1. Tongana e gbu li na ndö ti mabe ti Abraham, hunda wa la e peut ti hunda terê ti e na ni?

 ATÂA so azo mingi amä tënë ti Abraham, mingi ti ala ahinga ye gï kete na ndö ti lo. Ye oko, mo hinga ye mingi na ndö ti Abraham. Na tapande, mo hinga so a iri Abraham “babâ ti ala kue so ayeke na mabe”. (aRom. 4:11). Me, mo peut ti hunda terê ti mo, mo tene: ‘Eskê mbi peut ti duti na kpengba mabe na Nzapa tongana ti Abraham?’ En, mo peut.

2. Ngbanga ti nyen la a yeke kota ye ti manda ye na ndö ti tapande ti Abraham? (Jacques 2:​22, 23).

² Mbeni lege so e peut ti gi ti duti na mabe tongana ti Abraham ayeke ti manda ye na ndö ti tapande ti lo. Abraham ayeke lakue nduru ti sara ye so Nzapa ahunda na lo ti sara. Lo gue lani na mbeni kodro so ayo mingi na kodro ti lo, lo lango na gbe ti atente teti angu mingi nga lo yeke lani nduru ti mû molenge ti lo Isaac so lo ye lo mingi na sandaga. Aye so lo sara so afa so lo yeke na kpengba mabe. Mabe nga na akusala ti Abraham asara si lo zia ngia na bê ti Nzapa nga lo ga kamarade ti lo. (Diko Jacques 2:​22, 23.) Jéhovah aye ti tene e kue, so ti tene mo nga kue, e zia ngia na bê ti lo nga e ga akamarade ti lo. Ndani la lo pusu Paul na Jacques so ayeke awasungo Bible ti sara tënë ti tapande ti Abraham. Zia e bâ ye so aRomain chapitre 4 nga na Jacques chapitre 2 atene na ndö ti tapande ti lo. Achapitre use so afa mbeni ye so ayeke kota mingi na ndö ti Abraham.

3. Versê wa la Paul na Jacques afa tënë ti yâ ni?

³ Paul na Jacques afa tënë ti yâ ti Genèse 15:6 so atene: “[Abraham] amä na bê na Jéhovah; na Nzapa adiko ni na lo  tongana mbilimbili.” Jéhovah ayeke bâ mbeni zo tongana zo ti mbilimbili wala zo so tënë ayeke na li ti lo ape tongana zo ni azia ngia na bê ti Lo. Ahon gbungo li ti e so Nzapa apeut ti iri mbeni zo so ayeke mbilimbili-kue ape, so siokpari ayeke na terê ti lo zo so tënë ayeke na li ti lo ape. Kite ayeke dä ape so mo ye ti tene Nzapa airi mo zo ti mbilimbili na lo peut ti sara ni. Fadeso, e yeke bâ ndani so Jéhovah airi Abraham zo ti mbilimbili nga ye so e doit ti sara tongaso si a iri e zo ti mbilimbili.

4. Nyen la akanga lege na azo ti duti azo ti mbilimbili?

⁴ Na yâ ti mbeti so Paul atokua na aRomain, lo tene so azo kue ayeke awasiokpari (aRom. 3:23). Tongaso, tongana nyen la Nzapa apeut ti bâ mbeni zo tongana zo ti mbilimbili wala so tënë ayeke na li ti lo ape nga so azia ngia na bê ti lo? Paul amû tapande ti Abraham ti aidé atâ Chrétien kue ti kiri tënë na hunda so.

5. Ngbanga ti nyen la Jéhovah airi Abraham zo ti mbilimbili? (aRomain 4:​2-4).

⁵ Jéhovah airi lani Abraham zo ti mbilimbili na ngoi so lo yeke sara kodro na Canaan. Ngbanga ti nyen la Jéhovah airi Abraham zo ti mbilimbili? Eskê a yeke ngbanga ti so Abraham abata tâ na lege ni Ndia ti Moïse? Raison ni la ape (aRom. 4:13). Ahon ngu 400 na peko ti so Nzapa airi Abraham zo ti mbilimbili la a mû Ndia na azo ti Israël. Tongaso, ngbanga ti nyen la Nzapa airi Abraham zo ti mbilimbili? Jéhovah afa kota nzobe na mbage ti Abraham na lo iri lo zo ti mbilimbili ndali ti mabe ti lo.—Diko aRomain 4:​2-4.

6. Ngbanga ti nyen la Jéhovah apeut ti iri mbeni zo so siokpari ayeke na terê ti lo zo ti mbilimbili?

⁶ Paul atene so tongana mbeni zo amä na bê na Nzapa, “a [yeke] diko mabe ti lo tongana mbilimbili.” (aRom. 4:5). Paul akiri atene: “Legeoko tongana ti so David nga asara tënë ti ngia ti zo so Nzapa adiko lo tongana zo ti mbilimbili me na lege ti akusala pëpe, lo tene: ‘Ngia ayeke na ala so a pardonné asarango ye ti ala so ague nde na ndia, nga ala so a kanga ndö ti asiokpari ti ala. Ngia ayeke na zo so Jéhovah ayeke diko ande siokpari ti lo na li ti lo kete tongaso pëpe.’” (aRom. 4:​6-8; Ps. 32:​1, 2). Nzapa ayeke pardonné wala lo yeke kanga ndö ti asiokpari ti azo so amä na bê na lo. Lo yeke pardonné ala biani biani. Lo yeke bâ mara ti azo tongaso tongana azo so tënë ayeke na li ti ala ape nga azo ti mbilimbili grâce na mabe ti ala.

7. Ngbanga ti nyen la e peut ti tene so awakua ti Nzapa ti ândö ayeke azo ti mbilimbili?

⁷ Atâa so Nzapa airi lani Abraham, David nga na ambeni wakua be-ta-zo ti lo azo ti mbilimbili, ala yeke azo so siokpari ayeke lani na terê ti ala. Me ndali ti mabe ti ala, Nzapa abâ ala tongana azo so tënë ayeke na li ti ala ape, mbilimbili tongana lo haka ala na azo so avoro lo ape (aÉph. 2:12). Tongana ti so Paul afa ni polele na yâ ti mbeti ti lo, e doit ti duti na mabe si e duti akamarade ti Nzapa. Abraham na David ayeke lani akamarade ti Nzapa ndali ti so ala yeke na mabe na lo. E nga kue e peut ti duti akamarade ti Nzapa tongana e yeke na mabe na lo.

8-9. Tënë wa la ambeni zo atene so ayeke na lege ni ape na ndö ti mbeti so Paul na Jacques asû? Ngbanga ti nyen?

⁸ Teti angu ngbangbo mingi, azo so atene ala yeke aChrétien adë gaba ngangu na ndö ti ye so a tingbi mabe na akusala. Ambeni kota zo ti nzapa ni afa so ye kue so zo adoit ti sara ti tene a sö lo ayeke gï ti mä na bê na  Seigneur Jésus Christ. Peut-être mo mä ambeni atene: “Mä na bê na Jésus na a yeke sö mo.” Ambeni kota zo ti nzapa ni apeut même ti fa peko ti tënë ti Paul so lo tene: “Nzapa adiko [zo] tongana zo ti mbilimbili me na lege ti akusala pëpe.” (aRom. 4:6). Ye oko, ambeni atene so a peut ti sö mo tongana mo gue mo bâ ando so eglize atene ayeke nzoni-kue nga mo sara anzoni ye. Peut-être ala yeke fa peko ti atënë ti Jacques 2:​24, so atene: “A yeke diko mbeni zo tongana zo ti mbilimbili na lege ti akusala, me gï na lege ti mabe oko pëpe.”

⁹ So abango ndo so ayeke nde nde, ambeni wandara ti Bible apensé so Paul na Jacques amä terê ape na ndö ti ye so zo adoit ti sara ti zia ngia na bê ti Nzapa. Akota zo ti nzapa apeut ti tene so Paul ayeda so Nzapa ayeke diko mbeni zo zo ti mbilimbili na lege ti mabe me na lege ti akusala pëpe; me Jacques afa so e doit ti sara anzoni ye ti zia ngia na bê ti Nzapa. Mbeni wandara na ndö ti tënë ti Nzapa atene so Jacques acomprendre ape ndani so Paul afa so zo adoit ti duti na mabe si a diko lo zo ti mbilimbili na Jacques ayeda na tënë ti Paul so ape. Me Jéhovah la amû yingo ti lo na Paul nga na Jacques ti sû atënë so ala sû ni (2 Tim. 3:16). Tongaso, mbeni lege adoit ti duti dä so akpengba ape ti mä yâ ti atënë so ala tene so. E doit ti gbu lï na ndö ti atënë so angoro tënë so ala tene si e mä yâ ni nzoni.

10. “Akusala” wa la Paul asara tënë mingi na ndö ni? (aRomain 3:​21, 28). (Bâ nga foto.)

¹⁰ “Akusala” wa la Paul asara tënë na ndö ni na aRomain chapitre 3 na 4? Lo yeke sara lani tënë mingi na ndö ti “akusala ti ndia,” so ti tene ndia ti Moïse, so a mû na azo ti Israël na Hoto ti Sinaï. (Diko aRomain 3:​21, 28.) Na bango ni, na ngoi ti Paul, ambeni  Juif so ayeke aChrétien amä na bê so ala doit ti ngbâ ti sara ye alingbi na Ndia ti Moïse. Ni la Paul asara kua na tapande ti Abraham ti fa so zo abezoin ti sara ye alingbi na Ndia ti Moïse si lo zia ngia na bê ti Nzapa ape. Zo abezoin mabe. Tënë so akpengba e ndali ti so a fa na e so tongana e mä na bê na Nzapa nga na Christ, e peut ti zia ngia na bê ti Nzapa.

11. “Akusala” wa la Jacques asara tënë na ndö ni?

¹¹ Me, “akusala” so Jacques asara tënë ni na chapitre 2 ayeke pëpe “akusala ti ndia” so Paul asara tënë ni. Jacques ayeke sara tënë ti akusala wala aye so aChrétien ayeke sara lâ na lâ. Akusala ni so la afa so mbeni Chrétien amä na bê biani na Nzapa wala pëpe. Bâ atapande use so Jacques asara kua na ni.

12. Tongana nyen la Jacques afa kamba so ayeke na popo ti mabe na akusala? (Bâ nga foto.)

¹² Na yâ ti kozo tapande ni, Jacques atene so aChrétien abezoin ti sara kangbi na popo ti azo ape. Lo fa ni na lege so lo sara tënë ti mbeni koli so asara ye na nzoni bê na mbeni zo ti mosoro, me lo bâ mbeni wayere tongana mbumbuse zo. Jacques afa so zo tongaso apeut ti tene so lo yeke na mabe, me akusala ti lo afa so lo yeke na mabe ape (Jacq. 2:​1-5, 9). Na yâ ti use tapande ni, Jacques asara tënë ti mbeni zo so abâ ‘mbeni ita-koli wala ita-wali so ayeke na bongo wala kobe pëpe’, me lo mû maboko na lo ape. Même tongana zo so atene ni yeke na mabe, akusala ti lo afa so lo yeke na mabe ape. Tongana ti so Jacques atene, “mabe so ayeke na akusala ni pëpe akui awe.”—Jacq. 2:​14-17.

13. Tapande wa la Jacques asara kua na ni ti fa so e bezoin ti duti na mabe nga ti sara anzoni kusala? (Jacques 2:​25, 26).

¹³ Jacques afa so Rahab ayeke tapande ti zo so akusala ti lo afa so lo yeke na mabe.  (Diko Jacques 2:​25, 26.) Lo mä tënë na ndö ti Jéhovah na lo hinga so lo yeke mû lani maboko na azo ti Israël (Jos. 2:​9-11). Akusala ti lo afa so lo yeke na mabe, lo bata azo ti Israël use so aga ti bembe ndo na ngoi so fini ti ala ayeke na yâ ti kpale. A sara si a diko wali so ayeke mbilimbili-kue ape so, so ayeke zo ti Israël ape, zo ti mbilimbili tongana ti Abraham. Tapande ti Rahab afa na e so a yeke kota ye mingi ti fa mabe ti e na lege ti akusala.

14. Tongana nyen la atënë ti Paul na ti Jacques ague oko na ti mba?

¹⁴ Paul na Jacques ayeke fa lani nda ti tënë mabe nga na akusala na alege use so ayeke nde nde. Paul ayeke tene lani na aChrétien so ayeke aJuif so ala lingbi lâ oko ape ti zia ngia na bê ti Jéhovah gï na sarango akusala ti Ndia ti Moïse. Jacques ayeke fa ti lo lani so a yeke nzoni aChrétien kue afa mabe ti ala na lege ti anzoni ye so ala sara na amba ti ala.

15. Ambeni ye wa la e peut ti sara ti fa so e yeke na mabe? (Bâ nga afoto.)

¹⁵ Jéhovah atene na e ape so tongana e ye ti tene a diko e azo ti mbilimbili, e doit ti sara tâ gï aye so Abraham asara lani. Ti vrai ni, aye ayeke mingi so e peut ti sara ti fa mabe ti e na lege ti akusala. E peut ti yamba azo so aga fini fini na yâ ti congrégation, ti aidé aita so ayeke tâ na yâ ti bezoin, ti sara nzoni ye na azo ti sewa ti e, na aye so kue ayeke aye so anzere na Nzapa nga lo yeke zia tufa dä (aRom. 15:7; 1 Tim. 5:​4, 8; 1 Jean 3:18). Mbeni ye so ayeke nzoni mingi so e peut ti sara ti fa mabe ti e ayeke ti yapu ti fa nzoni tënë na azo (1 Tim. 4:16). E kue e peut ti fa na lege ti asarango ye ti e so e yeke na mabe so azendo ti Jéhovah ayeke ga tâ tënë nga alege ti lo ayeke nzoni mingi. Tongana e sara ni,  e peut ti duti sûr so Nzapa ayeke diko e azo ti mbilimbili nga e yeke duti akamarade ti lo.

16. Nyen la Abraham ayeke lani na beku na ni nga lo mä na bê na ni?

¹⁶ A-Romain chapitre 4 afa mbeni kpengba ye so e peut ti manda na lege ti tapande ti Abraham: ndani so a yeke kota ye ti duti na beku. Jéhovah amû lani zendo na Abraham so lo “yeke ga ande babâ ti amara mingi” nga so na lege ti lo, a yeke sara tufa na ndö ti “amara mingi.” Imaginé pendere beku so Abraham ayeke lani na ni (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; aRom. 4:17). Me atâa so Abraham ayeke lani na ngu 100 nga Sara ayeke na ngu 90, ade ala dü ape. Na bango ndo ti zo, Abraham na Sara apeut ti wara molenge ape. A yeke lani biani mbeni tara ndali ti Abraham. “Lo zia beku ti lo na ndö ti mabe so lo yeke na ni lani, so lo yeke ga ande babâ ti amara mingi”. (aRom. 4:​18, 19). Na nda ni, Abraham awara ye so lo ku ni lani. Lo ga babâ ti Isaac, molenge so lo ku lo teti angu mingi.—aRom. 4:​20-22.

17. E hinga tongana nyen so a peut ti diko e azo ti mbilimbili so ayeke akamarade ti Nzapa?

¹⁷ E peut ti zia ngia na bê ti Nzapa nga ti duti akamarade ti lo tongana ti Abraham. Paul afa ni na yâ ti atënë ti lo so lo tene: “Mbeti ti Nzapa atene: ‘Nzapa adiko ni na lo,’ a tene ni gï ndali ti [Abraham] oko pëpe, me ndali ti e nga, e so a fa kozo awe a tene a yeke diko e tongana azo ti mbilimbili ngbanga ti so e mä na bê na lo so azingo Jésus.” (aRom. 4:​23, 24). Legeoko tongana Abraham, e doit ti duti na mabe na Jéhovah, e sara anzoni kusala nga e duti na confiance so azendo ti Jéhovah ayeke ga tâ tënë. Na aRomain chapitre 5, Paul asara tënë na ndö ti beku, e yeke sara ande tënë na ndö ni na yâ ti article ti peko.