so a yeke sara laso na ndö ti sese. (Diko Marc 13:10.) André, so a zia lo ancien fini fini, ayeke gi lakue ti sara ye alingbi na afini fango lege kue ti bungbi ti Jéhovah. Lo tene: “So a kiri na wungo ti aita so ayeke sara kua na Béthel na gbe ni adabe ti e so ngoi angbâ mingi ape nga e bezoin ti mû ngangu ti e kue ti sara na kua ti fango tënë.”

17, 18. Ngbanga ti nyen la a lingbi e zia li ti e gï na ndö ti anzoni ye so e wara ndali ti so e sara ye alingbi na achangement?

¹⁷ Fango lege so Jésus Christ, Gbia ti e so ayeke na ndö ti mbata ti gbia, ayeke fa na e ayeke mû maboko na e laso nga na yâ ti angoi so ayeke ga. Tongaso, zia e wara ngia na lege ti aye ti nzoni so e wara ndali ti so e sara ye alingbi na achangement so a sara ade ti ninga ape. Na ngoi ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa, mo lingbi ti sara lisoro na ndö ti aye ti nzoni so sewa ti mo awara na lege ti achangement so a sara so andu abungbi nga na fango tënë.

¹⁸ Tongana e dabe ti e so ti sara ye alingbi na  afango lege so e wara na lege ti bungbi ti Jéhovah ayeke ga na aye ti nzoni mingi, a yeke duti ngangu na e ape ti sara ye alingbi na ni nga e yeke duti na ngia. Biani a nzere na e mingi so, so a kiri na wungo ti ambeti so a yeke imprimé ni na gbe ni asara si e bata nginza; nga so a sara kua mingi na afini ye tongana téléphone nga na tablette amû lege na e ti sara si kua ti Royaume ague na li ni na yâ ti dunia. Tongana e bata ye so na li ti e, peut-être e lingbi ti sara kua na ambeti nga na avidéo ti e so ayeke na ndö ti Internet mingi ahon ti kozo. So ayeke mbeni lege so e yeke fa so legeoko tongana Christ e ye si a sara kua nzoni na anginza so bungbi ti Jéhovah ayeke na ni.

19. Ngbanga ti nyen la a lingbi e yeda na fango lege ti Christ?

¹⁹ Tongana e yeda na fango lege ti Christ na bê ti e kue, e yeke sara si mabe ti amba ti e akpengba nga e yeke maï beoko na popo ti e. André agbu li ti lo na ndö ti wungo ti sewa ti Béthel na yâ ti dunia kue so a kiri na ni na gbe ni, lo tene: “Nzoni bibe so angbene Béthelite so ayeke na ni, so ala leke dutingo ti ala ti lingbi na achangement so, asara si mbi yeke na confiance na fango lege ti Christ nga mbi ne ala. Ala ngbâ ti gue na li ni legeoko na char ti Jéhovah na lege so ala yeke na ngia na yâ ti akua kue so a mû na ala.”

20, 21. (a) Ngbanga ti nyen la e lingbi ti zia bê ti e na Christ, Mokonzi ti e? (b) Hundango ndo wa la e yeke kiri tënë na ni na yâ ti article ti peko?

²⁰ Fafadeso Mokonzi so a zia lo na ndö ti e, Jésus Christ ayeke “hunzi songo benda ti lo ni” nga lo yeke “sara ande akpengba ye so apika bê ti zo mingi.” (Apoc. 6:2; Ps. 45:4). Me ti ku na ngoi ni so, lo yeke leke awakua ti Nzapa ti ku na ngoi so ayeke ga na peko ti aye ti ngoi so, ngoi so e oko oko kue e yeke sara ande kota kua ti fango ye nga na ti lekengo ada, so ayeke duti ande na ngoi so a yeke zingo ande akuâ.

²¹ Atâa nyen la asi, tongana e ngbâ ti zia bê ti e na Mokonzi ti e nga Gbia ti e, lo yeke fa lege na e ti lï na yâ ti fini dunia. (Diko Psaume 46:1-3.) Laso, a lingbi ti duti ngangu ti sara ye alingbi na achangement, mbilimbili tongana achangement ni asara ye na ndö ti e na ambeni lege so e ku terê ti e na ni ape. Tongana a si tongaso, tongana nyen la e lingbi ti ngbâ ti duti na siriri ti bê nga ti ngbâ ti kpengba mabe ti e na Jéhovah? E yeke kiri tënë na hundango ndo so na yâ ti article ti peko.