1, 2. (a) Nyen la alingbi peut-être ti sara si e hunda terê ti e, e tene: “Juska lawa?” (b) Ngbanga ti nyen la tapande ti awakua ti Jéhovah ti giriri alingbi ti dë bê ti e?

“JUSKA lawa?” A yeke hundango ndo so prophète Ésaïe na prophète Habakuk ahunda lani (És. 6:11; Hab. 1:2). Na ngoi so Gbia David asû Psaume 13, lo hunda nga tënë so fani oku, lo tene: “Juska lawa?” (Ps. 13:1, 2). Même Seigneur ti e Jésus Christ ahunda lani tënë so na ngoi so lo tingbi na azo so amä na bê pëpe (Mat. 17:17). Tongaso, li ti e ayeke kpe ape tongana a si na mbeni ngoi e kue e hunda terê ti na oko hunda so.

² Nyen la alingbi ti sara si e hunda terê ti e, e tene: “Juska lawa?” Peut-être a sara mbeni ye na e na lege ni ape. Wala peut-être e yeke gbu ngangu na yâ ti akpale ti mbakoro nga na kobela wala “angoi ti akpale so ayeke ngangu na zo ti kanga bê na yâ ni” aga na e akpale (2 Tim. 3:1). Wala peut-être sioni bango ndo ti azo so angoro e awoko e. Atâa nyen la asara si bê ti e anze, a dë bê ti e ti hinga so awakua ti Jéhovah ti giriri so ayeke be-ta-zo asara lani mbeto ape ti hunda oko tënë so peut-être e yeke pensé na ni mingi, na a fâ ngbanga na li ti ala ndali ni ape.

3. Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti hon ndö ti angangu kpale?

 ³ Me nyen la alingbi ti mû maboko na e tongana e tingbi na mara ti angangu kpale so? Yingo vulu ti Nzapa apusu disciple Jacques, ita ti Jésus so mama ti ala ayeke oko, ti tene tënë so: “Tongaso aita, ala kanga bê ti ala ti ku juska na ngoi so Seigneur ayeke duti dä.” (Jacq. 5:7). Biani, e kue e yeke na bezoin ti kanga bê ti ku. Me kangango bê ti ku, so ayeke mbeni sarango ye ti Nzapa, aye ti tene nyen?

4, 5. (a) Ti kanga bê ti ku aye ti tene nyen? (b) Tongana nyen la disciple Jacques afa tapande ti kangango bê ti ku? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.)

⁴ Ti Bible, kangango bê ti ku ayeke mbeni mbage ti lengo ti yingo vulu; sân mungo maboko ti Nzapa, azo so ayeke mbilimbili-kue ape alingbi pëpe ti kanga bê ti ku tongana ti so a hunda. Kangango bê ti ku ayeke mbeni matabisi so alondo na Nzapa, na ti kanga bê ti ku ayeke mbeni kpengba lege ti fa so e ye Nzapa. Kangango bê ti ku ayeke nga mbeni lege ti fa na amba ti e so e ye ala. Zo so ahinga ti ku ape ayeke fâ yâ ti akamba ti ndoye; me zo so ahinga ti ku ayeke kpengba akamba ti ndoye (1 aCor. 13:4; aGal. 5:22). Kangango bê ti ku ague oko na ambeni kpengba sarango ye ti aChrétien. Na tapande, a gue oko na gbungo ngangu so ayeke mû maboko na e ti duti na nzoni bango ndo na ngoi ti akpale (aCol. 1:11; Jacq. 1:3, 4). Kangango bê ti ku aye nga ti tene ti bâ pasi sân ti kiri peko ti sioni so a sara na e nga ti ngbâ ti luti ngangu atâa nyen la asi na e. Na ndö ni, Bible awa e ti yeda na bê ti e kue so e bezoin ti ku. A sara tënë na ndö ti mara ti kangango bê so na Jacques 5:7, 8. (Diko ni.)

⁵ Ngbanga ti nyen la a lingbi e yeda na bê ti e kue so e bezoin ti ku Jéhovah ti sara ye? Jacques ahaka dutingo ti e na ti mbeni zo ti fango yaka. Atâa so zo ti fango yaka asara kua ngangu ti lu alê ti kobe, lo lingbi pëpe ti sara si ngu-nzapa apika dä wala lo la lo yeke sara pëpe si a sigi na a kono. Lo lingbi pëpe ti sara si ngoi ahon hio. Lo hinga so lo doit ti kanga bê ti ku ti wara “nzoni lengo ti akobe ti sese ni”. Legeoko nga, na ngoi so e yeke ku ti tene azendo ti Jéhovah aga tâ tënë, aye mingi ayeke dä so e yeke na ngangu na ndö ni ape (Marc 13:32, 33; Kus. 1:7). Legeoko tongana ti zo ti fango yaka so, a lingbi e kanga bê e ku.

6. Tapande ti prophète Michée afa na e nyen?

⁶ Aye so ayeke si laso akpa terê na ti ngoi ti prophète Michée. Lo yeke lani na fini na ngoi ti komandema ti sioni Gbia Achaz, na ngoi ni so mara ti petengo goro nde nde kue amû ndo lani. Biani, na ngoi ni so, azo “ayapu na sarango ye ti sioni”. (Diko Michée 7:1-3.) Michée ahinga lani so lo wani lo lingbi ti changé aye ni ape. Tongaso, nyen lo lingbi lani ti sara? Lo tene: “Me ti mbi, mbi yeke ngbâ ti bâ ndo ti bâ gango ti Jéhovah. Mbi yeke ngbâ ti ku [wala ti “kanga bê ti ku”, kete tënë na gbe ni] Nzapa ti salut ti mbi. Nzapa ti mbi ayeke mä mbi.” (Mi. 7:7). Tongana Michée, a lingbi e nga e “ngbâ ti ku”.

7. Ngbanga ti nyen la gï ti ku ti tene Jéhovah asara ye alingbi na azendo ti lo alingbi ape?

⁷ Tongana e yeke na mabe tongana ti Michée, e yeke yeda na bê ti e wani ti ku Jéhovah. Dutingo ti e ayeke pëpe tongana ti zo ti kanga so ayeke ku na yâ ti da ti kanga ngoi ti tene a ga a mû lo a fâ lo. Lo doit gï ti ku, me lo yeke na ngia ape ndali ti ye so angbâ ti ku lo. Dutingo ti e ayeke nde mingi na ti lo. Na bê ti e wani e yeke ku Jéhovah, ndali ti so e hinga so lo yeke sara ande ye alingbi na zendo so lo mû ti mû na e fini ti lakue lakue tâ na nzoni ngoi ni. Tongaso, e “gbu ngangu biani nga [e] duti na ngia ti kanga bê ti ku.” (aCol. 1:11, 12). Tongana na ngoi so e ku e dema terê na e diko tënë na  gbe ti go ti e e tene so Jéhovah asara ye hio ape, a yeke nzere na Nzapa ti e ape.​—aCol. 3:12.

8. Nyen la a lingbi e girisa ape na ngoi so e yeke gbu li ti e na ndö ti tapande ti abe-ta-zo ti giriri?

⁸ Tongana e dabe ti e na tapande ti akoli na awali be-ta-zo ti ândö so akanga bê aku ti tene Jéhovah asara ye alingbi na azendo so lo mû, a yeke sara si e duti nduru ti ku (aRom. 15:4). Na ngoi so e yeke gbu li ti e na ndö ti tapande ti ala, a yeke nzoni e girisa ape ngoi oke la ala kanga bê na yâ ni, ndani so ala yeda ti ku nga anzoni ye so ala wara na pekoni.

9, 10. A lingbi Abraham na Sara aku lani Jéhovah ngoi oke?

⁹ Gbu li ti mo na ndö ti tapande ti Abraham na Sara. Ala yeke na popo ti “ala so, na lege ti mabe nga na kangango bê ti ku ye, awara azendo so a mû ni.” Bible atene so “ndali ti so Abraham afa so lo hinga ti kanga bê ti ku ye,” lo wara zendo so Jéhovah amû ti iri tënë nzoni na ndö ti lo nga ti sara si ahale ti lo aga gbani gbani (aHéb. 6:12, 15). Ngbanga ti nyen la Abraham adoit lani ti fa so lo hinga ti kanga bê ti ku? Na nduru tënë, ti tene zendo ni aga tâ tënë ayeke mû ande ngoi mingi. A komanse ti sara kua na mbele so Jéhovah ate na Abraham na lango 14 ti Nisan, ngu 1943 kozo na ngoi ti e. A yeke na ngoi so lo na Sara nga na azo ti da ti lo afâ Ngu ti Euphrate ti lï na Sese ti zendo. Na pekoni, a lingbi lo ku ngu 25 kozo ti tene a dü na lo Isaac na ngu 1918 kozo na ngoi ti e, nga lo doit ti ku ngu 60 kozo ti tene a dü atarä ti lo Ésaü na Jacob na ngu 1858 kozo na ngoi ti e.​—aHéb. 11:9.

¹⁰ Abraham awara lani héritage ti akodro oke? Bible atene: “Atâa so kue, Nzapa amû  na lo [Abraham] pëpe mbeni sese na ndo so ndali ti lo wani, même mbeni kete kete ndo so alingbi na konongo ti lê ti gere ti zo, lo mû na lo pëpe. Me Nzapa amû zendo ti mû na lo kodro ni ti ga ye ti lo, nga ti ga ye ti ahale ti lo na peko ti lo, atâa so lo de lo wara molenge lani pëpe.” (Kus. 7:5). Angu 430 na peko ti so Abraham afâ Ngu ti Euphrate la ahale ti lo aga mbeni mara nga na pekoni ala mû kodro ni.​—Ex. 12:40-42; aGal. 3:17.

11. Ngbanga ti nyen la Abraham ayeke lani nduru ti ku Jéhovah? Aye ti nzoni wa la lo yeke wara ande ndali ti so lo kanga bê lo ku?

¹¹ Abraham ayeke lani nduru ti ku, ndali ti so mabe ti lo la asara si lo kanga bê lo ku. (Diko aHébreu 11:8-12.) Abraham ayeke lani na ngia ti ku, atâa so zendo so a mû na lo aga tâ tënë kue na lê ti lo ape. Me tara ti bâ ngia so lo yeke wara ande na ngoi so a kiri na lo na fini na yâ ti paradis na ndö ti sese. Li ti lo ayeke kpe ande kue ti hinga so Bible asara tënë ti mbaï ti fini ti lo nga na ti ahale ti lo mingi. * Tara gï ti bâ nzerengo terê ti lo na ngoi so lo yeke hinga ande ti kozoni kota kua so lo sara na yâ ti ye so Nzapa aleke na bê ti lo ti sara na lege ti hale so a mû zendo ti lo. Kite ayeke dä ape so lo yeke bâ ande so, so lo kanga bê lo ku, a yeke nzoni.

12, 13. Ngbanga ti nyen la Joseph abezoin lani ti kanga bê ti ku? Nzoni bango ndo wa la lo yeke lani na ni?

¹² Joseph, tarä ti molenge ti Abraham, afa nga lani so lo yeke nduru ti kanga bê ti ku. A sara lani ambeni ye na lo so ayeke na lege ni oko ape. Kozoni kue, aita ti lo akä lo na a gue na lo na ngbâa na ngoi so lo yeke na ngu 17. Na pekoni, a bi tënë ti mvene na li ti lo a tene lo gi ti bungbi na wali ti wa ti lo na ngangu na a zia lo na yâ ti awen na da ti kanga (Gen. 39:11-20; Ps. 105:17, 18). Atâa so lo sara ye na lege ni, na bango ni, lo wara lani tënë nzoni ape me a punir lo. Me ngu 13 na pekoni, ye kue achangé hio tongaso. A zi lo na kanga na a zia lo use kota zo ti Égypte.​—Gen. 41:14, 37-43; Kus. 7:9, 10.

¹³ Aye so a sara na Joseph so asara lani si bê ti lo ason? Lo bâ lani so Jéhovah adö lo azia? Ên-ën. Nyen la amû lani maboko na lo ti kanga bê ti ku? A yeke mabe so lo yeke na ni na Jéhovah. Lo bâ lani maboko ti Jéhovah na yâ ti aye ni. Bâ tongana nyen la tënë so lo tene na aita ti lo afa so lo bâ maboko ti Jéhovah. Lo tene: “Ala sara mbeto pëpe. Mbi la mbi yeke na place ti Nzapa? Atâa so ala ye lani ti sara sioni na mbi, Nzapa aleke ti lo ti tene ye ni so aga nzoni ye nga ti tene azo mingi angbâ na fini, tongana ti so lo yeke sara laso.” (Gen. 50:19, 20). Kite ayeke dä ape so Joseph ahinga lani so, so lo ku, a yeke nzoni.

14, 15. (a) Nyen la apika bê mingi na ndö ti kangango bê ti David ti ku? (b) Nyen la amû lani maboko na David ti kanga bê ti ku?

¹⁴ A sara aye mingi na Gbia David so ayeke na lege ni ape. Atâa so Jéhovah asoro lo na ngoi so lo de kete ti ga ande gbia ti Israël, a lingbi lani David aku ngu 15 na pekoni si lo ga gbia na ndö ti mara ti lo wani (2 Sam. 2:3, 4). Na yâ ti ngoi ni so, Gbia Saül so ayeke be-ta-zo ape atomba peko ti David na lo yeke gi ti fâ lo. * Ye ti peko ni ayeke so David adoit lani ti lango na ando nde nde tongana zo so ayeke kpe kpengo, na ambeni ngoi lo kpe lo gue na mbeni kodro nde nga na ambeni ngoi lo kpe lo gue na yâ ti benyama ti lango na yâ ti adû ti tênë. Même na ngoi so a fâ Saül na yâ ti bira, David angbâ ti ku ngu mbasambala tongaso kozo ti tene lo ga gbia ti mara ti Israël kue.​—2 Sam. 5:4, 5

¹⁵ Ngbanga ti nyen la David ayeke lani nduru ti kanga bê ti ku? Lo fa na e kiringo  tënë ni na yâ ti psaume so na yâ ni, fani oku lo hunda ndo, lo tene: “Juska lawa?” Bâ tënë so lo tene: “Ti mbi, mbi zia bê ti mbi na ndö ti tâ ndoye ti mo; bê ti mbi ayeke na ngia ndali ti aye so mo sara ti sö zo. Mbi yeke he bia na Jéhovah, ndali ti so lo futa mbi nzoni mingi.” (Ps. 13:5, 6). David ayeke lani na confiance na tâ ndoye ti Jéhovah. Lo yeke ku lani na ngia ti tene a sö lo nga lo gbu li na ndö ti lege so Jéhovah afuta na lo. David abâ lani so, so lo ku, a yeke nzoni.

16, 17. Na ndö ti tënë ti dutingo nduru ti ku, tongana nyen la Jéhovah Nzapa na Jésus Christ azia tapande so ayeke nzoni mingi?

¹⁶ Na ndö ti tënë ti kangango bê ti ku, Jéhovah ahunda na e pëpe ti sara mbeni ye so lo wani lo yeke pëpe nduru ti sara ni. Lo zia na e nzoni tapande ti dutingo nduru ti ku so ahon atanga ni kue. (Diko 2 Pierre 3:9.) Jéhovah akanga bê aku angu saki mingi ti leke atënë so alondo na yaka ti Éden biani biani. Lo ‘kanga bê ti lo, lo ku’ nga lo ‘ngbâ ti ku’ ngoi so a yeke sara si iri ti lo aga nzoni-kue biani biani. Ye so ayeke ga ande na gbâ ti aye ti nzoni so ahon gbungo li ti zo na ala so “ayeke ku lo na ngia na bê.”​—És. 30:18, kete tënë na gbe ni.

¹⁷ Jésus nga kue ayeke nduru ti ku. Atâa so lo duti be-ta-zo na yâ ti atara na ngoi so lo yeke na sese nga lo fa na Nzapa nene ti ye so lo futa ti zi azo na ngu 33, a lingbi lo ku lani juska 1914 si lo komanse ti lë gbia (Kus. 2:33-35; aHéb. 10:12, 13). A yeke duti ande na hunzingo ti Ngu Saki Oko ti Komandema ti Jésus la si a yeke futi ande awato ti lo kue biani biani (1 aCor. 15:25). Lo yeke ku aninga, me e lingbi ti duti na confiance so, so lo ku so, a yeke nzoni.

18, 19. Nyen la ayeke mû maboko na e ti duti nduru ti kanga bê ti ku?

¹⁸ Tongaso, kite ayeke dä ape so a lingbi e oko oko kue e duti nduru ti kanga bê ti ku. Me nyen la ayeke mû maboko na e ti sara ni? Sambela Nzapa ti hunda yingo ti lo. Girisa ape so kangango bê ti ku ayeke mbeni mbage ti lengo ti yingo (aÉph. 3:16; 6:18; 1 aThes. 5:17-19). Voro yanga na Jéhovah ti mû maboko na mo ti kanga bê ti gbu ngangu.

¹⁹ Girisa nga ape aye so amû lani maboko na Abraham, Joseph nga na David ti kanga bê ti ku juska Jéhovah asara ye alingbi na azendo ti lo. A yeke mabe nga na confiance so ala yeke na ni na Jéhovah. Ala zia lani li ti ala gï na ndö ti ala wani nga na nzoni duti ti ala ape. Tongana e gbu li ti e ti bâ tongana nyen la aye aga lani nzoni na yâ ti gigi ti ala, a yeke dë bê ti e ti kanga bê ti ku.

20. Nyen la a lingbi e oko oko e leke na bê ti e ti ngbâ ti sara?

²⁰ Tongaso, atâa e tingbi na atara nga na aye ti vundu, e leke na bê ti e ti ngbâ ti “kanga bê ti ku.” Na ambeni ngoi e lingbi ti dekongo, e tene: “Jéhovah, ye ni so ayeke gue juska lawa?” (És. 6:11). Me na lege ti ngangu ti yingo vulu ti Nzapa, e oko oko kue e leke na bê ti e ti ngbâ ti tene a-oko tënë so Jérémie atene, lo tene: “Jéhovah ayeke part ti mbi, ndani la mbi yeke kanga bê ti ku lo.”​—Toto ti Jér. 3:21, 24.