A SARA angu mingi awe azo so adë kite na atënë ti Bible atene so Gbia Belshazzar, so a sara tënë ti lo na mbeti ti Daniel ayeke na fini lâ oko ape (Dan. 5:1). Ala pensé tongaso ndali ti so awandara so agi ye na gbe ti sese awara lani ape mbeni ye so afa so lo yeke na fini biani. Me na ngu 1854 ye ni achangé. Ngbanga ti nyen?

Na ngu ni so, Taylor, mbeni ambassadeur ti Grande-Bretagne, agi ye na yâ ti ambeni gbagbara da ti ngbene gbata ti Ur, so fadeso ayeke na Iraq na mbage ti sud. Kâ, na yâ ti mbeni kota tour, lo wara gbâ ti aye so a sara na argile. Aye ni so oko oko kue ayo centimètre 10, na terê ni oko oko a kpaka mbeni mbeti na terê ni. Na terê ti mbeni oko, a wara na yâ ti mbeti ni mbeni sambela so a sara ndali ti Nabonide, gbia ti Babylone, nga na kozo molenge ti lo ti koli, Belshazzar, ti tene ala ngbâ na fini aninga. Même azo so adë kite na atënë ti Bible ayeda na tënë so: Ye so a wara so afa so Belshazzar ayeke lani na fini.

Ye oko, Bible atene gï ape so Belshazzar ayeke na fini me atene nga so lo yeke gbia. Ge encore, azo so adë kite na atënë ti Bible ayeda lani ape. Na tapande, na ngu 1875 tongaso, William Talbot, mbeni wandara, atene so ambeni zo atene so “Bel-sar-ussur [Belshazzar] akomande legeoko na babâ ti lo Nabonide. Me mbeni kete ye so afa ni tongaso ayeke dä ape.”

Ye oko, kpale so ahunzi na ngoi so ambeni mbeti so ayeke na terê ti ambeni ye so a sara na argile so afa so teti ambeni ngu Gbia Nabonide, babâ ti Belshazzar, ayeke lani na yâ ti gbata ni ape. Zo wa la akomande lani kodro ni na ngoi so lo yeke dä ape so? Mbeni bakari (Encyclopaedia Britannica) atene: “Na ngoi so Nabonide ague lani na kodro-wande, lo zia Belshazzar na ndö ti mbata ti gbia nga na ndö ti kota mbage ti aturugu ti lo.” Tongaso, na ngoi ni so Belshazzar asara lani kua mo bâ mo tene lo yeke nga gbia. Ni la Alan Millard, so ayeke mbeni wandara so ayeke gi nda ti aye na gbe ti sese nga na ayanga ti kodro, atene so a yeke lani na lege ni so “Mbeti ti Daniel airi Belshazzar ‘gbia.’”

Biani, ti awakua ti Jéhovah, kota ye so afa so zo alingbi ti zia bê ti lo na mbeti ti Daniel nga so a sû ni na gbe ti yingo ti Nzapa ayeke na yâ ti Bible ni wani.—2 Tim. 3:16.