1-2. Ti gue oko na Psaume 25:14, nyen la e doit ti sara tongana e ye ti duti na kpengba songo ti kamarade na Jéhovah?

 TI MO, asarango ye wa la a yeke kota ye ti duti na ni tongana mo ye ti ngbâ ti duti na kpengba songo ti kamarade na mbeni zo? Peut-être mo yeke tene a yeke nzoni akota kamarade aye terê nga ala mû maboko na mba. Peut-être mo yeke pensé ape so mbeto ayeke mbeni kota sarango ye so ayeke sara si songo ti kamarade akpengba. Me, tongana ti so versê so ayeke mama-tene ti article so atene, azo so aye ti duti akota kamarade ti Jéhovah adoit ti ‘kpe mbeto ti lo’.—Diko Psaume 25:14.

² Atâa e yeke sara na Jéhovah a sara ngu oke, e kue e bezoin ti ngbâ ti kpe mbeto ti lo mingi. Me ti kpe mbeto ti Nzapa aye ti tene nyen? Tongana nyen la e peut ti manda ti kpe mbeto ti Jéhovah? Nyen la e peut ti manda na ndö ti kpengo mbeto ti Nzapa na lege ti tapande ti Abdias, so ayeke zo ti batango ye, Kota prêtre Jéhoïada nga na Gbia Joas?

3. Fa tongana nyen la mbeto apeut ti bata e.

³ Tongana e pensé so mbeni ye apeut ti sara sioni na e, mbeto ayeke sara e. Mara ti mbeto so apeut ti duti nzoni nga apeut ti pusu e ti sara ye na ndara. Mbeto ti tï ayeke sara si e hon  pëpe na yanga ti ndo so ayeke na nduzu mingi. Mbeto ti wara kä apeut ti sara si e kpe ndo so kpale apeut ti si na e dä. Mbeto ti buba yâ ti songo so e yeke na ni na mbeni zo so e ye lo apeut ti kanga lege na e ti tene mbeni tënë wala ti sara mbeni ye so ason lo.

4. Tongana a ndu Jéhovah, mara ti mbeto wa la Satan aye ti tene e duti na ni?

⁴ Satan aye ti tene azo adö na mbeto ti Jéhovah. Satan aye ti tene e pensé so Jéhovah ayeke sara lakue ngonzo na terê ti e, lo ye ti punir e nga e peut lâ oko ape ti zia ngia na bê ti lo (Job 4:18, 19). Satan aye ti tene mbeto ti Jéhovah ahon ndö ti e tongaso si e zia ti sara na Lo. Ahon ti dö na mbeto ti Jéhovah, a yeke nzoni e manda ti ne lo nga e sara mbeto ti son bê ti lo.

5. Ti kpe mbeto ti Nzapa aye ti tene nyen?

⁵ Zo so akpe mbeto ti Nzapa aye lo nga lo ye pëpe ti sara mbeni ye so ayeke buba yâ ti songo ti lo na Nzapa. Jésus ‘akpe mbeto ti Nzapa.’ (aHéb. 5:7). Lo dö na mbeto ti Jéhovah ape (És. 11:2, 3). Me, lo ye lo mingi nga lo ye ti mä yanga ti lo (Jean 14:21, 31). Legeoko tongana Jésus, e ne Jéhovah mingi nga e kpe mbeto ti lo ndali ti so lo ye e, lo yeke na ndara, lo yeke sara ye na lege ni nga lo yeke na ngangu mingi. E hinga nga so Jéhovah aye e mingi nga sarango ye ti e na ngoi so lo yeke fa ye na e agbu bê ti lo. E peut ti son bê ti Jéhovah wala ti zia ngia na bê ti lo.—Ps. 78:41; aProv. 27:11.

6. Mbeni lege so e peut ti manda ti kpe mbeto ti Nzapa ayeke so wa? (Psaume 34:11).

⁶ A dü e dungo na mbeto ti Jéhovah ape; e doit ti gi ti duti na ni. (Diko Psaume 34:11.) Mbeni lege ti sara ni ayeke ti bâ aye so lo créé. Tongana e bâ ndara ti Nzapa, ngangu ti lo nga na kota ndoye ti lo na mbage ti e na lege ti “aye so lo sara,” e yeke ne lo nga e yeke ye lo mingi (aRom. 1:20). Ita-wali Adrienne atene: “Tongana mbi bâ aye kue so Jéhovah asara nga tongana nyen la lo yeke na ndara mingi, a hon gbungo li ti mbi nga a aidé mbi ti bâ so lo hinga ye so ayeke nzoni mingi ndali ti mbi.” So lo yeke gbu li lakue na ndö ni, lo tene: “Mbi ye ape ti sara mbeni ye so ayeke buba songo ti mbi na Jéhovah, so amû na mbi fini.” Eskê mo peut ti mû ngoi na yâ ti yenga so ti gbu li na ndö ti mbeni ye so Jéhovah acréé? Tongana mo sara ni, mo yeke ne Jéhovah nga mo yeke ye lo mingi.—Ps. 111:2, 3.

7. Tongana nyen la sambela apeut ti aidé e ti kpe mbeto ti Jéhovah?

⁷ Mbeni lege so e peut ti gi ti kpe mbeto ti Nzapa ayeke ti sambela lo lakue. Lakue tongana e sambela Jéhovah, e yeke hinga lo nzoni mingi. Lakue tongana e hunda lo ti mû na e ngangu ti gbu ngangu na yâ ti mbeni kpale, e yeke dabe ti e so lo yeke ngangu mingi. Tongana e kiri singila na Jéhovah so lo mû Molenge ti lo ndali ti e, e yeke dabe ti e so Jéhovah aye e mingi. Tongana e voro nga yanga na Jéhovah ti aidé e na yâ ti mbeni kpale, e yeke dabe ti e so lo yeke na ndara mingi. Mara ti asambela so asara si e ne Jéhovah mingi. A sara si e leke na bê ti e ti sara pëpe mbeni ye so ayeke buba songo ti kamarade ti e na lo.

8. Nyen la e peut ti sara ti ngbâ ti kpe mbeto ti Nzapa?

⁸ E peut ti ngbâ ti kpe mbeto ti Nzapa tongana e diko Bible ti manda ye na lege ti tapande ti azo so asara ye na lege ni nga na ti azo so asara ye na lege ni ape, so Bible asara tënë ti ala. Zia e bâ tapande ti awakua ti Jéhovah use so ayeke be-ta-zo: Abdias, so ayeke zo ti batango ye na yangbo ti Gbia Achab, nga na Kota prêtre Jéhoïada. Na pekoni, e yeke bâ nyen la e peut ti manda na lege ti tapande ti Gbia Joas ti Juda, so ayeke voro lani Jéhovah, me na pekoni lo zia ti voro lo.

9. Kpengo mbeto ti Jéhovah a-aidé lani Abdias tongana nyen? (1 aGbia 18:3, 12).

⁹ Na ngoi so Bible asara tënë ti Abdias ti kozoni, a tene: “Abdias akpe mbeto ti Jéhovah ngangu.” b (Diko 1 aGbia 18:3, 12). Kpengo mbeto ti Nzapa a-aidé lani Abdias tongana nyen? A aidé lani lo ti sara ye na lege ni nga ti duti zo ti confiance, ni la gbia ni azia lo ti bâ ndo na ndö ti da ti lo. (Bâ Néhémie 7:2.) So Abdias akpe mbeto ti Nzapa asara nga si lo sara ye na mbeto oko ape, mbeni sarango ye so lo yeke tâ na bezoin ni lani. Lo vivre lani na ngoi ti sioni Gbia Achab, so “ayeke sioni mingi na lê ti Jéhovah ahon [agbia] kue so ahon kozo na lo.” (1 aGbia 16:30). Na ndö ni, Jézabel, wali ti Achab so ayeke voro lani Baal, ake Jéhovah ngangu asara si lo gi lani ti zi tâ vorongo Nzapa na yâ ti royaume ti nord. Lo fâ même gbâ ti aprophète ti Nzapa (1 aGbia 18:4). Kite ayeke dä ape so Abdias avoro lani Jéhovah na ngoi so ayeke ngangu.

10. Nyen la afa so Abdias asara ye lani na mbeto oko ape?

¹⁰ Nyen la afa so Abdias asara ye lani na mbeto oko ape? Na ngoi so Jézabel akomanse ti gi aprophète ti Nzapa ti fâ ala, Abdias amû ala 100 lo kangbi yâ ti ala use, ‘lo mû ambeni 50 lo honde ala na yâ ti mbeni dû ti tênë nga lo mû ambeni 50 lo honde ala na yâ ti mbeni, na lo yeke mû mapa na ngu lakue na ala.’ (1 aGbia 18:13, 14). Tongana a hinga lani ye so Abdias so asara ye na mbeto ape asara so, kite ayeke dä ape so a yeke fâ lo. Abdias ayeke lani zo nga lo ye ti kui ape. Me, Abdias aye lani mingi Jéhovah nga na azo so ayeke voro lo ahon fini ti lo wani.

11. Tongana nyen la awakua ti Jéhovah ti laso ayeke sara ye tongana Abdias? (Bâ nga foto.)

¹¹ Laso, awakua ti Jéhovah mingi avivre na akodro so a kanga lege na kua ti e. Ala yeke ne akota zo ti kodro, me legeoko tongana Abdias, aita ti e so e ye ala mingi so ayeke mû na Jéhovah ye so ayeke ti lo, so ti tene, ala yeke voro lo na bê ti ala kue (Mat. 22:21). Ala fa so ala kpe mbeto ti Nzapa na lege so ala  mä yanga ti lo ahon ti mä azo (Kus. 5:29). Ala yeke sara ni na lege so ala ngbâ ti fa nzoni tënë nga ala yeke sara abungbi na hondengo ni (Mat. 10:16, 28). Ala gi ti sara kue ti tene aita ti ala awara aye so ala bezoin ni ti ngbâ nduru na Jéhovah. Bâ tapande ti Henri, so ayeke vivre na yâ ti mbeni kodro ti Afrika so a kanga lege na kua ti e teti mbeni ngoi. Na ngoi so a kanga lege na kua ti e, Henri ayeda na bê ti lo wani ti gue na ambeti na amba ti lo aTémoin. Lo tene: “Mbi yeke zo ti kamene. Tongaso, mbi hinga biani so, so mbi ne Jéhovah mingi la amû na mbi courage so mbi bezoin ni.” Mo peut ti sara ye na mbeto ape tongana Henri? Mo peut ti sara ni tongana mo kpe mbeto ti Nzapa.

12. Tongana nyen la Kota prêtre Jéhoïda na wali ti lo afa so ala yeke be-ta-zo mingi na Jéhovah?

¹² So Kota prêtre Jéhoïda akpe mbeto ti Jéhovah apusu lo ti duti be-ta-zo na lo nga lo wa azo ti voro Jéhovah. A bâ ni polele na ngoi so Athalie, molenge ti Jézabel ti wali, amû mbata ti gbia na ngangu na Juda. Azo ayeke lani na nzoni raison ti sara mbeto ti Athalie. Lo yeke lani sioni mingi nga lo ye mingi ti ga gbia-wali asara si lo gi même ti fâ a-âta ti lo ti koli kue, tongaso si lo peut ti komande (2 Chron. 22:10, 11). Joas, mbeni oko ti amolenge ni, asö kuâ ndali ti so Jéhoshabéath, wali ti Jéhoïda, asö lo. Lo na koli ti lo ahonde molenge ni nga ala bâ lege ti lo. So Jéhoïda na Jéhoshabéath asara tongaso asara si mbeni hale ti David angbâ na fini, tongaso si lo peut ti ga gbia. Jéhoïda angbâ lani be-ta-zo na Jéhovah nga mbeto ti Athalie asara lo ape.—aProv. 29:25.

13. Na ngoi so Joas ayeke lani na ngu mbasambala, tongana nyen la Jéhoïda akiri afa so lo yeke be-ta-zo?

¹³ Na ngoi so Joas ayeke lani na ngu mbasambala, Jéhoïda akiri afa so lo yeke be-ta-zo na Jéhovah. Lo leke ti sara mbeni ye. Tongana ye so lo leke aga nzoni, Joas, so ayeke hale ti David so ayeke na droit ti komande, ayeke ga gbia. Me tongana ye so Jéhoïda aleke aga nzoni ape, a yeke fâ lo. Grâce na tufa ti Jéhovah, ye ni aga nzoni. Amokonzi nga na aLévite amû maboko na Jéhoïada, lo sara si Joas aga gbia nga a fâ Athalie (2 Chron. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1). Na pekoni, Jéhoïada “asara si gbia ni nga na azo ni ate mbele na Jéhovah ti ngbâ lakue azo ti Jéhovah.” (2 aGbia 11:17). Jéhoïada ‘azia nga azo so ayeke bata ayanga ti gbagba ti bata ayanga ti da ti Jéhovah, tongaso si zo so mbeni ye asara si lo ga sioni awe alï pëpe.’—2 Chron. 23:19.

14. Na alege wa la a ne Jéhoïada ndali ti so lo ne Jéhovah?

¹⁴ Lani Jéhovah atene: “Azo so ane mbi, mbi yeke ne ala.” Lo futa biani Jéhoïada (1 Sam. 2:30). Na tapande, lo zia mbaï ti Jéhoïada na yâ ti Bible tongaso si e peut ti manda ye dä (aRom. 15:4). Na ngoi so Jéhoïada akui, a ne lo na mbeni lege so ayeke nde mingi na lege so a lu lo “na Gbata ti David na cimetière ti agbia, ngbanga ti anzoni ye kue so lo sara na azo ti Israël, na tâ Nzapa nga na da ti Nzapa ni.”—2 Chron. 24:15, 16.

15. Nyen la e peut ti manda na lege ti mbaï ti Jéhoïada? (Bâ nga foto.)

¹⁵ Mbaï ti Jéhoïada apeut ti aidé e kue ti kpe mbeto ti Nzapa. A-ancien apeut ti sara ye tongana Jéhoïada na lege so ala gi lakue lege ti bata congrégation (Kus. 20:28). Tapande ti Jéhoïada apeut ti fa na ambakoro so, tongana ala kpe mbeto ti Jéhovah nga ala ngbâ be-ta-zo na lo, Lo peut ti sara kua na ala ti sara ye so bê ti Lo aye. Lo ke ala ape. Amaseka apeut ti bâ fason so Jéhovah asara ye na Jéhoïada nga ala mû tapande ti Lo na lege so ala ne ambakoro so ayeke be-ta-zo, mbilimbili ala so asara  na Jéhovah teti angu mingi (aProv. 16:31). Na nda ni, e kue e peut ti manda ye na lege ti tapande ti amokonzi nga na aLévite so amû maboko na Jéhoïada. Zia e mû maboko lakue na “ala so ayeke mû li ni” na lege so e mä yanga ti ala.—aHéb. 13:17.

16. Nyen la afa so Gbia Joas ayeke lani dogbo zo?

¹⁶ Jéhoïada a-aidé lani Gbia Joas ti duti nzoni zo (2 aGbia 12:2). Tongaso, na ngoi so lo de lani maseka, lo ye ti zia ngia na bê ti Jéhovah. Me na peko ti kuâ ti Jéhoïada, Joas amä amokonzi so ayeke a-apostat. Ye ti peko ni ayeke nyen? Lo na azo ti lo ‘akomanse ti voro ayongoro yanda nga na ayanda.’ (2 Chron. 24:4, 17, 18). Bê ti Jéhovah ason ngangu, me lo ‘ngbâ ti tokua aprophète ti lo na ala ti kiri na ala na mbage ti lo, me ala ke ti mä ala.’ Ala mä même lani ape Zacharie, molenge ti Jéhoïada, so ayeke prophète nga prêtre ti Jéhovah, nga lo yeke lani ita ti Joas. Gbia Joas asara même lani si a fâ Zacharie, atâa so afami ti Zacharie la asö lani fini ti lo.—2 Chron. 22:11; 24:19-22.

17. Nyen la asi na Joas na nda ni?

¹⁷ Joas angbâ lani ti kpe mbeto ti Jéhovah ape, na aye aga sioni sioni na lo na nda ni. Jéhovah atene lani, atene: “Azo so ake mbi na bê ti ala oko, mbi yeke sara si a sara ye na ala na mbeni lege so ane zo pëpe.” (1 Sam. 2:30). A si na mbeni ngoi, kete wungo ti aturugu ti Syrie asö benda na ndö ti “gbâ ti aturugu” ti Joas nga ala sara si lo wara “kä ngangu”. Na peko ti so azo ti Syrie ahon, awakua ti Joas afâ lo ndali ti so lo fâ Zacharie. So  azo apensé so gbia ni ayeke lani sioni mingi, ala lu même lo ape “na cimetière ti agbia”.—2 Chron. 24:23-25; Mat. 23:35.

18. Ti gue oko na Jérémie 17:7, 8, nyen la e peut ti sara ti sara ye tongana Joas ape?

¹⁸ Nyen la e peut ti manda na lege ti tapande ti Joas? Lo yeke lani tongana mbeni keke so gunda ni alï sese ape so a doit ti kpo mbeni keke na terê ni si a luti. Na peko ti so Jéhoïada, so ayeke mû maboko na Joas akui nga Joas akomanse ti mä a-apostat, lo ngbâ be-ta-zo na Jéhovah encore ape. Tapande so afa na e so a yeke nzoni ape ti mä yanga ti Nzapa gï ndali ti so afami ti e nga na aita ti congrégation azia na e tapande ni. Ti ngbâ nduru na Jéhovah, e doit ti gi ti ye lo nga ti ne lo mingi na lege so e doit lakue ti manda ye, ti gbu li nga ti sambela.—Diko Jérémie 17:7, 8; aCol. 2:6, 7.

19. Nyen la Jéhovah ahunda na e ti sara?

¹⁹ Ti vrai ni, Jéhovah ahunda ye mingi na e ape. Zo-ti-fa-tene 12:13 afa na nduru tënë ye so lo hunda na e, atene: “Kpe mbeto ti tâ Nzapa na bata acommandement ti lo, ndali ti so a yeke ye kue so zo adoit ti sara la.” Tongana e kpe mbeto ti Jéhovah, e yeke ngbâ be-ta-zo na lo atâa nyen la ayeke si ande, tongana ti so Abdias na Jéhoïada asara lani. Mbeni ye ayeke buba ande ape songo ti kamarade so e yeke na ni na Jéhovah.