1. Mo yeke tene nyen na ndö ti sewa so Jacques akono dä?

JACQUES, ita ti Jésus, akono na yâ ti sewa so ayeke be-ta-zo na Jéhovah. * Joseph na Marie, so ayeke babâ na mama ti lo, aye lani Jéhovah mingi nga ala sara kue ti voro Lo. Jacques ayeke lani na mbeni ye ti nzoni nde: yaya ti lo ti koli aga Messie. So pendere pasa la Jacques ayeke na ni ti duti na yâ ti sewa so.

2. Araison wa la Jacques ayeke na ni ti ne yaya ti lo ti koli?

² Jacques ayeke lani na araison mingi ti ne yaya ti lo (Mat. 13:55). Na tapande na ngoi so Jésus ayeke lani na ngu 12, lo hinga Mbeti ti Nzapa nzoni mingi asara si li ti awafango ye so ayeke na Jérusalem akpe (Luc 2:46, 47). Peut-être Jacques na Jésus asara kua ti charpentier. Tongana a yeke tongaso, lo doit ti hinga Jésus nzoni mingi. Nathan Knorr ayeke tene ka, atene: “Tongana mo na mbeni zo asara kua, mo yeke hinga lo nzoni mingi.” * Peut-être Jacques ahinga nga lani so “ndara ti Jésus ayeke maï nga lo yeke ga koli. Lo ngbâ ti nzere na lê ti Nzapa nga na lê ti azo.” (Luc 2:52). Tongaso, peut-être e peut ti pensé so Jacques ayeke na popo ti akozo disciple ti Jésus. Me a yeke lani tongaso ape.

3. Jacques asara ye lani tongana nyen na ngoi so Jésus akomanse ti fa tënë?

³ Na ngoi ti fango tënë ti Jésus na sese, Jacques aga lani disciple ti lo ape (Jean 7:3-5). Peut-être Jacques ayeke mbeni  oko ti afami ti Jésus so atene “ye asara li ti lo awe.” (Marc 3:21). Nga, ye oko afa ape so Jacques ayeke lani na terê ti mama ti ala Marie na ngoi so Jésus ayeke na ndö ti keke ti pasi.—Jean 19:25-27.

4. Aye wa la e yeke manda?

⁴ Ambeni ngoi na pekoni, Jacques amä na bê na Jésus nga lo ga mbeni ancien so a ne lo mingi na yâ ti congrégation. Na yâ ti article so, e yeke bâ aye use so e peut ti manda na lege ti tapande ti Jacques: (1) ndani so e doit ti ngbâ ti sara terê ti e kete nga (2) tongana nyen la e peut ti ga azo so ahinga ti fa ye nzoni.

5. Nyen la Jacques asara lani na ngoi so Jésus asi na lo na peko ti so a zingo lo na kuâ?

⁵ Lawa la Jacques aga disciple so ayeke be-ta-zo na Jésus? Na peko ti so a zingo Jésus na kuâ, “lo si na Jacques, nga na pekoni lo si na abazengele kue.” (1 aCor. 15:7). Na peko ti bungbi so, Jacques aga disciple ti Jésus. Lo yeke lani dä na ngoi so abazengele ayeke ku ti wara yingo vulu na yâ ti mbeni kubu so ayeke na nduzu na Jérusalem (Kus. 1:13, 14). Ambeni ngoi na pekoni, Jacques ayeke lani na ngia ti sara kua tongana mbeni membre ti bebungbi ti ngoi ti akozo Chrétien (Kus. 15:6, 13-22; aGal. 2:9). Nga, ambeni ngoi kozo na ngu 62, yingo vulu apusu lo ti sû mbeni lettre na aChrétien so a soro ala ti gue na yayu. Lettre so angbâ ti aidé e laso, atâa beku ti e ayeke ti gue na yayu wala ti wara fini na ndö ti sese (Jacq. 1:1). Joseph, mbeni zo ti sungo mbaï ti ngoi ti akozo Chrétien, atene so kota prêtre Ananias, molenge ti Anne so ayeke Juif, la amû yanga si a fâ Jacques. Jacques angbâ lani be-ta-zo na Jéhovah juska na ngoi so fini ti lo ahunzi na ndö ti sese.

6. Na yâ ti aye wa la Jacques ayeke nde na akota zo ti nzapa ti ngoi ti lo?

⁶ Jacques asara lani terê ti lo kete. Ngbanga ti nyen la e peut ti tene tongaso? Bâ tongana nyen la, na nda ni, sarango ye ti Jacques ayeke nde na ti gbâ ti akota zo ti nzapa. Na ngoi so Jacques abâ aye so afa polele so Jésus ayeke Molenge ti Nzapa, lo sara terê ti lo kete lo yeda na ni. Aprêtre-mokonzi so ayeke na Jérusalem asara lani tongaso ape. Na tapande, Jésus azingo lani Lazare na kuâ, ala peut lani ti ke ni ape. Ahon ti yeda so Jéhovah la atokua Jésus, ala sara kue ti fâ Jésus na Lazare (Jean 11:53; 12:9-11). Na pekoni, na ngoi so a zingo Jésus na kuâ ala gi ti honde ni  na azo (Mat. 28:11-15). Baba asara si akota zo ti nzapa so ake Messie.

7. Ngbanga ti nyen la e doit ti sara ye na baba ape?

⁷ Ye ti manda ni: Sara ye na baba ape nga yeda si Jéhovah afa ye na mo. Gï tongana ti so kobela apeut ti sara si bê ti zo asara kua nzoni ape, baba apeut ti sara si a yeke ngangu na e ti sara ye alingbi na fango lege ti Jéhovah. Baba asara lani aFarizien mingi, a sara si ala ke ti yeda na aye so afa polele so yingo ti Nzapa ayeke na ndö ti Jésus nga lo yeke Molenge ti Nzapa (Jean 12:37-40). Sarango ye ti ala so ayeke lani sioni mingi ndali ti so akanga lege na ala ti wara fini ti lakue lakue (Mat. 23:13, 33). A yeke kota ye mingi ti tene e ngbâ ti zia si Bible nga na yingo ti Nzapa achangé asarango ye ti e nga apusu e ti duti na anzoni pensé na ti mû anzoni desizion (Jacq. 3:17). So Jacques asara lani terê ti lo kete, lo zia si Jéhovah afa ye na lo. Tongana ti so e yeke bâ ande, so lo sara terê ti lo kete, lo ga mbeni nzoni wafango ye.

8. Nyen la ayeke aidé e ti ga anzoni wafango ye?

⁸ Jacques asara pëpe mbeni kota ekole. Kite ayeke dä ape so akota zo ti nzapa ti ngoi ti lo abâ lo tongana ti so ala bâ bazengele Pierre na Jean, ala bâ lo tongana ‘zo so amanda mbeti pëpe na lo yeke senge zo’. (Kus. 4:13). Me Jacques amanda ti duti nzoni wafango ye, e bâ ni polele tongana e diko mbeti so iri ti lo ayeke na ndö ni. Tongana ti Jacques, peut-être e hinga mbeti mingi ape. Atâa so kue, grâce na yingo vulu ti Jéhovah nga na afango ye ti bungbi ti lo, e peut ti ga anzoni wafango ye. Zia e bâ aye so e peut ti manda na lege ti tapande ti Jacques so ayeke mbeni wafango ye.

9. Mo yeke tene nyen na ndö ti kode ti fango ye ti Jacques?

⁹ Jacques asara lani kua na atënë so ayeke ngangu ape ti mä yâ ni. A sara si azo so ayeke mä lo ahinga lani ye so ala bezoin ti sara nga tongana nyen ti sara ni. Na tapande, na fason so akpengba ape, Jacques atene aChrétien adoit ti bata tënë na bê ti ala ape tongana a sara ye na ala na lege ni ape. Lo tene: “Ala bâ,  e tene so azo so agbu ngangu, ala la si ayeke na ngia. Ala mä tënë ti gbungo ngangu so Job agbu na ala bâ ye so Jéhovah asara na lo na nda ni, so afa so Jéhovah ayeke tâ na ndoye mingi nga lo yeke sara nzoni bê na zo.” (Jacq. 5:11). Bâ so Jacques asara kua na Mbeti ti Nzapa ti fa ye na aita ti lo. Lo sara kua na ni ti aidé azo so ayeke mä lo ti bâ so Jéhovah ayeke futa lakue azo so ayeke be-ta-zo na Lo tongana ti Job. Jacques asara lani kua na atënë so akpengba ape nga ayeke na lege ni ti fa ye ti manda so. So lo sara tongaso, lo gboto lê na ndö ti lo wani ape, me na ndö ti Jéhovah.

10. Mbeni lege so e peut ti sara ye tongana Jacques na ngoi so e yeke fa ye ayeke so wa?

¹⁰ Ye ti manda ni: Fa atënë so akpengba ape nga fa aye so ayeke na yâ ti Bible. Ye so e ye ayeke pëpe ti fa na azo so e hinga ye mingi me ti fa na ala so Jéhovah ahinga ye mingi na ndö ti ala nga lo yeke pensé mingi na ala (aRom. 11:33). E peut ti sara ni tongana lakue aye so e fa alondo na Bible. Na tapande, ahon ti fa na azo so e yeke manda Bible na ala ye so e yeke sara tongana fade e yeke na place ti ala, a yeke nzoni e aidé ala ti gbu li na ndö ti atapande ti Bible nga ti comprendre apensé ti Jéhovah nga na atënë ti bê ti lo. Tongaso, bê ti ala ayeke pusu ala ti zia ngia na bê ti e ape me na bê ti Jéhovah.

11. Akpale wa la ambeni Chrétien awara lani na ngoi ti Jacques? Wango wa la lo mû na ala? (Jacques 5:13-15).

¹¹ Jacques ayeke lani na nzoni bango ndo. Na lege ti lettre ti Jacques, a yeke polele so lo hinga akpale so amba ti lo aChrétien ayeke na ni, nga lo fa na ala polele aye so ala peut ti sara ti hon ndö ni. Na tapande, ambeni Chrétien ayeke sara ye lani alingbi na wango hio hio ape (Jacq. 1:22). Ambeni ayeke sara lani nzoni gï na azo ti mosoro (Jacq. 2:1-3). Ti ambeni, a yeke ngangu na ala ti sara hange na atënë ti yanga ti ala (Jacq. 3:8-10). A-Chrétien so ayeke lani na angangu kpale, me Jacques adécouragé na terê ti ala ape. Lo mû lani wango na ala na nzoni bê me polele nga lo wa ala so abezoin mungo maboko ti hunda a-ancien ti aidé ala ti sara achangement.—Diko Jacques 5:13-15.

12. Tongana nyen la e peut ti ngbâ ti duti na nzoni bango ndo na ngoi so e yeke aidé azo so e yeke manda Bible na ala?

¹² Ye ti manda ni: Sara ye na lege ni me ngbâ ti duti na nzoni bango ndo na ndö ti azo. Peut-être a yeke ngangu na azo mingi so e yeke manda Bible na ala ti sara ye alingbi na awango ti Bible (Jacq. 4:1-4). Peut-être a yeke mû ngoi ti tene ala zi asioni sarango ye ti ala nga ala zia na place ni asarango ye ti aChrétien. Legeoko tongana Jacques, e doit ti sara ye na mbeto ape ti fa na azo so e yeke manda Bible na ala aye so ala doit ti changé. A lingbi nga e ngbâ ti duti na nzoni bango ndo, e duti na confiance so Jéhovah ayeke gboto na mbage ti lo azo so asara terê ti ala kete nga lo yeke mû na ala ngangu ti sara achangement na yâ ti gigi ti ala.—Jacq. 4:10.

13. Tongana ti so Jacques 3:2 nga na kete tënë na gbe ni afa, nyen la Jacques ahinga lani?

¹³ Jacques ayeke lani na nzoni bango ndo na ndö ti lo wani. Jacques apensé lani ape so lo yeke kota ahon amba ti lo aChrétien ndali ti so lo yeke ita ti Jésus wala ndali ti so lo yeke na akota kua. Lo iri amba ti lo aChrétien “aita ti mbi so mbi ye ala mingi”. (Jacq. 1:16, 19; 2:5). Lo sara lani ape si azo apensé so lo yeke mbilimbili-kue. Me lo zia terê ti lo na yâ ti tënë so, so lo tene: “E kue e yeke sara afaute.”—Diko Jacques 3:2 nga na kete tënë na gbe ni.

14. Ngbanga ti nyen la e doit ti duti nduru ti yeda na afaute ti e?

¹⁴ Ye ti manda ni: Girisa ape so e kue e  yeke sara siokpari. E doit ti pensé ape so na yâ ti ambeni ye e yeke kota ahon azo so e yeke fa ye na ala. Ngbanga ti nyen? Tongana e sara si zo so e yeke manda ye na lo abâ so e yeke sara ka afaute ape, lo peut ti tene so lo peut lâ oko ape ti sara nzoni aye so Nzapa ahunda na lo ti sara. Me tongana e fa polele na zo so e yeke manda Bible na lo so a yeke lakue kete ye na e ape ti sara ye alingbi na amama-ndia ti Bible nga e fa na lo tongana nyen la Jéhovah a-aidé e ti hon ndö ti akpale ti e, e yeke aidé lo ti bâ so lo nga kue lo peut ti sara na Jéhovah.

15. Mo yeke tene nyen ndö ti atapande so Jacques asara kua na ni? (Jacques 3:2-6, 10-12).

¹⁵ Jacques asara lani kua na atapande so andu bê ti zo. Kite ayeke dä ape so yingo vulu a-aidé lani lo, me peut-être lo manda nga ye lani mingi na ndö ti kode ti fango ye na lege so lo gbu li na ndö ti atapande so yaya ti lo Jésus asara lani kua na ni. Atapande so Jacques asara kua na ni na yâ ti lettre ti lo akpengba ape nga aye so zo apeut ti manda na lege ni ayeke polele.—Diko Jacques 3:2-6, 10-12.

16. Ngbanga ti nyen la a yeke nzoni e sara kua na anzoni tapande?

¹⁶ Ye ti manda ni: Sara kua na anzoni tapande. Tongana mo sara kua na atapande so alingbi na ni, azo ayeke mä ye so mo ye ti tene ala manda nga ala peut ti bâ ni. Atapande ni ayeke ngbâ na li ti ala. Atapande ni so ayeke aidé ala ti dabe ti ala na akota tâ tënë ti Bible. Jésus asara lani kua nzoni mingi na anzoni tapande na ita ti lo Jacques amû tapande ti lo. Zia e bâ mbeni tapande so Jacques asara kua na ni na e bâ ngbanga ti nyen la a yeke tâ nzoni mingi.

17. Ngbanga ti nyen la tapande so ayeke na Jacques 1:22-25 ayeke tâ nzoni mingi?

¹⁷ Diko Jacques 1:22-25. Araison ayeke mingi so ndali ni tapande ti Jacques na ndö ti tatara ayeke nzoni tapande. Lo yeke fa lani mbeni kpengba ye ti manda, lo ye ti tene, ti bâ nzoni na lege ti Bible, e doit ti diko gï ni dikongo ape me e doit ti sara ye alingbi na ye so e diko. Jacques asoro mbeni tapande so ayeke ngangu ape na azo so ayeke mä lo ti comprendre ni, tapande ti mbeni zo so ayeke bâ terê ti lo na tatara. Nyen la lo ye lani ti fa? A yeke ye ti buba tongana mbeni zo abâ terê ti lo na tatara, lo bâ mbeni ye so lo peut ti leke, me lo leke ni ape. Legeoko nga, a yeke ye ti buba tongana e diko Bible, e bâ mbeni ye so e  doit ti changé na yâ ti sarango ye ti e, me e sara ni ape.

18. Aye ota wa la e doit ti sara na ngoi so e yeke sara kua na mbeni tapande?

¹⁸ Na ngoi so mo yeke sara kua na mbeni tapande, mo peut ti mû tapande ti Jacques na lege so mo sara aye ota so: (1) Sara kue ti tene tapande ni alingbi na ye so ala yeke sara lisoro na ndö ni. (2) Mû mbeni tapande so ayeke ngangu ape ti mä yâ ni. (3) Sara kue ti tene ye ti manda ni aduti polele. Tongana mo bâ so a yeke ngangu na mo ti wara anzoni tapande, gi ni na yâ ti Index des publications de la Société Watch Tower. Na gbe ti li ti tënë “Exemples,” mo yeke wara gbâ ti atapande so mo peut ti sara kua na ni. Me girisa ape so atapande ayeke tongana micro, so ti tene, atapande ayeke sara si zo amä yâ ti ye so mo yeke fa ni nzoni. Tongaso, duti sûr so tapande so mo mû afa gï akota tënë so mo ye ti fa. Biani, kota raison so ndali ni e ye ti maï akode ti fango ye ti e ayeke ti gboto lê na ndö ti e ape, me ti mû maboko na azo mingi ti ga na yâ ti sewa ti Jéhovah so ayeke na ngia.

19. Tongana nyen la e yeke fa so e ye aita ti e?

¹⁹ E yeke na pasa ape ti kono legeoko na mbeni yaya so ayeke mbilimbili-kue, me e yeke na pasa ti sara na Jéhovah na yâ ti kota sewa ti aita. E yeke fa so e ye ala na lege so e sara kamarade na ala, e manda ye na terê ti ala nga e sara kua lakue maboko na maboko na ala na yâ ti kua ti fango tënë nga na ti fango ye. Tongana e sara kue ti mû tapande ti Jacques na yâ ti bango ndo ti e, asarango ye ti e nga na kode ti fango ye ti e, e yeke mû gonda na Jéhovah nga e yeke aidé azo so aye ti hinga ye na ndö ti Nzapa ti ga nduru na Babâ ti e ti yayu so aye e mingi.