1, 2. (a) Ngoi kete kozo na kuâ ti Jésus, tënë ti nyen la lo tene na adisciple ti lo? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.) (b) Ngbanga ti nyen la a yeke kota ye ti bata na li ti e ndani so e yeke fa tënë? (c) Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

NA LAKUI so na ndade ni Jésus akui, lo sara mbeni yongoro lisoro na adisciple ti lo, na yâ ni lo dë bê ti ala so lo ye ala mingi. Nga, lo tene na ala toli ti keke ti vigne so e bâ na yâ ti article so ahon so. Na lege ti toli so, Jésus awa adisciple ti lo ti “ngbâ ti lë mingi”, so ti tene ti ngbâ ti gbu ngangu na yâ ti kua ti fango tënë ti Royaume.—Jean 15:8.

² Ye oko, Jésus afa gï pëpe na adisciple ti lo ye so a lingbi ala sara me lo fa nga na ala ndani so a lingbi ala sara ye ni. Lo fa na ala araison ti ngbâ ti sara kua ti fango tënë. Ngbanga ti nyen la a yeke kota ye ti bata araison ni so na li ti e? Tongana e bata na li ti e ndani so e yeke fa tënë, a yeke pusu e ti ngbâ ti gbu ngangu ti fa ‘tënë ti témoin na amara kue.’ (Mat. 24:13, 14). Tongaso, zia e bâ araison osio so Bible afa ti ngbâ ti fa tënë. Na ndö ni, e yeke bâ amatabisi osio so Jéhovah amû na e so amû maboko na e ti gbu ngangu ti ngbâ ti lë mingi.

3. (a) Raison wa la ayeke na Jean 15:8 so apusu e ti fa tënë? (b) Alê ti vigne ti toli ti Jésus aye ti sara tënë ti nyen? Ngbanga ti nyen la hakango ye so alingbi na ni?

³ Kozo raison so ndali ni e yeke fa tënë ayeke ti mû gloire na Jéhovah nga ti sara si iri ti lo aga nzoni-kue. (Diko Jean 15:1, 8.) Bâ so Jésus ahaka Babâ ti lo, Jéhovah, na mbeni zo ti fango yaka wala zo ti sarango jardin, so alu alê ti vigne. Jésus ahaka lo wani na keke ti vigne nga adisciple ti lo na amaboko ti keke ti vigne (Jean 15:5). Tongaso, a yeke na lege ni ti haka alê ti vigne ni na lengo ti Royaume so adisciple ti Christ ayeke lë ni. Jésus atene na adisciple ti lo, lo tene: “Babâ ti mbi ayeke wara gloire tongana ala ngbâ ti lë mingi.” Gï tongana ti so akeke ti vigne so alë anzoni lengo ayeke mû gloire na zo so alu ni, e nga e yeke mû gonda, wala gloire, na Jéhovah tongana e yeke sara kue ti fa tënë ti Royaume alingbi na ngangu ti e.—Mat. 25:20-23.

4. (a) Na alege wa la e yeke sara si iri ti Nzapa aga nzoni-kue? (b) So mo yeke na pasa ti sara si iri ti Nzapa aga nzoni-kue so asara mo tongana nyen?

⁴ Tongana nyen la kua ti e ti fango tënë ayeke sara si iri ti Nzapa aga nzoni-kue? E lingbi pëpe ti sara si iri ti Nzapa aga nzoni-kue ahon ti kozo. Iri ti lo ayeke ti lo nzoni-kue awe. Me bâ tënë so prophète Ésaïe atene: “Jéhovah ti aturugu la a yeke nzoni mo bâ lo tongana zo so ayeke nzoni-kue.” (És. 8:13). E yeke sara si iri ti Nzapa aga nzoni-kue na lege so e yeke bâ ni tongana mbeni iri so ayeke nde na tanga ti airi nga e yeke mû maboko na ambeni zo ti bâ ni tongana iri so ayeke nzoni-kue (Mat. 6:9, kete tënë na gbe ni). Na tapande, tongana e fa na azo tâ tënë na ndö ti apendere sarango ye ti Jéhovah nga na ye so lo leke na bê ti lo ti sara ndali ti azo ti duti na fini lakue lakue na yâ ti Paradis, e yeke mû maboko na azo ti bâ so atënë kue so Satan atene na ndö ti Jéhovah ayeke mvene (Gen. 3:1-5). Nga, tongana e sara kue ti mû maboko na azo ti territoire ti e ti bâ so Jéhovah alingbi “ti wara gloire, nengo nga na ngangu”, andâ e yeke sara si iri ti Nzapa aga nzoni-kue la (Apoc. 4:11). Rune, so asara kua ti pionnier ngu 16, atene: “So mbi bâ so a mû na mbi pasa ti duti témoin ti Lo so acréé aye kue na yâ ti dunia asara si mbi kiri singila mingi ndali ni. A mû na mbi nzara ti ngbâ ti fa tënë.”

5. (a) Raison wa la a fa ni na Jean 15:9, 10 so apusu e ti fa tënë? (b) Tongana nyen la Jésus agboto lê mingi na ndö ti bezoin ti gbungo ngangu?

⁵ Diko Jean 15:9, 10. Yengo so e ye na Jéhovah na Jésus na bê ti e kue ayeke mbeni raison so apusu e ti fa tënë ti Royaume (Marc 12:30; Jean 14:15). Jésus atene na adisciple ti lo so a lingbi ala ‘ngbâ na yâ ti ndoye ti lo.’ Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so ti ngbâ lakue tâ disciple ti Christ ahunda ti gbu ngangu. Jésus agboto lê mingi na ndö ti tënë ti gbungo ngangu na lege so lo sara kua na tënë “ngbâ” fani mingi na yâ ti nduru tënë so lo tene so ayeke na Jean 15:4-10.

6. Tongana nyen la e yeke fa so e ye ti ngbâ na yâ ti ndoye ti Christ?

⁶ Tongana nyen la e yeke fa so e ye ti ngbâ na yâ ti ndoye ti Christ nga ti nzere na bê ti lo? E yeke fa ni na batango acommandement ti lo. Na nduru tënë, Jésus atene na e: ‘Ala mä yanga ti mbi.’ Biani, Jésus ahunda na e ti sara gï ye so lo kue lo sara, ndali ti so lo tene: “Tongana ti so mbi bata acommandement ti Babâ na mbi ngbâ na yâ ti ndoye ti lo.” Jésus azia na e tapande ni.—Jean 13:15.

7. Kamba wa la ayeke na popo ti mango yanga nga na ndoye?

⁷ Na ndö ti kamba so ayeke na popo ti mango yanga na ndoye, Jésus atene polele na adisciple ti lo, lo tene: “Zo so ayeke na acommandement ti mbi na lo bata ni, lo si lo ndoye  mbi.” (Jean 14:21). Na ndö ni, tongana e sara ye alingbi na commandement ti Jésus ti gue ti fa tënë, andâ e fa so e ye Nzapa ndali ti so commandement ti lo so afa na gigi pensé ti Babâ ti lo (Mat. 17:5; Jean 8:28). Tongana e fa na Jéhovah na Jésus so e ye ala, ala yeke ye e.

8, 9. (a) Mbeni raison wa nga la apusu e ti fa tënë? (b) Tongana nyen la atënë ti Jéhovah so ayeke na Ézéchiel 3:18, 19 nga na Ézéchiel 18:23 apusu e ti ngbâ ti fa tënë?

⁸ E yeke na mbeni raison encore ti ngbâ ti fa tënë. E yeke fa tënë ti gboto mê ti azo. Bible atene Noé ayeke “wafango tënë”. (Diko 2 Pierre 2:5.) A yeke polele so kua ti fango tënë so lo sara kozo na kota ngu so apika andu nga lani tënë ti gbotongo mê ndali ti futingo so ayeke ga lani. Ngbanga ti nyen la e lingbi ti tene tongaso? Bâ tënë so Jésus atene: “Na ngoi ni so, kozo si kota ngu apika, azo asara lani ye tongaso: Ala yeke te, ala yeke nyon, akoli ayeke sara mariage, awali nga ayeke sara mariage juska ti si na lango ni so Noé alï na yâ ti arche. Ala gbu li lani na ndö ti ye so ayeke si so pëpe juska kota ngu apika na ahon na ala kue. Ye ni ayeke duti ande tongaso nga na ngoi so Molenge ti zo ayeke duti dä.” (Mat. 24:38, 39). Atâa so azo asara lani sanka ti tënë ti gbotongo mê so Noé afa, lo ngbâ lakue ti sara kua so a mû na lo.

⁹ Laso, e yeke fa tënë ti Royaume ti mû lege na azo ti manda ye na ndö ti ye so Nzapa aleke na bê ti lo ti sara ndali ti azo. Legeoko tongana Jéhovah, e ye mingi ti tene azo ayeda na tënë so e yeke fa nga ala “ngbâ na fini”. (Ézéch. 18:23). Na oko ngoi ni, na ngoi so e yeke fa tënë da na da nga na ando so azo ayeke dä mingi, e yeke sara kue ti gboto mê ti azo mingi so Royaume ti Nzapa ayeke ga nga ayeke futi sioni dunia so.—Ézéch. 3:18, 19; Dan. 2:44; Apoc. 14:6, 7.

10. (a) Mbeni raison wa la ayeke na Matthieu 22:39 so apusu e ti fa tënë? (b) Fa tongana nyen la Paul na Silas amû maboko na mbeni zo ti batango da ti kanga na Philippes.

¹⁰ Bâ mbeni kpengba raison ti ngbâ ti fa tënë: E yeke fa tënë ngbanga ti so e ye azo (Mat. 22:39). Ndoye so apusu e ti gbu ngangu ti sara kua so ndali ti so e hinga so azo alingbi ti changé bê ti ala tongana dutingo ti ala achangé. Bâ ye so asi na bazengele Paul na kamarade ti lo Silas. Na gbata ti Philippes, azo so ayeke kanga lege na ala abi ala na da ti kanga. Na pekoni, hio tongaso na bê ti bï, sese ayengi, da ti kanga ni ayengere nga yanga ni azi. Zo ti batango da ti kanga ni asara mbeto so azo ti kanga ni akpe awe na lo ye ti fâ terê ti lo. Me Paul adekongo: “Sara sioni na terê ti mo pëpe.” Zo ti batango da ti kanga ni so vundu asara lo ahunda ala, atene: “A lingbi mbi sara nyen si a sö mbi?” Ala tene na lo: “Mä na bê na Seigneur Jésus na a yeke sö ande mo.”—Kus. 16:25-34.

11, 12. (a) Mbaï ti zo ti batango da ti kanga so andu kua ti e ti fango tënë tongana nyen? (b) Ngbanga ti nyen la e ye ti ngbâ ti fa tënë?

¹¹ Mbaï ti zo ti batango da ti kanga so andu kua ti e ti fango tënë tongana nyen? Bâ so zo ti batango da ti kanga ni achangé bê ti lo nga lo hunda ti tene a mû maboko na lo gï na  peko ti so sese ayengi. Legeoko nga, ambeni zo so ayeda na tënë ti Bible kozo ape alingbi ti changé bê ti ala nga ti gi mungo maboko tongana mbeni ye ti ngangu asi na yâ ti fini ti ala. Na tapande, ambeni zo na yâ ti territoire ti e alingbi ti girisa kua so ala yeke sara ni teti angu mingi na mbeni lege so ala ku terê ti ala na ni pëpe na vundu asara ala. Vundu alingbi ti sara ambeni ndali ti so yâ ti mariage ti ala abuba. Li ti ambeni alingbi ti ga kirikiri ndali ti so a wara mbeni ngangu kobela na terê ti ala, wala vundu ahon ndö ti ala ndali ti so mbeni zo so ala ye lo mingi akui. Tongana mara ti ye tongaso asi, ambeni zo so vundu ahon ndö ti ala alingbi ti komanse ti hunda tënë na ndö ti fini, ahundango tënë so ala pensé na ni kozo ape. Peut-être ala hunda même terê ti ala: ‘A lingbi mbi sara nyen si a sö mbi?’ Tongana e tingbi na ala, ala lingbi ti ye ti mä tënë ti beku ti kozoni na yâ ti gigi ti ala.

¹² Tongaso, tongana e ngbâ ti fa tënë, e yeke duti dä na ngoi so azo ayeke nduru ti yeda na tënë ti dengo bê so e ga na ni na ala (És. 61:1). Charlotte, so asara kua ti ngoi kue ngu 38, atene: “Laso azo ahinga ye so ala lingbi ti sara ape. Ala bezoin ti tene a mû pasa na ala ti mä nzoni tënë.” Ejvor, so asara kua ti pionnier ngu 34, atene: “Vundu asara azo laso mingi ahon ti kozo. Mbi ye biani ti mû maboko na ala. Ye so apusu mbi ti fa tënë.” A yeke polele so ndoye ti azo ayeke mbeni pendere raison ti ngbâ ti fa tënë.

13, 14. (a) Matabisi wa la a sara tënë ni na Jean 15:11? (b) Tongana nyen la e lingbi ti wara ngia so Jésus awara lani? (c) Tongana nyen la ngia ayeke mû maboko na e na yâ ti kua ti fango tënë?

¹³ Na ndangba bï so na ndade ni Jésus akui, lo fa nga na abazengele ti lo gbâ ti amatabisi so ayeke mû maboko na ala ti gbu ngangu na ngoi so ala yeke lë lengo. A yeke amatabisi wa? E lingbi ti bâ nzoni dä tongana nyen?

¹⁴ Matabisi ti ngia. Ti sara ye alingbi na commandement ti Jésus ti fa tënë ayeke mbeni nengo kungba? Ên-ën. Na peko ti so Jésus afa toli ti keke ti vigne, lo tene so, so e yeke awafango tënë ti Royaume, e yeke wara ande ngia. (Diko Jean 15:11.) Biani, lo dë bê ti e so ngia ti lo ayeke ga ande ngia ti e. Tongana nyen? Tongana ti so a fa fade, Jésus ahaka lo wani na keke ti vigne nga lo haka adisciple ti lo na amaboko ti keke ti vigne ni. Amaboko ti keke ti vigne ayeke wara ngu na aye so ala bezoin ni gï tongana ala yeke na terê ti keke ti vigne ni. Legeoko nga, tongana e ngbâ ti duti beoko na Christ na mungo tâ gï peko ti gere ti lo, e yeke wara oko ngia so lo wara na sarango ye so bê ti Babâ ti lo aye (Jean 4:34; 17:13; 1 Pi. 2:21). Hanne, so asara kua ti pionnier ahon ngu 40, atene: “Ngia so mbi yeke wara ka na peko ti so mbi fa tënë apusu mbi ti ngbâ ti sara kua ti Jéhovah.” Biani, ngia ayeke mû ngangu na e ti ngbâ ti fa tënë même na yâ ti aterritoire so azo mingi amä e ape.—Mat. 5:10-12.

15. (a) Matabisi wa la a sara tënë ni na Jean 14:27? (b) Tongana nyen la siriri ayeke mû maboko na e ti ngbâ ti lë lengo?

¹⁵ Matabisi ti siriri. (Diko Jean 14:27.) Na lakui so na ndade ni Jésus akui, ngoi kete kozo, lo tene na adisciple ti lo, lo tene: “Mbi mû na ala siriri ti mbi.” Tongana nyen la matabisi so, so ti tene siriri ti Jésus, ayeke mû maboko na e ti lë lengo? Na ngoi so e yeke gbu ngangu, e yeke na siriri so angbâ lakue so e wara ni ndali ti so e hinga so e zia ngia na bê ti Jéhovah na Jésus (Ps. 149:4; aRom. 5:3, 4; aCol. 3:15). Ulf, so asara kua ti ngoi kue ngu 45, atene: “Kua ti fango tënë asara si mbi fatigué, me a ga na mbi tâ ngia nga mbi hinga biani ye so mbi yeke sara na yâ ti gigi ti mbi.” E kiri singila mingi so e wara siriri ti bê so angbâ lakue.

16. (a) Matabisi wa la a sara tënë ni na Jean 15:15? (b) Tongana nyen la abazengele ti Jésus alingbi lani ti ngbâ akamarade ti lo?

 ¹⁶ Matabisi ti duti akamarade ti Jésus. Na peko ti so Jésus atene so lo ye ti tene abazengele ti lo aduti na ngia, lo fa na ala ndani so a yeke kota ye ti tene ala fa tâ ndoye (Jean 15:11-13). Na pekoni, lo tene: “Mbi yeke iri ala akamarade ti mbi.” A yeke tâ pendere matabisi ti duti akamarade ti Jésus! Nyen la a lingbi abazengele asara ti ngbâ akamarade ti lo? A lingbi “ala gue, na ala ngbâ ti lë lengo”. (Diko Jean 15:14-16.) Ngu use tongaso kozo, Jésus amû yanga na abazengele ti lo, lo tene: “Tongana ala yeke gue, ala fa tënë, ala tene: ‘Royaume ti yayu aga nduru awe.’” (Mat. 10:7). Ni la, na ndangba lakui ni so, lo wa ala ti gbu ngangu na yâ ti kua so ala komanse ni awe so (Mat. 24:13; Marc 3:14). Ti ngbâ ti sara ye alingbi na commandement ti Jésus so ayeke lani kete ye ape, me ala lingbi lani ti sara ye alingbi na ni na a sara si ala ngbâ akamarade ti lo. Tongana nyen? Grâce na mbeni matabisi ni nde.

17, 18. (a) Matabisi wa la a sara tënë ni na Jean 15:16? (b) Tongana nyen la matabisi so ayeke kpengba adisciple ti Jésus? (c) Amatabisi wa la akpengba e laso?

¹⁷ Matabisi ti asambela so a kiri tënë na ni. Jésus atene: “Ye so kue ala hunda na Babâ na iri ti mbi, lo [yeke] mû ni na ala.” (Jean 15:16). Tënë so adoit lani ti kpengba abazengele mingi. * Abazengele ni ahinga lani mbilimbili ape so Jésus ayeke kui na yâ ti kete ngoi. Me kuâ ti Jésus ni aye pëpe ti fa so zo ti mungo maboko na ala ayeke duti dä ape. Jéhovah ayeke lani nduru ti kiri tënë na asambela so ala sara ti wara mungo maboko ti sara ye alingbi na commandement so a mû na ala ti fa tënë ti Royaume. Biani, kete na peko ti kuâ ti Jésus, ala bâ tongana nyen la Jéhovah akiri tënë na sambela so ala sara ti wara mungo maboko.—Kus. 4:29, 31.

¹⁸ Laso nga a yeke tongaso. Tongana e ngbâ ti gbu ngangu na ngoi so e yeke lë lengo, e yeke duti akamarade ti Jésus. Na ndö ni, e lingbi ti hinga biani so Jéhovah ayeke nduru ti kiri tënë na asambela so e sara ti wara mungo maboko ti hon ndö ti akpale so e lingbi ti wara na ngoi so e yeke fa nzoni tënë ti Royaume (aPhil. 4:13). E kiri singila mingi so a kiri tënë na asambela ti e nga so e yeke akamarade ti Jésus. Amatabisi so alondo na Jéhovah so akpengba e ti ngbâ ti lë lengo.—Jacq. 1:17.

19. (a) Ngbanga ti nyen la e yeke ngbâ ti fa tënë? (b) Nyen la amû maboko na e ti hunzi kua so Nzapa amû na e?

¹⁹ Tongana ti so e bâ na yâ ti article so, e yeke ngbâ ti fa tënë ti mû gloire na Jéhovah nga ti sara si iri ti lo aga nzoni-kue, ti fa so e ye Jéhovah na Jésus, ti gboto mê ti azo nga ti fa so e ye azo. E bâ nga amatabisi osio: ngia, siriri, dutingo akamarade ti Jésus nga asambela so a kiri tënë na ni. Amatabisi so akpengba e ti hunzi kua so Nzapa amû na e. A nzere na Jéhovah mingi tongana lo bâ so na âme ti e kue e sara ngangu ti “ngbâ ti lë mingi”.