1-2. Tongana ti so ye so asi na Angelito afa, nyen la e oko oko kue e doit ti sara?

BABÂ NA MAMA ti mo ayeke aTémoin ti Jéhovah? Tongana a yeke tongaso, girisa ape so, so ala yeke akamarade ti Jéhovah aye ti tene ape so mo nga kue mo yeke kamarade ti lo. Atâa babâ na mama ti e asara na Jéhovah wala pëpe, e oko oko kue e doit ti lë songo ti kamarade e wani na Jéhovah.

² Pensé na ndö ti ye so asi na mbeni ita-koli so iri ti lo ayeke Angelito. Depuis kete ti lo, azo ti sewa ti lo kue ayeke aTémoin. Me na ngoi so lo yeke lani maseka mingi, lo bâ so lo yeke nduru mingi na Nzapa ape. Lo tene: “Mbi yeke sara lani na Jéhovah gï ndali ti so mbi ye ti sara ye so azo ti sewa ti mbi ayeke sara.” Ye oko, Angelito amû desizion ti mû ngoi mingi ti diko Bible na ti gbu li na ndö ni, nga lo komanse ti sambela Jéhovah mingi ahon ti kozo. Ye ti peko ni ayeke nyen? Angelito atene: “Mbi manda so oko lege so mbi lingbi ti duti nduru na Jéhovah, Babâ ti mbi so mbi ye lo mingi, ayeke ti hinga lo mbi wani.” Ye so asi na Angelito asara si ambeni kota hundango ndo alondo: Kangbi wa la ayeke na popo ti hingango ye na ndö ti Jéhovah nga na hingango lo nzoni? Aye wa la e lingbi ti sara ti hinga Jéhovah nzoni?

3. Kangbi wa la ayeke na popo ti hingango ye na ndö ti Jéhovah nga na hingango lo nzoni?

³ E lingbi ti pensé so mbeni zo ahinga Jéhovah ndali ti so lo  hinga iri ti lo, lo hinga ambeni ye so lo tene wala ambeni ye so lo sara. Me ti hinga Jéhovah nzoni angbâ gï ge ape. A lingbi e mû ngoi ti manda ye na ndö ti Jéhovah nga na apendere sarango ye ti lo. A yeke gï tongaso la e lingbi ti komanse ti hinga ye so apusu lo ti tene mbeni tënë wala ti sara mbeni ye. Ye so ayeke mû maboko na e ti hinga wala lo yeda na abango ndo ti e, adesizion ti e nga na aye so e sara. Na ngoi so e hinga awe ye so Jéhovah aye ti tene e sara, a lingbi e sara ni.

4. Nyen la e lingbi ti hinga ni biani tongana e bâ atapande ti akoli so ayeke mbilimbili-kue ape so Bible asara tënë ti ala?

⁴ Ambeni zo alingbi ti he e ndali ti so e ye ti sara na Jéhovah, na ala lingbi ti kanga lege na e même mingi ahon ti kozo na ngoi so e komanse ti gue na abungbi. Me tongana e zia bê ti e na Jéhovah, lo yeke zia e lâ oko ape. E yeke komanse ti lë songo ti kamarade na Nzapa, songo so ayeke ngbâ ande na yâ ti gigi ti e kue. Eskê e lingbi biani ti hinga Jéhovah nzoni tongaso? En. Atapande so ambeni koli so ayeke mbilimbili-kue ape azia na e, na tapande Moïse na Gbia David, afa so e lingbi ti hinga Jéhovah nzoni. Na ngoi so e yeke bâ aye so ala sara lani, e yeke kiri tënë na ahunda use so: Nyen la ala sara lani ti hinga Jéhovah? Aye wa la e lingbi ti manda na lege ti atapande ti ala?

5. Nyen la Moïse asoro ti sara lani?

⁵ Moïse asara lani ye alingbi na ye so lo hinga. Na ngoi so Moïse ayeke lani na ngu 40 tongaso, lo soro ti bungbi na awakua ti Nzapa, so ti tene azo ti Israël, ahon ti tene a hinga lo tongana “molenge ti molenge ti Pharaon ti wali”. (aHéb. 11:24). Moïse ake mbeni kota ndo. Na ngoi so Moïse asara beoko na azo ti Israël, so ayeke angbâa na Égypte, lo hinga lani so Pharaon, ngangu zo ti komande so azo abâ lo tongana mbeni nzapa, alingbi ti sara ngonzo ngangu na terê ti lo. Ye so afa so Moïse ayeke lani na kpengba mabe. Moïse ayeke na confiance na Jéhovah. Confiance so ayeke mbeni kota raison so ndali ni Moïse ayeke na mbeni kpengba songo ti kamarade, so angbâ na yâ ti gigi ti lo kue, na Jéhovah.—aProv. 3:5.

6. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti tapande ti Moïse?

⁶ Nyen la e lingbi ti manda dä? Tongana ti Moïse, e kue e yeke na mbeni desizion ti mû: Eskê e yeke soro ti sara na Nzapa nga ti bungbi na awakua ti lo? Peut-être e doit ti sara ambeni sacrifice ti sara na Nzapa, nga azo so ahinga Jéhovah ape alingbi ti kanga lege na e. Me tongana e yeke na confiance na Babâ ti e ti yayu, e yeke duti na kite ape so lo yeke mû maboko na e.

7-8. Nyen la Moïse angbâ lani ti manda?

⁷ Moïse angbâ lani ti manda ye na ndö ti asarango ye ti Jéhovah nga ti sara ye so Lo ye. Na tapande, na ngoi so Jéhovah ahunda na Moïse ti sigi na azo ti Israël na ngbâa na Égypte, lo bâ so lo lingbi ti sara ni ape nga fani mingi lo tene ni na Jéhovah. Kiringo tënë ti Nzapa na Moïse afa so lo bâ mawa ti zo mingi, so ti tene, lo comprendre Moïse nga lo mû maboko na lo (Ex. 4:10-16). Ye so asara si Moïse awara lege ti tene na Pharaon angangu tënë ti ngbanga ti Nzapa. Na pekoni, Moïse abâ so Jéhovah asara kua na ngangu ti lo na ngoi so lo sö azo ti Israël me lo futi Pharaon nga na aturugu ti lo na yâ ti Kota Ngu-Bengba.—Ex. 14:26-31; Ps. 136:15.

⁸ Na peko ti so Moïse asigi na azo ti Israël na Égypte, ala dema terê ti ala lakue. Atâa so kue, Moïse abâ so Jéhovah akanga bê ti lo mingi na awakua ti lo so lo zi ala na ngbâa (Ps. 78:40-43). Moïse abâ nga so Jéhovah asara  terê ti lo kete mingi na ngoi so lo changé desizion ti lo na peko ti so Moïse ahunda lo ti sara ni.—Ex. 32:9-14.

9. Ti gue oko na aHébreu 11:27, songo ti Moïse na Jéhovah ayeke lani tongana nyen?

⁹ Na peko ti sigingo ti azo ti Israël na Égypte, songo ti Moïse na Jéhovah akpengba mingi ayeke mo bâ mo tene lo lingbi lani ti bâ Babâ ti lo ti yayu. (Diko aHébreu 11:27.) Ti fa so songo ti ala akpengba mingi, Bible atene: “Jéhovah asara tënë na Moïse lê na lê tongana ti so zo ayeke sara tënë na mba ti lo.”—Ex. 33:11.

10. Ti hinga Jéhovah nzoni, a lingbi e sara nyen?

¹⁰ Nyen la e lingbi ti manda dä? Ti hinga Jéhovah nzoni, a lingbi e manda ye na ndö ti asarango ye ti lo nga e sara ye so lo ye. Ye so Jéhovah aye laso ayeke ti tene “mara ti azo nde nde kue asö fini ti ala nga ala wara tâ hingango ye na ndö ti tâ tënë.” (1 Tim. 2:3, 4). Mbeni lege so e yeke sara ye so Nzapa aye ayeke ti fa na amba ti e aye na ndö ti Jéhovah.

11. Na ngoi so e yeke fa ye na azo na ndö ti Jéhovah, tongana nyen la e yeke hinga lo nzoni mingi?

¹¹ Fani mingi, a yeke na ngoi so e yeke fa ye na azo na ndö ti Jéhovah la e wani e yeke hinga lo nzoni mingi. Na tapande, e yeke bâ polele so Jéhovah abâ mawa ti zo na ngoi so lo mû maboko na e ti wara azo so aye ti ga akamarade ti lo (Jean 6:44; Kus. 13:48). E yeke bâ ngangu ti Mbeti ti Nzapa na ngoi so e bâ azo so e manda Bible na ala azia lege ti asioni sarango ye ti ala nga ala komanse ti yü fini zo (aCol. 3:9, 10). Nga e yeke bâ so Nzapa akanga bê ti lo na ngoi so fani mingi lo mû lege na azo mingi na yâ ti territoire ti e ti manda ye na ndö ti lo na ti sö fini ti ala.—aRom. 10:13-15.

12. Tongana ti so Exode 33:13 afa, nyen la Moïse ahunda na Jéhovah? Ngbanga ti nyen?

¹² Moïse abâ na nene ni mingi songo ti lo na Jéhovah. Même na peko ti so Moïse asara akusala ti ngangu na iri ti Nzapa, na nengo ndo, lo hunda Jéhovah ti zia lege na lo ti hinga lo nzoni mingi. (Diko Exode 33:13.) Na ngoi so Moïse ahunda ye so, ngu ti lo ahon 80, me lo hinga so a ngbâ na lo gbâ ti aye ti manda na ndö ti Babâ ti lo ti yayu so aye lo mingi.

13. Mbeni lege so e lingbi ti fa so e bâ songo ti e ti kamarade na Nzapa na nene ni mingi ayeke so wa?

¹³ Nyen la e lingbi ti manda dä? Atâa ngoi oke la e sara na Jéhovah, e doit ti bâ lakue songo ti e na lo na nene ni mingi. Mbeni lege so e lingbi ti fa so e bâ songo ti e ti kamarade na Nzapa na nene ni mingi ayeke ti sara tënë na lo na lege ti sambela.

14. Ngbanga ti nyen la sambela ayeke mbeni kota ye so amû maboko na e ti hinga aye mingi na ndö ti Nzapa?

¹⁴ Tongana mo ye ti tene mo na mbeni zo aduti anzoni kamarade, a lingbi mo sara lisoro na lo fani mingi. Tongaso, ga nduru na Nzapa fani mingi na lege ti sambela, sara mbeto oko ape ti fa na lo atënë ti gbe ti bê ti mo (aÉph. 6:18). Krista, so ayeke na Turquie, atene: “Na ngoi oko oko kue so mbi yeke fa na Jéhovah apensé ti mbi na lege ti sambela nga na pekoni mbi bâ so lo yeke mû maboko na mbi, yengo so mbi ye na lo nga confiance so mbi yeke na ni na lo ayeke gue na li ni. So mbi bâ lege so Jéhovah akiri tënë na asambela ti mbi amû maboko na mbi ti bâ Jéhovah tongana Babâ ti mbi nga Kamarade ti mbi.”

15. Nyen la Jéhovah atene na ndö ti Gbia David?

¹⁵ A dü Gbia David na yâ ti mbeni mara so amû terê ti lo na Jéhovah Nzapa awe. Me David amû peko ti bungbi ti vorongo Nzapa ti azo ti sewa ti lo gï tongaso ape. Lo wani lo lë songo na Nzapa, na Jéhovah aye lo lani mingi. Jéhovah wani atene so David ayeke “mbeni koli so bê ti [Lo] aye lo”. (Kus. 13:22).  Tongana nyen la David alë kpengba songo so na Jéhovah?

16. Nyen la David amanda na ndö ti Jéhovah na bango aye so lo créé?

¹⁶ David amanda ye na ndö ti Jéhovah na lege ti aye so lo créé. Na ngoi so David ade maseka, lo passé lani angbonga mingi na gigi ti bâ lege ti ataba ti babâ ti lo. Peut-être a yeke na ngoi so la lo komanse ti gbu li na ndö ti aye so Jéhovah acréé. Na tapande, na ngoi so David ayeke bâ lê ti nduzu na bï, lo yeke bâ lani gï atongoro saki mingi ape me lo bâ nga asarango ye ti terê ti Lo so asara atongoro so. Bê ti David apusu lo ti tene: “Yayu ayeke fa na gigi gloire ti Nzapa; nduzu afa na gigi akusala ti maboko ti lo.” (Ps. 19:1, 2). Na ngoi so David agbu li na ndö ti fason so a sara azo, lo bâ so Jéhovah ayeke na kota ndara (Ps. 139:14). Na ngoi so David agbu li na ndö ti aye so Jéhovah acréé, lo bâ so lo yeke kete mingi na Jéhovah.—Ps. 139:6.

17. Nyen la e lingbi ti manda tongana e gbu li ti e na ndö ti aye so Nzapa acréé?

¹⁷ Nyen la e lingbi ti manda dä? Gi ti hinga ye na ndö ti aye so Nzapa acréé. Mû ngoi ti bâ aye so ayeke na yâ ti pendere dunia so Jéhovah acréé; zia a pika bê ti mo mingi. Na yâ ti gigi ti mo ti lâ na lâ, gbu li na ndö ti ye so aye so Jéhovah acréé, so ayeke nduru na mo, afa na mo na ndö ti lo. Na tapande akeke, afleur, anyama nga na azo. Tongaso, lâ na lâ, mo yeke manda aye mingi na ndö ti Babâ ti mo so aye mo mingi (aRom. 1:20). Nga, lâ na lâ, mo yeke bâ so mo kiri mo ye lo mingi.

18. Tongana ti so Psaume 18 afa, nyen la David ahinga lani?

¹⁸ David ahinga so Jéhovah la amû lani maboko na lo. Na tapande, na ngoi so David abata lani ataba ti babâ ti lo si mbeni bamara na mbeni ours asara sioni na ala ape, lo hinga so Jéhovah la amû maboko na lo ti fâ angangu nyama ti ngonda so. Na ngoi so David asö benda na ndö ti Goliath, mbeni yongoro ngangu turugu, lo bâ polele so Jéhovah la afa lani lege na lo (1 Sam. 17:37). Nga, na ngoi so lo kpe na yâ ti maboko ti Gbia Saül so asara kota bê na terê ti lo, lo hinga so Jéhovah la asö lani fini ti lo (Ps. 18, kete li ti tënë ni). Tongana David ayeke lani zo ti baba, lo lingbi ti pensé so lo sara aye so gï na ngangu ti lo wani. Me David asara lani terê ti lo kete, tongaso lo hinga so Jéhovah la amû maboko na lo na yâ ti fini ti lo.—Ps. 138:6.

19. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti tapande ti David?

¹⁹ Nyen la e lingbi ti manda dä? A lingbi e hunda Jéhovah gï ti mû maboko na e ape. Me a lingbi e gi nga ti hinga lawa la lo mû maboko na e nga fason so lo sara na ni. Tongana e sara terê ti e kete na e yeda so e yeke na ngangu ti sara ye kue ape, e yeke bâ polele so Jéhovah ayeke mû maboko na e ti sara ye so e lingbi ti sara ni ape. Nga, ngoi oko oko kue so e bâ so Jéhovah amû maboko na e, songo ti e na lo ayeke kpengba mingi. Isaac, mbeni ita-koli na Fidji so asara na Jéhovah angu mingi awe, abâ so tënë so ayeke tâ tënë. Lo tene: “Tongana mbi pensé na ndö ti gigi ti mbi ti ândö, mbi bâ tongana nyen la Jéhovah amû maboko na mbi a londo na ngoi so mbi komanse ti manda Bible juska laso. Ye so asara si mbi bâ so Jéhovah ayeke dä biani.”

20. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti songo ti David na Nzapa?

²⁰ David agi ti duti na asarango ye ti terê ti Jéhovah. Jéhovah acréé e na mbeni fason so e lingbi ti duti na asarango ye ti terê ti lo (Gen. 1:26). Tongana e manda ye mingi na ndö ti asarango ye ti terê ti Jéhovah, a yeke mû lege na e ti mû tapande ti lo nzoni mingi. David ahinga lani Babâ ti lo ti yayu nzoni, tongaso lo wara lege ti mû tapande ti lo na ngoi  so lo sara ye na amba ti lo. Bâ gï mbeni tapande oko. Atâa so David asara siokpari na lege so lo sara lango-sioni na Bath-Shéba nga na pekoni lo sara si a fâ koli ti lo, Jéhovah asoro ti sara nzoni bê na David (2 Sam. 11:1-4, 15). Jéhovah asara tongaso ndali ti so David amû tapande ti lo nga lo sara lani nzoni bê na azo. So David ayeke na nzoni songo mingi na Jéhovah, lo yeke mbeni gbia so azo ti Israël aye lani lo mingi, na Jéhovah amû lo tongana nzoni tapande ndali ti tanga ti agbia ti Israël.—1 aGbia 15:11; 2 aGbia 14:1-3.

21. Ti gue oko na aÉphésien 4:24 nga na 5:1, tongana e ‘sara ye tongana ti Nzapa’, aye ti peko ni ayeke nyen?

²¹ Nyen la e lingbi ti manda dä? A lingbi e duti “azo so asara ye tongana ti Nzapa”. Tongana e sara ye tongana ti Nzapa, e lingbi ti bâ nzoni dä nga a yeke mû maboko na e ti gi ti hinga lo. Nga, e yeke fa so e yeke amolenge ti lo.—Diko aÉphésien 4:24; 5:1.

22-23. Tongana e sara ye alingbi na aye so e manda na ndö ti Jéhovah, ye ti peko ni ayeke nyen?

²² Tongana ti so e bâ fade, Jéhovah afa na e aye na ndö ti lo na lege ti aye so lo créé nga na lege ti Bible. Na yâ ti Bible, mo yeke wara gbâ ti atapande ti awakua ti Nzapa so ayeke be-ta-zo so e lingbi ti sara ye tongana ti ala, na tapande Moïse na David. Jéhovah asara part ti lo awe. A lingbi e sara part ti e na e manda aye mingi na ndö ti lo.

²³ E yeke ngbâ ande lakue ti manda ye na ndö ti Jéhovah (Zo-ti. 3:11). Kota ye ni ayeke pëpe gbâ ti aye so e hinga na ndö ti lo, me a yeke ye so e sara na aye so e hinga so. Tongana e sara ye alingbi na aye so e manda nga e gi ti sara ye tongana ti Babâ ti e so aye e mingi, lo yeke ngbâ ande lakue ti ga nduru na e (Jacq. 4:8). Na lege ti Bible, lo dë bê ti e so lo yeke zia lâ oko ape azo so ayeke gi ti hinga lo nzoni.