1, 2. Tara wa la Jephté nga na molenge ti lo awara lani?

MBENI molenge-wali akpe loro na devant ti babâ ti lo ti yamba lo. Tere ti lo anzere mingi so babâ ti lo akiri na kodoro nzoni na peko ti mbeni bira. Molenge-wali ni ayeke he bia nga lo yeke dodo ndali ti kota songo benda ti babâ ti lo, me babâ ni asuru bongo ti bira ti lo, lo dekongo lo tene: “Aï, molenge ti mbi! Mo lungula ngangu ti mbi kue.” Na pekoni, lo tene na molenge ni so lo mû mbeni zendo na Jéhovah, na zendo ni so ayeke changé gigi ti lo biani biani. Zendo ni ayeke so molenge ni ayeke sara mariage ape nga lo yeke dü molenge lâ oko ape. Na lê ni lê ni, molenge ni atene mbeni pendere tënë so adë bê ti babâ ti lo ti sara ye alingbi na zendo so lo mû na Jéhovah. Tënë ti molenge ni afa so lo yeke na kpengba mabe. Lo hinga na bê ti lo kue so ye kue so Jéhovah ahunda na lo ti sara ayeke ndali ti nzoni ti lo (aJu. 11:34-37). Bê ti babâ ni ayeke na ngia ndali ti so lo hinga so, so molenge ni ayeke nduru ti yeda na desizion ti lo so anzere na Jéhovah.

² Jephté nga na molenge ti lo so akpe mbeto ti Nzapa ayeke na  confiance na Jéhovah nga na lege so Jéhovah ayeke sara na aye. Ala yeke lani be-ta-zo même na ngoi so aye ayeke ngangu na ala. Ala hinga lani so ti nzere na lê ti Jéhovah ayeke nzoni ahon asacrifice kue so zo alingbi ti sara.

3. Ngbanga ti nyen tapande ti Jephté na molenge ti lo alingbi ti mû maboko na e laso?

³ E hinga so ti duti be-ta-zo na Jéhovah na ambeni ngoi ayeke kete ye ape. Ti tâ tënë ni, a lingbi e “tiri ngangu ndali ti mabe”. (Jude 3). Ti mû maboko na e ti ngbâ be-ta-zo na Nzapa, zia e bâ atara so Jephté na molenge ti lo agbu ngangu dä. Tongana nyen la ala ngbâ lani be-ta-zo na Jéhovah?

4, 5. (a) Na ngoi so azo ti Israël alï na Sese ti Zendo, Jéhovah amû na ala commandement wa? (b) Ti gue oko na Psaume 106, nyen la asi na azo ti Israël na peko ti so ala ke yanga?

⁴ Lâ na lâ, Jephté na molenge ti lo ayeke dabe ti ala lani na asioni ye so asi na peko ti so azo ti Israël ake yanga ti Jéhovah. A ga nduru ti sara lani ngu 300 kozo ti tene azo ti Israël ake yanga ti Jéhovah, lo hunda na ala ti fâ azo ti vorongo nzapa ti wataka kue na Sese ti Zendo, me ala sara ni ape (Deut. 7:1-4). Mingi ti azo ti Israël akomanse ti sara ye tongana azo ti Canaan so ayeke voro anzapa ti wataka nga ayeke sara asioni ye.—Diko Psaume 106:34-39.

⁵ Jéhovah abata azo ti Israël ape ndali ti so ala ke yanga ti lo (aJu. 2:1-3, 11-15; Ps. 106:40-43). A yeke lani ngangu na asewa so aye Jéhovah ti ngbâ be-ta-zo na lo na yâ ti aye ti ngangu so aninga angu mingi so. Me Bible afa so ambeni zo angbâ lani be-ta-zo, na tapande Jephté na molenge ti lo, Elkana, Anne nga na Samuel. Ala leke lani na bê ti ala ti ngbâ ti zia ngia na bê ti Jéhovah.—1 Sam. 1:20-28; 2:26.

6. Asarango ye wa e yeke bâ ni laso na yâ ti dunia so? Nyen la a lingbi e sara?

⁶ E yeke na yâ ti dunia so azo ayeke pensé tongana ti azo ti Canaan ti giriri nga ala yeke sara ye tongana ti ala: ala yeke gonda mingi tënë ti bungbingo koli na wali, sarango ye ti ngangu na zo nga bibe ti warango gbâ ti aye ti sese. Me Jéhovah amû na e awango polele. Lo ye ti bata e tongana ti so lo bata lani azo ti Israël si aye ni so asara sioni na e ape. E lingbi ti manda ye na lege ti afaute so azo ti Israël asara ândö? (1 aCor. 10:6-11). A lingbi e sara ngangu ti kpe abibe kue so ayeke tongana bibe ti azo ti Canaan (aRom. 12:2). E yeke sara ngangu ti sara ni?

7. (a) Nyen la azo ti mara ti Jephté asara lani na lo? (b) Jephté asara ye lani tongana nyen?

⁷ Na ngoi ti Jephté, kengo yanga ti Jéhovah so azo ti Israël ake asara si ala ga angbâa ti aPhilistin nga na ti azo ti Ammon (aJu. 10:7, 8). Ye oko, akpale ti Jephté alondo pëpe gi na mbage ti amara so ayeke awato ti Israël, me alondo nga na mbage ti aita ti lo nga na azo so amû li ni na Israël. Aita ti Jephté so mama ti ala ayeke nde atomba lo nga ala gbanzi lo na ye ti héritier ti lo ti kozo molenge ndali ti so ala sara kota bê na tere ti lo nga ala ke lo (aJu. 11:1-3). Jephté ake ti tene sioni sarango ye ti ala apusu lo ti sara ye so ayeke na lege ni ape. E hinga ni tongana nyen? E hinga ni ndali ti so na ngoi so a-ancien ti Israël avoro yanga na lo ti mû maboko na ala lo yeda ti sara ni (aJu. 11:4-11). Nyen la peut-être apusu lani Jephté ti sara ye tongana mbeni koli so akpengba na lege ti yingo?

8, 9. (a) Afango ye wa so ayeke na yâ ti Ndia ti Moïse amû peut-être maboko lani Jephté? (b) Nyen la ayeke lani kota ye mingi na lê ti Jephté?

⁸ Jephté ayeke lani mbeni ngangu zo ti bira, lo hinga nga mbaï ti azo ti Israël nga na  Ndia ti Moïse nzoni mingi. Lege so Jéhovah asara ye na azo ti lo afa na Jephté bango ndo ti Nzapa na ndo ti nzoni ye na sioni ye (aJu. 11:12-27). Jephté asara kua lani na ye so lo hinga so ti mû adesizion na yâ ti gigi ti lo. Lo hinga mbilimbili bango ndo ti Jéhovah na ndo ti ngonzo nga na futango kula nga tongana nyen la Nzapa aye ti tene awakua ti lo aye tere na popo ti ala. Nga, Ndia ni afa na lo tongana nyen ti sara ye na amba ti lo, même azo so “ake” lo.—Diko Exode 23:5; Lévitique 19:17, 18.

⁹ Tapande ti azo tongana Joseph so ayeke be-ta-zo, so asara nzoni bê na aita ti lo, atâa so ala komanse ti “ke lo,” amû peut-être maboko na Jephté lani (Gen. 37:4; 45:4, 5). So Jephté agbu li na ndo ti atapande tongaso amû maboko na lo ti sara aye so anzere na Jéhovah. Sarango ye ti aita ti lo azia biani vundu mingi na bê ti lo lani, me lo zia pëpe ti sara na Jéhovah nga na azo ti lo (aJu. 11:9). Ti tiri ndali ti iri ti Jéhovah ayeke lani kota ye mingi na lê ti Jephté ahon akpale ti lo wani. Lo leke lani na bê ti lo ti ngbâ be-ta-zo na Jéhovah na aga na ye ti nzoni na lo nga na amba ti lo.—aHéb. 11:32, 33.

10. Tongana nyen la e lingbi ti zia si afango ye ti Bible amû maboko na e ti sara ye tongana aChrétien laso?

¹⁰ E lingbi ti manda ye na lege ti tapande ti Jephté? Nyen la e yeke sara tongana aita ti e aChrétien azia vundu na bê ti e wala e bâ so ala sara ye na e na lege ni ape? A lingbi e zia pëpe si aye tongaso akanga lege na e ti voro Jéhovah. Zia lâ oko ape ti gue na abungbi wala ti mû ngoi ti duti na aita ti congrégation. A yeke nzoni e mû tapande ti Jephté nga e sara ye alingbi na afango ye ti Bible. Ye so ayeke mû maboko na e ti hon ndo ti angangu kpale tongaso si e kue e lingbi ti duti mbeni nzoni tapande tongana Jephté.—aRom. 12:20, 21; aCol. 3:13.

11, 12. Zendo wa la Jephté amû na Nzapa? Zendo ni aye ti tene nyen?

¹¹ Jephté ahinga so lo bezoin mungo maboko ti Jéhovah ti zi azo ti Israël na gbe ti azo ti Ammon. Lo mû zendo na Jéhovah so tongana lo sara si ni sö benda, na ngoi so ni kiri na peko ti bira ni, ni yeke mû na lo kozo zo so ayeke sigigi na yanga-da ti ni tongana “offrande so a-zo-na-wa.” (aJu. 11:30, 31). Lo ye lani ti tene nyen la?

¹² Jéhovah ake ti tene a mû azo na sacrifice. Tongaso, a yeke polele so Jephté ayeke pensé lani pëpe ti mû mbeni vrai zo na sacrifice (Deut. 18:9, 10). Na gbe ti Ndia ti Moïse, “offrande so a-zo-na-wa” ayeke lani sacrifice so amû ni kue na Jéhovah, tongaso Jephté aye lani ti tene so lo yeke mû zo ni so ti sara gi kua ti Nzapa. Zendo so aye lani ti tene so zo ni ayeke sara kua na yâ ti tabernacle teti lakue lakue. Jéhovah ayeda lani na tënë ti Jephté ni na lo iri tënë nzoni na ndo ti lo na lege so lo sara si lo sö benda biani biani na ndo ti awato ti lo (aJu. 11:32, 33). Me zo wa la lo yeke mû lo ande na Nzapa tongana “offrande so a-zo-na-wa”?

13, 14. Atënë ti Jephté so ayeke na aJuge 11:35 afa nyen na ndo ti mabe ti lo?

¹³ Gbu li na ndo ti ye so asi so e sara tënë ni na tongo nda ti article so. Na ngoi so Jephté akiri na peko ti bira ni, zo so ague na devant ti lo ti yamba lo ayeke molenge ti lo ti wali so lo ye lo mingi, so ayeke gi oko molenge ti lo. Ge la lo yeke na yâ ti tara. Lo yeke sara ye ande alingbi na tënë ti yanga ti lo ti mû molenge ti lo ni na Jéhovah ti sara kua na tabernacle na yâ ti tanga ti fini ti lo kue?

¹⁴ Ge nga kue, a lingbi afango ye so ayeke na yâ ti Ndia ti Nzapa amû maboko na Jephté ti soro ye nzoni. Peut-être lo dabe ti lo lani na atënë so ayeke na Exode 23:19, so  awa azo ti Nzapa ti mû na Jéhovah na bê ti ala kue aye ti ala so ayeke nzoni ahon atanga ni kue. Ndia ni atene nga atene so tongana mbeni zo amû zendo na Jéhovah, a lingbi lo sara ye alingbi na ni. Ndia ni atene: “Tongana mbeni koli aze na [Jéhovah] ti sara mbeni ye, . . . lo lingbi changé yanga ti lo pëpe; me a lingbi lo sara na lege ti ye kue so asigigi na yanga ti lo.” (Nom. 30:3). Legeoko tongana Anne so ayeke lani be-ta-zo, so ayeke peut-être lani na fini na ngoi ti Jephté, Jephté adoit lani ti sara ye alingbi na zendo so lo mû, atâa so lo hinga ye so ayeke si na yâ ti gigi ti lo nga na molenge ti lo ande. Lo yeke na mbeni molenge nde ape; molenge ti lo ti wali so ayeke gi oko zo so alingbi ti sara si lo wara ahale, zo so alingbi ti sara si iri ti lo nga na ye ti héritier ti lo angbâ na Israël (aJu. 11:34). Me atâa so kue, Jephté aduti lani be-ta-zo, lo tene: “Mbi lungula yanga ti mbi na [Jéhovah] awe, na mbi lingbi gbian yanga ti mbi pëpe.” (aJu. 11:35). Jéhovah ayeda na kota sacrifice so Jephté asara na lo na lo iri tënë nzoni na ndo ti lo. Mo lingbi ti duti be-ta-zo tongana Jephté?

15. Zendo wa la e mingi e mû? Tongana nyen la e lingbi ti sara ye alingbi na ni?

¹⁵ Na ngoi so e mû fini ti e na Jéhovah, e mû zendo na lo ti sara na lo na bê ti e kue. E hinga so ti sara ye alingbi na zendo ti e so alingbi e sara asacrifice. Me e yeke sara ye tongana nyen tongana a hunda na e ti sara mbeni ye so e ye ni ape? Tongana e hon ndo ti mbeto ti e si e mä yanga ti Nzapa na bê ti e kue, e yeke fa so e yeke be-ta-zo. Asacrifice so e sara alingbi ti ga na e vundu, me atufa ti Jéhovah ayeke lakue kota mingi ahon ni (Mal. 3:10). Kâ ti molenge ti Jephté?

16. Molenge ti Jephté asara ye lani tongana nyen na ndo ti zendo so babâ ti lo amû? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article ni.)

¹⁶ A lingbi ti duti lani kete ye ape na molenge ti Jephté ti yeda na aye so ayeke ga na peko ti zendo so babâ ti lo amû. Ye so ayeke lani nde na zendo so Anne amû ti mû molenge ti lo Samuel ti sara kua na tabernacle tongana Naziréen (1 Sam. 1:11). Mbeni Naziréen  alingbi lani ti mû wali na ti sara sewa. Me ti molenge ti Jephté, a mû lo kue tongana “offrande so a-zo-na-wa”; lo lingbi lani pëpe ti mû koli na ti dü molenge na ti wara ngia na pekoni (aJu. 11:37-40). So lo yeke lani molenge ti mokonzi so asö benda nga so ayeke mû li ni na Israël, lo lingbi lani ti sara mariage na mbeni nzoni koli ti kodoro ni. Me fadeso lo ga mbeni senge zo so ayeke sara kua na tabernacle. Maseka-wali so asara ye tongana nyen? Lo fa so lo zia kua ti Jéhovah kozo na aye ti lo na lege so lo tene: “Babâ ti mbi, mo lungula yanga ti mo na [Jéhovah] awe, mo sara na mbi na lege ti tene ti yanga ti mo.” (aJu. 11:36). Lo kanga nzara ti mungo koli nga na ti dungo molenge ti sara kua ti Jéhovah. Tongana nyen la e lingbi ti mû tapande ti bibe ti sacrifice so lo yeke na ni?

17. (a) Tongana nyen la e lingbi ti mû tapande ti mabe ti Jephté nga na ti molenge ti lo? (b) Atënë so ayeke na aHébreu 6:10-12 amû maboko na mo tongana nyen ti sara sacrifice?

¹⁷ Amaseka ti koli na ti wali saki mingi, so ayeke aChrétien, ayeda na bê ti ala kue ti ke ti sara mariage wala ti dü amolenge fadeso tongaso si ala lingbi ti sara kua ti Jéhovah mingi. Ala so ayeke ambakoro nga kue asara asacrifice ti mû ngoi so ala lingbi fade ti duti na tere ti amolenge ti ala nga na a-âta ti ala ti sara akua ti lekengo ada so andu aye ti Royaume wala ti gue na Ekole ti awafango nzoni tënë ti Royaume wala ti gue na ando so bezoin ti awafango tënë ayeke dä mingi. Ambeni azia akua ti ala ti mû mbage na kapa ti fango tënë na ngoi ti Dango bê na kuâ ti Christ. Akua so ala sara na bê ti ala kue so anzere na Jéhovah mingi, na lo yeke girisa lâ oko ape kua ti ala nga ndoye so ala fa na mbage ti lo. (Diko aHébreu 6:10-12.) Mo kue mo lingbi ti sara ambeni sacrifice tongaso si mo sara kua ti Jéhovah mingi?

18, 19. Nyen la e manda na lege ti mbaï ti Jephté na molenge ti lo so Bible asara tënë ni? Tongana nyen la e lingbi ti sara ye tongana ala?

¹⁸ Atâa so Jephté awara akpale mingi na yâ ti gigi ti lo, lo zia si Jéhovah afa lege na lo na yâ ti adesizion ti lo. Lo zia pëpe si sarango ye ti azo so ayeke nduru na lo apusu lo ti sara ye ti sioni. Jephté angbâ be-ta-zo même na ngoi so azo azia vundu na bê ti lo. Asacrifice so lo na molenge ti lo asara na bê ti ala kue aga na ala aye ti nzoni, na Jéhovah asara kua na ala ti sara si tâ vorongo amaï. Na ngoi so azo azia ti sara ye alingbi na afango ye ti Nzapa, Jephté na molenge ti lo angbâ be-ta-zo na Jéhovah.

¹⁹ Bible awa e ti duti “azo so asara ye tongana ti ala so, na lege ti mabe nga na kangango bê ti ku ye, awara azendo so a mû ni.” (aHéb. 6:12). Zia e sara ye tongana Jephté na molenge ti lo na e hinga so tongana e ngbâ be-ta-zo na Jéhovah lo yeke bâ e na nzoni lê.