1, 2. (a) Ngbanga ti nyen la e yeke gi bê ti e? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.) (b) Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

LASO, angangu kpale asara si azo agi bê ti ala mingi. Ngonzo ahon ndo ti Satan Zabolo, na lo yeke “tambela tongana mbeni bamara so ayeke toto, na lo yeke gi mbeni zo ti te lo.” (1 Pi. 5:8; Apoc. 12:17). Tongaso, a yeke ye ti dongo bê pëpe so na ambeni ngoi même e, awakua ti Nzapa, e yeke gi bê ti e. Na ambeni ngoi, “vundu ayeke na bê ti” awakua ti Jéhovah ti giriri so akpe mbeto ti lo, na tapande, Gbia David (Ps. 13:3). Dabe ti mo nga so bazengele Paul ayeke lani na “gingo bê na ndo ti acongrégation kue.” (2 aCor. 11:28). Me nyen la e lingbi ti sara tongana e yeke gi bê ti e ahon ndo ni?

² Babâ ti e ti yayu so aye e mingi amû maboko na awakua ti lo ti giriri, nga laso lo yeke sara si e hon ndo ti vundu wala agingo bê ti e. Bible awa e, atene: “Ala bi agingo bê ti ala kue na ndo ti lo, ngbanga ti so lo yeke bi bê ti lo na ndo ti ala.” (1 Pi. 5:7). E lingbi ti sara ni tongana nyen? Zia e bâ aye osio so e lingbi ti sara: ti sambela na bê ti e kue, ti diko Bible na ti gbu li ti e na ndo ni, ti zia si yingo vulu ti Jéhovah amû na e ngangu nga ti fa atënë ti bê ti e na mbeni zo so e yeke na confiance na lo. Na ngoi so e yeke bâ aye osio  so, tara ti bâ aye so mo ye ti sara ye alingbi na ni.

3. Tongana nyen la mo lingbi ti “zia kungba ti mo na ndo” ti Jéhovah na yâ ti sambela?

³ Kozo ye so e lingbi ti sara ayeke ti sambela Jéhovah na bê ti e kue. Tongana mo tingbi na mbeni ye so asara si mo duti nzoni pëpe, asara mo mbeto wala asara si mo gi bê ti mo, zi bê ti mo na Babâ ti mo ti yayu so aye mo mingi. David so ayeke mbeni wasungo psaume avoro yanga na Jéhovah, atene: “O Nzapa, zia mê ti Mo amä sambela ti mbi.” Na pekoni, gi na yâ ti oko psaume so, lo tene: “Mo zia kungba ti mo na ndo L’Éternel, na fade Lo bata mo.” (Ps. 55:2, 23). Na peko ti so mo sara ye kue so mo lingbi ti sara ti leke mbeni kpale, ti sambela na bê ti mo kue ayeke mû maboko na mo mingi ahon gingo bê. Me sambela alingbi ti mû maboko na mo tongana nyen ti tene apensé so asara si mo gi bê ti mo nga vundu ahon ndo ti mo ape?—Ps. 94:18, 19.

4. Ngbanga ti nyen sambela ayeke kota ye mingi na ngoi so e yeke gi bê ti e?

⁴ Diko aPhilippien 4:6, 7. Jéhovah alingbi ti kiri tënë na sambela so e sara na bê ti e kue nga na sambela so e ngbâ ti tene na lo ti voro tere ti e na lo. Lo yeke sara ni tongana nyen? Lo yeke mû na e siriri ti bê so alingbi ti zi na yâ ti li ti e nga na yâ ti bê ti e asioni pensé so asara si e yeke kpô pëpe. A yeke ye so asi na aita mingi. Ahon ti tene ala gi bê ti ala mingi na ala sara mbeto ti ye so alingbi ti si, Nzapa amû lani maboko na ala ti wara tâ siriri so ahon ndo ti bibe kue. Ye so alingbi ti si nga na mo. Tongaso, “siriri ti Nzapa” alingbi ti mû maboko na mo ti hon ndo ti kpale kue so mo yeke wara. Mo lingbi ti zia bê ti mo kue na zendo ti Jéhovah so lo tene na nzoni bê, lo tene: “Zia ye ayengi mo pëpe, teti Mbi yeke Nzapa ti mo; fade Mbi sara si mo kpengba.”—És. 41:10.

5. Tongana nyen la Bible alingbi ti mû na e siriri ti bê?

⁵ Use ye so e lingbi ti sara ti wara siriri ti bê ayeke ti diko aversê ti Bible na ti gbu li ti e na ndo ni. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye? Na yâ ti Bible, e yeke wara afango lege so alingbi ti mû maboko na e ti hon ndo ti gingo bê, ti gi bê ti e mingi pëpe wala même ti gi bê ti e pëpe. Bâ pëpe tongana senge ye ngangu so Mbeti ti Nzapa ayeke na ni ti mû maboko na mo nga ti dë bê ti mo, ndali ti so na yâ ni mo yeke wara atënë ti ndara ti Wasarango e. Tongana mo yeke gbu li ti mo na ndo ti apensé ti Nzapa, na bï wala na kota lâ, nga mo bâ tongana nyen la mo lingbi ti sara kua nzoni na afango lege ti Bible, mo yeke kpengba biani. Jéhovah afa so zo so ayeke diko Mbeti ti lo ayeke ‘gbu ngangu, na bê ti lo akpengba’ nga ‘mbeto asara lo pëpe, na ye ayengi lo pëpe’.—Jos. 1:7-9.

6. Atënë ti Jésus alingbi ti sara nzoni na mo tongana nyen?

⁶ Na yâ ti Bible, e wara atënë ti dengo bê so Jésus atene. Atënë ti lo nga na afango ye ti lo adë lani bê ti azo so amä lo. Gbâ ti azo aga lani na mbage ti lo ndali ti so lo dë bê ti azo so bê ti ala ayeke kpô pëpe, lo kpengba azo so awoko nga lo dë bê ti azo so ayeke na vundu. (Diko Matthieu 11:28-30.) Na ndoye, lo bi lani bê na ndo ti songo ti azo na Jéhovah, atënë ti bê ti ala nga na bezoin ti ala na lege ti mitele (Marc 6:30-32). Zendo so Jésus amû ti mû maboko na azo abâ e nga. A lingbi ti ga tâ tënë na ndo ti mo tongana ti so aga tâ tënë na ndo ti abazengele so ala na Jésus ayeke tambela lani. Mo yeke pëpe na bezoin ti duti na tere ti Jésus si mo bâ nzoni dä. Jésus so ayeke Gbia na yayu angbâ ti fa so lo yeke bâ mawa ti azo. Ndani la, tongana mo gi bê ti mo, na nzoni bê lo lingbi ti “mû maboko” na mo ‘na ngoi so mo yeke na bezoin ni’. Biani, Jésus alingbi ti mû maboko na mo ti hon ndo ti  gingo bê ti mo, nga lo lingbi ti sara si bê ti mo kue ayeke gi na ndo ti ye so mo yeke ku ni na ti sara si mo sara mbeto pëpe.—aHéb. 2:17, 18; 4:16.

7. Aye ti nzoni wa la mo yeke wara tongana Nzapa amû na mo yingo vulu ti lo so mo hunda ni?

⁷ Jésus atene so Babâ ti e ti yayu ayeke mû yingo vulu na azo so ahunda ni na lo (Luc 11:10-13). Ye so amû lege na mo ti wara ota ye so alingbi ti mû ngangu na mo ti hon ndo ti gingo bê ti mo: lengo ti yingo. Apendere sarango ye so ngangu ti Nzapa amû lege na mo ti duti na ni ayeke tâ sarango ye ti Nzapa ti ngangu ahon kue. (Diko aGalate 5:22, 23; aCol. 3:10). Tongana mo lë lengo ti yingo so, songo ti mo na amba ti mo ayeke kpengba. Tongaso, mo yeke bâ ande so akpale mingi so alingbi ti sara si mo gi bê ti mo ayeke londo pëpe. Ti gbu li ti mo kete na ndo ti lengo ti yingo ayeke mû ande maboko na mo.

8-12. Tongana nyen la lengo ti yingo vulu ti Nzapa ayeke mû maboko na mo ti hon ndo ti akpale so aga na mo gingo bê wala ti kanga lege na ni?

⁸ “Ndoye, ngia, siriri.” Tongana mo sara ngangu ti ne azo, mo yeke bâ ande so mo lingbi ti hon ndo ti asioni pensé ti mo wani nzoni mingi. Mo lingbi ti sara ni tongana nyen? Tongana mo fa so mo ye azo tongana ti so aita ayeke ye tere nga mo ne azo, mo yeke kpe aye so alingbi ti sara si mo gi bê ti mo.—aRom. 12:10.

⁹ “Kangango bê ti ku, sarango nzoni na zo, bê so aye gi ti sara nzoni na zo.” Mo yeke sara si siriri amaï tongana mo sara ye alingbi na wango so: ‘Ala sara nzoni na mba, ala bâ mawa ti zo mingi, ala pardonné mba na popo ti ala na bê ti ala kue.’ (aÉph. 4:32). Tongana mo sara tongaso, mo yeke kanga lege na aye so alingbi ti ga na gingo bê. A yeke duti nga ngangu pëpe na mo ti hon ndo ti akpale so aga ndali ti so siokpari ayeke na tere ti e.

¹⁰ “Mabe.” Laso, mingi ni e yeke gi bê ti e ndali ti nginza nga na aye ti sese (aProv. 18:11). Ti duti na kpengba mabe na ye so Jéhovah ayeke sara na ndoye ti bâ lege ti e alingbi ti mû maboko na mo ti hon ndo ti gingo bê wala ti gi bê ti mo pëpe na ndo ti aye tongaso. Mo lingbi ti sara ni tongana nyen? Mo lingbi ti kanga lege na aye so, so asara si mo gi bê ti mo tongana mo sara ye alingbi na wango so bazengele Paul amû na gbe ti yingo ti Nzapa ti “zia aye so ayeke dä alingbi na [mo]”. Paul akiri atene: “Teti [Nzapa a]tene: ‘Fade mbi yeke zia mo lâ oko pëpe nga mbi yeke girisa mo lâ oko pëpe.’ Tongaso zia e duti na mbeto oko pëpe na e tene: ‘Jéhovah ayeke zo ti mungo maboko na mbi; fade mbeto ayeke sara mbi pëpe. Nyen la zo alingbi ti sara na mbi nyen?’”—aHéb. 13:5, 6.

¹¹ “Sarango ye na ngangu pëpe, kangango nzara ti bê.” Tara ti bâ tongana nyen dutingo na asarango ye so alingbi ti mû maboko na mo. Asarango ye so alingbi ti sara si mo sara pëpe aye so alingbi ti ga na mo gingo bê, nga mo yeke bâ nzoni dä na lege so mo yeke ke “batango zo na bê, songo bê, ngonzo, dengo kongo na ndo ti zo na zonga”.—aÉph. 4:31.

¹² Mo yeke na bezoin ti sara tere ti mo kete ti zia bê ti mo na “ngangu maboko ti Nzapa” na ti “bi agingo bê ti [mo] kue na ndo ti lo”. (1 Pi. 5:6, 7). Me tongana mo gi ti sara tere ti mo kete, mo yeke nzere na lê ti Nzapa nga lo yeke mû maboko na mo (Mi. 6:8). Tongana mo hinga aye so mo lingbi ti sara na aye so mo lingbi ti sara pëpe, mo yeke zia bê ti mo kue na Nzapa nga gingo bê ayeke hon ndo ti mo pëpe.

13. Jésus aye lani ti tene nyen tongana lo tene: “Ala gi bê ti ala lâ oko pëpe”?

¹³ Na Matthieu 6:34 (diko ni), Jésus amû kpengba wango so: “Ala gi bê ti ala lâ oko pëpe.” Peut-être mo bâ so a yeke ngangu ti  sara ye alingbi na wango so. Jésus aye lani ti tene nyen tongana lo tene: “Ala gi bê ti ala lâ oko pëpe”? A yeke polele so lo ye lani pëpe ti tene so mbeni wakua ti Nzapa ayeke gi bê ti lo pëpe na yâ ti gigi ti lo; e sara fade tënë ti atënë so David nga na Paul atene na ndo ti gingo bê. Me Jésus ayeke mû lani maboko na adisciple ti lo ti bâ so ti gi bê senge senge wala ahon ndo ni ayeke leke akpale pëpe. Lango oko oko ayeke na akpale ti lo, tongaso aChrétien ayeke na bezoin pëpe ti zia na ndo ti agingo bê ti laso agingo bê ti ândö nga na ti kekereke. Tongana nyen la mo lingbi ti sara ye alingbi na wango ti Jésus so ti hon ndo ti ngangu gingo bê?

14. Tongana mo yeke gi bê ti mo na ndo ti afaute so mo sara ândö, mo lingbi ti sara nyen?

¹⁴ Afaute so mbeni zo asara ândö alingbi ti sara si lo gi bê ti lo. Peut-être lo bâ so tënë ayeke na li ti lo ndali ti mbeni ye so lo sara ândö, même a ninga angu mingi awe. Na ambeni ngoi, Gbia David abâ so ‘sioye ti lo ahon ndo ti lo awe’. Lo tene: “Mbi toto ngbanga ti bimango ti bê ti mbi.” (Ps. 38:4, 5, 9, 19). Na yâ ti ye so, nyen la ayeke na lege ti ndara ti tene David asara ni? Nyen la lo sara lani? Lo zia bê ti lo na ndo ti nzoni bê ti Nzapa nga na pardon ti lo. Na bê ti lo kue, lo tene: “Ngia ayeke na zo so kengo-ndia ti lo a pardonné awe.”—Diko Psaume 32:1-3, 5.

15. (a) Ngbanga ti nyen la a lingbi mo gi bê ti mo pëpe na ndo ti akpale ti laso? (b) Aye wa la mo lingbi ti sara ti gi bê ti mo mingi ape? (Bâ encadré “ Ambeni ye so mo lingbi ti sara ti gi bê ti mo mingi pëpe.”)

¹⁵ Na ambeni ngoi, peut-être mo yeke gi bê ti mo na ndo ti akpale ti mo ti laso. Na tapande, na ngoi so David asû Psaume 55, mbeto ti tene a fâ lo asara lo (Ps. 55:3-6). Ye oko, lo zia pëpe si gingo bê asara si lo zia bê ti lo na Jéhovah encore ape. David asambela mingi ndali ti akpale ti lo, me lo hinga nga so a lingbi lo sara ambeni ye ti gi ti leke ye so asara si lo gi bê ti lo (2 Sam. 15:30-34). Mo lingbi ti manda ye na lege ti ye so asi na David. Ahon ti zia si gingo bê ahon ndo ti mo, sara ye so mo lingbi ti sara ti leke kpale ni na pekoni sara confiance na Jéhovah, na zia akpale ni na maboko ti lo.

16. Tongana nyen la nda ti iri ti Nzapa alingbi ti kpengba mabe ti mo?

¹⁶ Mingi ni, mbeni Chrétien ayeke gi bê ti lo senge senge tongana lo yeke pensé na ndo ti akpale so lo lingbi ti wara ande. Ye oko, mo yeke na bezoin pëpe ti gi bê ti mo ahon ndo ni na ndo ti aye so mo hinga ye oko na ndo ni pëpe. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so fani mingi e yeke sara mbeto ndali ti so e pensé so mbeni sioni ye ayeke si, me na nda ni, ye ni asi tongana ti so e pensé fade pëpe. Nga, mbeni ye ti kara Nzapa, so mo bi agingo bê ti mo kue na ndo ti lo, ayeke dä pëpe. Nda ti iri ti lo aye ti tene “Lo so asara si ye aga mbeni ye wala ye abâ gigi.” (Ex. 3:14). Nda ti iri ti Nzapa so alï mingi adë bê ti e so Nzapa alingbi ti sara si aye so lo leke na bê ti lo ti sara ndali ti awakua ti lo asi biani. Zia mo hinga biani so Nzapa alingbi ti futa awakua ti lo so ayeke be-ta-zo nga ti mû maboko na ala ti hon ndo ti agingo bê ti ala na ndo ti aye ti ândö, ti laso nga na ti kekereke.

17, 18. Tongana nyen la ti sara lisoro nzoni alingbi ti mû maboko na mo ti hon ndo ti gingo bê ti mo?

¹⁷ Osio ye so alingbi ti mû maboko na mo ti hon ndo ti gingo bê ti mo ayeke sarango lisoro nzoni, fango atënë ti bê ti mo na mbeni zo so mo yeke na confiance na lo. Koli wala wali ti mo, mbeni kamarade wala mbeni ancien ti congrégation alingbi ti mû maboko na mo si mo gi bê ti mo mingi pëpe. Bible atene: “Vundu na yâ bê ti zo asara si lo ba bango, me nzo tënë amû ngia na bê ti zo.” (aProv. 12:25). Ti sara lisoro polele alingbi ti mû maboko na mo mingi ti hinga ndani so mo yeke gi bê ti mo nga ti hon ndo ni. Bible atene na e: “Ye so azo aye ti sara aga ye pëpe tongana ala wa tere ti ala pëpe, me na lege ti awawango mingi, ye ni aga nzoni.”—aProv. 15:22.

¹⁸ Jéhovah amû nga maboko na aChrétien ti hon ndo ti agingo bê ti ala na lege ti abungbi so e yeke sara yenga na yenga. Na bungbi, mo lingbi ti sara kamarade na amba ti mo Chrétien so ayeke bi bê na ndo ti mo na aye ti wa tere na popo ti ala (aHéb. 10:24, 25). Mara ti ‘kpengbango tere na popo ti mba’ so ayeke mû maboko na mo ti kiri ti kpengba songo ti mo na Nzapa nga ti sara si a yeke ngangu mingi na mo pëpe ti hon ndo ti gingo bê ti mo.—aRom. 1:12.

19. Nyen la alingbi ti sara si mo hinga biani so songo ti mo na Nzapa ayeke kpengba mo?

¹⁹ Bâ tongana nyen mbeni ancien ti mbeni congrégation na Canada abâ so a yeke kota ye ti bi agingo bê ti lo na ndo ti Jéhovah. Lo yeke wafango mbeti, na kua ni ayeke ngangu, nga lo yeke na mbeni kobela so ayeke sara si lo yeke gi bê ti lo. Nyen la amû maboko na ita so ti hon ndo ti akpale so? Lo tene: “Kozoni kue, mbi bâ so ti sara kue ti tene songo ti mbi na Jéhovah akpengba ayeke kota ye so ayeke mû na mbi ngangu ti hon ndo ti agingo bê ti mbi. Mungo maboko ti azo so ayeke atâ kamarade nga na aita ti mbi ti bungbi ayeke kota ye na yâ ti angoi ti vundu. Mbi yeke fa atënë ti bê ti mbi na wali ti mbi polele. Amba ti mbi a-ancien nga na surveillant ti circonscription ti e amû maboko na mbi ti duti na nzoni bango ndo na ndo ti akpale ti mbi. Mbi gue nga mbi bâ mbeni docteur, mbi leke yâ ti kapa ti mbi nga mbi zia mbeni ngoi nde ti wu tere ti mbi nga ti sara sport. Yeke na yeke, mbi komanse ti hon ndo ti kpale ti mbi ni. Tongana ambeni ye ayeke dä so ahon ngangu ti mbi, mbi zia ni na maboko ti Jéhovah.”

20. (a) Tongana nyen la e lingbi ti bi agingo bê ti e na ndo ti Nzapa? (b) E yeke sara tënë na ndo ti nyen na yâ ti article ti peko?

²⁰ Na nduru tënë, e bâ fade tongana nyen la a yeke kota ye ti bi agingo bê ti e na ndo ti Nzapa na lege ti asambela so e tene na lo na bê ti e kue, na lege ti dikongo Bible nga na gbungo li ti e na ndo ni. E bâ nga so a yeke kota ye ti lë lengo ti yingo ti Nzapa, ti fa atënë ti bê ti e na mbeni zo so e yeke na confiance na lo nga ti gue na abungbi. Article ti peko ayeke fa na e tongana nyen Jéhovah akiri amû maboko na e na lege so lo sara si mbeni futa ayeke dä so e yeke na beku ti wara ni.—aHéb. 11:6.