1, 2. (a) Tongana gigi ti e achangé gï hio tongaso alingbi ti sara e tongana nyen? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.) (b) Ti gue oko na Psaume 131, bango ndo wa la alingbi ti mû maboko na e ti ngbâ ti duti na siriri ti bê?

NA PEKO ti so Lloyd na Alexandra asara kua na Béthel ahon ngu 25, a tokua ala na territoire. Na tongo nda ni, vundu asara ala. Lloyd atene: “Mbi bâ so ye so a hinga mbi na ni ayeke Béthel nga na kua so mbi sara na Béthel. Na yâ ti li ti mbi, mbi yeda na araison so a sara changement so ndali ni, me na yâ ti ayenga nga na anze so aga na pekoni, fani mingi mbi bâ so a ke mbi.” Lloyd abâ so teti mbeni ngoi, lo yeke na nzoni bango ndo na ndö ti changement ni, me kete na pekoni, vundu asara lo.

² Na ambeni ngoi, ambeni changement so e ku terê ti e na ni ape alingbi ti si na yâ ti fini ti e na alingbi ti sara si e gi bê ti e mingi nga kota vundu alingbi ti sara e (aProv. 12:25). Tongana a yeke ngangu na e ti yeda na achangement wala ti sara ye alingbi na ni, tongana nyen la e lingbi ti sara si ‘bê ti e adë nga âme ti e aduti kpô’? (Diko Psaume  131:1-3.) Zia e bâ tongana nyen la ambeni wakua ti Jéhovah ti ândö nga na ti laso awara lege ti duti na siriri ti bê atâa so gigi ti ala achangé gï hio tongaso.

3. Tongana nyen la gigi ti Joseph achangé lani gï hio tongaso?

³ Joseph ayeke lani na ngu 17 tongaso na ngoi so kota bê apusu aita ti lo ti kä lo na ngbâa. Kozo ti tene a kä Joseph, babâ ti lo aye lo lani mingi ahon aita ti lo (Gen. 37:2-4, 23-28). Lo bâ pasi ngu 13 tongaso na Égypte, kozoni tongana ngbâa na pekoni tongana zo ti kanga. Joseph ayo lani mingi na babâ ti lo Jacob so lo ye lo mingi. Dutingo ti lo so alingbi lani ti sara si lo bâ so lo yeke na beku encore ape nga ngonzo alingbi lani ti sara lo, me lo sara tongaso ape. Nyen la amû lani maboko na lo?

4. (a) Na ngoi so Joseph ayeke na kanga, nyen la lo zia li ti lo gï na ndö ni? (b) Tongana nyen la Jéhovah akiri tënë na asambela ti Joseph?

⁴ Na ngoi so Joseph ayeke bâ lani pasi na kanga, âmanke lo zia lani li ti lo gï na ndö ti aye so afa so Jéhovah asara tufa na ndö ti lo (Gen. 39:21; Ps. 105:17-19). Aprophétie so a fa na Joseph na lege ti abango li na ngoi so lo yeke lani maseka asara nga si lo hinga na bê ti lo kue so Jéhovah abâ lo na nzoni lê (Gen. 37:5-11). Kite ayeke dä ape so lo sambela fani mingi nga lo fa na Jéhovah aye kue so ason bê ti lo (Ps. 145:18). Ti kiri tënë na asambela so Joseph asara na bê ti lo kue, Jéhovah afa na lo so ni ‘yeke na lo’ na yâ ti atara kue so lo wara.—Kus. 7:9, 10. *

5. Tongana nyen la “siriri ti Nzapa” alingbi ti sara si e leke na bê ti e mingi ahon ti kozo ti ngbâ ti sara na Jéhovah?

⁵ Atâa dutingo ti e ayeke ngangu tongana nyen, e lingbi ti duti na “siriri ti Nzapa” so ayeke bata “lege ti hingango ndo” ti e nga ayeke sara si bê ti e adë. (Diko aPhilippien 4:6, 7.) Tongaso, tongana e bâ ndo na mbage ti Jéhovah na ngoi so agingo bê ahon ndö ti e, siriri ti Nzapa alingbi ti kpengba e ti si na aye so e zia na gbele e na lege ti yingo nga ayeke bata e si e ngbâ ti gbu ngangu. Zia e bâ ambeni tapande ti aita ti ngoi ti e so siriri ti Nzapa amû maboko na ala.

6, 7. Tongana nyen la asambela so e sara ndali ti mbeni mbilimbili ye alingbi ti mû maboko na e ti kiri ti duti na siriri ti bê? Mû mbeni tapande ti fa ni.

⁶ Na ngoi so a tene na Ryan na Juliette so kua ti ala ti pionnier spécial temporaire ahunzi awe, ala découragé. Ryan atene: “Hio, e sara tënë ni na Jéhovah na yâ ti sambela. E hinga lani so mbeni mbilimbili lege la azi na e ti fa so e yeke na confiance na Jéhovah. Aita mingi na yâ ti congrégation ti e aga na yâ ti tâ tënë fini fini, tongaso e sambela Jéhovah ti mû maboko na e ti zia na ala nzoni tapande ti mabe.”

⁷ Tongana nyen la Jéhovah akiri tënë na sambela ti ala? Ryan atene: “Hio na peko ti sambela ni, bê ti e so ason nga na agingo bê so e yeke na ni na tongo nda ni so ahon. Siriri ti Nzapa abata lani bê ti e nga na lege ti hingango ndo ti e. E bâ lani so tongana e ngbâ ti duti na nzoni bango ndo, Jéhovah alingbi ti ngbâ ti sara kua na e.”

8-10. (a) Tongana nyen la yingo ti Nzapa alingbi ti mû maboko na e ti hon ndö ti gingo bê? (b) Tongana nyen la Jéhovah alingbi ti mû maboko na e na ngoi so e zia li ti e gï na ndö ti kua ti lo?

⁸ Na ndö ti so yingo ti Nzapa alingbi ti sara si bê ti e adë, a lingbi nga ti gboto lê ti e na ndö ti ambeni kpengba versê so ayeke mû maboko na e ti ngbâ ti bâ aye ti yingo tongana akota ye mingi. (Diko Jean 14:26, 27.) Gbu li na ndö ti tapande ti Philip na Mary, mbeni couple so asara kua lani na Béthel nduru na ngu 25. Na yâ ti nze osio, amama ti ala use kue nga na mbeni fami ti  ala akui, nga a lingbi ala bâ lege ti babâ ti Mary so kobela asara si li ti lo ayeke nzoni encore ape.

⁹ Philip atene: “Mbi pensé lani so mbi gbu lê ni kamême, me mbeni ye amanke lani. Mbi wara aColossien 1:11 na yâ ti mbeni article ti mandango ni ti Tour ti Ba Ndo. Tâ tënë mbi yeke gbu lani ngangu, me mbi gbu ngangu na lege ni kue ape. Mbi bezoin lani ti ‘gbu ngangu biani nga ti duti na ngia ti kanga bê ti ku.’ Versê so adabe ti mbi so a yeke pëpe aye so asi na mbi la ayeke sara si mbi duti na ngia, me a yeke ngangu so yingo ti Nzapa ayeke sara na yâ ti fini ti mbi la ayeke sara si mbi duti na ngia.”

¹⁰ Ndali ti so Philip na Mary angbâ ti zia li ti ala na ndö ti kua ti Jéhovah, lo iri tënë nzoni na ndö ti ala na alege mingi. Kete na peko ti so ala sigi na Béthel, ala use kue awara ambeni étude so ayeke gue na li ni so aye ti manda Bible ahon fani oko na yâ ti yenga oko. Mary atene: “Ala sara si e yeke na ngia nga na lege ti ala Jéhovah ayeke tene lani na e so ye kue ayeke tambela nzoni.”

11, 12. (a) Tongana nyen la Joseph asara mbeni ye so Jéhovah alingbi ti iri tënë nzoni dä? (b) Tongana nyen la a futa Joseph ndali ti gbungo ngangu ti lo?

¹¹ Tongana fini ti e achangé gï hio tongaso, peut-être a yeke duti ngangu ape ti tene gingo bê na ndö ti kekereke ti e asara si e hinga ye ti sara ape. Ye so alingbi lani ti si na Joseph. Me lo soro ti sara kue ti duti na ngia na yâ ti dutingo ti lo ni, tongaso lo sara mbeni ye so Jéhovah alingbi ti iri tënë nzoni dä. Atâa so Joseph ayeke na kanga, lo sara lani ngangu ti sara akua kue so kota zo ti da ti kanga ni afa na lo ti sara, gï tongana ti so lo sara na ngoi so lo yeke sara kua lani na Potiphar.—Gen. 39:21-23.

¹² Mbeni lâ, a mû na Joseph kua ti bango lege ti akoli use so asara lani akota kua na yangbo ti Pharaon. So Joseph asara ye na ala na nzoni bê, ala use kue afa na Joseph akpale ti ala nga na abango li so ala mä yâ ni ape so ala bâ na bï (Gen. 40:5-8). Me Joseph ahinga lani ape so lisoro so ala na lo asara so ayeke sara si na nda ni lo bâ nzoni. Atâa so a lingbi lo bâ pasi encore ngu use na kanga, na nda ni a zi lo, na oko lango ni so, a zia lo kota zo so aga na use ndo na peko ti Pharaon.—Gen. 41:1, 14-16, 39-41.

13. Tongana nyen la e lingbi ti sara mbeni ye so Jéhovah alingbi ti iri tënë nzoni dä atâa dutingo ti e ayeke so wa?

¹³ Legeoko tongana Joseph, mbeni ye so e yeke na ngangu na ndö ni mingi ape wala oko ape alingbi ti si na e. Ye oko, tongana e ngbâ ti kanga bê nga e sara kue ti duti na ngia atâa dutingo ti e ni, e yeke sara mbeni ye ti tene Jéhovah airi tënë nzoni dä (Ps. 37:5). Tâ tënë, na ambeni ngoi e lingbi ti bâ so e “hinga mbeni ye ti sarango ni pëpe,” me tongana ti so Paul atene, “lakue e wara mbeni lege ti sigi dä”. (2 aCor. 4:8). Atënë ti Paul so ayeke ga tâ tënë  na ndö ti e mbilimbili tongana e ngbâ ti zia li ti e na ndö ti kua ti e ti fango tënë.

14-16. Tongana nyen la Philippe, wafango nzoni tënë, angbâ lani ti zia li ti lo na ndö ti kua ti lo ti fango tënë atâa so dutingo ti lo achangé?

¹⁴ Philippe, wafango nzoni tënë, ayeke nzoni tapande ti zo so angbâ ti zia li ti lo na ndö ti kua ti lo ti fango tënë atâa dutingo ti lo achangé. Na Jérusalem, na peko ti so a fâ Étienne, a sara aye ti ngangu mingi na adisciple ti Christ. * Na ngoi ni so, a mû na Philippe mbeni fini kua ti sara na Jérusalem (Kus. 6:1-6). Me na ngoi so yâ ti adisciple ti Christ akangbi, Philippe aduti lani gï tongaso ape sân ti sara mbeni ye. Lo gue ti fa tënë na Samarie, mbeni gbata so ade a fa nzoni tënë na mingi ti ando ni ape na ngoi ni so.—Mat. 10:5; Kus. 8:1, 5.

¹⁵ Philippe ayeke lani nduru ti gue na ndo kue so yingo ti Nzapa afa na lo ti gue dä, tongaso Jéhovah asara kua na lo ti fa tënë na ando so ade azo amä nzoni tënë dä ape. Kite ayeke dä ape so, so lo sara kangbi na popo ti azo ape anzere na azo ti Samarie so aJuif asara ye na ala na lege ni ape. A dö bê ti e ape so gbâ ti azo amä lo “na beoko”.—Kus. 8:6-8.

¹⁶ Na pekoni, yingo ti Nzapa ague na Philippe na Ashdod nga na Césarée, agbata use so azo so ayeke aJuif ape ayeke dä mingi (Kus. 8:39, 40). Ngu 20 tongaso na peko ti so Philippe afa tënë ti kozoni na Samarie, na bango ni dutingo ti lo akiri achangé. So fadeso lo yeke na sewa, lo sara kodro na ndo so lo yeke fa tënë dä. Atâa so dutingo ti Philippe achangé, lo ngbâ ti zia li ti lo na ndö ti kua ti lo ti fango tënë, ye so asara si Jéhovah airi tënë nzoni mingi na ndö ti lo na sewa ti lo.—Kus. 21:8, 9.

17, 18. Tongana nyen la ti zia li ti e na ndö ti kua ti fango tënë alingbi ti mû maboko na e na ngoi so gigi ti e achangé?

¹⁷ Awakua ti ngoi kue mingi alingbi ti fa so a yeke tâ tënë so ti zia li ti ala na ndö ti kua ti fango tënë amû maboko na ala ti ngbâ ti duti na nzoni bango ndo atâa dutingo ti ala achangé. Na ngoi so Osborne na Polite, mbeni couple na Afrique du Sud, aquitté Béthel, ala pensé so ala yeke wara kua nga mbeni ndo ti lango hio. Osborne atene: “Mawa ni ayeke so e wara kua hio tongana ti so e pensé fade so ape.” Wali ti lo Polite atene: “Na yâ ti nze ota e wara kua ape nga e bata lani mbeni nginza ape. So ayeke lani biani mbeni kpale.”

¹⁸ Nyen la amû lani maboko na ala ti hon ndö ti kpale so asara si ala gi bê ti ala so? Na nduru tënë Osborne atene: “Fango tënë legeoko na  congrégation amû maboko na e mingi ti tene li ti e aga kirikiri ape nga ti tene e ngbâ ti duti na nzoni bango ndo. E mû desizion ti bi terê ti e kue na yâ ti kua ti fango tënë ahon ti duti ti gi bê ti e, na ye so aga na e kota ngia. E gi akua na ndo kue, na nda ni e wara kua.”

19-21. (a) Nyen la ayeke mû maboko na e ti ngbâ ti duti na siriri ti bê? (b) Anzoni ye wa la e lingbi ti wara tongana e changé aye na yâ ti fini ti e ti lingbi na fini dutingo ti e?

¹⁹ Tongana ti so atapande so afa, tongana e sara kue ti duti na ngia na yâ ti dutingo ti e nga e ku Jéhovah na bê ti e kue, e yeke ngbâ ti duti na siriri ti bê. (Diko Michée 7:7.) E lingbi ti bâ même so, so e changé aye na yâ ti fini ti e alingbi na fini dutingo ti e, e wara aye ti nzoni mingi na lege ti yingo. Polite, so e sara tënë ti lo fade, apensé na ye so asi na lo lani, lo tene: “So a kiri na e na territoire afa na mbi ye so aye biani ti tene ti zia bê na Jéhovah même na ngoi so na bango ni gigi akpengba mingi. Songo ti mbi na Jéhovah akiri akpengba ahon ti kozo.”

²⁰ Mary, so e sara tënë ti lo fade, angbâ ti bâ lege ti babâ ti lo so ayeke mbakoro nga ti sara kua ti pionnier. Lo tene: “Mbi manda so na ngoi so mbi gi bê ti mbi, a lingbi mbi luti, mbi sambela nga na pekoni a lingbi mbi zia ti gi bê ti mbi. Ti zia aye na maboko ti Jéhovah ayeke peut-être kota ye so mbi manda nga mbi yeke duti lakue na bezoin ni na yâ ti angoi so ayeke ga.”

²¹ Lloyd na Alexandra, so e sara tënë ti ala na tongo nda ti article so, atene so dutingo ti ala so achangé azia mabe ti ala na yâ ti tara na alege so ala ku terê ti ala na ni ape. Me ala tene: “Aye so atara mabe ti e afa wala e yeke na tâ mabe nga wala mabe ni akpengba ti mû maboko na e nga ti dë bê ti e na angoi ti kpale. E ga anzoni zo ahon ti kozo.”

22. Tongana e sara kue ti duti na ngia na yâ ti dutingo ti e, nyen la e lingbi ti duti na kite na ndö ni ape?

²² Tongana fini ti mo achangé gï hio tongaso ndali ti mbeni fini kua so bungbi ti Jéhovah amû na mo, ndali ti akpale ti seni wala ndali ti afini kua na yâ ti sewa, hinga na bê ti mo kue so Jéhovah ayeke bi bê ti lo na mo nga lo yeke mû maboko na mo na ngoi so alingbi (aHéb. 4:16; 1 Pi. 5:6, 7). Na ngoi so mo yeke ku mungo maboko ti lo ni, gi ti sara kue ti duti na ngia na yâ ti dutingo ti mo ni. Ga nduru na Babâ ti mo ti yayu na lege ti sambela nga manda ti zia bê ti mo kue na lo. Tongana mo sara tongaso, mo kue mo yeke ngbâ ti duti na siriri ti bê atâa dutingo ti mo achangé.