1, 2. Mbeni ye wa la asara sioni mingi na azo ahon atanga ni? Zo wa la ayeke na gunda ni?

AMBENI ye so azo asigi na ni, na tapande téléphone, ampoule, oto nga na frigo asara si gigi ti azo ayeke nzoni. Me ambeni ye so ala sigi na ni na tapande ngombe, alê ti ngombe so a lu na gbe ti sese, manga nga na bombe atomique asara si gigi ti azo aga sioni mingi. Me mbeni ye ayeke dä so asigi kozo na aye so kue na so asara sioni mingi na azo. Ye ni so ayeke nyen? A yeke mvene. Tenengo mvene ayeke tenengo mbeni tënë so e hinga e tene ayeke tâ tënë ape ti handa na mbeni zo. Zo wa la atene kozo mvene? A yeke “Zabolo”. Jésus Christ airi lo “babâ ti mvene.” (Diko Jean 8:44.) Lawa la lo tene kozo mvene ni?

² Lo tene kozo mvene ni na yaka ti Éden, a sara ngu saki mingi awe. Kozo koli Adam na kozo wali Ève ayeke lani nzoni na yâ ti Paradis so Lo so acréé ala aleke ni ndali ti ala. Na pekoni, Zabolo abâ gigi. Lo hinga lani so Nzapa atene na kozo koli na kozo wali ti te pëpe lê ti “keke ti hingango nzoni na sioni,” tongana ala te ni ala yeke kui. Atâa so lo hinga ni, na lege ti mbeni ngbo, Satan atene na Ève, atene: “Ti tâ tënë ni, ala yeke kui pëpe [kozo mvene]. Nzapa ahinga so gï na lango so ala yeke te ni, lê ti ala ayeke zi, na ala yeke ga tongana Nzapa, ala yeke hinga ye ti nzoni na ye ti sioni.”—Gen. 2:15-17; 3:1-5.

3. Ngbanga ti nyen la mvene so Satan atene ayeke lani sioni mingi? Ye ti peko ni ayeke nyen?

 ³ Mvene ti Satan so ayeke tâ sioni mingi ndali ti so lo hinga lani nzoni mingi so tongana Ève ayeda na tënë ti lo, na lo te lê ti keke ni, lo yeke kui. A yeke ye so asi biani. Ève nga na pekoni Adam ake commandement so Jéhovah amû na ala na ala kui na nda ni (Gen. 3:6; 5:5). Ye so ayeke sioni mingi ayeke so, ndali ti siokpari ti Adam, “kuâ amû azo kue”. Baini, “kuâ akomande tongana gbia . . . , même na ndö ti ala so asara lani pëpe siokpari tongana ti so Adam ake lani ndia”. (aRom. 5:12, 14). Laso ahon ti tene azo aduti mbilimbili-kue nga ala ngbâ na fini lakue lakue tongana ti so Nzapa aleke lani na tongo nda ni, ala yeke ngbâ na fini gï “ngu 70, wala ngu 80 tongana zo ni ayeke ngangu.” Atâa so kue, fani mingi fini ti azo “asi singo na akpale nga na vundu”. (Ps. 90:10). Aye so kue asi ndali ti mvene ti Satan.

4. (a) Ahundango ndo wa la a lingbi e hinga ti kiri tënë na ni? (b) Ti gue oko na Psaume 15:1, 2, gï zo wa la alingbi ti duti kamarade ti Jéhovah?

⁴ Jésus atene na ndö ti Satan, atene: “Lo ngbâ na yâ ti tâ tënë pëpe, ngbanga ti so tâ tënë ayeke na yâ ti lo pëpe.” Satan achangé ape. Lo ngbâ ti “handa azo na ndö ti sese kue” na amvene ti lo (Apoc. 12:9). E ye ti tene Zabolo ahanda e ape. Tongaso, zia e gbu li na ndö ti ahundango ndo ota: Satan ayeke handa azo tongana nyen? Ngbanga ti nyen la azo ayeke tene mvene? Nga, ti tene e buba lâ oko ape songo ti e na Jéhovah tongana ti Adam na Ève, tongana nyen la e lingbi ti fa so e yeke “tene tâ tënë” na ngoi kue?—Diko Psaume 15:1, 2.

5. Satan ayeke handa azo laso tongana nyen?

⁵ Bazengele Paul ahinga so e lingbi ti kpe ti tene “Satan awara go na ndö ti e pëpe, ngbanga ti so e hinga nzoni mingi aye so lo ye ti sara.” (2 aCor. 2:11). E hinga so dunia so kue, so na yâ ni a yeke wara abungbi ti vorongo nzapa ti wataka, azo ti poroso so aye tënë ti goro nga na abungbi ti dengo buze so ayeke sara bê ti ye, ayeke na gbe ti komandema ti Zabolo (1 Jean 5:19). Tongaso, li ti e akpe ape so Satan na asioni yingo ti lo ayeke pusu azo so ayeke na komandema ti “tene mvene”. (1 Tim. 4:1, 2). Na tapande, ambeni zo ti dengo buze ayeke tene mvene na yâ ti asabango so ala yeke sara ti kä aye so ayeke sara sioni na azo wala ti handa azo ti mû nginza ti ala.

6, 7. (a) Tënë ayeke mbilimbili na li ti akota zo ti nzapa so ayeke tene mvene ngbanga ti nyen? (b) Amvene wa la mo mä akota zo ti nzapa atene?

⁶ Tënë ayeke mbilimbili na li ti akota zo ti nzapa so ayeke tene mvene ndali ti so ala buba yâ ti beku ti fini ti lakue lakue ti azo so ayeda na amvene so ala tene. Tongana mbeni zo ayeda na mbeni fango ye ti wataka nga lo sara mbeni ye so Nzapa atene ayeke sioni, lo lingbi ti wara fini ti lakue lakue ape (Os. 4:9). Jésus ahinga lani so tënë ayeke na li akota zo ti nzapa ti ngoi ti lo ndali ti so ala handa azo. Lo tene na ala na lê ti ala, lo tene: “Mawa na ala, ascribe na aFarizien, ala azo ti handango lê ti zo! Ala yeke voyagé na lê ti ngu-ingo nga na ndö ti kuru sese ti sara si mbeni zo aga avoro nzapa ti ala. Tongana lo ga ni awe, ala sara si lo ga zo so alingbi na Géhenne [futingo ti biani biani] fani use ahon ala wani.” (Mat. 23:15; kete tënë na gbe ni). Jésus atene lani so akota zo ti nzapa so ayeke tongana babâ ti ala Zabolo, so ayeke “zo ti fango zo”.—Jean 8:44.

⁷ Atâa a iri ala apasteur, aprêtre, wala na ambeni iri nde, akota zo ti nzapa asi singo laso na yâ ti dunia. Tongana ti amba ti ala ti ngoi ti akozo Chrétien, ala yeke “pete ndö ti tâ tënë” so ayeke na yâ ti Bible nga ala “mû tâ tënë ti Nzapa achangé ni na mvene”. (aRom. 1:18, 25). Ala yeke maï afango ye ti mvene tongana tënë ti enfer ti wâ, tënë ti âme so akui ape nga tënë ti kiringo ti âme na yâ ti mbeni terê nde  nga na buba tënë so atene Nzapa ayeda na mariage ti koli na koli wala ti wali na wali.

8. Mvene wa la akota zo ti poroso aga nduru ti tene ni awe? A lingbi e sara ye tongana nyen?

⁸ Azo ti poroso so ayeke tene mvene ayeke handa nga azo. Mbeni kota mvene so ahon atanga ni kue so ala ga nduru ti tene ni ayeke so ala yeke tene ande so ala ga na “siriri na nzoni duti” na yâ ti dunia awe. Me “futingo ayeke ga gï hio tongaso na ndö ti ala”. A lingbi e zia pëpe si ala handa e na lege so ala yeke gi ti fa so akpale so ayeke na yâ ti dunia ayeke akete kpale. Ti tâ tënë ni, e ‘hinga nzoni mingi so lâ ti Jéhovah ayeke ga tâ gï tongana mbeni zo ti nzi na bï.’—1 aThes. 5:1-4.

9, 10. (a) Ngbanga ti nyen la azo ayeke tene mvene? Ye ti peko ni ayeke nyen? (b) Nyen la a lingbi e girisa ape na ndö ti Jéhovah?

⁹ Tongana azo mingi akomanse ti sara kua na mbeni fini ye so a sigi na ni, a yeke sigi na ye ni so encore gbani. Mvene ayeke nga tongaso. Mvene amû ndo mingi laso na popo ti azo, na a yeke pëpe gï azo so ayeke na komandema la ayeke handa amba ti ala. Na yâ ti mbeni article na Anglais so li ni ayeke “Ndani so e yeke tene mvene”, so Pakara Bhattacharjee asû, a tene: “Mvene aga mbeni ye so alï ngangu na yâ ti sarango ye ti azo.” Fani mingi azo atene mvene ti bata terê ti ala wala ti sara si iri ti ala amû ndo. Ala tene mvene ti honde na afaute nga na asioni ye so ala sara wala ti wara na nginza nga ti bâ nzoni na pekoni. Tongana ti so article ni atene, ambeni zo ayeke dä so “a yeke ngangu na ala ape, na yâ ti akota ye nga na yâ ti akete kete ye, ti tene mvene na awande, na amba ti ala ti place ti kua, na akamarade ti ala nga na azo so ala ye ala.”

¹⁰ Nyen la ayeke ga na peko ti amvene so kue? Azo ayeke zia bê ti ala na amba ti ala encore ape nga yâ ti songo ti ala abuba. Na tapande, tara ti imaginé vundu so ayeke sara mbeni koli so ayeke be-ta-zo na wali ti lo tongana wali ni atene mvene na lo ti honde lango-sioni so lo sara. Wala imaginé tongana nyen la a yeke sioni mingi tongana mbeni koli asara ye na wali ti lo nga na amolenge ti lo na yanga-da na ngangu, me na lê ti azo lo sara ye tongana mbeni zo so aye ala nga ayeke bâ lege ti ala. Mara ti azo tongaso alingbi ti handa azo, me a lingbi e girisa ape so ala lingbi ti handa Jéhovah ape. Bible atene so “aye kue ayeke na gigi senge nga aluti dandara na lê ti lo”.—aHéb. 4:13.

11. Nyen la sioni tapande ti Ananias na Sapphira afa na e nyen? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.)

¹¹ Na tapande, Bible afa tongana nyen la “Satan akpengba bê ti” mbeni couple Chrétien ti tene mvene na Nzapa. Ananias na Sapphira aleke na bê ti ala ti handa abazengele. Ala kä mbeni sese ti ala na ala mû gï mbage ti nginza ni na abazengele. Couple so aye ti fa na azo ti congrégation so ala la ayeke anzoni zo, tongaso ala tene na abazengele so nginza ni kue la ala mû na ala so. Me Jéhovah ahinga so ala tene mvene na lo punir ala.—Kus. 5:1-10.

12. Azo so atene mvene ti sara sioni na azo na so achangé bê ti ala ape ayeke gue na ndo wa? Ngbanga ti nyen?

¹² Jéhovah apensé nyen na ndö ti mvene? Satan nga na azo so atene mvene ti sara sioni na azo na so achangé bê ti ala ape ayeke gue na yâ ti “lac ti wâ”. (Apoc. 20:10; 21:8; Ps. 5:6). Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so Jéhovah abâ ala tongana ti so lo bâ na azo kue so “angbâ ti sara aye so ayeke sioni na lê ti Nzapa.”—Apoc. 22:15, kete tënë na gbe ni.

13. Nyen la e hinga na ndö ti Jéhovah? Ye so apusu e ti sara nyen?

¹³ E hinga so Jéhovah “ayeke senge senge zo pëpe si lo tene mvene”. Ti tâ tënë ni, ‘Nzapa alingbi ti tene mvene lâ oko pëpe’. (Nom. 23:19; aHéb. 6:18). “Jéhovah ake . . . yanga so ayeke tene mvene”. (aProv. 6:16, 17). Tongana  e ye ti nzere na lê ti lo, a lingbi e tene tâ tënë. Ndani la e yeke “tene mvene na popo ti [e] pëpe.”—aCol. 3:9.

14. (a) Nyen la asara si atâ Chrétien ayeke nde na amembre ti abungbi ti vorongo nzapa ti wataka? (b) Fa nda ti mama-ndia so ayeke na Luc 6:45.

¹⁴ Mbeni ye wa la asara si atâ Chrétien ayeke nde na amembre ti abungbi ti vorongo nzapa ti wataka? E yeke “tene tâ tënë”. (Diko Zacharie 8:16, 17.) Paul atene: “E wani e sara nzoni tënë ti e tongana awakua ti Nzapa . . . na lege ti atënë so ayeke tâ tënë.” (2 aCor. 6:4, 7). Jésus atene na ndö ti zo, lo tene: “A yeke tënë so asi yâ ti bê ti zo si ayeke sigi na yanga ti lo.” (Luc 6:45). Tongaso, tongana nzoni zo atene tâ tënë na yâ ti bê ti lo, tâ tënë ayeke sigi na yanga ti lo. Na yâ ti akota ye nga na yâ ti akete kete ye, lo yeke tene tâ tënë na awande, na amba ti lo ti place ti kua, na akamarade ti lo nga na azo so lo ye ala. Zia e gbu li na ndö ti ambeni tapande so na yâ ni e lingbi ti fa so e gi ti sara ye na lege ni na yâ ti aye kue.

15. (a) Ngbanga ti nyen la a yeke na lege ti ndara oko ape ti sara sioni ye na hondengo ni? (b) Nyen la alingbi ti mû maboko na amaseka ti luti na amba ti ala so apusu ala ti sara sioni ye? (Bâ kete tënë na gbe ni.)

¹⁵ Tongana mo yeke maseka, peut-être mo ye ti nzere na lê ti amba ti mo. Ye oko, ndali ti so ambeni maseka ayeke na nzara so, ala yeke sara sioni ye na hondengo ni. Tongana ala yeke na terê ti afami ti ala nga na aita ti congrégation ala yeke sara ye tongana azo so asara sioni oko ape, me na ngoi so ala yeke na ndö ti Internet wala ala yeke na terê ti azo so asara na Jéhovah ape sarango ye ti ala ayeke tâ nde mingi. Peut-être ala yeke tënë sioni yanga, ala yeke yü bongo na lege ni ape, ala yeke mä asioni bia, ala yeke nyon sämba ahon ndö ni wala ala yeke nyon mbangi, ala yeke bâ terê na mbeni zo na hondengo ni nga ala yeke sara ambeni ye so ayeke sioni mingi. Na sarango tongaso, ala yeke tene mvene na babâ na mama ti ala, na aita nga na Jéhovah (Ps. 26:4, 5). Tongana e ‘gonda Jéhovah gï na yanga ti e senge, me bê ti e ague yongoro mingi na lo’, lo yeke hinga ni (Marc 7:6). A yeke tâ nzoni mingi ti sara ye tongana ti so proverbe so atene: “Sara bê na terê ti awasiokpari pëpe, me kpe mbeto ti Jéhovah na yâ ti lango ni kue”.—aProv. 23:17. *

16. A lingbi e kiri tënë tongana nyen na ahundango ndo so ayeke na lê ti demande ti kua ti ngoi kue?

¹⁶ Peut-être mo ye ti sara kua ti pionnier  permanent wala mo ye ti sara gï kua ti ngoi kue, na tapande na Béthel. Na ngoi so mo yeke sû demande ni, a yeke kota ye ti tene mo kiri tënë na lege ni na ahundango ndo kue so andu seni ti mo, angia so mo soro ti sara nga na asarango ye ti mo; nga mo tene tâ tënë kue (aHéb. 13:18). Me ka tongana mo sara mbeni ye so Jéhovah ake wala mbeni ye so adérangé conscience ti mo na ade mo sara tënë ni na a-ancien ape? Hunda ala ti mû maboko na mo tongaso si mo lingbi ti sara na Jéhovah na nzoni conscience.—aRom. 9:1; aGal. 6:1.

17. Nyen la a lingbi e sara tongana azo so ayeke sara ye ti ngangu na e ahunda tënë na e na ndö ti aita ti e?

¹⁷ Na tapande, nyen la a lingbi mo sara tongana akota zo ti kodro ti mo akanga lege na ambeni kua ti Royaume nga ala hunda tënë na mo na ndö ti aita ti e? A lingbi mo tene na ala aye kue so mo hinga? Jésus asara ye lani tongana nyen na ngoi so gouverneur ti Rome ahunda tënë lani na lo? Ti gue oko na mama-ndia so atene “ngoi ti dutingo kpô, na ngoi ti sarango tënë” ayeke dä, na ambeni ngoi Jésus azi yanga oko ape (Zo-ti. 3:1, 7; Mat. 27:11-14). Tongana e yeke na gbele mara ti ye tongaso, a lingbi e sara ye na ndara nga na hange tongaso si e zia aita ti e na yâ ti kpale ape.—aProv. 10:19; 11:12.

18. A yeke ti e ti sara nyen tongana a-ancien ahunda tënë na e na ndö ti aita ti e?

¹⁸ Ka tongana mbeni ita asara mbeni kota siokpari na mo hinga tënë ni? A-ancien, so kua ti ala ayeke ti bata congrégation si aduti na sioni oko ape, alingbi ti hunda mo ti hinga ambeni ye so mo hinga na ndö ni. Mo yeke sara tongana nyen, mbilimbili tongana ita ni ayeke mbeni kota kamarade ti mo wala mbeni fami ti mo? Bible atene: “Témoin so ayeke be-ta-zo ayeke tene tâ tënë.” (aProv. 12:17; 21:28). Tongaso, a yeke ti mo ti tene tâ tënë kue na a-ancien, tene gï mbage ti tënë ni ape, nga a lingbi mo ba yâ ti tënë ni ape. Ala yeke na droit ti hinga ye nzoni na ndö ti tënë ni si ala lingbi ti hinga nzoni lege ti mû maboko na ita ni ti leke songo ti lo na Jéhovah.—Jacq. 5:14, 15.

19. Nyen la e yeke bâ na yâ ti article ti peko?

¹⁹ David, mbeni zo ti sungo psaume, asambela Jéhovah atene: “Mo yeke na ngia ti bâ tâ tënë so ayeke na bê ti zo.” (Ps. 51:6). David ahinga lani so ye so ayeke kota ye ayeke ye so ayeke na bê ti e. Na ngoi kue, atâ Chrétien ayeke “tene tâ tënë na mba”. Mbeni lege so e lingbi ti fa so e awakua ti Nzapa e yeke nde ayeke ti fa tâ tënë ti lo na azo. Na yâ ti article ti peko, e yeke bâ tongana nyen la e lingbi ti sara ni na fango tënë.