1. Kua wa la Jéhovah amû na ababâ na amama?

NA NGOI so Jéhovah asara kozo koli na kozo wali, lo zia na yâ ti ala nzara ti dungo amolenge. A yeke na lege ni so Bible atene: “Amolenge ayeke héritage so Jéhovah amû na zo.” (Ps. 127:3, kete tënë na gbe ni.) So aye ti tene nyen? Imaginé kete, mbeni kota kamarade ti mo amû na mo gbâ ti nginza ti bata ni na lo. A yeke sara mo tongana nyen? Peut-être a yeke nzere na mo so lo sara confiance na mo. Me mo lingbi ti gi bê ti mo ti hinga tongana nyen la mo yeke bata ni nzoni. Jéhovah, kota Kamarade ti e so ahon atanga ni kue, amû na ababâ na amama mbeni ye ti bata ni so ngere ni ayeke ngangu mingi ahon nginza. Lo mû na ala kua ti bango lege ti amolenge ti ala nzoni nga ti sara si amolenge ni aduti na ngia.

2. Ahundango ndo wa la e yeke sara tënë na ndö ni?

² Azo wa la adoit ti mû desizion wala mbeni couple ayeke dü molenge wala pëpe nga lawa la ala yeke dü? Nyen la ababâ na amama alingbi ti sara ti mû maboko na amolenge ti ala ti duti na ngia na yâ ti gigi ti ala? Zia e bâ gï ambeni mama-ndia ti Bible so alingbi ti mû maboko na acouple so ayeke aChrétien ti mû anzoni desizion.

3. (a) Azo wa la adoit ti mû desizion wala mbeni couple ayeke dü molenge wala pëpe? (b) Amama-ndia wa la a lingbi akamarade nga na afami ti mbeni couple asara ye alingbi na ni?

³ Na ambeni ndo, tongana mbeni couple asara mariage fini fini, azo ayeke ku ti tene ala dü hio. Afami ti ala nga na ambeni  zo alingbi ti gi ti pusu ala ti dü hio. Jethro, mbeni ita-koli na Asie, atene: “Na yâ ti congrégation, ambeni ita so ayeke na amolenge ayeke gi ti pusu acouple so ayeke na amolenge ape ti dü.” Jeffrey, mbeni ita-koli nde na Asie, atene: “Ambeni atene na acouple so ayeke na amolenge ape so tongana ala ga mbakoro, zo oko ti bâ lege ti ala ayeke duti dä ape.” Ye oko, couple oko oko la adoit ti mû desizion ala wani ti dü molenge wala pëpe. A yeke na ala ti mû desizion ni; so ayeke kua, wala kungba, ti ala (aGal. 6:5). A yeke na lege ni ti tene akamarade nga na afami ti mbeni couple so asara mariage fini fini aye ti tene ala duti na ngia. Me a lingbi ala kue agirisa ape so couple ni la adoit ti mû desizion ti dü molenge wala pëpe.—1 aThes. 4:11.

4-5. Atënë use wa la acouple abezoin ti sara lisoro na ndö ni? A yeke nzoni ala sara lisoro na ndö ni na ngoi wa? Fa ndani so mo tene tongaso.

⁴ Mbeni couple so amû desizion ti dü amolenge adoit ti sara lisoro na ndö ti akota hundango ndo use: Kozoni, lawa la ala ye ti komanse ti dü? Use ni, amolenge oke la ala ye ti dü? Nzoni ngoi ti tene ala sara lisoro na ndö ni ayeke na ngoi wa? Ngbanga ti nyen la atënë use so ayeke kota mingi?

⁵ Mingi ni, a yeke nzoni ti tene mbeni koli na wali asara lisoro na ndö ti tënë ti dungo amolenge kozo ti tene ala sara mariage. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so a yeke kota ye mingi ti tene ala use kue aduti na oko bango ndo na ndö ni. Nga, a lingbi ala gbu li ti ala ti bâ wala ala lingbi ti sara kua so. Ambeni couple amû desizion ti ku ngu oko wala use na peko ti mariage ti ala kozo si ala dü ndali ti so tongana ala wara amolenge, ala yeke mû ngoi nga na ngangu ti ala mingi ti bâ lege ti amolenge ni. Ala tene so tongana ala dü hio ape, ala yeke wara ngoi ti habitué na mba tongana koli na wali nga a yeke mû lege na ala ti ga nduru mingi na mba.—aÉph. 5:33.

6. Nyen la ambeni couple amû desizion ti sara na ngoi ti akpale so e yeke dä so?

⁶ Ambeni couple asoro ti mû tapande ti amolenge ti Noé ti koli ota nga na ti awali ti ala. Acouple ota so adü lani hio ape (Gen. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Pi. 2:5). Jésus ahaka ngoi ti e na “ngoi ti Noé,” na kite ayeke dä ape so e yeke na yâ ti “angoi ti akpale so ayeke ngangu na zo ti kanga bê na yâ ni”. (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1). Ndani la ambeni couple amû desizion ti dü na ngoi so e yeke dä so ape, tongaso si ala lingbi ti sara kua ti Jéhovah mingi.

7. Tongana nyen la amama-ndia so ayeke na Luc 14:28, 29 nga na aProverbe 21:5 alingbi ti mû maboko na mbeni couple?

 ⁷ Na ngoi so acouple so asara ye na ndara aye ti mû desizion ti dü amolenge wala pëpe nga na ndö ti amolenge oke la ala ye ti dü, ala yeke “diko ngere ni”. (Diko Luc 14:28, 29.) Ababâ na amama so amolenge ti ala akono awe ahinga so ti bata ala ahunda gï nginza ape me a hunda nga ngoi nga na ngangu. Ndani la, a yeke kota ye ti tene mbeni couple agbu li na ndö ti mara ti ahunda so: ‘A lingbi e use kue e sara kua si e wara aye so sewa ti e abezoin ni? Eskê e mä terê na ndö ti aye so sewa ti e ayeke biani na bezoin ni? Tongana a lingbi e use kue e sara kua, zo wa la ayeke bâ lege ti amolenge ti e? Zo wa la e ye ti tene lo sara ngangu na ndö ti apensé nga na asarango ye ti ala?’ Acouple so asara lisoro nzoni na ndö ti ahundango ndo so asara ye alingbi na atënë ti aProverbe 21:5.—Diko ni.

8. Akpale wa la acouple Chrétien adoit ti gbu li na ndö ni kozo? Nyen la mbeni koli so asara ye na ndoye ayeke sara?

⁸ A hunda ngoi nga na ngangu mingi na babâ nga na mama ti bâ lege ti mbeni molenge. Tongaso, tongana mbeni couple adü amolenge hio hio na peko ti terê, a lingbi ti duti ngangu na ala ti bâ lege ti molenge oko oko na lege ni. Ambeni couple so ayeke lani na akete molenge mingi atene so kua ni ahon ndö ti ala. Mbeni mama alingbi ti fatigué lakue. Lo lingbi ti fatigué mingi, ye so asara si ti manda ye, ti sambela nga ti fa tënë lo yeke na ngangu ti sara ni lakue ape. A lingbi nga ti duti ngangu na lo ti dengi mê nzoni na ngoi ti abungbi nga ti wara ye ti nzoni dä. Tongaso, mbeni koli so asara ye na ndoye ayeke sara ye so lo lingbi ti sara ti mû maboko na wali ti lo na ngoi so amolenge ti ala abezoin ti tene a bâ lege ti ala, atâa na bungbi wala na yanga-da. Na tapande, lo lingbi ti mû maboko na wali ti lo na yâ ti akua ti da. Lo yeke sara kue ti tene azo kue awara ye ti nzoni na lege ti kapa ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa lakue. Nga, lo yeke sigi na sewa ni lakue na fango tënë.

9-10. Nyen la a lingbi ababâ na amama asara ti mû maboko na amolenge ti ala?

⁹ Ambeni ye wa la ababâ na amama alingbi ti sara ti mû maboko na amolenge ti ala ti ye Jéhovah? Tongana nyen la ala lingbi ti bata amolenge ti ala si akpale ti sioni dunia so asi na ala ape? Bâ ambeni ye so ababâ na amama alingbi ti sara.

¹⁰ Sambela Jéhovah ti mû maboko na mo. Bâ tapande ti Manoah na wali ti lo, so aga babâ na mama ti Samson. Na ngoi so Manoah amä so lo na wali ti lo ayeke gue ti wara mbeni molenge-koli, lo toto na Jéhovah ti fa na ala tongana nyen ti bata molenge ti ala.

11. Tongana nyen la ababâ na amama alingbi ti mû tapande ti Manoah tongana ti so a fa na aJuge 13:8?

 ¹¹ Nihad na Alma, so ayeke na Bosnie-Herzégovine, amanda ye na lege ti tapande ti Manoah. Ala tene: “Tongana ti Manoah, e toto na Jéhovah ti fa na e tongana nyen ti duti nzoni babâ na mama. Na Jéhovah akiri tënë na asambela ti e na alege nde nde: na lege ti Bible, ti ambeti ti e, ti abungbi nga na akota bungbi.”—Diko aJuge 13:8.

12. Tapande wa la Joseph na Marie azia lani na amolenge ti ala?

¹² Fa ye na ala na lege ti tapande ti mo. Ye so mo tene ayeke kota ye; ye oko, ye so mo sara ayeke sara peut-être ngangu mingi na ndö ti molenge ti mo. E lingbi ti duti na kite ape so Joseph na Marie azia lani nzoni tapande mingi na amolenge ti ala, même na Jésus kue. Joseph asara kua ngangu ti bâ lege ti azo ti sewa ti lo. Lo wa nga azo ti da ti lo ti sara na Jéhovah (Deut. 4:9, 10). Joseph ayeke gue lani na azo ti sewa ti lo na Jérusalem “ngu oko oko” ti sara Matanga ti Pâque atâa so Ndia ahunda ni lani na lo ape (Luc 2:41, 42). Ambeni babâ na ngoi ti lo alingbi ti bâ sarango voyage ni so tongana mbeni ye so ayeke ngangu mingi, amû ngoi mingi nga ahunda nginza mingi. A yeke polele so Joseph abâ sarango na Jéhovah na nene ni na lo fa na amolenge ti lo ti bâ ni nga tongaso. Marie nga ahinga Mbeti ti Nzapa nzoni. Kite ayeke dä ape so, na lege ti atënë so lo tene nga na asarango ye ti lo, lo fa na amolenge ti lo ti ye Mbeti ti Nzapa.

13. Tongana nyen la mbeni couple amû tapande ti Joseph na Marie?

¹³ Nihad na Alma, so e sara tënë ti ala fade, amû lani tapande ti Joseph na Marie. Tongana nyen la a mû maboko na ala ti fa na molenge ti ala ti koli ti ye Nzapa nga ti sara na lo? Ala tene: “E gi ti fa na molenge ti e na lege ti asarango ye ti e tongana nyen la a yeke nzoni mingi ti sara ye alingbi na amama-ndia ti Jéhovah.” Nihad atene nga, lo tene: “Duti na asarango ye so mo ye ti tene molenge ti mo aduti na ni.”

14. Ngbanga ti nyen la a lingbi ababâ na amama ahinga akamarade ti amolenge ti ala?

¹⁴ Mû maboko na amolenge ti mo ti soro anzoni kamarade. A lingbi babâ na mama kue ahinga akamarade ti amolenge ti ala nga na aye so ala yeke sara. So aye ti tene so a lingbi babâ na mama ahinga azo so amolenge ti ala ayeke sara lisoro na ala na lege ti Internet nga na téléphone. Azo so amolenge ni asara kamarade na ala alingbi ti sara ngangu na ndö ti apensé nga na asarango ye ti ala.—1 aCor. 15:33.

15. Nyen la ababâ na amama alingbi ti manda na lege ti tapande ti Jessie?

¹⁵ Nyen la ababâ na amama alingbi ti sara tongana ala hinga ye mingi ape na ndö ti ordinateur wala na ndö ti aye tongana téléphone wala tablette? Jessie, mbeni babâ na Philippines, atene: “E hinga ye mingi na ndö ti aye tongana téléphone wala tablette ape. Me ye so akanga lege na e ape ti fa na amolenge ti e kpale so aye so apeut ti ga na ni.” So Jessie ahinga ye mingi na ndö ni ape, lo ke pëpe na amolenge ti lo ti sara kua na ni. Lo tene: “Mbi wa amolenge ti mbi ti sara kua na aye so ti manda na mbeni fini yanga ti kodro, ti leke na abungbi nga ti diko na Bible lâ oko oko.” Tongana mo yeke babâ wala mama, eskê mo diko na amolenge ti mo anzoni wango, so mo lingbi ti wara na mbage “Amaseka” na ndö ti jw.org^®, so asara tënë na ndö ti tokuango amessage wala ziango afoto na ndö ti Internet, nga mo na ala asara lisoro na ndö ni? Eskê mo kiri mo bâ legeoko na ala awe vidéo Mo na a-appareil ti mo, zo wa la ayeke komande mba zo wa? nga na vidéo Zia si aréseaux sociaux ahanda mo ape nga mo na ala asara lisoro na ndö ni? * Aye so kue alingbi  ti aidé mo mingi na ngoi so mo yeke fa na amolenge ti mo ti sara kua nzoni na aye tongana téléphone wala tablette.—aProv. 13:20.

16. Nyen la ababâ na amama mingi asara? Ye ti peko ni ayeke nyen?

¹⁶ Ababâ na amama mingi asara kue ti tene amolenge ti ala aduti ndo oko na azo so azia nzoni tapande na sarango kua ti Nzapa. Na tapande, N’Déni na Bomine, mbeni couple na Côte d’Ivoire, atisa lani surveillant ti circonscription fani mingi ti lango na ndo ti ala. N’Déni atene: “Ye so amû maboko na molenge ti e mingi. Lo ga lani pionnier nga laso lo yeke suppléant ti surveillant ti circonscription.” Mo nga kue mo lingbi ti leke ti tene amolenge ti mo aduti ndo oko na azo so azia nzoni tapande?

17-18. Na ngoi wa la a yeke nzoni ababâ na amama akomanse ti fa ye na amolenge ti ala?

¹⁷ Komanse ti fa ye na amolenge ti mo na ngoi so ala de kete. Tongana ababâ na amama akomanse ti fa ye na amolenge ti ala na ngoi so ala de kete mingi, a yeke ga na anzoni ye mingi (aProv. 22:6). Gbu li na ndö ti Timothée so, na ngoi so lo kono, lo na bazengele Paul avoyagé legeoko. Mama ti Timothée, Eunice, nga na âta ti lo, Loïs, afa ye na lo “ngbene ye so [lo] de foroto”.—2 Tim. 1:5; 3:15.

¹⁸ Jean-Claude na Peace, mbeni couple na Côte d’Ivoire, afa na amolenge ti ala omene kue ti ye Jéhovah na ti sara na lo. Nyen la amû lani maboko na ala? Ala mû tapande ti Eunice na Loïs. Ala tene: “E sara si tënë ti Nzapa awara place na yâ ti bê ti amolenge ti e ngbene ye na ngoi so ala de foroto, e komanse ti sara ni kete na peko ti so e dü ala.”—Deut. 6:6, 7.

19. Ti sara si tënë ti Nzapa awara place na yâ ti bê ti amolenge ti mo aye ti tene nyen?

¹⁹ Ti “sara si [tënë ti Jéhovah awara] place na yâ ti bê ti amolenge ti mo” aye ti tene nyen? ‘Ti sara si mbeni ye awara place na yâ ti bê ti mbeni zo’ aye ti tene “ti fa ye na zo ni nga ti dabe ti zo ni na ye ni so na lege so mo kiri na ndö ni fani mingi.” Ti tene ababâ na amama asara ni, a lingbi ala mû ngoi lakue ti duti ndo oko na amolenge ti ala. Na ambeni ngoi, ababâ na amama alingbi ti découragé ndali ti so ala doit ti kiri fani mingi na ndö ti aye so ala fa na amolenge ti ala. Me ala lingbi ti bâ ni tongana mbeni lege ti mû maboko na amolenge ti ala ti mä yâ ti Bible na ti sara ye alingbi na ni.

20. Fa tongana nyen la a lingbi ti sara kua na Psaume 127:4 na ndö ti batango amolenge.

 ²⁰ Hinga amolenge ti mo nzoni. Psaume 127 ahaka amolenge na alê ti kokora. (Diko Psaume 127:4.) Gï tongana ti so a sara alê ti kokora na aye nde nde nga konongo ni ayeke nde nde, molenge oko oko ayeke nde nde. Tongaso, a lingbi ababâ na amama ahinga lege ti fa ye na amolenge ti ala oko oko kue. Mbeni couple na Israël ti ngoi ti e, so afa na amolenge ti ala use ti sara na Jéhovah afa ye so amû maboko na ala, atene: “E yeke sara lani étude ti Bible na ala nde nde.” A yeke na mokonzi ti sewa oko oko ti bâ wala a yeke kota ye ti sara tongaso wala pëpe.

21. Nyen la ababâ na amama alingbi ti ku na mbage ti Jéhovah?

²¹ Na ambeni ngoi, ababâ na amama abâ so ti fa ye na amolenge ti ala ayeke ngangu mingi; me amolenge ayeke mbeni matabisi so alondo na Jéhovah. Lo yeke lakue nduru ti mû maboko na ababâ na amama. Lo yeke nduru ti mä asambela ti ala. Lo yeke kiri nga tënë na asambela ni na lege ti Bible, ti ambeti ti e nga na lege ti atapande nga na awango ti ababâ na amama so ayeke abiazo na yâ ti congrégation.

22. Ambeni ye so ayeke nzoni mingi so ababâ na amama alingbi ti sara ayeke so wa?

²² Ambeni zo atene so ti bata mbeni molenge juska lo kono ayeke sara ngu 20, me babâ na mama ayeke ngbâ lakue gï babâ na mama. Ambeni ye so ayeke nzoni mingi so ala lingbi ti sara na amolenge ti ala ayeke ti ndoye ala, ti mû ngoi ndali ti ala nga ti fa ye na ala na lege ti Bible. Tongana a fa ye na amolenge, sarango ye ti ala ayeke nde nde. Ye oko, mingi ti ala so akono na gbe ti ababâ na amama ti ala so aye Jéhovah, tënë ti bê ti ala ague oko na ti Joanna Mae, mbeni ita-wali na Asie, so atene: “Tongana mbi dabe ti mbi na aye so babâ na mama ti mbi afa na mbi lani, mbi kiri singila mingi so ala fa lege na mbi nga ala fa na mbi ti ye Jéhovah. Ala dü gï mbi ape, me ala sara si mbi sara nzoni ye na yâ ti gigi ti mbi.” (aProv. 23:24, 25). Aita ti e kutu mingi ayeke tene oko tënë so.