1. Tongana nyen la e lingbi ti mû tapande ti Jéhovah, Babâ ti e so aye e mingi?

JÉHOVAH aye e mingi (Jean 3:16). E ye ti mû tapande ti Babâ ti e so aye e mingi so. Ndani la e yeke gi ti ‘zia terê ti e na place’ ti azo kue, ti ye azo kue na ‘yengo terê ti aita, nga ti bâ mawa’ ti azo kue me e yeke sara aye so mbilimbili na azo so ayeke “aita ti e na yâ ti mabe.” (1 Pi. 3:8; aGal. 6:10). Na ngoi so aita ti e ti bungbi awara angangu kpale, e ye ti mû maboko na ala.

2. Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

² Azo kue so aye ti duti na yâ ti sewa ti Jéhovah ayeke wara ande angangu kpale (Marc 10:29, 30). Peut-être e doit ti gbu ngangu na yâ ti atara mingi na ngoi so futingo aye ti ngoi so ayeke pusu nduru nduru. Tongana nyen la e lingbi ti mû maboko na mba? Zia e bâ aye so e lingbi ti manda na lege ti ambaï ti Bible na ndö ti Lot, Job nga na Naomi. E yeke sara nga tënë na ndö ti ambeni kpale so aita ti e ayeke wara laso nga e yeke bâ tongana nyen la e lingbi ti mû maboko na mba ti hon ndö ti akpale.

3. Tongana ti so 2 Pierre 2:7, 8 afa, sioni desizion wa la Lot amû lani? Ye ti peko ni ayeke lani nyen?

³ Lot amû lani sioni desizion na ngoi so lo soro ti sara kodro na popo ti azo ti Sodome so ayeke sara aye so ayeke sioni mingi. (Diko 2 Pierre 2:7, 8.) Mosoro ayeke lani na ndo ni mingi, me Lot awara lani akpale mingi ndali ti so lo gue kâ (Gen. 13:8-13; 14:12). Âmanke wali ti lo aye lani gbata ni wala ambeni zo ti gbata  ni mingi asara si lo ke yanga ti Jéhovah. Lo girisa fini ti lo na ngoi so Nzapa asara si wâ na soufre alondo na yayu atï na ndö ti gbata ni. Gbu li nga na ndö ti amolenge ti Lot use ti wali. Akoli so aye lani ti mû ala akui na Sodome. Lot aperdre lani da ti lo, aye ti lo, na ye so ason lo mingi ayeke so lo perdre wali ti lo (Gen. 19:12-14, 17, 26). Na ngoi ti ngangu kpale so, eskê Jéhovah akanga lani bê na Lot? En, lo kanga bê na lo.

4. Tongana nyen la Jéhovah afa so lo kanga bê na Lot? (Bâ foto ti couverture ni.)

⁴ Atâa so Lot asoro lani ti sara kodro na Sodome, Jéhovah abâ mawa ti lo, lo tokua a-ange ti sö lo na sewa ti lo. Me ahon ti tene na lê ni lê ni Lot amä yanga so a-ange ni amû na lo ti sigi hio na Sodome, lo “ngbâ ti sara ye gï yeke yeke”. A-ange ni adoit lani ti gbu maboko ti lo nga ti mû maboko na lo na sewa ti lo ti kpe gbata ni (Gen. 19:15, 16). Na pekoni, a-ange ni atene na lo ti gue na loro na ndo so ahoto ayeke dä. Me Lot amä yanga ti Jéhovah ape, lo hunda ti gue na mbeni kete gbata so ayeke nduru (Gen. 19:17-20). Jéhovah akanga bê lo mä Lot na lo mû lege na lo ti gue na yâ ti kete gbata ni. A si na mbeni ngoi, mbeto asara Lot ti ngbâ ti sara kodro kâ, ni la lo gue na ndo so ahoto ayeke dä, tâ gï na ndo so Jéhovah atene lani na lo kozoni ti gue dä (Gen. 19:30). Bâ tongana nyen la Jéhovah akanga bê na Lot ngangu! Tongana nyen la e lingbi ti sara ye tongana Jéhovah?

5-6. Tongana nyen la e lingbi ti sara ye alingbi na 1 aThessalonicien 5:14 na ngoi so e yeke sara ye tongana Nzapa?

⁵ Tongana ti so a si lani na Lot, mbeni ita alingbi ti mû ambeni sioni desizion na lo wara angangu kpale na pekoni. Tongana ye tongaso asi, e yeke sara ye tongana nyen? Peut-être bê ti e ayeke pusu e ti tene na lo so lo yeke ko ye so lo lu ni, na so ayeke tâ tënë (aGal. 6:7). Ye oko, e lingbi ti sara mbeni ye so ayeke nzoni mingi ahon ti tene mara ti tënë tongaso na lo. E lingbi ti mû maboko na lo tongana ti so Jéhovah amû maboko lani na Lot. Na lege wa?

⁶ Jéhovah atokua lani a-ange ti gboto gï mê ti Lot ape me nga ti mû maboko na lo ti kpe ye ti ngangu so ayeke ga na ndö ti Sodome. Legeoko nga, peut-être e bezoin ti gboto mê ti mbeni ita tongana e bâ so lo yeke sara mbeni ye so alingbi ti ga na lo kpale. Me peut-être e lingbi nga ti mû maboko na lo. Même tongana lo sara ye hio pëpe alingbi na wango so lo wara so alondo na Bible, a lingbi e kanga bê. Zia e sara ye tongana a-ange use so. A lingbi e ngbâ ti mû maboko na ita ti e ni. A lingbi e découragé ape nga e zia pëpe ti mû maboko na ita ti e, me a lingbi e gi anzoni lege ti mû maboko na lo (1 Jean 3:18). Peut-être e doit ti sara ye mo bâ mo tene e gbu maboko ti lo na e mû maboko na lo ti sara ye alingbi na nzoni wango so e mû na lo.​— Diko 1 aThessalonicien 5:14.

7. Tongana nyen la e lingbi ti mû tapande ti fason so Jéhovah abâ lani na Lot?

⁷ Jéhovah alingbi lani ti luti na ndö ti awokongo ti Lot. Me lo sara tongaso ape, lo sara si yingo ti lo apusu bazengele Pierre ti iri Lot zo ti mbilimbili. A nzere na e mingi so Jéhovah ayeke pardonné afaute ti e (Ps. 130:3). Eskê e lingbi ti mû tapande ti fason so Jéhovah abâ lani na Lot? Tongana e bâ gï anzoni sarango ye ti aita ti e, e yeke kanga bê na ala mingi. Ye so alingbi ti sara si a yeke duti ngangu na ala ape ti yeda na mungo maboko so e ye ti mû na ala.

8. Bango mawa ti zo ayeke pusu e ti sara nyen?

⁸ Nde na Lot, Job abâ lani pasi pëpe ndali ti so lo mû mbeni sioni desizion. Me lo wara lani akota ye ti vundu, lo perdre aye ti lo, azo ane lo encore ape nga lo perdre nzoni seni ti lo. Ye so ayeke même sioni mingi ayeke so lo na wali ti lo aperdre amolenge ti ala kue. Azo so atene  ala yeke akamarade ti Job abi nga tënë na li ti lo. Ndali ti mbeni raison wa la azo ota so atene ala ga ti dë bê ti Job abâ lani mawa ti lo ape? Ala gi lani pëpe ti hinga mbilimbili ye so ayeke si na lo. A sara si ala wara sioni bango ndo nga ala fâ ngbanga sioni na li ti Job. Tongana nyen la e lingbi ti kpe ti sara mara ti faute so? A lingbi e hinga so gï Jéhovah oko la ahinga aye kue na ndö ti ye so asi na mbeni zo. Dengi mê nzoni na ye so zo so ayeke bâ pasi ni ayeke tene. Mä gï atënë so lo yeke tene ape, me gi nga ti hinga songo ti ye so ayeke son lo. So ayeke gï oko lege so mo lingbi ti bâ biani mawa ti ita ni.

9. Bango mawa ti zo ayeke pusu e ti sara nyen ape? Ngbanga ti nyen?

⁹ Bango mawa ti zo ayeke pusu e ti sara pëpe si sioni kperekpere na ndö ti akpale ti amba ti e amû ndo. Zo ti tenengo kperekpere ayeke kpengba congrégation ape; lo yeke sara si a tï (aProv. 20:19; aRom. 14:19). Lo sara ye na nzoni bê ape me lo tene tënë sân ti gbu li, na atënë ti lo alingbi ti son bê ti zo so ayeke bâ pasi (aProv. 12:18; aÉph. 4:31, 32). Tongana e gi ti bâ anzoni sarango ye ti aita ti e nga e gbu li na ndö ti aye so e lingbi ti sara ti mû maboko na ala ti gbu ngangu na yâ ti atara, a yeke duti nzoni mingi.

10. Tënë so ayeke na Job 6:2, 3 afa na e nyen?

¹⁰ Diko Job 6:2, 3. Na ambeni ngoi, Job ‘adiko tënë gï kirikiri’. Me ambeni ngoi na pekoni lo yeda so ambeni tënë so lo tene kozo ayeke na lege ni ape (Job 42:6). Legeoko tongana Job, mbeni zo so ayeke na yâ ti mbeni ngangu kpale alingbi ti diko tënë kirikiri, lo lingbi ti tene ambeni tënë so lo regretté na pekoni. E yeke sara ye tongana nyen? A hon ti tene e diko tënë na terê ti lo, a lingbi e bâ mawa ti lo. Girisa ape so na ngoi so Jéhovah acréé azo, lo ye  lani pëpe ti tene ala wara akpale nga na agingo bê so e yeke wara laso so. Tongaso, tongana mbeni wakua be-ta-zo ti Jéhovah atene tënë sân ti gbu li na ngoi so lo yeke na yâ ti ngangu kpale, e yeke comprendre lo. Même tongana lo tene ambeni tënë so ayeke na lege ni ape na ndö ti Jéhovah wala na ndö ti e, a lingbi e sara ngonzo hio na terê ti lo ape nga e fâ ngbanga na ndö ti lo ape ndali ti atënë so lo tene.​—aProv. 19:11.

11. Tongana nyen la a-ancien alingbi ti mû tapande ti Élihu na ngoi so ala yeke mû wango na mbeni zo?

¹¹ Na ambeni ngoi, mbeni zo so ayeke gbu ngangu na yâ ti mbeni ngangu kpale ayeke nga na bezoin ti wango wala ti tene a kiri na lo na nzoni lege (aGal. 6:1). A-ancien ayeke sara ni tongana nyen? A lingbi ala mû tapande ti Élihu, so abâ lani mawa ti Job mingi na lo mä lo (Job 33:6, 7). Élihu amû lani wango na Job gï na peko ti so lo comprendre apensé ti Job. A-ancien so amû tapande ti Élihu ayeke dengi mê nzoni ti mä mbeni zo so ayeke na yâ ti kpale nga ala gi ti comprendre lo. Na pekoni, na ngoi so ala yeke mû na lo wango, ala lingbi biani ti ndu bê ti lo.

12. Kuâ ti koli ti Naomi nga na ti amolenge ti lo ti koli use asara nyen na ndö ti lo?

¹² Naomi ayeke lani mbeni wali so ayeke be-ta-zo so Jéhovah aye lo. Me na peko ti kuâ ti koli ti lo nga na ti amolenge ti lo ti koli use, lo ye lani ti changé iri ti lo Naomi na “Mara,” so aye ti tene “Ye so ase.” (Ruth 1:3, 5, 20, kete tënë na gbe ni,  21). Ruth, kogara ti Naomi, angbâ lani na terê lo na yâ ti atara so lo wara. Ruth amû maboko na Naomi nzoni nga lo tene na lo atënë so adë bê ti lo. Atënë ti Ruth so akpengba ape na so alondo na bê ti lo afa na Naomi so lo ye lo nga lo yeke dä ti mû maboko na lo.​—Ruth 1:16, 17.

13. Ngbanga ti nyen la zo so aperdre koli wala wali ti lo abezoin ti tene e mû maboko na lo?

¹³ Tongana koli wala wali ti mbeni ita ti e akui, lo yeke na bezoin ti tene e mû maboko na lo. A lingbi ti haka mbeni koli na wali so asara mariage na akeke use so akono na terê ti mba. Tongana angu ayeke hon, gunda ti akeke so alï yâ ti terê. Tongana a gboto gere ti mbeni keke ni na keke ni ahule, oko ti keke ni alingbi ti wara ngangu kpale. Legeoko nga, tongana kuâ so ayeke wato ti e amû koli wala wali ti mbeni zo, zo ni alingbi ti duti na kota vundu aninga. Paula, * so koli ti lo akui gï hio tongaso, atene: “Fini ti mbi achangé kue nga mbi bâ so mbeni zo ti mû maboko na mbi ayeke dä ape. Mbi perdre kota kamarade ti mbi. Mbi yeke sara lani lisoro na koli ti mbi na ndö ti aye kue. Tongana mbi yeke na ngia lo yeke na ngia nga lo yeke mû maboko na mbi na yâ ti angoi ti ngangu. Lo yeke mä mbi lakue na ngoi so mbi yeke sara tënë ti akpale ti mbi na lo. Ti tâ tënë ni, mbi bâ so yâ ti mbi afâ use.”

14-15. Tongana nyen la e lingbi ti dë bê ti mbeni zo so koli wala wali ti lo akui?

¹⁴ Tongana nyen la e lingbi ti dë bê ti mbeni zo so koli wala wali ti lo akui? Kozo ye so a lingbi e sara ayeke ti sara lisoro na lo, même tongana e bâ so kamene asara e wala e hinga mbilimbili ape tënë so e lingbi ti tene na lo. Paula, so e sara tënë ti lo fade, atene: “Mbi hinga so tongana mbeni zo aperdre mbeni zo so lo ye lo, a yeke sara tanga ti azo nzoni ape. Ala yeke gi bê ti ala so tongana ala tene mbeni tënë na zo ni alingbi ti son bê ti lo. Me a yeke duti sioni mingi tongana azo azi yanga na lo ape.” Zo so ayeke na vundu aku peut-être ape ti tene e tene na lo mbeni tënë so ndani alï mingi. Paula atene: “A nzere na mbi mingi tongana akamarade  ti mbi atene gï na mbi, atene: ‘Vundu asara mbi mingi ndali ti zo so akui so.’”

¹⁵ William, so wali ti lo akui asara ambeni ngu awe, atene: “A nzere na mbi mingi tongana azo asara na mbi tënë ti anzoni ye so ala dabe ti ala na ni na ndö ti wali ti mbi; a sara si mbi hinga biani so azo aye lo nga ala ne lo lani. Mara ti mungo maboko so a-aidé mbi mingi. Atënë ti ala adë bê ti mbi mingi, ndali ti so wali ti mbi ayeke lani ye ti ngangu ngere na mbi nga lo yeke lani mbeni kota mbage ti fini ti mbi.” Mbeni wali-mua so iri ti lo ayeke Bianca atene: “Tongana azo asambela na mbi nga ala diko na mbi mbeni versê oko wala use, bê ti mbi adë. Tongana ala sara tënë na ndö ti koli ti mbi wala ala mä mbi na ngoi so mbi yeke sara tënë na ndö ti lo, a mû maboko na mbi.”

16. (a) Nyen la e lingbi ti sara ndali ti mbeni zo so aperdre koli wala wali ti lo? (b) Ti gue oko na Jacques 1:27, kua wa la e yeke na ni ti sara?

¹⁶ Gï tongana ti so Ruth angbâ lani na terê ti Naomi so ayeke wali-mua, a lingbi e ngbâ ti mû maboko na azo so aperdre mbeni zo so ala ye lo. Paula, so e sara tënë ti lo fade, atene: “Na ngoi so koli ti mbi akui, azo amû maboko na mbi mingi. Me tongana ngoi ayeke hon, azo akiri na terê ti aye so ala yeke sara ka. Ye oko, fini ti mbi achangé kue kue kue. Tongana azo ahinga so zo so ayeke na vundu abezoin mungo maboko teti anze wala même angu na peko ti kuâ ti zo ti lo ni, a yeke mû maboko na lo mingi.” Ti tâ tënë ni, azo ayeke nde nde. Na bango ni, ambeni zo ayeke sara changement hio ti lingbi na fini dutingo ti ala. Me ti ambeni nde, na angoi oko oko kue so ala sara mbeni ye  so ala na zo ni ayeke sara lani, ala yeke dabe ti ala na lo na vundu ayeke sara ala. Fason ti sarango vundu ti azo ayeke nde nde. Zia e girisa ape so Jéhovah amû na e pasa nga na kua ti bâ lege ti azo so aperdre koli wala wali ti ala.​—Diko Jacques 1:27.

17. Ngbanga ti nyen la azo so koli wala wali ti ala adö ala azia abezoin mungo maboko ti e?

¹⁷ Ambeni zo so koli wala wali ti ala adö ala azia adoit ti kanga bê na yâ ti kota vundu nga na ngangu gingo bê. Joyce, so koli ti lo adö lo azia ague na peko ti mbeni wali nde, atene: “Vundu ti peko ti divorce ason mingi aye ti lingbi na ti so zo ni akui. Tongana fade koli ti mbi akui na yâ ti accident wala lo kui na kobela, a yeke duti ye so lo soro sorongo ape. Me ti so ni so, koli ti mbi asoro ti dö mbi ti zia. Mbi bâ so a bi nengo ti mbi na sese.”

18. Nyen la e lingbi ti sara ti mû maboko na azo so ayeke na koli wala wali encore ape?

¹⁸ Tongana e sara akete kete ye ti fa na azo so ayeke na koli wala wali encore ape so e pensé na ala, e yeke dë bê ti ala so e ye ala. So fadeso ala yeke gï ala oko, ala bezoin anzoni kamarade (aProv. 17:17). Tongana nyen la mo lingbi ti fa so mo yeke kamarade ti ala? Mo lingbi ti tisa ala ti te mbeni kete ye. Mo lingbi nga ti hunda ala ti mû ngoi ti sara mbeni ngia wala ti fa tënë legeoko na ala. Mbeni ye so mo lingbi ti sara ayeke ti hunda ala na ambeni ngoi ti ga ti voro Nzapa na yâ ti sewa legeoko na mo. Tongana mo sara tongaso, mo yeke zia ngia na bê ti Jéhovah ndali ti so lo yeke “nduru na azo so mbeni ye amû vundu na ala ngangu” nga lo yeke “zo ti batango awali-mua.”​—Ps. 34:18; 68:5.

19. Tongana mo gbu li na ndö ti 1 Pierre 3:8, a yeke sara si mo leke na bê ti mo ti ngbâ ti sara nyen?

¹⁹ Fafadeso, na ngoi so Royaume ti Nzapa ayeke komande na ndö ti sese, azo ‘ayeke dabe ti ala ande na aye ti vundu pëpe’. E yeke ku kungo ngoi so “azo ayeke dabe ti ala na angbene ye encore ape, nga azo ayeke bi bê ti ala na ni pëpe.” (És. 65:16, 17). Me ti ku na ngoi ni so, zia e mû maboko na mba nga e fa so e ye aita ti e kue na lege ti atënë ti yanga ti e nga na asarango ye ti e.​—Diko 1 Pierre 3:8.