1-2. (a) Satan ahanda azo na alege wa? (b) Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

SATAN, “babâ ti mvene”, ahanda azo ti londo na ngoi ti Adam na Ève ti ga na ni (Jean 8:44). Na popo ti amvene ti lo ni a yeke wara afango ye ti wataka na ndö ti kuâ nga na fini na peko ti kuâ. Angobo nga na aye so azo mingi ayeke sara na peko ti kuâ ti zo, mbeto ti ayingo ti akuâ la apusu ala ti sara ni. Ye so asara si aita mingi adoit ti “tiri ngangu ndali ti mabe” ti ala na ngoi so mbeni zo ti sewa ti ala wala ti ndo so ala yeke dä akui.​—Jude 3.

² Tongana mo tingbi na mara ti atara so, nyen la alingbi ti mû maboko na mo ti luti ngangu ndali ti so mo hinga ye so Bible afa na ndö ti kuâ? (aÉph. 6:11). Tongana nyen la mo lingbi ti dë bê ti mbeni mba ti mo Chrétien nga ti kpengba lo tongana peut-être azo apusu lo ti sara ye alingbi na angobo so anzere na Nzapa ape? Na yâ ti article so, e yeke sara tënë na ndö ti afango lege so Jéhovah afa na e. Kozoni, zia e bâ ye so Bible atene na ndö ti kuâ.

3. Nyen la asi na peko ti kozo mvene?

³ Nzapa asara lani azo ti kui ape. Me ti tene Adam na Ève angbâ na fini lakue lakue, ala doit ti mä yanga ti Jéhovah so amû na ala commandement so, so akpengba ape: “Ti keke ti hingango nzoni na sioni, mo te lê ni pëpe, teti na lango so mo te ni, ti tâ tënë ni mo yeke kui.” (Gen. 2:16, 17). Na pekoni, Satan asara si akpale alondo. Lo sara tënë na lege ti mbeni ngbo, lo tene na Ève, lo tene: “Ti tâ tënë ni, ala yeke kui pëpe.” Mawa ni ayeke so Ève ayeda na mvene ti lo ni na lo te lê ti keke ni. Na pekoni, koli ti lo nga kue ate lê ti keke ni (Gen. 3:4, 6). Ye so asara si siokpari na kuâ alï na yâ ti sewa ti azo.​—aRom. 5:12.

4-5. Tongana nyen la Satan angbâ ti handa azo?

 ⁴ Adam na Ève akui lani gï tongana ti so Nzapa atene lani. Me Satan azia pëpe lege ti tenengo mvene na ndö ti kuâ. Ambeni ngoi na pekoni, lo sigi na ambeni mvene ni. Ambeni fango ye ti mvene so atene tongana mbeni zo akui, mbeni ye ti terê ti lo angbâ na fini, peut-être na ndo so ayingo ti akuâ ayeke na fini dä. Oko mvene so, so a tene ni na alege nde nde, ahanda azo mingi juska na ngoi ti e laso.​—1 Tim. 4:1.

⁵ Ngbanga ti nyen la azo mingi ayeda na amvene ti Satan? Satan ahinga so azo aye ti kui ape na lo sara kua na ye so lo hinga so ti handa na azo. Ndali ti so Nzapa asara e ti ngbâ na fini lakue lakue, e ye ti kui ape (Zo-ti. 3:11). E bâ kuâ tongana mbeni wato.​—1 aCor. 15:26.

6-7. (a) Eskê Satan awara lege ti honde tâ tënë na ndö ti kuâ? Fa ndani so mo tene tongaso. (b) Tongana nyen la tâ tënë ti Bible amû maboko na e ti sara mbeto ti akuâ ape?

⁶ Atâa angangu so Satan ayeke sara, lo sara pëpe si tâ tënë na ndö ti kuâ angbâ na hondengo ni. Ti tâ tënë ni, laso azo mingi ahinga afango ye ti Bible na ndö ti ye so ayeke si na zo na peko ti kuâ nga na beku so ayeke dä ndali ti akuâ nga ala yeke fa ni na azo (Zo-ti. 9:5, 10; Kus. 24:15). Atâ tënë so adë bê ti e na amû maboko na e ti sara mbeto ape nga ti duti na kite ape na ndö ti ye so ayeke si na azo na ngoi so ala kui. Na tapande, e sara mbeto ti akuâ ape nga e sara mbeto ape so mbeni sioni ye ayeke si na ala. E hinga so ala yeke na fini ape nga ala lingbi ti sara sioni na zo ape. A yeke mo bâ mo tene ala yeke na yâ ti kota lango (Jean 11:11-14). E hinga nga so akuâ ahinga ape tongana nyen la ngoi ayeke hon. Tongaso, na ngoi ti zingongo ti akuâ, même azo so akui a sara angu ngbangbo mingi ayeke bâ ande ngoi so ahon tongana ngoi so aninga ape, ala yeke bâ ni tongana ti so zo ato maboko ti lo.

⁷ Biani, mo yeda so tâ tënë na ndö ti ye so ayeke si na zo na peko ti kuâ ayeke polele, akpengba ape nga ayeke na lege ni. Ye so ayeke nde mingi na amvene ti Satan. Na ndö ti so amvene so ahanda azo, amvene so abuba nga iri ti Lo so asara e. Ti mû maboko na e ti hinga nzoni mingi sioni so Satan asara na azo, e yeke bâ ahundango ndo so: Tongana nyen la amvene ti Satan abuba iri ti Jéhovah? Tongana nyen la amvene so asara si azo apensé so ye so Christ afuta ti zi azo ayeke kota ye ape? Tongana nyen la amvene so akiri asara si azo ayeke na vundu mingi nga ala bâ pasi mingi?

8. Tongana ti so a fa na Jérémie 19:5, tongana nyen la amvene ti Satan na ndö ti kuâ abuba iri ti Jéhovah?

⁸ Amvene ti Satan na ndö ti kuâ abuba iri ti Jéhovah. Na popo ti amvene so, a yeke wara fango ye ti wataka so atene a yeke sara pasi na akuâ na yâ ti wâ. Afango ye ti wataka tongaso abuba iri ti Nzapa. Na lege wa? Afango ye so asara si azo ayeda so Nzapa ti ndoye ayeke na a-oko sioni sarango ye so Zabolo ayeke na ni (1 Jean 4:8). Ye so asara mo tongana nyen? Kota ye ni, a sara Jéhovah tongana nyen? Kite ayeke dä ape so a nzere na lo ape ndali ti so lo ke asioni sarango ye kue.​—Diko Jérémie 19:5.

9. Amvene ti Satan asara nyen na ndö ti mabe so azo ayeke na ni na ye so Christ afuta ti zi azo so a sara tënë ni na Jean 3:16 nga na Jean 15:13?

⁹ Amvene ti Satan na ndö ti kuâ asara si azo apensé so a yeke kota ye ape ti mä na bê na ye so Christ afuta ti zi azo (Mat. 20:28). Mbeni mvene ti Satan ni ayeke so azo ayeke na âme so alingbi ti kui ape. Tongana a yeke fade tâ tënë, azo kue ayeke ngbâ na fini lakue lakue. Christ adoit lani pëpe ti mû fini ti lo tongana ye so a futa ti zi e tongaso si e wara fini ti lakue lakue. Girisa ape so sandaga ti Christ ayeke kota ndoye so Nzapa afa na mbage ti azo ahon tanga ti aye kue. (Diko Jean 3:16; 15:13.) Imaginé ye so afango ye ti wataka so, so asara si azo abâ so cadeau so ayeke kota ye ape so, adoit ti sara na ndö ti Jéhovah na Jésus.

10. Tongana nyen la amvene ti Satan akiri asara si azo ayeke na vundu nga ala bâ pasi mingi?

¹⁰ Amvene ti Satan akiri asara si azo ayeke na vundu nga ala bâ pasi mingi. Peut-être a tene na ababâ na amama so ayeke na vundu ndali ti kuâ ti mbeni molenge ti ala so Nzapa la amû lo, peut-être ti sara si lo ga mbeni ange na yayu. Eskê mvene ti Satan so ayapu songo ti ye so ason ala so wala akiri asara si ye ni ason ala mingi? A sara kua na tënë ti enfer ti wâ so ayeke fango ye ti wataka ti fa ndani so a yeke sara pasi na azo, so na popo ni a yeke wara zongo azo so ake afango ye ti eglize na ndö ti keke. Mbeni buku so asara tënë ti da-ngbanga ti eglize ti Espagne atene so ambeni zo so ayeke sara asioni ye so apensé peut-être so ala yeke sara na azo so ake afango ye ti eglize “yanga ti ye so ayeke si na ala lakue lakue na yâ ti enfer ti wâ”, tongaso si ala changé bê ti ala kozo si ala kui si ala gue pëpe na yâ ti enfer ti wâ. Na yâ ti akodro mingi, azo abâ so a lingbi ala voro akotara ti ala so akui, ala ne ala wala ala gi ti tene akotara ti ala ni airi tënë nzoni na ndö ti ala. Ambeni aye ti dë bê ti akotara ti ala si ala punir ala ape. Mawa ni ayeke so aye so azo amä na bê na ni so alondo na amvene ti Satan aga na tâ dengo bê na zo ape. Me aye so ayeke sara si zo agi bê ti lo senge senge wala azia même mbeto na yâ ti zo.

11. Tongana nyen la afami wala akamarade ti e so ayeke na anzoni bibe alingbi ti gi ti pusu e ti sara aye so ague nde na Bible?

¹¹ Yengo so e ye na Nzapa nga na Mbeti ti lo Bible akpengba e ti mä yanga ti Jéhovah même na ngoi so afami ti e nga na akamarade ti e so ayeke na anzoni bibe apusu e ti sara aye so andu akuâ so ague nde na Bible. Ala lingbi ti gi ti zia kamene na lê ti e, peut-être na tenengo so e ye lani pëpe zo so akui so wala e ne lo lani ape. Wala ala lingbi ti tene so sarango ye ti e alingbi ti sara si na mbeni lege zo so akui so asara sioni na azo so angbâ na fini. Tongana nyen la e lingbi ti gbu koko ti tâ tënë ti Bible? Bâ tongana nyen la mo lingbi ti sara ye alingbi na amama-ndia ti Bible so ayeke na gbe ni ge.

12. Angobo wa so andu akuâ ayeke tâ nde na Bible?

¹² Leke na bê ti mo ti “duti nde” na aye so azo amä na bê na ni nga na angobo so ague nde na Bible (2 aCor. 6:17). Na yâ ti mbeni kodro ti Caraïbe, azo mingi amä na bê so na peko ti kuâ ti mbeni zo, “toro” ti lo alingbi ti ngbâ na ndo so zo ni ayeke lani dä nga lo yeke punir azo  so asara lani ye na lo na lege ni ape. Mbeni mbeti atene so “toro” ni alingbi même ti “ga na kpale na azo ti mbeni ndo.” Na ambeni ndo na Afrika, azo ayeke kuku atatara na yâ ti da ti mbeni zo so akui nga ala yeke tourné lê ti afoto na terê ti mur. Ala sara tongaso ngbanga ti nyen? Ambeni zo atene so azo so akui adoit ti bâ terê ti ala wani ape. Kite ayeke dä ape so e awakua ti Jéhovah e yeda pëpe na atënë ti tere wala e yeke mû mbage pëpe na yâ ti asarango ye so amaï amvene ti Satan.​—1 aCor. 10:21, 22.

13. Tongana mo hinga mbilimbili pëpe wala mo lingbi ti mû mbage na mbeni ngobo wala pëpe, nyen la a lingbi mo sara tongana ti so a fa na Jacques 1:5?

¹³ Tongana mo hinga mbilimbili pëpe wala mo lingbi ti mû mbage na mbeni ngobo wala mbeni sarango ye wala pëpe, sambela Jéhovah na hunda lo ti mû na mo ndara. (Diko Jacques 1:5.) Na pekoni, sara recherche na yâ ti ambeti ti e. Sara lisoro na a-ancien ti congrégation ti mo, tongana mo bâ so a lingbi mo sara ni. Ala yeke tene na mo pëpe ye so mo doit ti sara, me ala lingbi ti mû maboko na mo ti wara amama-ndia ti Bible, tongana ati so e sara tënë na ndö ni so. Tongana mo sara aye so, mo yeke fa lege na “ngangu ti gbungo li” ti mo, na ngangu so ayeke mû maboko na mo ti “hinga popo ti ye ti nzoni na ye ti sioni.”​—aHéb. 5:14.

14. Na alege wa la e lingbi ti kpe ti sara si azo apika gere ti ala?

¹⁴ “Ala sara ye kue ndali ti gloire ti Nzapa. Ala sara hange si [zo] apika gere ngbanga ti ala pëpe.” (1 aCor. 10:31, 32). Na ngoi so e yeke mû desizion ti mû mbage na mbeni ngobo wala pëpe, a lingbi e pensé nga na ye so desizion ni ayeke sara na ndö ti conscience ti amba ti e, mbilimbili amba ti e aChrétien. E yeke ye lâ oko ape ti sara si mbeni zo apika gere ti lo (Marc 9:42). Na ndö ni, e yeke kpe ti son senge senge bê ti azo so ayeke aTémoin ape. Ndoye ayeke pusu e ti sara tënë na ala na mbeni lege so ane zo, wala na mbeni lege so amû gloire na Jéhovah. Kite ayeke dä ape so e yeke papa pëpe na azo wala e yeke he angobo ti ala ape. Girisa ape so ndoye ayeke ngangu mingi. Tongana e fa so e ye azo na mbeni lege so ane zo, e lingbi même ti dë bê ti azo so asara ye ti ngangu na e.

15-16. (a) Ngbanga ti nyen la a yeke lege ti ndara ti tene mo fa na azo ye so mo mä na bê na ni? Fa mbeni tapande ni. (b) Atënë ti Paul so ayeke na aRomain 1:16 abâ e tongana nyen?

¹⁵ Fa na azo ti ndo so mo yeke dä so mo yeke Témoin ti Jéhovah (És. 43:10). Tongana mbeni fami ti mo akui, bê ti afami nga na avoizin ti mo alingbi ti son ngangu tongana mo mû mbage pëpe na mbeni ngobo. A lingbi ti duti ngangu na mo ape ti leke kpale so tongana mo  fa na ala kozo awe aye so mo mä na bê na ni. Francisco, so ayeke na Mozambique, atene: “Na ngoi so mbi na wali ti mbi Carolina e manda tâ tënë, e tene na afami ti e so e yeke voro akuâ encore ape. Na ngoi so ita ti Carolina ti wali akui, e doit lani ti fa so e yeke sara ye alingbi na desizion ti e ni wala pëpe. Ngobo ti ndo so e yeke dä ahunda ti tene a sukula kuâ na ngoi ti mbeni bungbi ti vorongo nzapa ti ndo ni. Na pekoni, mbeni propre fami ti kuâ ni adoit ti lango na place so a tuku ngu so a sukula na kuâ ni dä lango ota. Nda ti angobo so ayeke ti dë bê ti yingo ti zo so akui. Azo ti sewa ti Carolina aku lani ti tene lo lango na place so a tuku ngu so a sukula na kuâ ni dä.”

¹⁶ Francisco na wali ti lo asara lani ye tongana nyen? Francisco atene: “Ndali ti so e ye Jéhovah nga e ye ti zia ngia na bê ti lo, e ke ti mû mbage na ngobo ni. Ngonzo agbu azo ti sewa ti Carolina ngangu. Ala tene so e ne kuâ ni ape nga ala tene so ala yeke ga encore na ndo ti e ape wala ala yeke mû maboko na e ape. Ndali ti so e fa na ala kozo awe aye so e mä na bê na ni, e sara lisoro na ala na ndö ni ape na ngoi so ngonzo agbu ala ngangu. Ambeni fami ni amû même mbage ti e na lege so ala tene so e fa lani na ala awe ye so e yeke sara. Ambeni ngoi na pekoni, bê ti afami ti Carolina adë nga e wara lege ti duti na siriri na ala. Ambeni aga même na ndo ti e ti hunda ambeti.” Zia kamene asara e lâ oko ape so e mû mbage ti tâ tënë na ndö ti kuâ.​—Diko aRomain 1:16.

17. Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti duti tâ kamarade ti mbeni ita so ayeke na vundu?

¹⁷ Tongana fami ti mbeni mba ti e Chrétien so lo ye lo mingi akui, a lingbi e sara kue ti duti “tâ kamarade . . . mbeni ita so a dü lo ndali ti angoi ti vundu.” (aProv. 17:17). Tongana nyen la e lingbi ti duti “tâ kamarade”, mbilimbili tongana azo ayeke pusu mbeni ita so ayeke na vundu ti sara ambeni ye so ague nde na Bible? Zia e bâ amama-ndia ti Bible use so alingbi ti mû maboko na e ti dë bê ti azo so ayeke na vundu.

18. Ngbanga ti nyen la Jésus atoto lani? Nyen la e lingbi ti manda na lege ti tapande ti lo?

¹⁸ “Toto legeoko na azo so atoto.” (aRom. 12:15). A lingbi ti duti ngangu na e ti hinga tënë so e lingbi ti tene ti dë bê ti mbeni zo so vundu ahon ndö ti lo. Même tongana e hinga pëpe ye  so e lingbi ti tene, tongana zo ni abâ so e toto, lo yeke hinga so vundu so asara lo agbu bê ti e. Na ngoi so Lazare, kamarade ti Jésus, akui lani, Marie, Marthe nga na ambeni zo atoto ndali ti ita ti ala so ala ye lo mingi nga kamarade ti ala. Lango osio na pekoni na ngoi so Jésus asi, lo kue ‘ngu ti lê ti lo ayuru’, atâa so lo hinga lani so lo yeke zingo Lazare na kuâ fafadeso (Jean 11:17, 33-35). So Jésus atoto afa vundu ti bê ti Jéhovah ndali ti kuâ ti Lazare. Na ngoi so sewa ti Lazare abâ so Jésus atoto, ala lingbi nga ti bâ so Jésus aye ala mingi na kite ayeke dä ape so ye so adë bê ti Marie na Marthe. Legeoko nga, tongana aita ti e abâ so e ye ala nga e bi bê na ala, ala yeke hinga so ala yeke ala oko ape me so gbâ ti akamarade so abi bê na ala nga amû maboko na ala ayeke na terê ti ala.

19. Na ngoi so e yeke dë bê ti mbeni mba ti e Chrétien so ayeke na vundu, na alege wa la e lingbi ti sara ye alingbi na Zo-ti-fa-tene 3:7?

¹⁹ “Ngoi ti dutingo kpô, na ngoi ti sarango tënë.” (Zo-ti. 3:7). Mbeni lege nde ti dë bê ti mbeni mba ti e Chrétien so ayeke na vundu ayeke gï ti duti zo so amä zo nzoni. Zia lege na ita ti mo ni ti fa ye so ayeke biani na bê ti lo nga zia bê ti mo ason ape tongana lo “diko tënë gï kirikiri”. (Job 6:2, 3). Peut-être afami so ayeke aTémoin ape asara si vundu akiri asara lo mingi ndali ti so ala gi ti pusu lo ti sara mbeni ye so ayeke na lege ni ape. Tongaso, sambela legeoko na lo. Voro yanga na ‘Zo so ayeke mä sambela’ ti mû na lo ngangu nga ti sara si lo gbu li ti lo nzoni (Ps. 65:2). Tongana lege ayeke dä, mo na lo adiko Bible. Wala ala diko mbeni pendere article so ayeke na yâ ti ambeti ti e, na tapande mbaï ti gigi ti mbeni zo so ayeke kpengba zo.

20. Nyen la e yeke bâ na yâ ti article ti peko?

²⁰ E kiri singila mingi so e hinga tâ tënë na ndö ti kuâ nga na pendere gigi ti kekereke so azo so ayeke na dû ti kuâ ayeke wara ni ande (Jean 5:28, 29). Tongaso, na lege ti tënë ti e nga na asarango ye ti e, zia e gbu koko ti tâ tënë ti Bible na mbeto ape nga e fa ni na azo na ngoi kue so lege azi na e. Na yâ ti article ti peko e yeke bâ mbeni lege nde so Satan agi ti kanga lege na azo ti hinga tâ tënë: sarango yorö. E yeke bâ ngbanga ti nyen la a lingbi e kpe asarango ye nga na angia so na yâ ni a yeke wara sarango yorö, so ayeke mbeni kûkû ti asioni yingo.