NDALI ti so akpale so ayeke si na “lâ ti nda ni” ayeke ga gï ngangu, azo ti Jéhovah abezoin ti kanga bê mingi ahon ti kozo (2 Tim. 3:1-5). Fani mingi, azo ti dunia so angoro e andoye gï terê ti ala wani, aye ti mä terê na amba ti ala ape nga akanga nzara ti bê ti ala ape. Mingi ni, azo so ayeke na mara ti asarango ye tongaso ayeke kanga bê ti ala kete ape. Tongaso, a lingbi Chrétien oko oko kue ahunda terê ti lo: ‘Mbi yeke kanga bê ape tongana ti azo so angoro mbi? Ti duti biani zo so akanga bê ti ku aye ti tene nyen? Nyen la mbi lingbi ti sara ti tene kangango bê ti ku aga mbeni mbage ti sarango ye ti mbi?’

Na yâ ti Bible, tënë “kangango bê ti ku” aye pëpe ti tene gï senge kangango bê na yâ ti mbeni kpale. Zo so akanga bê ti ku ayeke gbu ngangu ndali ti mbeni raison, so ti tene lo yeke na beku so aye ayeke ga nzoni ahon ti kozo. Lo pensé gï na lo wani ape, me lo pensé nga na ndö ti aye so agbu bê ti amba ti lo, même azo so ason peut-être bê ti lo wala asara ye na lo na lege ni ape. Lo ngbâ ti duti na beku so songo ti lo na ala ayeke ga nzoni ahon ti kozo. A dö bê ti e ape so Bible atene so “ti kanga bê ti ku” ayeke mbeni sarango ye so ndoye apusu zo ti duti na ni * (1 aCor. 13:4). Mbeti ti Nzapa atene nga so “kangango bê ti ku” ayeke mbeni mbage ti “lengo ti yingo”. (aGal. 5:22, 23). Tongaso, nyen la a lingbi e sara ti hinga biani ti kanga bê ti ku?

Ti hinga ti kanga bê ti ku, a lingbi e sambela ti tene yingo ti Jéhovah amû maboko na e, yingo so lo yeke mû na azo so azia bê ti ala na lo (Luc 11:13). Atâa so yingo ti Jéhovah ayeke ngangu mingi, a lingbi e sara ye alingbi na asambela ti e (Ps. 86:10, 11). So aye ti tene lâ oko oko a lingbi e sara kue ti kanga bê ti ku nga e sara si aga mbage ti sarango ye ti e. Me na ambeni ngoi, peut-être e yeke kanga bê ti ku ape. Nyen la alingbi ti mû maboko na e?

E lingbi ti hinga ti kanga bê ti ku tongana e bâ tapande ti Jésus nzoni na e gi ti sara ye tongana lo. Ti gue oko na tapande ti Jésus, yingo vulu apusu bazengele Paul ti tene so mbeni ye so a yeke hinga “fini zo” na ni ayeke “kangango bê ti ku”, na pekoni lo wa e ti ‘zia si siriri ti Christ afa lege na bê ti e’. (aCol. 3:10, 12, 15). Ti sara tongaso, a lingbi e mû peko ti tapande ti Jésus na e hinga na bê ti e kue so Nzapa ayeke leke aye so ayeke na lege ni ape na nzoni ngoi ni. Tongana e mû peko ti tapande ti Jésus, e yeke zia pëpe si mbeni ye apusu e ti zia ti kanga bê ti ku, atâa nyen la apassé na ndo so e yeke dä.​—Jean 14:27; 16:33.

Atâa so e yeke ku kungo ti bâ fini dunia so Nzapa amû zendo ni, e yeke kanga bê ti e mingi ahon ti kozo tongana e gbu li ti e ti bâ tongana  nyen la Jéhovah ayeke kanga bê na e. Bible adë bê ti e, atene: “Jéhovah ane nengo pëpe na ndö ti tënë ti zendo ti lo, tongana ti so ambeni zo abâ na sarango ye ti zo so ane nengo, me lo yeke kanga bê na ala ngbanga ti so lo ye si zo oko akui pëpe, me lo ye si azo kue achangé bê ti ala.” (2 Pi. 3:9). Tongana e gbu li ti e na ndö ti fason so Jéhovah akanga bê na e, e nga kue e yeke kanga bê na amba ti e (aRom. 2:4). Aye wa la a lingbi e kanga bê na yâ ni?

Lâ oko oko, aye mingi ayeke si so na yâ ni e lingbi ti fa wala e yeke kanga bê ti ku wala pëpe. Na tapande, tongana mo bâ so mo yeke na mbeni kpengba tënë ti tene ni, a lingbi peut-être mo kanga bê ti mo mo ku si mo fâ tënë na yanga ti amba ti mo ape (Jacq. 1:19). Peut-être mo yeke nga na bezoin ti kanga bê ti mo na ngoi so mo yeke na terê ti ambeni mba ti mo aChrétien so asarango ye ti ala ason bê ti mo. Ahon ti tene mo zia ti kanga bê ti mo, a yeke nzoni mo girisa ape tongana nyen la Jéhovah na Jésus ayeke sara ye na gbele awokongo ti e. Ala yeke zia lê ti ala pëpe gï na ndö ti gbâ ti akete kete faute so e sara. Me ala yeke bâ anzoni sarango ye ti e nga ala yeke kanga bê ala ku ti bâ a-effort so e yeke sara ti sara ye nzoni ahon ti kozo.​—1 Tim. 1:16; 1 Pi. 3:12.

E yeke nga na bezoin ti kanga bê tongana mbeni zo afa na e so e tene mbeni tënë wala e sara mbeni ye so ayeke na lege ni ape. Fani mingi, hio bê ti e ayeke son nga e yeke gi araison. Me Bible atene na e ti sara ye na mbeni lege nde, atene: “Ti kanga bê ti ku ayeke nzoni ahon ti sara ye na fandara. Zia si bê ti mo ason hio hio pëpe, ndali ti so azo ti buba la bê ti ala ayeke son hio hio.” (Zo-ti. 7:8, 9). Tongaso, même tongana mbeni tënë so a bi na li ti e ayeke gï mvene, a lingbi mo kanga bê na mo gbu li ti mo nzoni kozo ti tene mo sara mbeni ye. A yeke ye so Jésus asara na ngoi so azo abi atënë so ayeke na lege ni ape na li ti lo.​—Mat. 11:19.

A lingbi ababâ na amama akanga bê ti ala, ala ku, mbilimbili na ngoi so ala yeke mû maboko na amolenge ti ala ti zia lege ti asioni bango ndo nga ti kpe asioni nzara ti bê. Bâ tapande ti Mattias so ayeke sara kua na mbeni Béthel na Europe. Na ngoi so Mattias ade maseka, amba ti lo ti ekole ayeke he lo lakue ndali ti aye so lo mä na bê na ni. Na tongo nda ni, babâ na mama ti lo ahinga ye oko dä ape. Me ala bâ so lo komanse ti dë kite na aye so lo mä na bê na ni. Gillis, babâ ti Mattias, adabe ti lo, atene: “Ye so asi so ahunda ti tene e kanga bê ti e mingi.” Mattias ayeke hunda lani, atene: “Nzapa ayeke zo wa? Ka tongana Bible ayeke tënë ti yanga ti Nzapa ape? E hinga tongana nyen so a yeke biani Nzapa la aku ye tongaso wala ye tongaso na mbage ti e?” Lo yeke tene nga lani na babâ ti lo, lo tene: “Mbeni zo adoit ti fâ ngbanga na li ti mbi ndali ti so pensé ti mbi nga na aye so mbi mä na bê na ni ayeke nde na ti mo?”

Gillis atene: “Na ambeni ngoi molenge ti e ayeke hunda atënë na ngonzo, na terê ti mbi na mama ti lo ape, me na ndö ti tâ tënë, so lo bâ so a sara si gigi akpengba na lo.” Gillis amû maboko na molenge ti lo tongana nyen? Lo tene: “Mbi na molenge ti mbi e yeke duti lani e sara lisoro angbonga mingi. Mingi ni, mbi mä lo nga ngoi na ngoi mbi hunda na lo ambeni tënë si mbi hinga apensé ti lo nga na abango ndo ti lo nzoni.  Na ambeni ngoi, mbi fa nda ti ambeni ye na lo ti tene lo gbu li ti lo na ndö ni na yâ ti lango oko wala use tongaso kozo si e kiri e sara lisoro na ndö ni. Na ambeni ngoi nde, mbi tene na lo so mbi bezoin ambeni lango ti tene mbi gbu li na ndö ti mbeni bango ndo so lo fa na mbi. Na lege ti alisoro so e yeke sara ka lakue, yeke na yeke Mattias akomanse ti mä yâ ti ambeni fango ye, na tapande ye so a futa ti zi azo, droit ti Nzapa ti komande dunia kue nga na ndoye ti Jéhovah na mbage ti e. A mû lani ngoi nga a yeke lakue kete ye ape, me yeke na yeke, ndoye ti Jéhovah akomanse ti maï na yâ ti bê ti lo. Mbi na wali ti mbi e yeke na ngia mingi so ngangu so e sara ti kanga bê ti mû maboko na molenge ti e na ngoi so lo de maseka aga na anzoni ye nga aye so e fa na lo andu bê ti lo.”

Gillis na wali ti lo azia bê ti ala na Jéhovah ti mû maboko na ala na ngoi so ala kanga bê ti mû maboko na molenge ti ala. Gillis apensé na ndö ti aye so asi ândö, na lo tene: “Fani mingi mbi tene na Mattias so, so mbi na mama ti lo e ye lo mingi apusu e ti sambela mingi ahon ti kozo ti tene Jéhovah amû maboko na lo ti mä yâ ti aye.” Babâ na mama ti Mattias ayeke na ngia mingi so ala kanga bê ala ngbâ lani ti mû maboko na lo.

E yeke nga na bezoin ti kanga bê ti ku na ngoi so e yeke bâ lege ti mbeni zo ti sewa ti e wala mbeni kamarade ti e so ayeke na mbeni ngangu kobela so aninga awe. Bâ tapande ti Ellen, * so ayeke nga na mbeni kodro ti Europe.

A sara ngu miombe tongaso awe, koli ti Ellen ayeke na mbeni kobela so abuba cerveau ti lo. A sara si lo lingbi encore ape ti bâ mawa ti zo wala ti fa so lo yeke na ngia wala na vundu. Kobela ti lo ni asara si gigi akpengba na Ellen mingi. Lo tene: “A lingbi mbi kanga bê ngangu nga mbi sambela mingi.” Lo kiri lo tene: “Versê so mbi ye ni mingi so adë bê ti mbi ayeke aPhilippien 4:13 so atene: ‘Mbi wara ngangu ti sara aye kue ndali ti lo so lo mû ngangu ni na mbi.’” Grâce na ngangu ti Jéhovah nga na mungo maboko ti lo, Ellen akanga bê nga lo gbu ngangu.​—Ps. 62:5, 6.

Biani, Jéhovah azia tâ nzoni tapande ti kangango bê ti ku so e lingbi ti mû peko ni (2 Pi. 3:15). Ambaï mingi ayeke na yâ ti Bible so afa angoi so Jéhovah akanga bê ti lo ngangu (Néh. 9:30; És. 30:18). Mo dabe ti mo na ye so Jéhovah asara na ngoi so Abraham ahunda na lo atënë mingi na ndö ti desizion so lo mû ti futi Sodome? Jéhovah afâ tënë na yanga ti Abraham ape. Lo kanga bê lo mä ahundango ndo nga na agingo bê ti Abraham oko oko kue. Na pekoni, Jéhovah akiri na ndö ti agingo bê ti Abraham ni na lo dë bê ti lo so lo yeke futi Sodome ape même tongana gï wungo ti azo bale-oko so ayeke mbilimbili la ayeke na yâ ti gbata ni (Gen. 18:22-33). Jéhovah ayeke kanga bê ti lo lakue ti mä zo, nga lo yeke sara ye ahon ndö ni lâ oko ape.

Kangango bê ti ku ayeke mbeni kota sarango ye ti fini zo so aChrétien kue adoit ti duti na ni. Tongana e sara kue ti duti zo so ahinga ti kanga bê, e yeke ne Babâ ti e Jéhovah, nga a yeke diko e na popo ti “ala so, na lege ti mabe nga na kangango bê ti ku ye, awara azendo so a mû ni.”​—aHéb. 6:10-12.