1-2. (a) Tapande wa la afa so a dü azo na bezoin ti dengo bê nga na pendere kode ti dë bê ti zo? (b) Tongana nyen la a zia kä na bê ti ambeni molenge?

A DÜ azo na bezoin ti dengo bê nga na pendere kode ti dë bê ti zo. Na tapande, tongana mbeni kete molenge atï si lo wara kä na genou ti lo na ngoi so lo yeke sara ngia, lo lingbi ti kpe na mbage ti mama wala babâ ti lo na toto. Babâ na mama ni alingbi ti sava kä ni ape, me ala lingbi ti dë bê ti molenge ni. Peut-être ala yeke hunda molenge ni ti hinga ye so asi, ala yeke essuyé ngu ti lê ti lo, ala yeke tene atënë so adë bê ti lo nga peut-être ala yeke zia yorö na lê ti kä ni wala ala yeke kanga ni. Kete na pekoni, molenge ni ayeke kaï toto ni nga lo lingbi même ti kiri ti sara ngia. A si na mbeni ngoi kä ni ayeke mü.

² Me na ambeni ngoi, amolenge ayeke wara kä na ambeni lege so ayeke sioni mingi ahon so. A yeke lango na ambeni molenge. A lingbi ti lango na molenge ni fani oko wala fani mingi na yâ ti angu mingi. Atâa ye ni ayeke so wa, langongo na molenge alingbi ti zia sioni kä na bê ti lo so angbâ aninga ngoi mingi. Ti ambeni, a gbu zo so alango na molenge ni nga a punir lo. Ti ambeni nde, a yeke mo bâ mo tene a punir zo ni lâ oko ape. Me même tongana a punir zo ni hio, molenge ni so a lango na lo alingbi ti bâ pasi même na ngoi so lo kono.

3. Tongana ti so a fa na 2 aCorinthien 1:3, 4, nyen la Jéhovah aye? Ahundango ndo wa la e yeke kiri tënë na ni?

³ Tongana a lango lani na mbeni ita na ngoi so lo de molenge na lo ngbâ ti bâ pasi ndali ni juska laso, nyen la alingbi ti mû maboko na lo? (Diko 2 aCorinthien 1:3, 4.) A yeke polele so Jéhovah aye ti tene a ndoye ataba ti lo nga a dë bê ti ala na ngoi so ala yeke na bezoin ni. Tongaso, zia e gbu li na ndö ti ahundango ndo ota so: (1) Ngbanga ti nyen la azo so a lango na ala lani na ngoi so ala  dë molenge abezoin dengo bê? (2) Azo wa la alingbi ti dë bê ti ala? (3) Tongana nyen la e lingbi ti dë bê ti ala nzoni?

4-5. (a) Ngbanga ti nyen la a yeke kota ye ti hinga so amolenge ayeke nde na akota zo? (b) Tongana a lango na mbeni molenge alingbi ti sara nyen na confiance so lo sara na azo?

⁴ Peut-être ambeni zo so aga kota zo awe so a lango lani na ala na ngoi so ala de molenge abezoin ti tene a dë bê ti ala atâa so asara angu mingi awe. Ngbanga ti nyen? Ti hinga ndani, a lingbi kozoni e hinga so amolenge ayeke nde mingi na akota zo. Fani mingi, sioni so langongo na molenge ayeke sara na ndö ti lo ayeke nde mingi na ye so sioni so a sara na mbeni kota zo ayeke sara na ndö ti kota zo ni. Zia e bâ ambeni tapande ni.

⁵ Amolenge abezoin ti duti na kpengba songo na azo so abata ala nga so abâ lege ti ala; nga amolenge abezoin ti tene azo so abata ala nga abâ lege ti ala aduti azo so ala lingbi ti sara confiance na ala. Kpengba songo so asara si amolenge abâ so sioni ye alingbi ti si na ala ape nga asara si ala yeke na confiance na azo so aye ala (Ps. 22:9). Mawa ni ayeke so fani mingi a yeke lango na amolenge na yanga-da ti ala, nga fani mingi azo so alango na amolenge ayeke azo ti sewa ti amolenge ni wala akamarade ti azo ti sewa ti ala. Tongana mbeni zo alango na mbeni molenge, a yeke ngangu ti tene molenge ni akiri asara confiance na azo, même angu mingi na pekoni.

6. Ngbanga ti nyen la langongo na amolenge ayeke sioni mingi nga ayeke sara sioni na ala?

⁶ Amolenge alingbi ti bata terê ti ala wani ape, nga langongo na amolenge ayeke sioni mingi nga ayeke sara sioni na ala. Na ngoi so amolenge ade akpengba koli wala wali ape, ala hinga nzoni pëpe ye so aye ti tene ti sara mariage nga ti bungbi koli na wali. Ti gbu ala na ngangu ti sara aye so andu bungbingo koli na wali na ala alingbi ti sara sioni mingi na ala. Langongo na ala alingbi ti sara si ala yeke na nzoni bango ndo ape na ndö ti bungbingo koli na wali, na ndö ti ala wani wala na ndö ti azo so aye ti duti na kpengba songo na ala.

7. (a) Ngbanga ti nyen la a yeke ngangu ape na mbeni zo so ayeke lango na amolenge ti handa mbeni molenge? Lo yeke sara ni tongana nyen? (b) Ye ti peko ti amvene so a tene na amolenge ni alingbi ti duti nyen?

⁷ Amolenge ade ahinga nzoni ape tongana nyen ti gbu li nzoni nga ti mû adesizion wala ti hinga mbeni kpale na ti kpe ni (1 aCor. 13:11). Tongaso a yeke ngangu oko ape na mbeni zo ti handa ala nga ti lango na ala. Zo so alango na amolenge ayeke tene na ala asioni mvene, na tapande lo yeke tene na molenge ni so lo la lo sara si lo lango na lo, a lingbi molenge ni asara tënë ni na zo oko ape, zo oko ayeke mä molenge ni ape nga azo ayeke sara sanka ti tënë ni wala lo yeke tene na molenge ni so tongana mbeni kota zo alango na mbeni molenge ala yeke fa so ala ye terê. Ti tene molenge ahinga so atënë so kue ayeke mvene ahunda ngu mingi. Na ngoi so mara ti molenge tongaso ayeke kono, lo yeke bâ so lo ga sioni awe na lo lingbi pëpe ti tene a ye lo wala a dë bê ti lo.

8. Ngbanga ti nyen la e lingbi ti duti na kite oko ape so Jéhovah alingbi ti dë bê ti azo so a sara sioni na ala?

⁸ Li ti e akpe ape so zo so a lango na lo na ngoi so lo de molenge ayeke bâ pasi angu mingi. Langongo na amolenge ayeke tâ sioni mingi. So langongo na amolenge amû yâ ti dunia kue afa polele so e yeke na lâ ti nda ni, mbeni ngoi so ‘azo aye amba ti ala zo pëpe’ nga “azo ti sioni na azo ti handango azo ayeke ngbâ gï ti sara sioni ahon ti kozo ti gue na ni”. (2 Tim. 3:1-5, 13). Akode ti Satan ayeke tâ sioni mingi, nga a yeke ye ti mawa tongana azo asara aye so azia ngia na bê ti Zabolo. Ye oko, Jéhovah ayeke ngangu mingi ahon Satan wala awakua ti lo. Lo yeke bâ  lakue aye so Satan ayeke sara. E lingbi ti duti na kite oko ape so Jéhovah ahinga nzoni mingi apasi kue so e yeke bâ nga lo lingbi ti dë bê ti e na ngoi so e bezoin ni. E yeke na pasa ti sara na “Nzapa ti dengo bê kue, lo so adë bê ti e na yâ ti atara kue so e wara, si e lingbi ti dë bê ti ala so ayeke na yâ ti tara nde nde kue, na lege ti dengo bê so Nzapa angbâ ti dë bê ti e na ni.” (2 aCor. 1:3, 4). Azo wa la Jéhovah ayeke sara kua na ala ti dë bê ti azo?

9. Ti gue oko na atënë ti Gbia David so ayeke na Psaume 27:10, nyen la Jéhovah ayeke sara ndali ti azo so azo ti sewa ti ala ake ala?

⁹ Azo so ababâ na amama ti ala abata ala nzoni ape si a lango na ala wala so azo so ala ye ala alango na ala ayeke mbilimbili na bezoin ti dengo bê. David, mbeni zo ti sungo psaume, ahinga lani so e lingbi ti duti na confiance so Jéhovah ayeke dë bê ti e lakue. (Diko Psaume 27:10.) David ahinga lani so Jéhovah ayeke yamba azo so afami ti ala ake ala. Jéhovah ayeke sara ni tongana nyen? Lo yeke sara ni na lege ti awakua ti lo so ayeke be-ta-zo. Aita ti e ti bungbi ayeke tongana afami ti e. Na tapande, Jésus atene lani so azo so lo na ala avoro Jéhovah ayeke aita ti lo nga ala yeke mama ti lo.—Mat. 12:48-50.

10. Bazengele Paul atene nyen na ndö ti kua ti lo ti ancien?

¹⁰ Gbu li na ndö ti mbeni tapande so afa songo ti fami so ayeke na popo ti aita ti bungbi. Bazengele Paul ayeke lani mbeni ancien so ayeke be-ta-zo so asara kua ngangu. Lo zia na e nzoni tapande, nga na gbe ti yingo ti Nzapa, lo tene même na azo ti sara ye tongana lo so lo sara ye tongana Christ (1 aCor. 11:1). Bâ tongana nyen la Paul asara tënë lani na ndö ti kua ti lo ti ancien: “Na ngoi so e yeke lani na popo ti ala, e sara ye na ala na nzoni bê tongana mbeni mama so ayeke mû me na amolenge ti lo na lo bata ala nzoni.” (1 aThes. 2:7). Laso nga, a-ancien so ayeke be-ta-zo alingbi ti sara tënë na nzoni bê mingi na ngoi so ala yeke sara kua na aversê ti dë bê ti azo so ayeke na bezoin ni.

11. Nyen la afa so a yeke pëpe gï a-ancien la alingbi ti dë bê ti azo?

¹¹ A yeke gï a-ancien la alingbi ti dë bê ti azo so a lango lani na ala? Ên-ën. E kue e yeke na kua ti  “ngbâ ti dë bê ti mba”. (1 aThes. 4:18). Aita-wali so ayeke na nzoni songo na Jéhovah alingbi ti mû maboko mingi na aita-wali so abezoin dengo bê. A yeke pendere mingi so Jéhovah Nzapa ahaka lo wani na mbeni mama so ayeke dë bê ti molenge ti lo ti koli (És. 66:13). Na yâ ti Bible, a yeke wara atapande mingi ti awali so adë bê ti azo so ayeke na vundu (Job 42:11). A nzere na Jéhovah mingi ti bâ aita-wali so laso ayeke dë bê ti amba ti ala so ayeke na vundu. Na yâ ti ambeni ye ni, ancien oko wala use alingbi ti hunda na mbeni ita-wali sân ti tene azo ahinga wala lo lingbi ti mû maboko na mbeni ita-wali so ayeke na vundu. *

12. Nyen la a lingbi e kpe ti sara?

¹² Na ngoi so e yeke gi ti mû maboko na mbeni ita, a lingbi e hunda tënë pëpe na ndö ti ye so lo ye ti sara tënë na ndö ni ape (1 aThes. 4:11). Me nyen la e lingbi ti sara ndali ti aita so abezoin mungo maboko nga na dengo bê nga so aye ni? Zia e bâ alege oku so Bible afa so e lingbi ti dë na bê ti zo.

13. Tongana ti so a fa na 1 aGbia 19:5-8, nyen la ange ti Jéhovah asara lani ndali ti Élie? E lingbi ti mû tapande ti ange so tongana nyen?

¹³ Sara mbeni ye ti mû maboko na zo so ayeke na vundu. Na ngoi so prophète Élie ayeke kpe lani azo so aye ti fâ lo, lo découragé mingi ni la lo hunda ti kui. Jéhovah atokua mbeni ngangu ange ti bâ koli so adécouragé so. Ange ni amû na Élie ye so lo bezoin ni na ngoi ni so. Lo mû na Élie wâ ti mapa nga na nzoni bê lo hunda na lo ti te ni. (Diko 1 aGbia 19:5-8.) Mbaï so afa mbeni nzoni tâ tënë: Mbeni kete ye so e sara na mbeni zo alingbi ti mû maboko na lo mingi. Peut-être mbeni kobe, mbeni kete cadeau wala mbeni mbeti so e sara so afa na zo so e pensé na lo ayeke sara si ita so vundu asara lo ahinga so e ye lo nga e yeke pensé na lo. Tongana a yeke ngangu na e ti sara lisoro na mbeni zo na ndö ti mbeni tënë so amû vundu na lo mingi, e lingbi ti fa na lo so e ye lo na lege so e sara ambeni ye so e sara tënë ni so ti mû maboko na lo.

14. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti mbaï ti Élie?

¹⁴ Sara si zo so vundu asara lo abâ so lo yeke nzoni. E lingbi ti manda mbeni ye nde na lege ti mbaï ti Élie. Na lege ti miracle, Jéhovah asara si Élie awara ye so lo bezoin ni ti tambela juska ti si na Hoto ti Horeb. Peut-être kâ na ndo so ayo mingi, so Jéhovah ate lani mbele na azo ti lo dä asara angu ngbangbo mingi awe, Élie abâ so lo yeke nzoni. Peut-être lo bâ so lo yo na azo so agi ti sara sioni na lo. Nyen la e lingbi ti manda dä? Tongana e ye ti dë bê ti azo so a lango na ala lani na kete ti ala, peut-être e bezoin kozoni ti sara si ala bâ so ala yeke na nzoni ndo. Na tapande, a lingbi a-ancien agirisa ape so mbeni ita-wali so vundu asara lo mingi alingbi ti bâ so a yeke nzoni a sara lisoro na lo na ngoi so lo yeke nyon café na yanga-da ahon ti tene a sara lisoro na lo na Da ti Royaume. Mbeni nde alingbi ti ye ti tene a sara lisoro na lo na Da ti Royaume.

15-16. Ti duti zo so amä zo nzoni aye ti tene nyen?

¹⁵ Duti zo so amä zo nzoni. Bible amû wango so polele, atene: “A lingbi zo oko oko kue aduti nduru ti mä tënë, ti sara tënë hio hio pëpe.” (Jacq. 1:19). E yeke zo so amä zo nzoni? Peut-être e pensé so ti duti zo so amä zo nzoni e doit gï ti bâ zo ni sân ti sara tënë. Me ti mä zo nzoni andu aye mingi ahon so. Na tapande, na ngoi so Élie afa na Jéhovah vundu ti bê ti lo kue, Jéhovah amä lo biani. Jéhovah acomprendre so mbeto asara Élie, lo bâ so lo yeke gï lo oko nga lo pensé so akua kue so lo sara ayeke senge senge. Na ndoye, Jéhovah amû maboko na lo ti hon ndö ti aye kue so amû na lo vundu. Lo fa so lo mä Élie biani.—1 aGbia 19:9-11, 15-18.

¹⁶ Tongana nyen la e lingbi ti fa so e zia terê ti e na place ti ita ti e nga e bâ mawa ti lo ti fa so e  ye lo na ngoi so e yeke mä lo? Na ambeni ngoi, atënë so e tene na ndara so alondo na bê ti e alingbi ti fa vundu ti bê ti e. Mo lingbi ti tene: “Ye so asi na mo lani so asara mbi vundu mingi! A doit ti sara mara ti ye tongaso na amolenge ape!” Peut-être mo lingbi ti hunda tënë oko wala use ti hinga wala mo comprendre vundu ti bê ti ita ni. Peut-être mo lingbi ti hunda tënë so: “Mo lingbi ti fa na mbi tënë ni polele?” wala “Tongana mo tene tongaso, mbi pensé . . . Eskê mbi comprendre mo nzoni?” Mara ti atënë so mo tene na ndoye tongaso alingbi ti dë bê ti ita ni so mo mä lo nzoni nga mo gi ti comprendre lo nzoni.—1 aCor. 13:4, 7.

17. Ngbanga ti nyen la a lingbi e kanga bê nga e “sara tënë hio hio pëpe”?

¹⁷ Me sara hange si mo “sara tënë hio hio pëpe.” Fâ tënë na yanga ti zo ni ape ti mû na lo wango wala ti leke bango ndo ti lo. Me kanga bê! Na ngoi so Élie azi bê ti lo na Jéhovah, vundu ahon ndö ti lo na asigi na yâ ti atënë so lo tene. Ambeni ngoi na pekoni, na peko ti so Jéhovah akpengba mabe ti Élie, Élie akiri afa vundu ti bê ti lo, lo tene gï a-oko tënë (1 aGbia 19:9, 10, 13, 14). Ye so afa na e nyen? Na ambeni ngoi azo so vundu asara ala abezoin ti fa vundu ti bê ti ala fani mingi. Legeoko tongana Jéhovah, a lingbi e kanga bê e mä ala. Ahon ti fa na ala tongana nyen ti leke kpale ti ala, e yeke fa na ala so e zia terê ti e na place ti ala nga e bâ mawa ti ala.—1 Pi. 3:8.

18. Tongana nyen la asambela ti e alingbi ti dë bê ti azo so ayeke na vundu?

¹⁸ Sambela na bê ti mo kue legeoko na zo so ayeke na vundu. Azo so vundu ahon ndö ti ala alingbi ti bâ so ala lingbi ti sambela ape. Mbeni zo alingbi ti bâ so lo kpa ape ti ga nduru na Jéhovah. Tongana e ye ti dë bê ti mara ti zo tongaso, e lingbi ti sambela na lo, e di iri ti lo na yâ ti sambela ni. Na yâ ti sambela ni, e lingbi ti tene na Jéhovah so e wani nga na aita ti congrégation e ye ita so ayeke na vundu so mingi. E lingbi ti hunda na Jéhovah ti dë bê ti wakua ti lo so lo ye lo mingi so nga ti sara si lo duti na siriri ti bê.  Asambela tongaso alingbi ti dë bê ti zo mingi.—Jacq. 5:16.

19. Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti leke terê ti e ti dë bê ti mbeni zo?

¹⁹ Soro atënë so asara si ye so ason zo adë nga so adë bê ti zo. Gbu li kozo si mo sara tënë. Atënë so a tene sân ti gbu li alingbi ti son zo mingi. Atënë so a tene na nzoni bê alingbi ti sara si ye so ason zo adë (aProv. 12:18). Tongaso, sambela Jéhovah ti mû maboko na mo ti tene atënë na nzoni bê nga na mbeni fason so adë bê ti zo. Girisa ape so atënë ti Jéhovah so ayeke na yâ ti Bible amû maboko na zo mingi ahon atënë ti e wani.—aHéb. 4:12.

20. Ambeni ita so a lango na ala lani na kete ti ala alingbi ti bâ terê ti ala tongana nyen? Nyen la e ye ti tene ala hinga?

²⁰ Aita so a lango na ala lani na kete ti ala alingbi ti tene so ala ga sioni awe nga so a ye ala ape, ala lingbi ti tene même so a lingbi ti ye ala ape. So tâ sioni mvene! Tongaso, sara kua na aversê ti Bible ti dabe ti ala so na lê ti Jéhovah ala yeke ye ti ngangu ngere. (Bâ encadré “ Aversê ti Bible so adë bê ti zo.”) Dabe ti mo na fason so na nzoni bê mbeni ange akpengba prophète Daniel na ngoi so lo woko nga vundu asara lo mingi. Jéhovah aye ti tene Daniel so lo ye lo mingi ahinga so lo yeke ye ti ngangu ngere (Dan. 10:2, 11, 19). Legeoko nga, aita ti e so vundu asara ala mingi ayeke ye ti ngangu ngere na lê ti Jéhovah.

21. Nyen la ayeke si ande na azo kue so asara sioni me ala changé bê ti ala ape? Ti ku na ngoi ni so, nyen la a lingbi e kue e leke na bê ti e ti ngbâ ti sara?

²¹ Na ngoi so e yeke dë bê ti azo, e yeke dabe ti ala so Jéhovah aye ala mingi. Nga, a lingbi e girisa lâ oko ape so Jéhovah ayeke Nzapa so aye fango ngbanga ti mbilimbili. Jéhovah ahinga ye so asi na zo oko oko kue so a lango na lo lani, même tongana ambeni zo nde ahinga ni ape. Jéhovah abâ aye kue, na lo yeke punir ande biani azo kue so asara sioni me ala changé bê ti ala ape (Nom. 14:18). Me ti ku na ngoi ni so, zia e sara aye kue so e lingbi ti sara ti fa na aita so a lango na ala lani na kete ti ala so e ye ala. Na ndö ni, a dë bê ti e mingi ti hinga so Jéhovah ayeke sara ande si bê ti azo kue so Satan na dunia ti lo asara sioni na ala adë biani biani. Fafadeso, azo ayeke dabe ti ala encore ape na aye so amû vundu na azo.—És. 65:17.