A dü mbi na lango 19 ti mai, ngu 1940 na kete gbata ti Amioun, na Liban. Angu mingi ape na pekoni, sewa ti e ague na gbata ti Tripoli, kâ a bata mbi na yâ ti mbeni sewa so ayeke na ngia so ahinga Jéhovah Nzapa nga aye lo. A dü e oku, awali ota, akoli use; mbi la mbi yeke tanga ni. Ti babâ na mama ti mbi, kua ti nginza ayeke kozo ye na yâ ti fini ti ala ape. Akota ye na yâ ti fini ti e ayeke mandango Bible, guengo na abungbi nga mungo maboko na azo ti hinga Nzapa.

A-Chrétien so a soro ala ti gue na yayu ayeke lani gbani na yâ ti congrégation ti e. Iri ti mbeni ayeke Michel Aboud, lo yeke mû li ni lani na Mandango Buku ti Congrégation. Lo manda lani tâ tënë na New York na lo komanse ti fa tënë na Liban na ngu 1921. Mbi dabe ti mbi so lo ne nga lo aidé mingi Anne na Gwen Beavor, amaseka use so awara diplôme ti Ekole ti Galaad. Ala ga akota kamarade ti e. Angu mingi na pekoni, mbi tingbi na Anne na États-Unis na a nzere na mbi mingi. Ambeni ngoi na pekoni, mbi wara nga Gwen so asara mariage na Wilfred Gooch na ala yeke sara kua lani na Béthel ti Londres, na Angleterre.

Na ngoi so mbi de lani maseka, aTémoin ayeke mingi na Liban ape. Me e yapu ti fa na azo ye so e hinga na ndö ti Bible. Atâa so ambeni kota zo ti nzapa akanga lege na e, e yeke fa tënë. Ambeni ye so asi lani angbâ na li ti mbi.

Mbeni lâ, mbi na ita ti mbi ti wali Sana e yeke fa tënë na yâ ti mbeni da ti étage. Mbeni prêtre aga na étage so e yeke fa tënë dä. Mbeni zo la adoit ti iri lo. Prêtre ni akomanse ti zonga Sana. Lo sara ye ti ngangu na lo, lo pusu lo, lo londo na ndö ti escalier lo tï na lo wara kä. Mbeni zo airi azo ti lapolice na téléphone, ala ga nga na nzoni bê ala sara kue ti tene a bâ lege ti Sana. Ala gue na prêtre ni na commissariat, kâ ala bâ so lo yeke na ngombe. Kota zo ti lapolice ni ahunda lo, atene: “Mo yeke zo wa? Mo yeke kota zo ti nzapa? wala kota zo ti abandit?”

Mbeni ye so mbi dabe ti mbi na ni ayeke na ngoi so congrégation ti e aloué bus na e gue ti fa nzoni tënë na mbeni kete gbata so ayo. E fa tënë nzoni nzoni juska na ngoi so prêtre ti ndo ni amä tënë ni na lo bungbi gbâ ti azo ti ga ti sara sioni na e. Ala tomba e, ala bo même e na tênë na babâ ti mbi awara kä. Mbi dabe ti mbi so mênë amû lani lê ti lo kue. Babâ na mama ti mbi akiri na terê ti bus ni, e atanga ni e mû peko ti ala na e gi bê ti e mingi. Ye oko, mbi yeke girisa lâ oko ape tënë so mama ayeke tene na ngoi so lo yeke sukula lê ti babâ. Lo tene: “Jéhovah, pardonné ala, ndali ti so ala hinga pëpe ye so ala yeke sara so.”

Na mbeni ngoi, e gue ti bâ afami na kete gbata ti e. Kâ, e wara mbeni kota zo ti nzapa so iri ti lo awu mingi, mbeni évêque, na yanga-da ti âta ti mbi. Évêque ni ahinga so babâ na mama ti mbi ayeke aTémoin ti Jéhovah. Atâa so mbi yeke lani gï na ngu omene, lo gi ti zia kamene na lê ti mbi na lo tene: ‘Ngbanga ti nyen la mo wara batême ape?’ Mbi tene na lo so mbi ngbâ molenge, ti tene mbi wara batême a lingbi mbi hinga Bible nzoni nga mabe ti mbi akpengba si. So kiringo tënë ti mbi ni anzere na lo ape, lo tene na âta ti mbi so mbi yeke kpe zo ape.

Ye oko, mara ti asioni ye so asi so ayeke lani mingi ape. Mingi ni, azo ti Liban ayeke sara ye na nzoni bê na azo nga ala yeke yamba azo. Tongaso, e wara lege ti sara lisoro na azo mingi na ndö ti Bible nga e manda Bible na ambeni mingi.

Na ngoi so mbi ngbâ lani ti gue na ekole, mbeni ita-koli so ade maseka so ayeke na Venezuela aga na Liban. Lo yeke ga na bungbi na congrégation ti e, na lo na ita ti mbi Wafa akomanse ti bâ terê ndali ti mariage. Ambeni ngoi na pekoni, ala sara mariage na ala gue asara kodro na Venezuela. Na yâ ti alettre so Wafa atokua na Babâ, lo wa Babâ ti tene e kue e kiri na Venezuela. Lo sara tongaso ndali ti so e manke lo mingi. Na nda ni e mä lo na e kiri kâ.

E si na Venezuela na ngu 1953 na e sara kodro na Caracas, nduru na ndo so gbia ti kodro ayeke sara kua dä. So mbi de lani molenge, a nzere na  mbi mingi ti bâ président na ngoi so chauffeur ti lo ayeke hon na lo. Me a yeke lani kete ye ape na babâ na mama ti mbi ti habitué na fini kodro ni, yanga ti kodro ni, ngobo, kobe nga na ndowa. Gï so ala komanse ti habitué na fini gigi ti ala, mbeni ngangu kpale asi.

Terê ti babâ ti mbi akomanse ti son. E bâ lo na songo terê tongaso lâ oko ape, ndali ti so lo yeke mbeni zo so ayeke na ngangu nga na nzoni seni. E dabe ti e ape na mbeni lango so terê ti lo ason. Na pekoni, a wara cancer na terê ti lo na a opéré lo. Mawa ni ayeke so yenga oko na pekoni lo kui.

A yeke ngangu na e ti fa tongana nyen la vundu asara e mingi. Mbi yeke lani gï na ngu 13. E ku lani ape ti tene babâ ti e akui, na e pensé so e peut ti duti na ngia encore ape. Teti ambeni ngoi, a yeke ngangu na mama ti mbi ti yeda so koli ti lo akui awe. Ye oko, e bâ so gigi adoit ti ngbâ ti gue, nga Jéhovah amû maboko na e ti gbu ngangu. Na ngu 16, na ngoi so mbi hunzi mandango mbeti na lycée na Caracas, mbi ye lani mingi ti mû maboko na sewa ti mbi.

Na ngoi ni so, ita ti mbi ti wali Sana asara mariage na Rubén Araujo, so awara diplôme ti Ekole ti Galaad na akiri na Venezuela. Ala mû desizion ti gue na New York. Sewa ti mbi amû desizion so a yeke nzoni mbi gue na dasendagi, tongaso mbi gue na New York, mbi lango na ndo ti ita ti mbi ti wali na ngoi so mbi yeke manda mbeti. Ita ti mbi na koli ti lo amû maboko na mbi ti ga nduru mingi na Jéhovah na ngoi so mbi yeke na ndo ti ala. Na ndö ni, aita-koli so ayeke abiazo ayeke lani mingi na yâ ti congrégation ti e ti Espagnol so ayeke na Brooklyn. Use na popo ti ala so a nzere na mbi lani mingi ti hinga ala ayeke Milton Henschel nga na Frederick Franz; ala use kue asara kua na Béthel ti Brooklyn.

Na ngoi so mbi yeke gue ti hunzi kozo ngu ti mbi na université, mbi komanse ti gbu li na ndö ti ye so mbi yeke sara na yâ ti gigi ti mbi. Mbi diko a-article ti Tour ti Ba Ndo so asara tënë na ndö ti aChrétien so azia anzoni ye na gbele ala ti si dä na mbi gbu li mingi na ndö ni. Mbi bâ lani so apionnier nga na aBéthélite so ayeke na congrégation ti e ayeke na ngia mingi na mbi ye lani ti duti tongana ala. Ye oko, ade mbi wara batême ape. A ninga ape, mbi ga ti bâ so a yeke kota ye ti tene mbi mû terê ti mbi na Jéhovah. Mbi sara ni na mbi wara batême na lango 30 ti mars, ngu 1957.

Na peko ti so mbi wara batême, mbi komanse ti gbu li na ndö ti gango pionnier. Mbi ye mingi ti ga pionnier, me mbi bâ so a yeke duti ngangu. A yeke duti lani ngangu ti bungbi kua ti pionnier na mandango mbeti na dasendagi. Mbi na azo ti sewa ti mbi e tokua gbâ ti lettre na mba na ndö ti desizion ti mbi ti zia lege ti mandango mbeti na dasendagi, ti kiri na Venezuela na ti ga pionnier.

Mbi kiri na Caracas na juin, ngu 1957. Ye oko, mbi bâ so dutingo ti sewa ti mbi ayeke nzoni ape. Azo ti sewa ti mbi abezoin encore ti tene mbeni zo ti sewa ni asara kua ti nginza ti mû maboko  na ala. Tongana nyen la mbi peut ti aidé ala? A ye ti mû mbi na kua na yâ ti mbeni banque, me mbi ye lani mingi ti ga pionnier. Nda ti kiringo ti mbi la. Mbi leke na bê ti mbi ti sara ni use kue. Teti angu mingi, mbi sara kua na banque nga mbi yeke pionnier. Kozo ti tene mbi duti na gbâ ti aye ti sarango ni nga mbi duti na ngia mingi tongaso la.

Mbi kiri mbi wara ngia mingi na ngoi so mbi wara terê na Sylvia, mbeni pendere ita-wali ti Allemagne so aye Jéhovah mingi, na e sara mariage. Lo na babâ na mama ti lo aga na Venezuela. Na nda ni e dü use, Michel (wala Mike) nga na Samira. Mbi komanse nga lani ti bâ lege ti mama ti mbi. Lo kiri na ndo ti e. Atâa so mbi doit lani ti zia kua ti pionnier ti bâ lege ti sewa ti mbi, mbi ngbâ lani ti fa tënë mingi. Lakue tongana lege ayeke dä, mbi na Sylvia e yeke sara kua ti pionnier auxiliaire na ngoi so mbi yeke na congé.

Amolenge angbâ lani ti gue na ekole na ngoi so ye so mbi sara tënë ni na tongo nda ti article so asi. Ti vrai ni, gigi ti mbi ayeke lani nzoni nga azo so ayeke sara kua na yâ ti abanque ane mbi. Me mbi ye lani mingi ti tene azo abâ mbi tongana mbeni wakua ti Jéhovah. Mbi ngbâ lani ti pensé na aye so mbi peut ti sara ti tene azo abâ mbi tongaso. Tongaso, mbi na wali ti mbi e duti e sara lisoro na ndö ti nginza ti e. Tongana mbi zia kua ti mbi na banque, a yeke mû na mbi gbâ ti nginza. So e yeke na bon na li ti e ape, e bâ so tongana e changé aye na yâ ti fini ti e, e yeke na nginza ti vo na aye so e bezoin ni aninga.

A yeke lani kete ye na mbi ti mû desizion so ape, me wali ti mbi so mbi ye lo mingi nga na mama ti mbi ayeda na ni na bê ti ala kue. Tongaso, mbi peut ti kiri encore pionnier. A nzere lani na mbi mingi. Na bango ni, ye oko akanga lege na mbi ape. Me a ninga ape, mbeni ye so e ku terê ti e na ni ape asi.

Mbeni lâ, docteur ti e atene na Sylvia so lo yeke na ngo. E ku terê ti e na ni ape. E yeke lani na ngia mingi, me mbi pensé nga na desizion so mbi mû ti ga pionnier. Eskê mbi yeke ga pionnier ni? Hio e yeke ku kungo ti wara mbeni fini zo na yâ ti sewa ti e. Me mbi ngbâ lani ti hunda terê ti mbi wala mbi yeke wara ande lege ti ga pionnier?

Na peko ti so e sara lisoro na ndö ti aye so e leke ti sara, e mû desizion ti tene mbi ga pionnier. A dü Gabriel na avril, ngu 1985. Me mbi ke kua  ti banque na mbi kiri mbi komanse kua ti pionnier permanent na juin, ngu 1985. Ambeni ngoi na pekoni, mbi ga membre ti Komite ti filiale. Me Béthel ni ayeke na Caracas ape, a yo na mbi kilomètre 80; mbi doit ti gue kâ fani use wala fani ota yenga oko oko.

Béthel ayeke na kete gbata ti La Victoria, tongaso e mû desizion ti tene sewa ti e ague kâ ti duti nduru na Béthel. So ayeke mbeni kota changement ndali ti e kue. Mbi bâ azo ti sewa ti mbi na nene ni mingi nga mbi kiri singila na ala mingi. Bango ndo ti ala a-aidé mbi mingi. Ita ti mbi ti wali Baha ayeda ti bâ lege ti mama ti e. Mike asara lani mariage awe, me Samira na Gabriel angbâ na gbe ti e. Tongaso, tongana e gue na La Victoria, ala yeke zia akamarade ti ala na Caracas. Nga, a lingbi Sylvia asara achangement ti lingbi na kete gbata so ayeke nde na Caracas. Tongaso, a lingbi e kue e habitué ti lango na yâ ti kete da. Ti quitté Caracas ti gue na La Victoria ahunda lani achangement mingi.

Ye oko, aye akiri achangé. Gabriel asara mariage nga Samira aquitté avivre lo oko. Na pekoni, na ngu 2007, a tisa mbi na Sylvia ti ga amembre ti sewa ti Béthel, juska laso e ngbâ ti sara kua na Béthel. Kozo molenge ti e Mike ayeke ancien nga lo na wali ti lo Monica ayeke apionnier. Gabriel nga ayeke ancien, lo na wali ti lo Ambra ayeke na Italie. Samira ayeke pionnier nga lo yeke sara kua na Béthel tongana volontaire.

Biani, mbi doit lani ti mû akota desizion mingi na yâ ti fini ti mbi. Me mbi regretté ye oko ape. Adesizion so mbi mû lani anzere na mbi. Mbi kiri singila mingi ndali ti aye kue so mbi wara lege ti sara ndali ti Jéhovah. Tongana angu ayeke hon, mbi ga ti bâ so a yeke kota ye mingi ti ngbâ ti bata kpengba songo ti kamarade na Jéhovah. Atâa adesizion so e doit ti mû ayeke kete wala kota, lo lingbi ti sara si e wara siriri so “ahon ndö ti bibe kue”. (aPhil. 4:6, 7). Mbi na Sylvia e ngbâ ti sara kua na Béthel, na e bâ so Jéhovah asara tufa na ndö ti adesizion so e mû ndali ti so e zia lo kozo na aye kue so e ye ti sara.