1. Akpale wa la asara si awakua ti Jéhovah mingi so ayeke be-ta-zo ayeke na vundu?

NA YÂ ti dunia kue, awakua ti Jéhovah mingi ayeke wara akpale so asara si ala yeke gi bê ti ala wala ala yeke na vundu. Mo bâ ni na yâ ti congrégation ti mo? Ambeni ita ayeke na ngangu kobela wala ala yeke na vundu ndali ti so mbeni zo so ala ye lo mingi akui. Ambeni ayeke na vundu mingi ndali ti so mbeni zo ti sewa ti ala wala mbeni kota kamarade ti ala azia ti sara na Jéhovah. Nga ambeni ayeke bâ pasi ndali ti aye tongana ngu so asuku amû ndo wala yengingo ti sese. Aita so kue abezoin dengo bê. Tongana nyen la e lingbi ti mû maboko na ala?

2. Ngbanga ti nyen la na ambeni ngoi bazengele Paul abezoin lani ti tene a dë bê ti lo?

² Bazengele Paul atingbi lani na ambeni ye so azia fini ti lo na yâ ti kpale fani mingi (2 aCor. 11:23-28). Lo doit nga lani ti gbu ngangu na “mbeni kî na yâ ti terê” ti lo, peut-être a yeke mbeni kpale ti seni (2 aCor. 12:7). Nga lo doit lani ti hon ndö ti vundu so asara lo na ngoi so Démas, so ayeke lani mbeni mba ti lo wakua, adö lo azia “ngbanga ti so [Démas a]ndoye aye ti ngoi so”. (2 Tim. 4:10). Paul ayeke lani mbeni Chrétien so a soro lo ti gue na yayu so asara ye na mbeto ape na so amû maboko mingi na amba ti lo, me lo découragé même lani na ambeni ngoi.—aRom. 9:1, 2.

3. Azo wa la adë lani bê ti Paul nga amû maboko na lo?

³ Paul awara lani dengo bê nga na mungo maboko so lo bezoin ni. Na lege wa? Kite ayeke dä ape so Jéhovah asara kua na yingo vulu ti Lo ti kpengba lo (2 aCor. 4:7; aPhil. 4:13). Jéhovah adë nga bê ti lo lani na lege ti amba ti lo aChrétien. Paul atene so ambeni mba ti lo awakua ayeke “azo so adë bê ti [lo] mingi.”  (aCol. 4:11). Na popo ti ala so lo di iri ti ala, mo yeke wara Aristarque, Tychique nga na Marc. Ala kpengba lani Paul na lege so ala mû maboko na lo ti gbu ngangu. Asarango ye wa la amû lani maboko na aChrétien ota so ti dë bê ti lo mingi? Tongana nyen la e lingbi ti mû peko ti nzoni tapande ti ala na ngoi so e yeke gi ti dë bê ti mba nga ti kpengba mba?

4. Tongana nyen la Aristarque afa lani so lo yeke kamarade ti Paul so ayeke be-ta-zo?

⁴ Aristarque, mbeni Chrétien ti Macédoine so alondo na Thessalonique, afa lani so lo yeke mbeni kamarade ti Paul so ayeke be-ta-zo. E diko ye na yâ ti Bible ti kozoni na ndö ti Aristarque na ngoi so Paul asara vizite na Éphèse na ngoi ti ota voyage ti lo ti missionnaire. Na ngoi so Aristarque na Paul ayeke hon lani, gbâ ti azo agbu lo (Kus. 19:29). Na ngoi so na nda ni a zi lo, lo dö Paul lo zia ape ti kpe kpale, me lo ngbâ na terê ti Paul. Ambeni nze na pekoni, na Grèce, Aristarque angbâ na terê ti Paul même na ngoi so awato angbâ ti gi ti sara sioni na Paul (Kus. 20:2-4). Na ngu 58 tongaso, na ngoi so a tokua Paul ti sara kanga na Rome, lo na Aristarque la ague na yongoro voyage so, na bateau atuku na ala na lege (Kus. 27:1, 2, 41). Na ngoi so ala si na Rome, âmanke lo na Paul asara kanga teti mbeni ngoi (aCol. 4:10). A dö bê ti e ape so Paul abâ so kamarade ti lo so ayeke be-ta-zo akpengba lo nga adë bê ti lo.

5. Ti gue oko na aProverbe 17:17, tongana nyen la e lingbi ti duti mbeni kamarade so ayeke be-ta-zo?

⁵ E lingbi ti duti mbeni kamarade so ayeke be-ta-zo tongana Aristarque na lege so e ngbâ na terê ti aita ti e na angoi so ayeke nzoni nga na “angoi ti vundu.” (Diko aProverbe 17:17.) Même na peko ti so kpale ti mbeni ita ahunzi, peut-être lo yeke ngbâ ti duti na bezoin ti dengo bê. Françoise, * so babâ ti lo akui na cancer nga nze ota na pekoni mama ti lo nga akui na cancer, atene: “Mbi pensé so angangu kpale ayeke sara si e bâ pasi aninga. Nga mbi kiri singila na akamarade ti mbi so ayeke be-ta-zo so agirisa ape so vundu angbâ ti sara mbi mingi atâa so babâ na mama ti mbi akui asara ngoi mingi awe.”

6. Tongana e yeke be-ta-zo, nyen la e yeke sara nyen?

 ⁶ Akamarade so ayeke be-ta-zo ayeke sara asacrifice ti mû maboko na aita ti ala. Na tapande, a wara na terê ti mbeni ita-koli so iri ti lo Peter mbeni kobela so ayeke sioni mingi so aga nduru ti fâ lo. Wali ti lo, Kathryn, atene: “Mbeni couple na yâ ti congrégation ti e la ague na e na ndo so a wara kobela ti Peter dä. Na lê ni lê ni couple ni amû desizion ti zia e gï e oko na yâ ti kota kpale so ape nga ala yeke lakue na terê ti e na ngoi so e bezoin ala.” A yeke tâ ye ti dengo bê ti duti na atâ kamarade so alingbi ti mû maboko na e ti gbu ngangu na yâ ti akpale!

7-8. Ti gue oko na aColossien 4:7-9, tongana nyen la Tychique afa so lo yeke zo ti confiance?

⁷ Tychique, mbeni Chrétien so alondo na kodro-komanda ti Asie, ayeke lani mbeni kamarade ti Paul so lo yeke na confiance na lo (Kus. 20:4). Na ngu 55 tongaso, Paul aleke ti tene a bungbi nginza ti mû maboko na aChrétien ti Judée, na peut-être lo zia Tychique ti mû maboko na kpengba kua so (2 aCor. 8:18-20). Na pekoni, na ngoi so Paul ayeke lani na kanga na Rome ti kozoni, Tychique ayeke lani watokua ti lo. Lo yeke gue lani na alettre ti Paul na acongrégation ti Asie nga lo yeke tene lani na ala atënë so Paul atene ti kpengba ala.—aCol. 4:7-9.

⁸ Paul angbâ lani ti zia confiance ti lo na kamarade ti lo Tychique (Tite 3:12). A-Chrétien ti ngoi ni kâ kue la ayeke lani azo ti confiance tongana Tychique ape. Na ngu 65 tongaso, na ngoi ti use kanga ti Paul, lo tene so aChrétien mingi ti kodro-komanda ti Asie aye lani ti duti na terê ti lo ape, peut-être ndali ti so ala sara mbeto ti awato (2 Tim. 1:15). Ye oko, Paul ayeke lani na confiance na Tychique nga lo mû na lo mbeni kua encore (2 Tim. 4:12). Kite ayeke dä ape so a nzere na Paul lani ti duti na mbeni nzoni kamarade tongana Tychique.

9. Tongana nyen la e lingbi ti sara ye tongana Tychique?

⁹ E lingbi ti sara ye tongana Tychique na lege so e duti kamarade so ayeke zo ti confiance. Na tapande, e yeke tene gï na yanga ape so e yeke mû maboko na aita ti e so ayeke na yâ ti bezoin me e yeke sara nga anzoni ye ti mû maboko na ala (Mat. 5:37; Luc 16:10). Na ngoi so azo so abezoin  mungo maboko ahinga so e yeke mû maboko na ala, a yeke dë bê ti ala mingi. Mbeni ita-wali afa ndani, lo tene: “Bê ti mo ayeke dë ndali ti so mo hinga so zo so atene lo yeke mû maboko na mo ayeke duti dä na ngoi so lo tene lo yeke sara ni.”

10. Tongana ti so a tene na aProverbe 18:24, azo wa la alingbi ti dë bê ti azo so ayeke na kpale wala so ayeke na vundu?

¹⁰ Fani mingi, ala so ayeke na mbeni kpale wala so ayeke na vundu ayeke wara dengo bê na lege so ala fa atënë ti bê ti ala na mbeni kamarade ti ala so ayeke zo ti confiance. (Diko aProverbe 18:24.) Vundu asara lani Bijay mingi na ngoi so a bi molenge ti lo ti koli na gigi ti bungbi. Lo tene: “Mbi bezoin lani ti fa atënë ti bê ti mbi na mbeni zo so mbi yeke na confiance na lo.” Carlos aperdre lani mbeni kua so lo ye ni mingi na yâ ti congrégation ndali ti so lo sara mbeni faute. Lo tene: “Mbi bezoin lani mbeni ‘nzoni ndo’ so mbi lingbi ti fa atënë ti bê ti mbi sân ti tene a fâ ngbanga na li ti mbi.” Carlos awara lani ndo ni so na terê ti a-ancien so amû maboko na lo ti hon ndö ti kpale ti lo. Bê ti lo adë nga lani so lo hinga so a-ancien ayeke sara tënë ti ye so lo tene na ala so na zo oko ape.

11. Tongana nyen la e lingbi ti duti mbeni kamarade ti confiance?

¹¹ Ti tene e duti mbeni kamarade ti confiance, a lingbi e gi ti duti na kangango bê ti ku. Na peko ti so koli ti Zhanna adö lo azia, lo wara dengo bê na ngoi so lo fa atënë ti bê ti lo na akota kamarade ti lo. Lo tene: “Ala kanga bê ala mä mbi atâa so peut-être mbi kiri na ndö ti a-oko tënë fani mingi.” Mo kue mo lingbi ti duti mbeni nzoni kamarade na lege so mo mä zo nzoni.

12. Marc ayeke lani zo wa? Tongana nyen la lo fa so lo yeda na bê ti lo wani ti sara kua ndali ti amba ti lo?

¹² Marc ayeke lani mbeni Chrétien so ayeke Juif so alondo na Jérusalem. Fami ti lo Barnabas ayeke lani mbeni missionnaire so azo ahinga lo mingi (aCol. 4:10). Na bango ni, azo ti sewa ti Marc ayeke azo ti mosoro, me nginza nga na aye ti sese ayeke lani akota ye mingi na lê ti Marc ape. Na yâ ti fini ti Marc, lo fa so lo yeda na bê ti lo wani ti sara kua ndali ti amba ti lo. Lo yeke lani na ngia ti sara ni. Na tapande, na angoi nde nde lo sara kua na terê ti bazengele Paul na bazengele Pierre na ngoi so ala yeke sara akua ti ala. Peut-être Marc, so mbeni iri ti lo ayeke Jean, ayeke vo lani na ala kobe, lo yeke gi na ala ndo ti lango nga na ambeni ye tongaso (Kus. 13:2-5; 1 Pi. 5:13). Paul atene lani so Marc ayeke mbeni oko ti “amba ti [lo] wakua ndali ti Royaume ti Nzapa” nga mbeni ‘wamungo maboko so akpengba’ lo.—aCol. 4:10, 11, kete tënë na gbe ni.

13. Tongana nyen la 2 Timothée 4:11 afa so kua so Marc asara lani na bê ti lo kue anzere na Paul?

¹³ Marc aga lani mbeni oko ti akota kamarade ti Paul. Na tapande, na ngoi ti ndangba kanga ti Paul na Rome na ngu 65 tongaso, lo sû use lettre ti lo na Timothée. Na yâ ti lettre ni, Paul ahunda na Timothée ti ga na Rome, lo na Marc (2 Tim. 4:11). Kite ayeke dä ape so kua so Marc asara lani na bê ti lo kue anzere na Paul, ni la lo hunda ti tene Marc aduti na terê ti lo na kpengba ngoi so. Marc asara lani ambeni nzoni ye ti mû maboko na Paul, peut-être lo mû na lo kobe wala aye so lo bezoin ni ti sû na alettre ti lo. Peut-être Paul awara lege ti gbu ngangu na yâ ti andangba lango so na yâ ni a fâ lo ndali ti mungo maboko so amba ti lo amû na lo nga so ala kpengba lo.

14-15. Nyen la Matthieu 7:12 afa na e na ndö ti sarango ambeni nzoni ye ti mû maboko na amba ti e?

¹⁴ Diko Matthieu 7:12. Na ngoi so e yeke na yâ ti mbeni ngoi ti ngangu, e yeke kiri singila mingi na azo so asara ambeni nzoni ye ti mû maboko na e. Ryan, so babâ ti lo akui sân ti tene lo  ku terê ti lo na ni na yâ ti mbeni sioni accident, atene: “Gbâ ti aye ayeke dä so e yeke sara ka ni lâ oko oko so mo lingbi ti sara ni ape na ngoi so mo yeke na vundu. Tongana mbeni zo asara mbeni nzoni ye ti mû maboko na mo, même si a yeke kete ye, a yeke dë bê ti mo mingi.”

¹⁵ Tongana e mä zo nzoni nga e bâ ndo nzoni, e lingbi ti hinga ambeni nzoni ye ti sara ti mû maboko na amba ti e. Na tapande, mbeni ita-wali amû li ni ti mû maboko na Peter na Kathryn, so e sara tënë ti ala fade, ti gue ti bâ docteur na angoi kue so lo hunda. Peter na Kathryn alingbi ti kpe na oto encore ape, tongaso ita-wali ni aleke mbeni kapa so amû lege na aita ti congrégation ti gue na ala ti bâ docteur tour na tour. Eskê ye so a leke so amû maboko na ala? Kathryn atene: “E bâ so a zi mbeni nengo kungba na ndö ti go ti e.” Girisa lâ oko ape so mo lingbi ti dë bê ti amba ti mo mingi tongana mo sara mbeni ye so ayeke même kete ti mû maboko na ala.

16. Kpengba ye wa la e manda na lege ti tapande ti Marc na ndö ti dengo bê ti zo?

¹⁶ Kite ayeke dä ape so Marc ayeke lani na aye mingi ti sara. Lo yeke lani na akpengba kua ti sara ndali ti Jéhovah, na popo ni mo yeke wara kua ti sungo Évangile so iri ti lo ayeke na ndö ni. Ye oko, Marc awara lani ngoi ti dë bê ti Paul asara si Paul agi bê ti lo ape ti hunda Marc ti mû maboko na lo. Angela, mbeni ita-wali so mbeni zo afâ lani mbeni zo ti sewa ti lo, akiri singila na azo so ayeda na bê ti ala wani ti dë bê ti lo. Lo tene: “Tongana akamarade ti mo ayeda na bê ti ala wani ti mû maboko na mo, a yeke duti ngangu na mo ape ti sara lisoro na ala. Na bango ni, ala ye ti mû maboko na mbi nga ala sara mbeto ape ti sara ni.” E lingbi ti hunda terê ti e: ‘A hinga mbi tongana zo so ayeke yeda na bê ti lo wani ti sara ambeni nzoni ye ti dë bê ti amba ti lo aChrétien?’

17. Tongana nyen la gbungo li na ndö ti 2 aCorinthien 1:3, 4 alingbi ti pusu e ti dë bê ti azo?

¹⁷ A yeke ngangu ape ti wara aita so abezoin dengo bê. E lingbi même ti dë bê ti amba ti e na a-oko tënë so amba ti e adë na bê ti e. Nino, mbeni ita-wali so âta ti lo ti wali akui, atene: “Jéhovah alingbi ti sara kua na e ti dë bê ti amba ti  e tongana e mû lege na lo ti sara kua na e.” (Diko 2 aCorinthien 1:3, 4.) Françoise, so e sara tënë ti lo fade, atene: “Atënë so ayeke na 2 aCorinthien 1:4 ayeke tâ tënë. E lingbi ti dë bê ti amba ti e na atënë so mbeni zo adë na bê ti e.”

18. (a) Ngbanga ti nyen la peut-être ambeni zo asara mbeto ti dë bê ti amba ti ala? (b) Tongana nyen la e lingbi ti dë bê ti amba ti e nzoni? Mû mbeni tapande ti fa ni.

¹⁸ A lingbi e mû li ni ti sara mbeni ye ti mû maboko na amba ti e atâa mbeto asara e ti sara ni. Na tapande, peut-être e sara mbeto so e hinga ape tënë so e lingbi ti tene wala ye so e lingbi ti sara ti dë bê ti mbeni zo so mbeni ye asara lo vundu mingi. Paul, mbeni ancien, adabe ti lo na effort so ambeni zo asara ti dë bê ti lo na peko ti so babâ ti lo akui. Lo tene: “Mbi hinga so a yeke lani kete ye ape na ala ti ga nduru na mbi. Ala hinga tënë so ala lingbi ti tene ape. Me atâa so kue mbi bâ lani na nene ni nzara so ala yeke na ni ti dë bê ti mbi nga ti mû maboko na mbi.” Legeoko nga, na peko ti so sese ayengi ngangu, mbeni ita-koli so iri ti lo Tajon atene: “Ti tâ tënë ni, mbi dabe ti mbi na amessage kue so azo atokua na mbi na yâ ti alango so aga na peko ti yengingo ti sese ni so ape, me mbi dabe ti mbi so ala pensé na mbi mingi la ala sara kue ti hinga wala mbi yeke nzoni.” E lingbi ti dë bê ti azo nzoni tongana e yeke pensé na ala.

19. Ngbanga ti nyen la mo leke na bê ti mo ti ngbâ ti duti mbeni ‘zo so adë bê ti zo mingi’?

¹⁹ So e ga nduru mingi na hunzingo ti aye ti ngoi so, aye ti dunia so ayeke ga gï sioni sioni nga gigi ayeke ga ngangu mingi ahon ti kozo (2 Tim. 3:13). Nga e yeke ngbâ ti duti na bezoin ti dengo bê ndali ti so e yeke mbilimbili-kue ape nga e ngbâ ti sara afaute. Mbeni raison so ndali ni bazengele Paul awara lani lege ti gbu ngangu juska na nda ni ayeke so amba ti lo aChrétien adë bê ti lo lani. Zia e duti be-ta-zo tongana Aristarque, e duti zo ti confiance tongana Tychique nga e yeda na bê ti e wani ti sara kua ndali ti amba ti e tongana Marc. Tongana e sara tongaso, e lingbi ti mû maboko na aita ti e ti ngbâ ti luti ngangu na yâ ti mabe.—1 aThes. 3:2, 3.