1. Ngbanga ti nyen la e peut ti haka Satan na mbeni zo ti gingo nyama?

YE SO mbeni zo ti gingo nyama aye ayeke ti gbu mbeni nyama wala ti fâ lo. Lo peut ti sara kua na mara ti akûkû nde nde, tongana ti so mbeni zo so atene lo ga ti dë bê ti Job atene (Job 18:8-10). Tongana nyen la mbeni zo ti gingo nyama apeut ti handa mbeni nyama ti tï na yâ ti kûkû ti lo? Lo yeke gi ti hinga nyama ni nzoni, na tapande lo yeke gi ti hinga ndo so nyama ni ayeke dä, ye so agbu bê ti lo nga kûkû wa la apeut ti gbu lo. Satan ayeke tongana zo ti gingo nyama so. Lo yeke gi ti hinga e nzoni. Lo yeke gi ti hinga ando so e yeke gue dä nga na aye so agbu bê ti e. Na pekoni, lo yeke soro mbeni kûkû so lo hinga so apeut ti gbu e na ngoi so e ku terê ti e na ni ape. Me Bible atene na e so tongana lo gbu e, e peut ti zi terê ti e. Bible afa nga na e tongana nyen la e peut ti kpe akûkû ti lo.

2. Akûkû use wa la Satan asara kua na ni mingi?

² Akûkû use so Satan asara kua na ni mingi ayeke baba nga na sarango bê ti ye. * Teti angu saki mingi, Satan agbu azo mingi na lege ti asioni sarango ye so. Lo yeke tongana zo ti gbungo ndeke so ahanda andeke so lo ye ti gbu ti tï na yâ ti kûkû ti lo wala lo gbu ala na gbanda (Ps. 91:3). Me Satan adoit gï ti gbu e ape. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so Jéhovah afa na e akode ti lo.—2 aCor. 2:11.

3. Ngbanga ti nyen la Jéhovah azia ambeni tapande na yâ ti Bible?

 ³ Mbeni lege so Jéhovah ayeke gboto mê ti e na ndö ti baba nga na sarango bê ti ye ayeke na lege so lo wa e ti manda ye na lege ti aye so asi na ambeni zo. E yeke bâ tongana nyen la Satan awara lege ti gbu même ambeni wakua ti Jéhovah so asara na lo angu mingi. A ye ti fa so e lingbi pëpe ti kpe baba nga na sarango bê ti ye? Ên-ën. Jéhovah azia atapande so na yâ ti Bible ti “gboto mê ti e”. (1 aCor. 10:11). Lo hinga so e peut ti manda ye na lege ti atapande so, na pekoni ti kpe wala ti zi terê ti e na yâ ti akûkû ti Zabolo.

4. Tongana e sara baba, nyen la apeut ti si?

⁴ Satan aye ti tene e ga azo ti baba. Lo hinga so tongana e ga azo ti baba, e yeke ga tongana lo nga e yeke wara ande fini ti lakue lakue ape (aProv. 16:18). Ndani la, bazengele Paul awa e ti tene “baba ahon ndö ti [e] pëpe na [e] tï pëpe na gbe ti ngbanga so a dë na li ti Zabolo.” (1 Tim. 3:6, 7). Ye so alingbi ti si na e kue, atâa e wara tâ tënë fini fini wala e sara na Jéhovah aninga awe.

5. Ti gue oko na Zo-ti-fa-tene 7:16, 20, tongana nyen la mbeni zo apeut ti fa so lo yeke zo ti baba?

⁵ Azo ti baba apensé gï na nzoni ti ala wani. Satan agi ti sara si e pensé mingi na e wani ahon Jéhovah, mbilimbili na ngoi so e yeke na akpale. Na tapande, a bi tënë ti mvene na li ti mo awe? Wala a sara mbeni ye na mo awe so ayeke na lege ni ape? A yeke nzere na Satan ti bâ so mo bi tënë na li ti Jéhovah wala aita ti mo. Zabolo aye nga ti tene mo pensé so oko lege ti tene mo leke akpale ti mo ayeke ti sara ye ti li ti mo ahon ti sara ye tongana ti so Jéhovah afa na yâ ti Bible.—Diko Zo-ti-fa-tene 7:16, 20.

6. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti ye so asi na mbeni ita-wali na Pays-Bas?

⁶ Bâ ye so asi na mbeni ita-wali na Pays-Bas so bê ti lo ason ndali ti afaute ti amba ti lo. Lo bâ lani so lo peut ti kanga lê na ndö ni encore ape. Lo tene: “Mbi bâ lani so mbi yeke tâ gï mbi oko nga mbi peut ti pardonné amba ti  mbi ni ape. Mbi tene na koli ti mbi so a lingbi e gue na mbeni congrégation nde.” Na pekoni, lo bâ kapa ti Télé JW ti mars 2016 na Français. Kapa ni afa na e ambeni ye ti sara tongana bê ti e ason ndali ti afaute ti amba ti e. Ita-wali ni atene: “Mbi bâ lani so mbi doit ti sara terê ti mbi kete nga ti bâ so mbi kue mbi yeke sara afaute, me mbi doit ti gi ti changé aita ape. Kapa ni amû lani maboko na mbi ti zia li ti mbi na ndö ti Jéhovah nga na komandema ti lo.” Eskê mo bâ ye so e peut ti manda dä? Tongana mo wara mbeni kpale, zia li ti mo na ndö ti Jéhovah. Voro yanga na lo ti aidé mo ti bâ amba ti mo tongana ti so lo bâ ala. Babâ ti e na yayu abâ afaute ti ala, me lo yeke nduru ti pardonné ala. Lo ye ti tene mo nga mo sara tongaso.—1 Jean 4:20.

7. Nyen la asi lani na Gbia Ozias?

⁷ Baba apusu lani Ozias, gbia ti Juda, ti ke wango nga ti sara ye na fandara. Lo sara lani aye mingi nzoni. Lo sö lani benda na yâ ti abira mingi, lo leke agbata mingi nga lo yeke lani na ayaka mingi. ‘Tâ Nzapa asara si aye ti lo amaï.’ (2 Chron. 26:3-7, 10). Ye oko, Bible atene: “Gï so lo ga ngangu awe, baba alï lo na ague na lo ti buba lege ti lo.” Jéhovah atene lani so gï aprêtre la apeut ti zö dukane na temple. Me Gbia Ozias asara ye na fandara lo lï na temple lo zö dukane. A nzere na Jéhovah ape na lo sara si buruma agbu lo. Buruma angbâ na terê ti lo juska na kuâ ti lo.—2 Chron. 26:16-21.

8. Ti gue oko na 1 aCorinthien 4:6, 7, tongana nyen la e lingbi ti kpe ti ga azo ti baba?

⁸ Eskê e peut ti ga zo ti baba na e sara siokpari tongana ti so Ozias asara lani? Bâ tapande ti José. Lo yeke lani mbeni zo ti dengo buze so aye ti lo amaï nzoni nga lo yeke mbeni ancien so aita ane lo mingi. Lo yeke mû lani adiskur na akota bungbi nga asurveillant ti circonscription ayeke hunda wango na lo. Lo tene: “Me mbi sara lani confiance mingi na akode ti mbi nga na aye so mbi hinga. Mbi pusu lani Jéhovah yongoro. Mbi pensé lani so mbi kpengba awe, tongaso mbi mä agbotongo mê nga na wango ti Jéhovah ape.” José asara kota siokpari na a bi lo na gigi ti bungbi. A kiri na lo na bungbi a sara angu mingi awe. Fadeso lo tene: “Jéhovah afa na mbi so ye so ayeke kota ye ayeke titre ape, me ti sara ye so lo hunda na e.” Zia e girisa ape so kode kue so e yeke na ni nga na akua kue  so a mû na e na yâ ti congrégation alondo na Jéhovah. (Diko 1 aCorinthien 4:6, 7.) Tongana e yeke zo ti baba, Jéhovah ayeke sara kua na e ape.

9. Sarango bê ti ye apusu lani Satan na Ève ti sara nyen?

⁹ Tongana e gbu li na ndö ti sarango bê ti ye, peut-être Satan Zabolo la ayeke ga na li ti e. So Satan ayeke lani mbeni ange ti Jéhovah, lo doit lani ti duti na apendere kua mingi ti sara. Me so kue alingbi lo ape. Lo ye lani ti tene a voro lo, atâa so gï Jéhovah la alingbi ti tene a voro lo. Satan aye ti tene e ga tongana lo, tongaso lo yeke gi ti sara si e bâ so e yeke na ngia ape na aye so e yeke na ni. Lo gi lani ti sara ni ti kozo ni na ngoi so lo sara tënë na Ève. Na ndoye, Jéhovah amû lani na Ève nga na koli ti lo gbâ ti “lê ti akeke kue ti yaka” ti tene ala te ni alingbi na nzara ti ala, gï oko la lo ke na ala ti te (Gen. 2:16). Me, Satan ahanda Ève na lo pensé so lo bezoin lani ti te lê ti keke so a gbanzi na ala so. Ève akiri lani singila ape ndali ti aye so lo yeke na ni, lo ye ambeni ye encore. E hinga aye ti peko ni. Ève asara siokpari na nda ni lo kui.—Gen. 3:6, 19.

10. Tongana nyen la sarango bê ti ye aga lani mbeni kûkû ndali ti Gbia David?

¹⁰ Jéhovah amû lani na David aye mingi, na tapande, mosoro, komandema nga lo sara si lo sö benda na yâ ti abira. David akiri lani singila nga lo tene so acadeau so Nzapa amû na lo, lo “peut ti diko ni kue pëpe, ndali ti so a yeke mingi mingi.” (Ps. 40:5). Me na pekoni, David akomanse ti sara bê ti ye na lo ye ti wara ambeni ye encore na ndö ti so Jéhovah amû na lo. Atâa so David ayeke lani na gbâ ti awali, lo zia si nzara ti wali ti mbeni zo adü na bê ti lo. Wali ni ayeke lani Bath-Shéba, wali ti Urie, zo ti mara ti Heth. David apensé gï na nzoni ti lo, lo bungbi na Bath-Shéba na lo mû ngo. Ye so David asara ayeke sioni mingi, me lo sara mbeni ye so ayeke encore sioni mingi; lo leke ti tene a fâ Urie (2 Sam. 11:2-15). Nyen la asara lani David nyen? Lo pensé lani so Jéhovah apeut ti bâ lo ape? Atâa so David asara na Jéhovah aninga mingi awe, lo komanse ti sara bê ti ye na asara si lo bâ pasi mingi. Ambeni ngoi na pekoni, David afa siokpari ti lo na gigi nga lo changé bê ti lo. Lo kiri lani singila mingi so Jéhovah apardonné lo.—2 Sam. 12:7-13.

11. Ti gue oko na aÉphésien 5:3, 4, nyen la apeut ti aidé e ti sara bê ti ye ape?

 ¹¹ Tapande ti David afa na e nyen? A fa na e so e lingbi ti hon ndö ti sarango bê ti ye tongana e ngbâ ti kiri singila na Jéhovah ndali ti aye kue so lo mû na e. (Diko aÉphésien 5:3, 4.) A lingbi e zia bê ti e na ndö ti ye so e yeke na ni. A wa azo so ayeke manda Bible fini fini ti kiri singila na Jéhovah ndali ti mbeni ye ti nzoni so lo sara na ala. Tongana mbeni zo asara tongaso lango oko oko na yâ ti mbeni yenga, a ye ti fa so lo yeke sambela ndali ti aye mbasambala nde nde (1 aThes. 5:18). Eskê mo yeke sara tongaso? Tongana mo gbu li na ndö ti aye kue so Jéhovah asara ndali ti mo, a yeke mû maboko na mo ti duti zo so akiri singila. Nga tongana mo kiri singila, mo yeke ga zo so azia bê na ndö ti ye so lo yeke na ni. Tongana mo zia bê na ndö ti ye so mo yeke na ni, mo yeke sara bê ti ye ape.

12. Sarango bê ti ye apusu lani Judas Iscariote ti sara nyen?

¹² Sarango bê ti ye apusu Judas Iscariote ti kä Jésus, mbeni ye so ayeke sioni mingi. Na tongo nda ni, lo yeke sioni zo ape (Luc 6:13, 16). Jésus asoro lo lani ti ga mbeni bazengele. Jésus asara confiance na lo ndali ti so lo la lo yeke bata sanduku ti nginza ti ala. Jésus na abazengele ayeke sara lani kua na nginza so ti vo na ambeni ye ndali ti kua ti fango tënë. Nginza ni so ayeke lani tongana a-offrande so azo ayeke mû laso ndali ti kua ti fango tënë na yâ ti dunia kue. A si na mbeni ngoi, Judas akomanse ti nzi nginza ni atâa so lo mä Jésus agboto mê ti azo fani mingi na ndö ti tënë ti sarango bê ti ye (Marc 7:22, 23; Luc 11:39; 12:15). Judas asara sanka ti agbotongo mê so.

13. Na ngoi wa la Judas afa polele so lo yeke zo ti sarango bê ti ye?

¹³ Judas afa polele so lo yeke zo ti sarango bê ti ye ngoi kete kozo si a fâ Jésus. Jésus na adisciple ti lo, so Marie na ita ti lo Marthe ayeke na popo ti ala, ayeke lani agene ti Simon, zo ti buruma. Na ngoi so ala yeke te kobe, Marie alondo na lo tuku mbeni mafuta ti ngangu ngere so afun pendere na li ti Jésus. Bê ti Judas na tanga ti adisciple ni ason. Peut-être tanga ti adisciple ni abâ so a peut fade ti kä mafuta ni na ti mû nginza ni ti aidé na azo so ayeke na yâ ti bezoin. Me bê ti Judas ason ndali ti mbeni raison nde. Lo “yeke zo ti nzi” na lo ye lani ti nzi nginza so ayeke na yâ ti sanduku ni. Na pekoni, sarango bê ti ye apusu Judas ti kä Jésus na ngere so a yeke vo na mbeni ngbâa.—Jean 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luc 22:3-6.

14. Tongana nyen la mbeni couple asara ye alingbi na ye ti manda so ayeke na Luc 16:13?

¹⁴ Jésus adabe ti adisciple ti lo na kpengba tâ tënë so: “Ala lingbi ti duti angbâa ti Nzapa nga na ti Mosoro pëpe.” (Diko Luc 16:13.) Tënë so angbâ lakue tâ tënë. Bâ tongana nyen la mbeni couple so ayeke na Roumanie asara ye alingbi na atënë ti Jésus so. A ye lani ti mû na ala mbeni kua teti mbeni ngoi na yâ ti mbeni kodro so aye amaï dä nzoni. Ala tene: “So e yeke lani na kota bon ti banque na li ti e, na tongo nda ni e tene kua so ayeke mbeni tufa ti Jéhovah la.” Me a yeke lani mbeni kûkû. Kua ni ayeke sara si ala sara kua ti Jéhovah nzoni ape. Na peko ti so ala diko article “Ngbâ be-ta-zo na Nzapa na bê ti mo kue” so ayeke na yâ ti Tour ti Ba Ndo ti lango 1 ti août, ngu 2008, ala mû mbeni desizion na ndö ti kua ni. Ala tene: “Tongana ye so apusu e ti gue na mbeni kodro nde ti sara kua ayeke ti wara nginza mingi, e yeke zia songo ti e na Jéhovah na use ndo. E yeke sûr lani so songo ti e na Jéhovah ayeke woko.” Tongaso, ala ke ti yeda na kua ni. Nyen la asi na pekoni?  Koli ni awara mbeni kua na kodro ti lo, na nginza so a futa na lo alingbi na aye so ala bezoin ni. Wali ni atene: “Jéhovah ayeke aidé lakue awakua ti lo.” Couple so ayeke na ngia so ala yeke angbâa ti Jéhovah, me ti nginza pëpe.

15. Ngbanga ti nyen la e hinga biani so zo apeut ti zi terê ti lo na yâ ti akûkû ti Satan?

¹⁵ Ka tongana e bâ so baba alï e wala e yeke sara bê ti ye? E peut ti changé. Paul atene azo so Zabolo ‘agbu ala awe na fini lê ti ala’ alingbi ti zi terê ti ala na yâ ti kûkû ti lo (2 Tim. 2:26). A yeke ye so asi lani na David. Lo mä kpengba wango so Nathan amû na lo, lo changé bê ti lo, lo zia lege ti sarango bê ti ye nga lo leke songo ti lo na Jéhovah. Girisa lâ oko ape, Jéhovah ayeke ngangu mingi ahon Satan. Tongaso, tongana e yeda na mungo maboko ti Jéhovah, e lingbi ti zi terê ti e na yâ ti akûkû kue ti Zabolo.

16. Nyen la ayeke mû maboko na e ti kpe akûkû ti Satan?

¹⁶ Ti tâ tënë ni, a yeke nzoni mingi ti kpe akûkû ti Satan ahon ti tene e tï dä awe si e zi terê ti e. E peut ti sara ni grâce na mungo maboko ti Nzapa. Me a lingbi e sara hange. Même awakua ti Jéhovah so asara na lo angu mingi aga azo ti baba wala ala sara bê ti ye. Tongaso, sambela Jéhovah lâ oko oko ti mû maboko na mo ti bâ yâ ti apensé ti mo nga na asarango ye ti mo (Ps. 139:23, 24). Sara kue ti ga pëpe zo ti baba wala zo ti sarango bê ti ye.

17. Nyen la ayeke si fafadeso na wato ti e Zabolo?

¹⁷ A sara angu saki mingi awe, Satan ayeke sara ye tongana zo ti gingo nyama. Me fafadeso, a yeke kanga lo nga na nda ni a yeke futi lo (Apoc. 20:1-3, 10). E yeke ku lango ni so kungo. Juska ti si kâ, ngbâ ti sara hange na akûkû ti Satan. Sara kue ti ga pëpe zo ti baba wala zo ti sarango bê ti ye. Leke na bê ti mo ti ngbâ ti “luti na Zabolo, na lo yeke kpe ande yongoro na [mo].”—Jacq. 4:7.