1. Na lege wa la aChrétien adoit ti duti tongana mbeni keke? (Bâ nga foto.)

 “TONGANA mbeni keke ayeke ba nga akiri na place ni, pupu apeut ti kungbi ni ape.” Proverbe so afa kota ye so ayeke sara si ambeni keke ayeke ngbâ ti kono: ala yeke ba nga ala yeke kiri na place ni. E nga kue, e doit ti luti nganganga na ndö ti ambeni ye ape na ngoi so aye aga ngangu na yâ ti fini ti e, tongaso si e peut ti ngbâ ti sara na Jéhovah na ngia. E yeke sara ni tongana nyen? E doit ti sara ye ahon ndö ni ape na lege so e sara ye alingbi na aye so achangé na yâ ti fini ti e nga e bâ na nene ni bango ndo ti amba ti e nga na adesizion so ala mû.

2. Asarango ye wa la ayeke aidé e ti sara ye alingbi na aye so achangé na yâ ti fini ti e? Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

² So e yeke awakua ti Jéhovah, e ye ti sara ye ahon ndö ni ape. E ye nga ti sara terê ti e kete nga ti bâ mawa ti zo. Na yâ ti article so, e yeke bâ tongana nyen la asarango ye so a-aidé ambeni Chrétien ti sara ye alingbi na aye so achangé na yâ ti fini ti ala. E yeke bâ nga tongana nyen la asarango ye so apeut ti aidé e. Me kozoni, zia e manda ye na lege ti tapande ti Jéhovah na Jésus, so asara ye ahon ndö ni ape.

3. Nyen la afa so Jéhovah asara ye ahon ndö ni ape?

³ A iri Jéhovah “Kota tênë” ndali ti so lo luti ngangu nga lo yengi ape (Deut. 32:4). Me lo yeke sara nga ye ahon ndö ni ape. So aye ayeke changé changengo na yâ ti dunia so, Jéhovah ayeke sara changement ti sara kue ti tene ye kue so lo mû zendo ni aga tâ tënë. So Jéhovah asara e na image ti lo, e yeke na ngangu ti sara achangement alingbi na aye so asi. Lo mû na  e amama-ndia ti Bible so ayeke polele so ayeke aidé e ti mû anzoni desizion atâa kpale wa la e peut ti wara. Tapande ti Jéhovah nga na amama-ndia so lo mû na e a-aidé e ti bâ so atâa so lo yeke “Kota tênë”, lo yeke sara nga ye ahon ndö ni ape.

4. Mû mbeni tapande so afa so Jéhovah asara ye ahon ndö ni ape. (Lévitique 5:7, 11).

⁴ Jéhovah ayeke sara ye lakue mbilimbili nga lo sara ye ahon ndö ni ape. Aye so lo hunda na azo ti sara ahon ngangu ti ala ape. Na tapande, bâ tongana nyen la Jéhovah afa so lo hunda ye ahon ndö ni ape na azo ti Israël. Lo hunda pëpe na ala kue ti mû oko mara ti sandaga, atâa ala yeke azo ti mosoro wala awayere. Na yâ ti ambeni ye, lo mû lege na zo oko oko kue ti mû asandaga so alingbi na dutingo ti lo.—Diko Lévitique 5:7, 11.

5. Mû mbeni tapande so afa so Jéhovah asara terê ti lo kete nga lo bâ mawa ti zo.

⁵ So Jéhovah asara terê ti lo kete nga lo bâ mawa ti zo, a pusu lo ti sara ye ahon ndö ni ape. Na tapande, Jéhovah afa polele so lo sara terê ti lo kete na ngoi so lo yeke nduru ti futi asioni zo ti Sodome. Na lege ti a-ange, Jéhovah afa na Lot so ayeke zo ti mbilimbili ti kpe na ndo so ahoto ayeke dä. Mbeto asara lani Lot ti gue kâ. Tongaso, lo voro yanga na Jéhovah ti mû lege na lo na sewa ti lo ti gue na Zoar, mbeni kete gbata so Jéhovah aleke lani ti futi ni. Jéhovah apeut lani ti hunda na Lot ti sara gï ye so Lo fa na lo. Me, Jéhovah amû lege na Lot ti gue na Zoar, na lo futi gbata ni ape (Gen. 19:18-22). Ngu ngbangbo mingi na pekoni, Jéhovah abâ mawa ti azo ti Ninive. Lo tokua lani prophète Jonas ti tene na asioni zo ti Ninive so lo yeke futi ala nga na gbata ni. Me na ngoi so azo ti Ninive achangé bê ti ala, Jéhovah abâ mawa ti ala na lo futi gbata ni ape.—Jonas 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Fa ambeni ye so afa so Jésus amû tapande ti Jéhovah so asara ye ahon ndö ni ape.

⁶ Jésus amû tapande ti Jéhovah so asara ye ahon ndö ni ape. Jéhovah atokua lani lo na sese ti fa tënë na “ataba ti da ti Israël so agirisa.” Me lo fa so lo sara ye ahon ndö ni ape na ngoi so lo yeke fa tënë na azo. Na tapande, mbeni wali so ayeke zo ti Israël ape avoro yanga na lo ti sava molenge ti lo ti wali so mbeni “sioni yingo ayeke sara sana mingi” na lo. Jésus abâ mawa ti lo lo sara ye so lo hunda, lo sava molenge ti lo ni (Mat. 15:21-28). Bâ mbeni tapande ni nde. Kozo, na ngoi so Jésus ayeke fa tënë, lo tene: ‘Zo kue so atene ni hinga mbi pëpe, mbi nga kue mbi yeke tene so mbi hinga lo pëpe.’ (Mat. 10:33). Me lo tene lani pëpe so lo hinga Pierre ape, atâa so fani ota Pierre atene so ni hinga lo ape. Jésus ahinga lani so vundu asara Pierre mingi ndali ti ye so lo sara nga lo yeke be-ta-zo. Na peko ti so a zingo Jésus na kuâ, lo si na Pierre na peut-être lo dë bê ti lo so lo pardonné lo awe nga lo ngbâ ti ye lo.—Luc 24:33, 34.

7. Tongana ti so aPhilippien 4:5 afa, e ye ti tene azo abâ e tongana nyen?

⁷ E bâ awe so Jéhovah Nzapa nga na Jésus  Christ ayeke sara ye ahon ndö ni ape. Ka ti e? Jéhovah aye ti tene e sara ye ahon ndö ni ape. (Diko aPhilippien 4:5.) E peut ti hunda terê ti e, e tene: ‘Eskê azo abâ mbi tongana zo so asara ye ahon ndö ni ape nga so ayeke yeda na bango ndo ti amba ti lo? Wala ala bâ mbi tongana zo so ayeke luti nganganga na ndö ti abango ndo ti lo nga so acomprendre zo ape? Eskê mbi ye gï ti tene azo asara ye tâ gï tongana ti so mbi pensé a doit fade ti sara? Wala eskê mbi yeke mä amba ti mbi nga mbi yeke yeda na bango ndo ti ala tongana lege ayeke dä?’ Tongana na yâ ti aye mingi e sara ye ahon ndö ni ape, e yeke mû tapande ti Jéhovah na Jésus. Zia e bâ aye use so na yâ ni e doit ti sara ye ahon ndö ni ape: na ngoi so dutingo ti e achangé nga na ngoi so bango ndo ti amba ti e nga na adesizion so ala mû ayeke nde na ti e.

8. Nyen la apeut ti aidé e ti sara ye ahon ndö ni ape tongana dutingo ti e achangé? (Bâ nga kete tënë na gbe ni.)

⁸ E bezoin ti sara ye ahon ndö ni ape tongana dutingo ti e achangé. Achangement so apeut ti ga na e akpale so e ku terê ti e na ni lâ oko ape. E peut ti wara mbeni ngangu kpale ti seni gï gbagburu tongaso. Kpale ti nginza wala ti poroso so asi gï hio tongaso apeut ti sara si gigi ti e achangé kue (Zo-ti. 9:11; 1 aCor. 7:31). Même tongana kua so e yeke sara na yâ ti bungbi ti Jéhovah achangé, a peut ti duti ngangu na e. Atâa kpale ni ayeke so wa, e peut ti sara changement alingbi na fini dutingo ti e ni tongana e sara aye osio so: (1) e yeda na ye so asi, (2) e bâ ndo na devant, (3) e bâ gï anzoni ye so e wara nga (4) e aidé amba ti e. b Zia e bâ tongana nyen la ambeni ita abâ nzoni na sarango aye osio so.

9. Tongana nyen la mbeni couple so ayeke amissionnaire agbu lê ni na yâ ti akpale so ala ku terê ti ala na ni ape?

⁹ Yeda na ye so asi. A tokua lani Emanuel na Francesca ti sara kua ti missionnaire na kodro-wande. Gï so ala komanse ti manda yanga ti kodro ni nga ti gi ti hinga aita ti fini congrégation ti ala ni, COVID-19 akomanse na ala doit ti duti yamba na azo. Na pekoni, mama ti Francesca akui gï hio tongaso. Francesca aye lani mingi ti duti na terê ti azo ti sewa ti lo, me lo peut ti voyagé ape ndali ti kobela ni. Nyen la a-aidé lani lo ti gbu lê ni na yâ ti akpale so kue? Kozo ni, Emanuel na Francesca asambela ti tene lâ oko oko ala wara ndara nga ti tene gingo bê ahon ndö ti ala ape. Jéhovah akiri tënë na sambela ti ala na tâ ngoi ni na lege ti bungbi ti lo. Na tapande, tënë so mbeni ita-koli atene na yâ ti mbeni vidéo akpengba ala. Lo tene: “Tongana e yeda hio na fini situation ti e, hio e yeke na ngia ti gbu alege kue so azi na e ti sara na Jéhovah nga ti aidé azo na yâ ti fini situation ti e ni.” c Use ni, ala mû desizion ti gi ti fa tënë nzoni na téléphone na ala komanse même ti manda Bible na mbeni zo. Ota ni, ala zia si aita ti ndo ni a-aidé ala, na ala kiri singila mingi na ala ndali ti ndoye so ala fa na mbage ti ala. Mbeni ita-wali so ayeke sara ye na nzoni bê ayeke tokua na ala mbeni nduru message na versê na yâ ni lâ na lâ na yâ ti ngu oko. Tongana e nga kue e yeda na fini dutingo ti e, e yeke wara ngia na yâ ti aye so e peut ti sara.

10. Tongana nyen la mbeni ita-wali asara ye alingbi na mbeni kota changement so asi na yâ ti fini ti lo?

¹⁰ Bâ ndo na devant nga bâ gï anzoni ye  so mo wara. Christina, mbeni ita-wali ti Roumanie so ayeke na Japon, adécouragé lani na ngoi so a kanga yanga ti congrégation ti Anglais so lo yeke gue dä. Ye oko, lo ngbâ gï ti pensé na ye so asi so ape. Me lo gue na congrégation ti Japonais, na lo sara ye kue so lo peut ti sara ti fa tënë na Japonais. Lo hunda na mbeni wali so lo na lo ayeke sara lani kua place oko ti aidé lo ti tene yanga ti Japonais nzoni. Wali ni ayeda ti sara kua na Bible nga na brochure Ngbâ na fini lakue lakue! ti fa na lo yanga ti Japonais. Tongaso, Christina ayeke manda ti tene yanga ti Japonais nzoni nga wali ni aye ti hinga ye mingi na ndö ti Bible. Tongana e bâ ndo na devant nga e bâ gï anzoni ye so e wara, achangement so e ku terê ti e na ni ape apeut ti ga na e anzoni ye so e ku terê ti e na ni ape.

11. Nyen la a-aidé mbeni couple so ayeke lani na kpale ti nginza?

¹¹ Aidé amba ti mo. Mbeni couple so ayeke na yâ ti kodro so a kanga lege na kua ti e dä akomanse ti wara kpale ti nginza na ngoi so kodro ni awara kpale ti nginza. Ala sara lani tongana nyen? Kozo ni, ala gi ti duti na aye mingi ape. Na pekoni, ahon ti zia li ti ala na ndö ti akpale ti ala, ala mû desizion ti zia li ti ala na ndö ti mungo maboko na azo na lege so ala fa tënë mingi (Kus. 20:35). Koli ni atene: “So e yeke fa tënë mingi, e yeke na ngoi mingi ape ti gbu li na ndö ti akpale ti e me e yeke na ngoi mingi ti sara ye so Nzapa ahunda na e ti sara.” Tongana dutingo ti e achangé, e doit ti girisa ape so a yeke kota ye mingi ti ngbâ ti aidé azo, mbilimbili na lege ti kua ti fango tënë.

12. Tongana nyen la tapande ti bazengele Paul apeut ti aidé e ti fa tënë na azo alingbi na dutingo ti ala?

¹² Na fango tënë, e bezoin ti changé akode ti e. E yeke tingbi ka na azo so aye so ala mä na bê na ni nga na bango ndo ti ala ayeke nde nde, nga ndo so ala londo dä nga na angobo ti ala ayeke nde nde. Bazengele Paul ayeke fa lani tënë alingbi na azo so lo wara ala na e peut ti manda ye na lege ti tapande ti lo. Jésus azia Paul tongana “mbeni bazengele ti amara”. (aRom. 11:13). Tongaso, Paul afa lani tënë na aJuif, aGrec, azo so ahinga mbeti, azo ti akete kodro, akota zo ti kodro nga na agbia. Ti tene Paul andu bê ti azo so kue, lo ga “ye kue ndali ti mara ti azo nde nde kue”. (1 aCor. 9:19-23). Lo gi lani ti hinga ngobo ti azo so lo yeke fa tënë na ala, ndo so ala londo dä nga na aye so ala mä na bê na ni tongaso si lo changé atënë ti lo alingbi na dutingo ti ala. E nga kue e peut ti fa tënë nzoni mingi tongana e changé atënë ti e alingbi na dutingo ti azo so e yeke fa tënë na ala, nga e gi ti pensé na nzoni fason so e peut ti aidé ala.

13. Kpale wa la a fa ni na 1 aCorinthien 8:9 so e peut ti kpe ni tongana e bâ na nene ni bango ndo ti amba ti e?

¹³ Ti sara ye ahon ndö ni ape ayeke aidé nga e ti bâ na nene ni bango ndo ti amba ti e. Na tapande, ambeni ita ti e ti wali aye mingi ti kpaka aye ti baba na lê ti ala, me ambeni aye ti ala ape. Ambeni Chrétien aye ti nyon sämba, me ambeni amû desizion ti nyon ape. A-Chrétien kue aye ti duti na nzoni seni, me akode ti kaïngo na kobela so ala soro ayeke nde nde. Tongana e pensé so e yeke lakue na raison nga e gi ti pusu aita ti sara ye so e sara, e peut ti sara si amba ti e apika gere ti ala nga e yeke ga na kangbi na yâ ti congrégation. Ti vrai ni e ye ti sara ye tongaso ape. (Diko 1 aCorinthien 8:9; 10:23, 24.) Zia e bâ atapande use so afa tongana nyen la ti sara ye alingbi na amama-ndia ti Bible apeut ti aidé e ti sara ye ahon ndö ni ape nga ti bata siriri ti congrégation.

14. Amama-ndia wa ti Bible la a yeke nzoni e girisa ape na ngoi so e yeke mû desizion na ndö ti bongo so e yeke yü nga na fason so e yeke leke na kuä ti li ti e?

 ¹⁴ Yungo bongo nga na lekengo kuä ti li. Jéhovah afa na e ape mara ti bongo wa la a yeke nzoni e yü, me lo mû na e amama-ndia so e doit ti sara ye alingbi na ni. E doit ti yü bongo na mbeni fason so alingbi na azo so ayeke voro Nzapa, so afa so e sara ye ahon ndö ni ape, nga e sara ye “na hange.” (1 Tim. 2:9, 10; 1 Pi. 3:3). Tongaso, e ye pëpe ti gboto lê senge senge na ndö ti e na lege ti yungo bongo ti e. Amama-ndia ti Bible ayeke aidé nga a-ancien ti kpe ti lu andia ti ala wani na ndö ti yungo bongo nga na lekengo kuä ti li. Na tapande, a-ancien ti mbeni congrégation aye ti mû maboko na ambeni ita-koli so ade maseka, so akomanse ti fâ li ti ala tongana ti azo ti dunia so, so ala fâ ni nduru na ala zia ni alë kirikiri. Tongana nyen la a-ancien ni apeut ti aidé ala sân ti lu mbeni ndia na ndö ni? Surveillant ti circonscription awa a-ancien ni ti tene na aita ni, atene: “Tongana ala yeke na pupitre si aita ayeke bâ gï yungo bongo ti ala nga na kuä ti li ti ala ahon ti mä tënë so ala yeke tene, andâ mbeni kpale ayeke dä.” Senge tënë so a-aidé amaseka-koli so ti hinga ye so ala doit ti sara sân ti tene a-ancien alu mbeni ndia na ndö ni. d

15. Andia nga na amama-ndia wa ti Bible ayeke aidé e na ngoi so e yeke mû adesizion na ndö ti bango lege ti seni ti e? (aRomain 14:5).

¹⁵ Bango lege ti seni ti e. Chrétien oko oko la adoit ti mû desizion na ndö ti fason so lo yeke bâ lege ti seni ti lo (aGal. 6:5). Na ngoi so aChrétien ayeke soro kode ti kaïngo na kobela ti ala, ala doit ti sara ye alingbi na andia ti Bible so ake mênë nga na sarango yorö (Kus. 15:20; aGal. 5:19, 20). Ambeni ye ayeke  dä so ala wani la ayeke mû desizion na ndö ni. Ambeni zo aye ti gue na hôpital ti soigné terê ti ala, me ambeni aye ti ala yorö ti kodro. Atâa kode ti kaïngo kobela wa la e bâ so a yeke nzoni, e doit ti ne droit so aita ayeke na ni ti mû desizion na ndö ti bango lege ti seni ti ala wani. Tongaso, a yeke nzoni e girisa aye osio so ape: (1) Gï Royaume ti Nzapa la ayeke kaï ande akobela ti e biani biani (És. 33:24). (2) Chrétien oko oko adoit ti ‘hinga biani’ ye so ayeke nzoni ndali ti lo. (Diko aRomain 14:5.) (3) E yeke fâ ngbanga na li ti amba ti e ape wala e yeke sara pëpe mbeni ye so ayeke sara si ala pika gere ti ala (aRom. 14:13). (4) A-Chrétien aye amba ti ala nga ala comprendre so beoko ti congrégation ayeke kota mingi ahon bango ndo ti ala wani (aRom. 14:15, 19, 20). Tongana e bata na li ti e aye osio so, e yeke duti na nzoni songo na aita nga e yeke sara si siriri aduti na yâ ti congrégation.

16. Tongana nyen la mbeni ancien apeut ti fa so lo sara ye ahon ndö ni ape na yâ ti sarango ye ti lo na mbage ti amba ti lo a-ancien? (Bâ nga afoto.)

¹⁶ A-ancien adoit ti duti nzoni tapande ti zo so asara ye ahon ndö ni ape (1 Tim. 3:2, 3). Na tapande, a yeke nzoni ape ti tene mbeni ancien aye gï ti tene lakue a yeda na bango ndo ti lo gï ndali ti so ngu ti lo ahon ti amba ti lo. Lo hinga so yingo ti Jéhovah apeut ti pusu a-ancien kue ti tene mbeni tënë so ayeke aidé ala ti mû mbeni nzoni desizion. Tongana mingi ti a-ancien amä terê na ndö ti mbeni desizion so ague nde na amama-ndia ti Bible ape, mbeni ancien so asara ye ahon ndö ni ape ayeke yeda na desizion ti ala ni, même tongana bango ndo ti lo ayeke nde.

17. Anzoni ye wa la aChrétien so asara ye ahon ndö ni ape ayeke wara?

¹⁷ A-Chrétien so asara ye ahon ndö ni ape ayeke wara gbâ ti anzoni ye. E yeke duti na kpengba songo na aita nga congrégation ayeke duti na siriri. A nzere na e so na popo ti awakua ti Jéhovah so ayeke beoko, mo yeke wara azo so ayeke na apendere sarango ye nde nde nga so angobo ti ala ayeke nde nde. Kota ye ni ayeke so e yeke na ngia ti hinga so e mû tapande ti Jéhovah so asara ye ahon ndö ni ape.