1. Zo wa la amû na e ngangu so e yeke na ni ti sara tënë?

 NZAPA ti e so aye e mingi la amû na e ngangu so e yeke na ni ti sara tënë. Gï so a créé kozo koli, Adam, lo peut lani ti sara lisoro na Babâ ti lo ti yayu. Lo peut nga lani ti tene gbâ ti atënë na lege ti afini tënë so lo sigi na ni. Adam asara lani tongaso na ngoi so lo zia iri na ndö ti anyama kue (Gen. 2:19). Terê ti lo anzere lani mingi na ngoi so lo sara tënë ti kozoni na mbeni zo: pendere wali ti lo, Ève.​—Gen. 2:22, 23.

2. Tongana nyen la azo asara kua nzoni ape na tënë ti yanga ti ala ândö nga laso?

² Hio tongaso, a sara kua nzoni ape na cadeau so ayeke sarango tënë. Satan Zabolo atene lani mvene na Ève, na mvene so ague na azo ti sara siokpari nga ti duti mbilimbili-kue ape (Gen. 3:1-4). Adam asara kua na tënë ti yanga ti lo na lege ni ape na ngoi so lo bi tënë ti afaute ti lo na li ti Ève nga même na li ti Jéhovah (Gen. 3:12). Caïn atene mvene na Jéhovah na peko ti so lo fâ ita ti lo Abel (Gen. 4:9). Na pekoni, mbeni hale ti Caïn so iri ti lo ayeke Lamek atene mbeni suma-tene so afa so sarango ye ti ngangu na zo ayeke lani mingi na ngoi so lo yeke na fini (Gen. 4:23, 24). Ka ti laso ayeke tongana nyen? Na ambeni ngoi, kamene asara akota zo ti poroso ape ti tene asioni tënë. Na yâ ti mingi ti afilm laso, mo yeke mä gï asioni tënë. A-élève ayeke mä asioni tënë na ekole, akota zo nga ayeke mä ni na place ti kua. So azo mingi ayeke tene asioni tënë, a fa tongana nyen la dunia aga sioni mingi.

3. Tongana e sara hange ape, nyen la e peut ti sara? Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

 ³ Tongana e sara hange ape, e peut ti komanse ti tene asioni tënë so e mä azo ayeke tene ka. So e yeke aChrétien, e ye ti zia ngia na bê ti Jéhovah; tongaso e ye lâ oko ape ti tene asioni tënë. E ye ti sara kua nzoni na pendere cadeau ti e ti sarango tënë ti gonda na Nzapa ti e. Na yâ ti article so, e yeke bâ tongana nyen la e peut ti sara ni (1) na fango tënë, (2) na ngoi ti abungbi nga (3) na ngoi so e yeke sara lisoro na amba ti e lâ na lâ. Me kozoni, zia e bâ ndani so atënë so e yeke tene ayeke kota ye na lê ti Jéhovah.

4. Ti gue oko na Malachie 3:16, ngbanga ti nyen la atënë ti e ayeke kota ye na lê ti Jéhovah?

⁴ Diko Malachie 3:16. Eskê mo peut ti fa mbeni raison so ndali ni Jéhovah ayeke sû na yâ ti “buku ti dango bê” iri ti azo so sarango tënë ti ala afa so ala kpe mbeto ti lo nga ala gbu li na ndö ti iri ti lo? Tënë ti yanga ti e afa ye so ayeke na yâ ti bê ti e. Jésus atene: “Yanga ayeke sara tënë ti ye so asi singo na bê ti zo.” (Mat. 12:34). Aye so e soro ti sara tënë na ndö ni afa tongana nyen la e ye Jéhovah. Jéhovah aye ti tene azo so aye lo angbâ na fini lakue lakue na yâ ti fini dunia.

5. (a) Kamba wa la ayeke na popo ti vorongo so e yeke voro na Nzapa na tënë ti yanga ti e? (b) Tongana ti so a fa na yâ ti foto so, tongana a ndu tënë ti yanga ti e, nyen la e doit ti hinga?

⁵ Fason so e yeke sara na tënë apeut ti fa wala Jéhovah ayeke yeda na vorongo so e yeke voro na lo (Jacq. 1:26). Ambeni zo so aye Nzapa ape ayeke sara tënë na ngonzo, na nzoni bê ape nga na baba (2 Tim. 3:1-5). E ye ti sara tënë tongana ala ape. E ye mingi ti tene atënë ti yanga ti e azia ngia na bê ti Jéhovah. Me eskê a yeke nzere na Jéhovah tongana e sara tënë na nzoni bê na ngoi ti abungbi wala na fango tënë me e sara tënë na nzoni bê ape nga na ndoye ape na azo ti sewa ti e?—1 Pi. 3:7.

6. So Kimberly asara kua nzoni na tënë ti yanga ti lo, nzoni ti nyen la aga na pekoni?

⁶ Tongana e sara kua nzoni na cadeau ti e ti sarango tënë, e yeke fa na azo so e yeke  awakua ti Jéhovah. E yeke aidé azo so ayeke na terê ti e ti bâ polele kangbi so ayeke na “popo ti zo so ayeke sara kua na Nzapa na zo so ayeke sara kua na lo pëpe.” (Mal. 3:18). A yeke ye so asi na mbeni ita-wali so iri ti lo ayeke Kimberly. * A mû na lo na mbeni mba ti lo ti klase mbeni devoir ti tene ala sara. Na peko ti so ala hunzi devoir ni, mba ti lo ni abâ so lo yeke nde mingi na tanga ti a-élève ni. Lo kasa amba ti lo na peko ti ala ape, lo sara tënë na nzoni bê nga lo tene asioni tënë ape. Ye so apika bê ti mba ti lo ni mingi nga na pekoni lo komanse ti manda Bible. Tongana e sara tënë na mbeni fason so ayeke gboto azo na yâ ti tâ tënë, a yeke nzere na Jéhovah mingi.

7. Nyen la mo ye ti sara na cadeau ti sarango tënë so Nzapa amû na mo?

⁷ E kue e ye ti sara tënë na mbeni fason so amû gonda na Jéhovah nga asara si e ga nduru mingi na aita ti e. Tongaso, zia e bâ fadeso ambeni nzoni ye so e peut ti sara ti ngbâ ti zia nzoni tapande na amba ti e na lege ti fason so e yeke sara na tënë.

8. Tapande wa la Jésus azia na e na lege ti fason so lo sara kua na tënë ti yanga ti lo na fango tënë?

⁸ Sara tënë na nzoni bê nga na nengo zo tongana a son bê ti mo. Na ngoi so Jésus ayeke fa lani tënë, a bi atënë ti mvene na li ti lo a tene lo yeke zo ti nyongo ye nga zo ti tengo ye ahon ndö ni, zo ti kua ti Zabolo, zo so abata lâ ti Sabbat ape nga même zo so azonga Nzapa (Mat. 11:19; 26:65; Luc 11:15; Jean 9:16). Me, Jésus akiri lani sioni tënë na ala ape. Tongana ti Jésus, a yeke nzoni e kiri sioni tënë lâ oko ape même tongana azo asara tënë na e na nzoni bê ape (1 Pi. 2:21-23). Ye oko, a yeke kete ye ape ti sara ye na nzoni bê tongana azo asara tënë na e na nzoni bê ape (Jacq. 3:2). Nyen la apeut ti aidé e?

9. Nyen la apeut ti aidé e ti sara hange na tënë ti yanga ti e na ngoi so e yeke na fango tënë?

⁹ Tongana mo yeke na fango tënë si mbeni zo asara tënë na mo na lege ni ape, gi ti bâ gï tënë so lo tene na mo so ape. Sam, mbeni ita-koli, atene: “Mbi gi ti hinga kota bezoin so zo ni ayeke na ni ti hinga tâ tënë na ndö ti Nzapa nga mbi girisa ape so lo peut ti changé.” Na ambeni ngoi, bê ti zo so e ye ti fa tënë na lo ason gï ndali ti so e si na nzoni ngoi ape. Tongana e yeke sara tënë na mbeni zo so bê ti lo ason, e peut ti sara ye so Ita-wali Lucia asara. E peut ti tene mbeni nduru sambela so na yâ ni e hunda Jéhovah ti aidé e ti duti kpô nga ti tene pëpe mbeni tënë so ayeke na lege ni ape wala so ane zo ape.

10. Ti gue oko na 1 Timothée 4:13, nyen la a yeke nzoni e gi ti sara?

¹⁰ Duti zo so afa ye nzoni. Timothée ayeke  lani mbeni Chrétien so ayeke fa tënë nzoni, me atâa so kue lo bezoin ti ngbâ ti maï akode ti fango ye ti lo. (Diko 1 Timothée 4:13.) Tongana nyen la e peut ti duti azo so ahinga ti fa ye nzoni mingi na fango tënë? E doit ti leke terê ti e nzoni. A nzere na e mingi so e yeke na agbakuru nde nde so apeut ti aidé e ti ga anzoni wafango ye. Mo yeke bâ ande so atënë so ayeke na yâ ti brochure Mû bê ti mo kue na dikongo mbeti nga na fango ye nga na mbage “Maï akode ti fango tënë ti mo” so ayeke na yâ ti Mbeti ti Bungbi: Kusala ti e nga na gigi ti e ti Chrétien ayeke mû maboko na mo mingi. Eskê mo yeke sara kua na ambeti so? Tongana e leke terê ti e nzoni, mbeto ayeke sara e mingi ape na e yeke sara tënë na bê ti e kue.

11. Ambeni Chrétien aga anzoni wafango ye tongana nyen?

¹¹ E peut nga ti ga anzoni wafango ye na lege so e manda ye na mbage ti amba ti e na yâ ti congrégation. Sam, so e sara tënë ti lo fade, agi ti hinga ye so asara si ambeni ita ayeke anzoni wafango ye. Lo manda akode ti ala na pekoni lo gi ti sara ye tongana ala. Talia, mbeni ita-wali, amanda tongana nyen ti sara lisoro na ndö ti atënë so azo ayeke hunda ka na fango tënë na lege so lo bâ nzoni fason so aita so ahinga ti sara diskur nzoni ayeke sara na adiskur.

12. Nyen la ayeke ngangu na ambeni ita ti sara?

¹² E kue e peut ti sara si abungbi ti e atambela nzoni tongana e he bia nga e mû anzoni commentaire (Ps. 22:22). Ambeni ita abâ so a yeke ngangu na ala ti he bia wala ti mû mbeni commentaire na ngoi ti abungbi. Mo kue a yeke ngangu na mo? Tongana a yeke tongaso, gi ti hinga ye so a-aidé ambeni ita ti sara mbeto ape ti he bia wala ti mû commentaire.

13. Nyen la apeut ti aidé mo ti he bia na bê ti mo kue na ngoi ti abungbi?

¹³ He bia na bê ti mo kue. Kota raison so ndali ni e yeke he abia na ngoi ti abungbi ti e ayeke ti mû gonda na Jéhovah. Sara, mbeni ita-wali, abâ so lo hinga ti he bia nzoni ape. Me, lo ye ti he bia ti gonda na Jéhovah. Ti sara ni, lo bâ so a yeke nzoni lo manda abia ni na yanga-da gï tongana ti so lo yeke leke ambage ti bungbi. Lo yeke he abia ni nga lo gi ti bâ tongana nyen la atënë ti yâ ti abia ni ague oko na tënë so a yeke sara lisoro na ndö ni na ngoi ti abungbi ni. Lo tene: “Tongana mbi gbu li ti mbi na ndö ti atënë ni, mbi yeke gi bê ti mbi mingi ape wala mbi yeke he bia ni nzoni wala pëpe.”

14. Tongana mo yeke kamene mingi, nyen la apeut ti aidé mo ti mû commentaire na ngoi ti abungbi?

¹⁴ Mû commentaire lakue. Ti tâ tënë ni, a yeke kete ye ape na ambeni zo. Talia, so e sara tënë ti lo fade, atene: “Ti sara tënë na lê ti azo  asara mbi mbeto mingi atâa so azo ahinga ni ape, ndali ti so mbi yeke sara ka tënë na ngangu ape. Tongaso, ti mû acommentaire ayeke ngangu mingi na mbi.” Me ye so akanga lege na Talia ti mû acommentaire ape. Na ngoi so lo yeke leke abungbi, lo girisa ape so kozo commentaire adoit ti duti nduru nga akiri tënë droit na hunda ni. Lo tene: “Ye so aye ti tene so a yeke na lege ni ti tene kiringo tënë ti mbi aduti nduru, akpengba ape nga ague oko na kota tënë ni ndali ti so a yeke mara kiringo tënë so la ita so ayeke mû li ni ayeke gi.”

15. Nyen la a yeke nzoni e girisa ape na ndö ti acommentaire so e yeke mû?

¹⁵ Me na ambeni ngoi, même aChrétien so ayeke kamene ape ayeke mû acommentaire ape. Ngbanga ti nyen? Juliette, mbeni ita-wali, atene: “Na ambeni ngoi, mbi ye ti mû commentaire ape ndali ti so mbi gi bê ti mbi so commentaire ti mbi ayeke simple mingi nga ayeke nzoni ape.” Me girisa ape so Jéhovah aye ti tene e mû anzoni commentaire so e peut ti mû. * A nzere na lo mingi tongana e sara ye kue so e peut ti sara ti mû acommentaire na bungbi, même tongana na ambeni ngoi mbeto asara e.

16. Mara ti atënë wa la e doit ti kpe ni?

¹⁶ “Zonga” zo ape (aÉph. 4:31). Tongana ti so e bâ fade, a yeke nzoni aChrétien atene sioni tënë lâ oko ape. Me ambeni tënë ayeke dä so a lingbi e kpe ni. Na tapande, a lingbi e sara hange si e tene pëpe sioni tënë ti azo so ngobo ti ala, mara ti ala wala kodro ti ala ayeke nde na ti e. Na ndö ni, e ye nga lâ oko ape ti son bê ti amba ti e na lege ti atënë ti yanga ti e. Mbeni ita-koli atene: “Na ambeni ngoi, mbi tene atënë so mbi pensé so ayeke tënë ti ngia nga ayeke sioni ape, me azo abâ so mbi sara tënë na nzoni bê ape nga mbi son bê ti ala. Teti angu mingi, wali ti mbi a-aidé mbi mingi na lege so tongana mbi tene mbeni tënë so anzere na lo nga na ambeni zo ape, gï mbi na lo use lo yeke sara tënë ni na mbi.”

17. Ti gue oko na aÉphésien 4:29, tongana nyen la e peut ti kpengba amba ti e?

¹⁷ Tene tënë so akpengba amba ti mo. Duti nduru ti gonda zo ahon ti kasa ndo wala ti dema terê. (Diko aÉphésien 4:29.) Azo ti Israël ayeke lani na aye mingi ti kiri singila ndali ni, me mingi ni ala dema terê. Tongana e yeke dema terê ti e mingi ayeke sara si amba ti e nga kue adema terê. Girisa ape so sioni tondo so azo ti bembengo ndo bale-oko afa asara si “azo ti Israël kue adiko tënë na terê ti Moïse”. (Nom. 13:31–14:4). Me tongana e  gonda azo apeut ti aidé azo kue ti duti na ngia mingi. E peut ti hinga na bê ti e kue so, so akamarade ti molenge ti Jephté ti wali ayeke gonda lani lo akpengba lo mingi ti ngbâ ti sara kua ti lo (aJu. 11:40). Sara, so e sara tënë ti lo fade, atene: “Tongana e gonda azo, a yeke sara si ala bâ so Jéhovah aye ala nga ala yeke na place na yâ ti bungbi ti lo.” Tongaso, gi alege ti gonda aita na bê ti mo kue.

18. Ti gue oko na Psaume 15:1, 2, ngbanga ti nyen la e doit ti tene tâ tënë? Tënë so aye ti tene nyen?

¹⁸ Tene tâ tënë. Tongana e tene tâ tënë ape, e peut ti zia ngia na bê ti Jéhovah ape. Lo ke amvene kue (aProv. 6:16, 17). Atâa so laso azo mingi abâ tenengo mvene tongana ye so ayeke na lege ni, e yeke tene ni ape ndali so Jéhovah atene a yeke sioni. (Diko Psaume 15:1, 2.) Tâ tënë, e yeke kpe ti tene mvene, me e yeke kpe nga ti tene atënë so ayeke tâ tënë kue ape.

19. Mbeni ye nde wa la e doit ti sara hange na ni?

¹⁹ Kpe ti sara si kpere-kpere amû ndo (aProv. 25:23; 2 aThes. 3:11). Juliette, so e sara tënë ti lo fade, afa ye so kpere-kpere asara na ndö ti lo. Lo tene: “Mango kpere-kpere adécouragé zo nga asara si mbi yeke na confiance ape na zo so ayeke tene ni. Mbi hinga tongana nyen so lo yeke tene nga sioni tënë ti mbi na mbeni zo ape?” Tongana mo bâ so mbeni lisoro ayeke gue ti ga kpere-kpere, sara tënë na ndö ti mbeni ye so akpengba zo.—aCol. 4:6.

20. Mo leke na bê ti mo ti ngbâ ti tene atënë so ayeke tongana nyen?

²⁰ So e yeke na yâ ti dunia so azo mingi ayeke tene asioni tënë, e doit ti sara kue ti tene atënë so azia ngia na bê ti Jéhovah. Girisa ape so sarango tënë ayeke mbeni cadeau so Jéhovah la amû na e, nga fason so e yeke sara kua na ni ayeke kota ye na lê ti lo. Lo yeke sara tufa na ndö ti e tongana e sara kue ti tene atënë so amû gonda na lo na fango tënë, na abungbi nga na yâ ti alisoro ti e ti lâ na lâ. Tongana Jéhovah afuti sioni dunia so awe, a yeke duti ande ngangu na e oko ape ti gonda lo na lege ti tënë ti yanga ti e (Jude 15). Ti si na ngoi ni so, leke na bê ti mo ti zia ngia na bê ti Jéhovah na lege ti “atënë ti yanga ti [mo]”.—Ps. 19:14.