1. Tongana nyen la mbeni kete molenge ti koli afa so lo yeke na beku so a yeke zingo ande akuâ?

 MBENI molenge ti koli so iri ti lo Matthew ayeke na mbeni ngangu kobela na a doit ti sara na lo gbâ ti opération. Na ngoi so lo yeke na ngu mbasambala, lo na azo ti sewa ti lo ayeke bâ lani mbeni kapa ti kuasinga ti Télé JW. Na hunzingo ti kapa ni ala bâ mbeni vidéo ti bia na ndö ti azo so ayeke yamba azo so ala ye ala so a zingo ala na kuâ. b Na peko ti kapa ni, lo ga na terê ti babâ na mama ti lo, lo gbu maboko ti ala na lo tene: “Papa, maman ala bâ? Même tongana mbi kui a yeke zingo ande mbi na kuâ. Ala ku mbi, a yeke zingo ande mbi.” Imaginé nzerengo terê ti babâ na mama ni ndali ti so ala hinga so molenge ti ala ayeke na kpengba mabe na zingongo ti akuâ.

2-3. Ngbanga ti nyen la a yeke nzoni e gbu li na ndö ti zendo ti zingongo ti akuâ?

² A yeke nzoni ngoi na ngoi e gbu li na ndö ti zendo ti Bible so atene a yeke zingo ande azo na kuâ (Jean 5:28, 29). Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so e hinga ape lawa la e peut ti wara mbeni ngangu kpale ti seni wala mbeni zo so e ye lo apeut ti kui hio tongaso (Zo-ti. 9:11; Jacq. 4:13, 14). Beku ti e ti zingongo ti akuâ apeut ti aidé e ti gbu ngangu na yâ ti akpale tongaso (1 aThes. 4:13). Bible adë bê ti e so Babâ ti e ti yayu ahinga e nzoni mingi nga lo ye e mingi (Luc 12:7). Jéhovah Nzapa adoit ti hinga e nzoni mingi tongaso si lo zingo e na a-oko sarango ye ti e nga na aye so e dabe ti e na ni. Jéhovah aye e mingi nga lo mû lege na e ti ngbâ na fini lakue lakue, même tongana e kui lo yeke zingo e.

³ Na yâ ti article so, e yeke bâ kozo ni ndani so e peut ti mä na bê na zingongo ti akuâ. Na pekoni, e yeke bâ mbaï so akpengba  mabe ti zo so atënë ni ayeke versê so ayeke mama tënë ti article so: “Ita ti mo ayeke zingo na kuâ.” (Jean 11:23). Na nda ni, e yeke bâ tongana nyen la e peut ti duti na kpengba beku so a yeke zingo ande akuâ.

4. Ti mä na bê na mbeni zendo, nyen la e doit ti hinga na bê ti e kue? Mû mbeni tapande ti fa ni.

⁴ Ti mä na bê na mbeni zendo, e doit ti hinga na bê ti e kue so zo so amû ni ayeke na nzara nga na ngangu ti sara ye alingbi na ni. Bâ tapande so: Imaginé so mbeni ngangu pupu abuba da ti mo sioni. Mbeni kamarade ti mo aga na lo mû na mo zendo so: ‘Mbi yeke aidé mo ti kiri ti leke da ni.’ Tënë ti ngia la lo tene na mo so ape nga mo hinga na bê ti mo kue so lo yeke na nzara ti aidé mo. Tongana lo hinga ti leke da nga lo yeke na aye ti kua so a bezoin ni, mo yeke hinga so lo yeke na ngangu ti aidé mo. Tongaso, mo yeke mä na bê na zendo ti lo ni. Ka ti zendo ti Nzapa na ndö ti zingongo azo na kuâ? Eskê lo yeke biani na nzara nga na ngangu ti sara ye alingbi na ni?

5-6. Ngbanga ti nyen la e peut ti duti sûr so Jéhovah ayeke na nzara ti zingo azo na kuâ?

⁵ Eskê Jéhovah ayeke na nzara ti zingo azo so akui awe? Biani lo yeke na nzara ni. Na lege ti yingo vulu ti lo, lo pusu ambeni zo so asû Bible ti sû na mbeti zendo so lo mû ti zingo ande akuâ (És. 26:19; Os. 13:14; Apoc. 20:11-13). Tongana Jéhovah amû mbeni zendo, lakue lo yeke sara ye alingbi na ni (Jos. 23:14). Ti vrai ni, Jéhovah ayeke ku kungo ti kiri na azo so akui na fini. E tene tongaso ngbanga ti nyen?

⁶ Gbu li na ndö ti tënë so Job atene. Lo hinga lani biani so même tongana lo kui, Jéhovah ayeke duti tâ na nzara ti kiri ti bâ lo (Job 14:14, 15, kete tënë na gbe ni). Jéhovah ayeke na oko bibe so na ndö ti awakua ti lo kue so akui. Lo yeke ku kungo ti kiri na ala na fini, tongaso si ala duti na nzoni seni nga na ngia. Ka ti azo milliard mingi so akui sân ti wara pasa ti hinga tâ tënë na ndö ti Jéhovah? Nzapa ti e ti ndoye aye ti zingo nga ala na kuâ (Kus. 24:15). Lo ye ti tene lege azi na ala ti ga akamarade ti lo nga ti ngbâ na fini lakue lakue na ndö ti sese (Jean 3:16). A yeke polele, Jéhovah ayeke na nzara ti zingo azo so akui awe.

7-8. Ngbanga ti nyen la e peut ti duti sûr so Jéhovah ayeke na ngangu ti zingo akuâ?

⁷ Eskê Jéhovah ayeke nga na ngangu ti zingo akuâ? En. “Ngangu ti lo ahon angangu kue.” (Apoc. 1:8). Tongaso, ngangu so lo yeke na ni alingbi ti tene lo sö benda na ndö ti awato kue, même kuâ (1 aCor. 15:26). So e hinga ni akpengba e nga adë bê ti e. Bâ ye so asi na Ita-wali Emma Arnold. Na ngoi ti Use bira so amû sese kue, aye atara mabe ti lo na azo ti sewa ti lo ngangu. Ti tene Emma adë bê ti molenge ti lo ti wali so aperdre azo so lo ye ala na yâ ti acamp so aNazi asara pasi na azo dä, lo tene: “Tongana azo so akui apeut ti kiri na fini lâ oko ape, a ye ti tene so kuâ so ayeke wato ti e ayeke ngangu ahon Nzapa. Me kuâ ayeke ngangu ahon Nzapa ape.” Ti vrai ni, mbeni ye so ayeke ngangu ahon Jéhovah ayeke dä ape. Nzapa so ngangu ti lo ahon angangu kue so acréé fini ayeke na ngangu ti kiri na fini azo so akui awe.

⁸ Mbeni raison so ndali ni e hinga so Nzapa ayeke na ngangu ti zingo akuâ ayeke so mbeni ye apeut ti girisa lo ape. Lo hinga iri ti atongoro oko oko kue (És. 40:26). Lo yeke dabe ti lo nga na azo so akui awe (Job 14:13; Luc 20:37, 38). A yeke ngangu na lo ape ti dabe ti lo na anzene nzene ye na ndö ti azo so lo yeke zingo ande ala na kuâ, na tapande konongo ti  ala, yongo ti ala nga na sarango ye ti ala, aye so ala vivre ni nga na aye so ala dabe ti ala na ni.

9. Ngbanga ti nyen la mo mä na bê na zendo so Jéhovah amû ti zingo ande akuâ?

⁹ A yeke polele, e peut ti mä na bê na zendo so Jéhovah amû ti zingo ande akuâ ndali ti so e hinga so lo yeke na nzara nga na ngangu ti sara ye alingbi na ni. Bâ mbeni raison nde so ndali ni e mä na bê na zendo so Nzapa amû ti zingo akuâ: Jéhovah azingo ambeni zo na kuâ awe. Ândö, lo mû na ambeni koli so ayeke be-ta-zo, so Jésus ayeke na popo ni, ngangu ti zingo akuâ. Zia e bâ mbeni mbaï ti zingongo zo na kuâ so Jésus asara so ayeke na Jean chapitre 11.

10. Nyen la apassé na ngoi so Jésus ayeke fa tënë na mbage ti Ngu ti Jourdain? Nyen la lo sara? (Jean 11:1-3).

¹⁰ Diko Jean 11:1-3. Imaginé ye so apassé na Béthanie na hunzingo ti ngu 32. Jésus ayeke na akota kamarade na yâ ti kete kodro so: Lazare nga na aita ti lo ti wali use, Marie na Marthe (Luc 10:38-42). Me terê ti Lazare ason na aita ti lo ti wali agi bê ti ala. Ala tokua ndo na Jésus so ayeke na mbage ti Ngu ti Jourdain; ti londo na Béthanie ti gue kâ, zo ayeke sara lango use na lege (Jean 10:40). Mawa ni ayeke so na ngoi so zo ti tokua ni asi na Jésus, Lazare akui. Atâa so Jésus ahinga so kamarade ti lo akui, lo ngbâ na ndo so lo yeke dä lango use na pekoni lo gue na Béthanie. Tongaso na ngoi so Jésus asi, Lazare akui asara lango osio awe. Jésus aleke ti sara mbeni ye so ayeke aidé akamarade ti lo nga ayeke mû gloire na Nzapa.—Jean 11:4, 6, 11, 17.

11. Nyen la e peut ti manda na ndö ti songo ti kamarade na lege ti mbaï so?

¹¹ E manda mbeni ye na ndö ti songo ti kamarade na lege ti mbaï so. Gbu li na ndö ti ye so: Na ngoi so Marie na Marthe atokua ndo na Jésus, ala hunda na lo ape ti ga na Béthanie. Ala tene gï na lo atene terê ti kamarade ti mo ason (Jean 11:3). Na ngoi so Lazare akui, Jésus apeut ti ngbâ lani kâ azingo lo na kuâ. Me lo soro ti gue na Béthanie ti duti na terê ti akamarade ti lo Marie na Marthe. Eskê mo yeke na mbeni kamarade so ayeke aidé mo sân ti tene mo hunda ni na lo? Tongaso, mo hinga so mo peut ti zia bê ti mo na lo ti aidé mo na “angoi ti vundu.” (aProv. 17:17). Legeoko tongana Jésus, zia e duti mara ti kamarade so ndali ti amba ti e. Fadeso zia e kiri na ndö ti mbaï ni ti bâ nyen la apassé na pekoni.

12. Zendo wa la Jésus amû na Marthe? Ngbanga ti nyen la lo peut ti mä na bê na ni? (Jean 11:23-26).

¹² Diko Jean 11:23-26. Marthe amä so Jésus ayeke nduru na Béthanie. Lo gue hio ti tingbi na lo, na lo tene: “Seigneur, tongana mo yeke fade ge, ka ita ti mbi ti koli akui pëpe.” (Jean 11:21). Ti vrai ni, lo peut lani ti sava Lazare. Me Jésus aye ti sara lani mbeni ye so ayeke même kota mingi. Lo tene: “Ita ti mo ayeke zingo na kuâ.” Lo fa nga na Marthe ambeni raison so ndali ni lo peut ti mä na bê na tënë so, lo tene: “Mbi yeke zingongo ti akuâ nga na fini.” Biani Nzapa amû na Jésus  ngangu ti zingo akuâ. Kozo, lo zingo mbeni molenge-wali kete na peko ti so lo kui, lo zingo nga mbeni maseka-koli, na bango ni, na lango so lo kui na ni (Luc 7:11-15; 8:49-55). Me eskê lo peut ti zingo mbeni zo so akui asara lango osio nga so kuâ ni akomanse ti fun awe?

13. Tongana ti so Jean 11:32-35 atene, na ngoi so Jésus abâ Marie nga na ambeni zo ayeke toto nyen la lo sara? (Bâ nga foto.)

¹³ Diko Jean 11:32-35. Imaginé ye so asi na pekoni. Marie, mbeni ita ti Lazare, ague ti tingbi na Jésus. Lo tene oko tënë so ita ti lo ti wali atene fade: “Seigneur, tongana mo yeke fade ge, ka ita ti mbi ti koli akui pëpe.” Vundu asara lo nga na azo so ayeke na terê ti lo mingi. So Jésus abâ ala nga lo mä ala na totongo ni, vundu asara lo mingi. So mawa ti akamarade ti lo asara lo mingi, ngu ti lê ti lo ayuru. Lo comprendre so tongana zo aperdre mbeni zo so lo ye lo, vundu ayeke sara lo mingi. Kite ayeke dä ape so lo ye mingi ti zi ye so asara si ala yeke toto.

14. Nyen la e peut ti manda na ndö ti Jéhovah na lege ti ye so Jésus asara na ngoi so lo bâ Marie ayeke toto?

¹⁴ Ye so Jésus asara na ngoi so lo bâ Marie ayeke toto afa na e so Jéhovah ayeke Nzapa so abâ mawa ti zo mingi. E tene tongaso ngbanga ti nyen? Tongana ti so e bâ na yâ ti article so ahon, apensé ti Jésus nga na atënë ti bê ti lo ayeke tâ gï tongana ti Babâ ti lo (Jean 12:45). Tongaso, tongana e diko a tene Jésus abâ mawa ti akamarade ti lo so ayeke toto, e peut ti tene so Jéhovah nga kue abâ mawa ti e na ngoi so e yeke toto ndali ti vundu so asara e (Ps. 56:8). Kite ayeke dä ape so ye so asara si mo ye ti ga nduru mingi na Nzapa ti e so ayeke bâ mawa ti zo.

15. Ti gue oko na Jean 11:41-44, fa ye so asi na ndo so a lu Lazare dä. (Bâ nga foto.)

¹⁵ Diko Jean 11:41-44. Jésus asi na ndo so a lu Lazare dä na lo hunda ti tene a zi tênë so a kanga na yanga ti dû ti kuâ ni. Me Marthe ake lo tene so kuâ ni adoit ti fun awe. Jésus atene: “Mbi tene fade na mo so tongana mo mä na bê, mo yeke bâ ande gloire ti Nzapa, ni la ape?” (Jean 11:39, 40). Na pekoni Jésus ayô lê ti lo na nduzu na lo sambela na lê ti  azo. Lo ye ti mû gonda ti ye so ayeke gue ti si so na Jéhovah. Na pekoni, lo dekongo lo tene: “Lazare, mo sigi!” Lazare asigi na yâ ti dû ti kuâ ni. Jésus alondo ti sara ye so ambeni apensé so a yeke ngangu ti sara ni.—Bâ note ti étude na ndö ti Jean 11:17.

16. Tongana nyen la mbaï so ayeke na Jean chapitre 11 akpengba mabe ti e na beku ti zingongo ti akuâ?

¹⁶ Mbaï so ayeke na Jean chapitre 11 akpengba mabe ti e na beku ti zingongo ti akuâ. Na lege wa? Dabe ti mo na zendo so Jésus amû na Marthe: “Ita ti mo ayeke zingo na kuâ.” (Jean 11:23). Legeoko tongana Babâ ti lo, Jésus ayeke na nzara nga na ngangu ti sara ye alingbi na zendo so. Ngu ti lê ti lo so ayuru afa so lo yeke na kota nzara ti zingo azo na kuâ nga ti zi vundu so ayeke sara azo ndali ti azo ti ala so akui. Na ngoi so Lazare asigi na yâ ti dû ti kuâ ni, Jésus afa so lo yeke na ngangu ti zingo akuâ. Gbu nga li na ndö ti ye so Jésus adabe ti Marthe na ni: “Mbi tene fade na mo so tongana mo mä na bê, mo yeke bâ ande gloire ti Nzapa, ni la ape?” (Jean 11:40). E yeke na anzoni raison ti mä na bê so zendo so Nzapa amû ti zingo ande akuâ ayeke ga tâ tënë. Me, tongana nyen la e peut ti duti na kpengba beku so a yeke zingo ande akuâ?

17. Nyen la a lingbi e bata na li na ngoi so e yeke diko ambaï ti Bible na ndö ti zingongo ti akuâ?

¹⁷ Diko mbaï ti zingongo ti azo na kuâ so asi ândö nga gbu li na ndö ni. Bible asara tënë ti azo miombe so a zingo ala na kuâ na ndö ti sese. c Eskê mo peut ti mû ngoi ti manda ye nzoni na ndö ti ambaï so? Na ngoi so mo yeke sara ni, girisa ape so azo so ayeke lani avrai zo, a yeke lani akoli, awali nga na amolenge. Gi aye so mo peut ti manda. Gbu li na ndö ti mbaï ni oko oko ti bâ tongana nyen la afa so Nzapa ayeke na nzara nga na ngangu ti kiri na akuâ na fini. Sara kue ti gbu li nzoni na ndö ti zingongo Jésus na kuâ so ayeke kota ahon atanga ni kue. Girisa ape so atémoin  ngbangbo mingi ayeda lani so a zingo Jésus na kuâ na a sara si e yeke na nzoni raison ti mä na bê so a yeke zingo ande akuâ.—1 aCor. 15:3-6, 20-22.

18. Tongana nyen la mo peut ti sara kua nzoni na abia ti e so asara tënë na ndö ti beku ti zingongo ti akuâ? (Bâ kete tënë na gbe ni.)

¹⁸ Sara kua nzoni na “abia ti sepelango na Nzapa” so asara tënë ti beku ti zingongo ti akuâ (aÉph. 5:19). d Abia so asara si e hinga biani so a yeke zingo ande akuâ nga a sara si e yeke na kpengba mabe na pendere beku so. Mä ni, he ni nga sara lisoro na ndö ti nda ti atënë ti yâ ti abia so na ngoi ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa. Sara si atënë ti yâ ni angbâ na yâ ti li mo nga na yâ ti bê ti mo. Tongaso, tongana mo tingbi na mbeni kpale so azia fini ti mo na lê ti kuâ wala mo perdre mbeni zo so mo ye lo, yingo ti Jéhovah ayeke aidé mo ti dabe ti mo na abia so tongaso si adë bê ti mo nga akpengba mo.

19. Nyen la e peut ti imaginé na ndö ti zingongo ti akuâ? (Bâ encadré “ Nyen la mo yeke hunda ande ala na ndö ni?”)

¹⁹ Sara kua na ngangu so mo yeke na ni ti imaginé aye. Jéhovah amû na e ngangu ti imaginé terê ti e na yâ ti fini dunia. Mbeni ita-wali atene: “Mbi mû ngoi mingi ti imaginé terê ti mbi na yâ ti fini dunia asara si mo bâ mo tene mbi peut ti mä fion ti apendere fleur so ayeke na yâ ti Paradis.” Imaginé so mo wara terê na akoli nga na awali so ayeke be-ta-zo so Bible asara tënë ti ala. Zo wa la mo yeke ku kungo ti wara terê na lo? Ahundango tënë wa la mo yeke hunda ni ande na lo? Imaginé nga ngoi so mo yeke wara terê na azo so mo ye ala so akui so a zingo ala na kuâ. Gbu li na ndö ti kozo tënë so mo yeke tene ande na ala, tongana nyen la mo yeke gbu ala na kate ti mo nga tongana nyen la a yeke nzere ande na mo mingi ti bâ ala.

20. Nyen la a yeke nzoni e leke na bê ti e ti ngbâ ti sara?

²⁰ E kiri singila mingi na Jéhovah so amû zendo ti zingo azo so akui awe. E peut ti duti sûr so zendo so ayeke ga tâ tënë ndali ti so Jéhovah ayeke na nzara nga na ngangu ti sara ye alingbi na ni. Zia e leke na bê ti e ti ngbâ ti duti na kpengba mabe na pendere beku so. Tongana e sara tongaso, e yeke ga nduru mingi na Nzapa so amû zendo so na e oko oko kue, atene: ‘Azo so ala ye ala ayeke zingo ande na kuâ.’