1. Ngbanga ti nyen la ambeni ita aye ti manda ye ape?

LASO, azo mingi abezoin ti sara kua ngangu ti wara nginza so ala lingbi ti vivre na ni. Aita ti e mingi ayeke sara kua al’heure mingi gï ti mû na azo ti sewa ti ala aye so ala bezoin ni. Ambeni ita mingi amû angbonga mingi ti gue na place ti kua ti ala nga ti kiri lâ na lâ. Azo mingi ayeke sara angangu kua ti wara nginza so ala bezoin ni. Na hunzingo ti lango ni, aita so asara kua ngangu so afatigué ngangu. So ala fatigué ngangu so, ala yeke na ngangu ape ti manda ye.

2. Mo yeke manda ka ye na ngoi wa?

² Me ti tâ tënë ni, e doit ti wara ngoi ti manda Bible nga na ambeti ti e nzoni. Tongana e ye ti duti na nzoni songo na Jéhovah nga ti wara fini ti lakue lakue, a lingbi e manda ye (1 Tim. 4:15). Ambeni ita ayeke londo lakue hio na ndapre ti manda ye na ngoi so bruit ayeke na yanga-da ape nga li ti ala ayeke kpô na peko ti so ala lango na bï. Ambeni ayeke sara kue ti zia mbeni kete ngoi nde ti manda ye na ngoi so bruit ayeke dä ape na hunzingo ti lango ni ti manda Bible nga na ambeti ti e nga ti gbu li na ndö ni.

3-4. Achangement wa la a sara so andu wungo ti akobe ti yingo so a yeke sigi na ni? A sara achangement ni so ngbanga ti nyen?

³ Kite ayeke dä ape so mo yeda so a yeke kota ye ti wara ngoi ti manda ye. Me nyen la e doit ti manda? Peut-être mo yeke tene: ‘Aye ti dikongo ni ayeke mingi. A yeke ngangu na mbi ti diko aye so kue.’ Ambeni ita awara lege ti bâ nzoni mingi na lege ti akobe ti yingo kue, me a yeke ngangu na aita mingi ti wara ngoi ti sara ni. Bebungbi ahinga ni. Ndani la ade ti ninga ape a mû yanga ti kiri na gbe ni wungo ti akobe ti yingo so a imprimé ni nga na ati so ayeke na ndö ti Internet.

 ⁴ Na tapande, a yeke sigi na Annuaire des Témoins de Jéhovah encore ape ndali ti so e lingbi ti wara apendere ye so asi na aita na ndö ti jw.org^® nga na Télédiffusion so ayeke sigi nze oko oko. A yeke sigi fadeso na Tour ti Ba Ndo ti kangbingo ni nga na Zingo na lango! gï fani ota ngu oko oko. A sara achangement so pëpe ti mû lege na e ti sara ambeni ye nde. A sara ni ti mû lege na e ti wara ngoi ti zia li ti e na ndö ti “aye so ayeke akota ye mingi ahon atanga ni”. (aPhil. 1:10). Zia e bâ tongana nyen la mo lingbi ti zia aye so ayeke akota ye kozo nga tongana nyen la mo lingbi ti wara aye ti nzoni mingi na lege ti mandango Bible mo wani.

5-6. Ambeti wa la a lingbi e sara kue ti manda ni nzoni?

⁵ Aye wa la a lingbi e manda ni kozo? Biani, a lingbi e mû ngoi lâ oko oko ti manda Bible. A kiri na gbe ni wungo ti aversê ti Bible so a fa na e ti diko yenga na yenga ti tene e wara ngoi mingi ti gbu li na ndö ti ye so e diko nga ti sara recherche nzoni. Ye so e doit ti gi ti sara ni ayeke pëpe gï ti diko aversê so a fa na e ti diko, me ti zia si atënë ti Bible andu bê ti e nga asara si e ga nduru mingi na Jéhovah.—Ps. 19:14.

⁶ Ambeni mbeti nde wa la a lingbi e manda ni nzoni? Biani, a lingbi e leke article ti Tour ti Ba Ndo ti mandango ni, mbeti so e yeke manda na ngoi ti Mandango Bible ti congrégation nga na aye so e yeke manda ka na ngoi ti bungbi ti milieu ti yenga. E doit nga ti diko a-article ti Tour ti Ba Ndo nga na ti Zingo na lango! kue.

7. Tongana e lingbi pëpe ti diko wala ti bâ aye kue so ayeke na ndö ti site ti e wala na ndö ti JW Télédiffusion, a lingbi e découragé?

⁷ Mo lingbi ti tene: ‘So ayeke nzoni, me ka ti aye kue so ayeke sigi na ndö ti site ti e jw.org nga na aye so ayeke na ndö ti JW Télédiffusion? Aye ni ayeke mingi!’ Bâ tapande so: Mo gue na gara ti vo poro, mo bâ gbâ ti apendere poro. Mo yeke tara aporo ni kue ape. Mo yeke soro gï ti so alingbi mo. Legeoko nga, tongana mo lingbi pëpe ti diko wala ti bâ aye kue so ayeke dä, découragé ape. Diko wala bâ ati so mo peut ti diko wala ti bâ. Zia e bâ fadeso ye so aye ti tene ti manda ye nga tongana nyen ti wara aye ti nzoni mingi dä.

8. Aye wa la e lingbi ti sara na ngoi so e yeke manda article ti Tour ti Ba Ndo? Sarango tongaso ayeke ga na mo aye ti nzoni wa?

⁸ Na ngoi so mo yeke manda ye, zia li ti mo na ndö ti ye so mo yeke diko tongaso si mo manda aye so ayeke kota ye. Mandango ye ayeke pëpe dikongo ye so mo yeke manda na loro loro nga ti sû kamba na gbe ti akiringo tënë ni. Na tapande, tongana mo yeke manda article ti Tour ti Ba Ndo, diko kozoni aye so e yeke bâ ni so ayeke na tongo nda ti article ni. Na pekoni, diko mama-tene ti article ni, akete li ti tënë ni nga na ahundango ndo ti dango bê, nga gbu li na ndö ni. Fadeso, diko article ni yeke yeke nga nzoni. Bâ atënë so afa na mo kota tënë ti paragraphe ni so mingi ni ayeke akozo tënë ti aparagraphe oko oko kue. Fani mingi, kota tënë ni so ayeke mû maboko na mo ti hinga ye so paragraphe ni aye ti fa. Na ngoi so mo yeke diko article ni, gbu li na ndö ti fason so paragraphe oko oko ague oko na kete li ti tënë ni nga na kota mama-tene ti article ni. Sû na mbeti atënë so mo hinga ni kozo ape nga na atënë so mo ye ti sara recherche na ndö ni.

9. (a) Na ngoi so e yeke manda Tour ti Ba Ndo, ngbanga ti nyen la a lingbi e bâ aversê nzoni? E yeke sara ni tongana nyen? (b) Tongana ti so Josué 1:8 atene, nde na dikongo aversê, a lingbi e sara nyen?

⁹ Na ngoi so e yeke manda article ti Tour ti Ba Ndo na bungbi, a yeke mû maboko na e ti  mä yâ ti Bible. Tongaso, na ngoi so mo yeke manda ni, bâ aversê nzoni, mbilimbili aversê so a yeke diko ni na bungbi. Gi ti bâ nzoni tongana nyen la akota tënë ti yâ ti aversê ague oko na kota tënë ti paragraphe ni. Na ndö ni, mû ngoi ti gbu li na ndö ti aversê so mo diko, nga gbu li na ndö ti lege so mo lingbi ti sara ye alingbi na ni na yâ ti fini ti mo.—Diko Josué 1:8.

10. Ti gue oko na aHébreu 5:14, ngbanga ti nyen la a lingbi ababâ na amama amû ngoi ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa ti fa na amolenge ti ala tongana nyen ti manda ye nga ti sara recherche?

¹⁰ A yeke na lege ni so ababâ na amama aye ti tene ngoi ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa yenga oko oko anzere na amolenge ti ala. Ye oko, atâa so a lingbi ababâ na amama aleke kozoni mbeni mbilimbili ye ndali ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa, ala bezoin ape ti bâ so ala doit ti sara aye tongana ascenette yenga oko oko. Atâa so azo ti sewa alingbi ti bâ akapa ti JW Télédiffusion na ngoi ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa wala na ambeni ngoi ala lingbi ti sara mbeni ye tongana scenette na ngoi ni, na tapande ti leke mbeni ye tongana arche ti Noé, a yeke kota ye ti tene a fa na amolenge tongana nyen ti manda ye. Na tapande amolenge adoit ti hinga tongana nyen ti leke abungbi ti congrégation wala tongana nyen ti sara recherche na ndö ti mbeni tënë so a hunda na ala na ekole. (Diko aHébreu 5:14.) Tongana ala mû ngoi ti manda ye na ndö ti mbeni tënë ti Bible, a yeke duti ngangu na ala ape ti zia li ti ala na ndö ti aye so a yeke fa na ngoi ti abungbi ti congrégation nga na ngoi ti akota bungbi, so peut-être na ngoi ni a yeke fa ka lakue mbeni vidéo ape. Biani amandango ye oko oko ayeke ninga alingbi na ngu ti amolenge ni nga na sarango ye ti ala.

11. Ngbanga ti nyen la a yeke kota ye ti fa na azo so e yeke manda Bible na ala tongana nyen ti manda ye ala wani nzoni?

¹¹ Azo so e yeke manda Bible na ala abezoin nga ti hinga tongana nyen ti manda ye. Na ngoi so ala komanse ti manda Bible pan, a nzere na e ti bâ so ala sû gï kamba na gbe ti akiringo tënë na ngoi so ala yeke leke étude ti ala wala abungbi ti congrégation. Me a lingbi e fa na azo so e yeke manda Bible na ala tongana nyen ti sara recherche nga ti manda ye ala wani nzoni. Tongana ala sara tongaso, na ngoi so akpale alondo, ala yeke hinga tongana nyen ti wara anzoni wango ala wani na lege so ala sara recherche na yâ ti ambeti ti e ahon ti gue hio ti hunda aita ti congrégation ti mû maboko na ala.

12. Na ngoi so e yeke manda ye, aye wa la e lingbi ti zia na gbele e ti si dä?

¹² Tongana mo bâ so mo ye ti manda ye ape, peut-être mo bâ so mandango ye alingbi ti nzere na mo lâ oko ape. Me a lingbi ti nzere na mo. Mo lingbi ti komanse ti manda ye teti kete ngoi, na pekoni yeke yeke mo lingbi ti kono ngoi so mo yeke manda na ye. Pensé na ye so mo ye ti si dä. Biani, ye so ayeke kota ye so a lingbi e zia na gbele e ti si dä ayeke ti ga nduru mingi na Jéhovah. Mbeni ye so e lingbi ti gi ti sara na lê ni lê ni ayeke ti kiri tënë na mbeni hunda so mbeni zo ahunda na e wala ti sara recherche na ndö ti mbeni kpale so e wara.

13. (a) Fa aye so mbeni maseka alingbi ti sara ti gbu koko ti aye so lo mä na bê na ni na ekole. (b) Tongana nyen la mo lingbi ti sara ye alingbi na wango so ayeke na aColossien 4:6?

¹³ Na tapande, mo yeke mbeni maseka so angbâ ti gue na ekole? Peut-être amba ti mo ti ekole ayeke diko tënë na terê ti mo ndali ti so mo he hymne ape. Mo ye ti fa na ala ye so Bible atene na ndö ni, me mo bâ so mo hinga tongana nyen ti fa ni ape. Ye so ahunda ti tene mo manda ye na ndö ni. Mo lingbi ti zia aye use na gbele mo ti si dä: (1) ti gi ti mä na bê ngangu so a yeke kota ye ti ngbâ ti duti nde na dunia so (2) ti maï akode so mo yeke gbu na koko ti tâ tënë (Jean 17:16; 1 Pi. 3:15). Kozoni mo lingbi ti hunda terê ti mo: ‘Atënë wa la amba ti mbi ti klase atene ti fa so zo adoit ti he hymne?’ Na pekoni, mo lingbi ti sara recherche nzoni na yâ ti ambeti ti e. Peut-être gbungo koko ti mabe ti mo ayeke duti ngangu ape tongana ti so mo pensé fade. Azo mingi apensé so a lingbi ala he hymne ndali ti so mbeni zo so ala ne lo atene na ala so ala doit ti he ni. Tongana mo wara mbeni tënë oko wala use so mo lingbi ti fa na ala, mo lingbi ti mû maboko na mbeni zo so aye biani ti hinga tâ tënë.—Diko aColossien 4:6.

14-16. (a) Nyen la mo lingbi ti sara ti hinga ye nzoni na ndö ti mbeni mbeti ti Bible so mo hinga ye nzoni na ndö ni ape? (b) Sara kua na aversê so a fa ti fa tongana nyen la mo lingbi ti hinga ye nzoni na ndö ti mbeti ti Amos. (Bâ nga encadré “ Sara si aye so Bible asara tënë ni aga vrai ye na lê ti mo.”)

¹⁴ Imaginé so na ngoi ti mbeni bungbi ti congrégation ti peko, e yeke diko nga e yeke sara lisoro ande na ndö ti mbeni mbeti ti Bible so ayeke nduru so ayeke prophétie, peut-être mbeni so mo hinga ye mingi na ndö ni ape. Kozo ye so mo lingbi ti sara ayeke ti duti na nzara mingi ti hinga ye na ndö ti ye so prophète ni asû ni. Mo lingbi ti sara ni tongana nyen?

¹⁵ Kozoni, hunda terê ti mo: ‘Nyen la mbi hinga na ndö ti zo so asû mbeti so? Lo yeke lani zo wa? Lo sara lani kodro na ndo wa? Lo yeke sara lani kua ti nyen?’ Tongana e hinga ye mingi na ndö ti zo ni, e lingbi ti hinga nzoni mingi ndani so lo sara kua na ambeni tënë nga na ambeni tapande. Na ngoi so mo yeke diko Bible, gi ti bâ ambeni tënë so amû maboko na mo ti hinga asarango ye ti zo ni.

¹⁶ Na pekoni, tongana mo gi ti hinga ngoi so a sû na mbeti ni ayeke mû maboko na mo. Mo lingbi ti hinga ni hio tongana mo bâ “Molongo ti ambeti ti yâ ti Bible” so ayeke na peko ti Mbeti ti Nzapa ti fini dunia. Na ndö ni, mo lingbi ti bâ Ambeni tënë: A6, so afa molongo ti aprophète nga na agbia. Tongana mbeti ti Bible so mo yeke manda ayeke atënë ti prophétie, a yeke duti nzoni mingi ti tene mo hinga wala gigi ti azo ayeke lani tongana nyen na ngoi so a sû na mbeti ni so. Asioni pensé wala asioni sarango ye wa la prophète ni aye lani ti leke ni? Azo wa la ayeke lani na fini na ngoi ti lo? Ti hinga nzoni aye so asi, mo lingbi  ti bâ ambeni mbeti nde ti Bible. Na tapande, ti hinga nzoni aye so asi lani na ngoi ti prophète Amos, mo lingbi ti diko ambeni versê ti Use mbeti ti aGbia nga Use mbeti ti Chronique, so a fa ni na yâ ti aversê so a zia na terê ti akete gere-mbeti ti Amos 1:1. Mo lingbi ti bâ nga mbeti ti Osée, so peut-être lo yeke lani na fini na ngoi ti Amos. Ambeti so kue ayeke mû maboko na mo ti hinga ye nzoni na ndö ti ngoi so Amos ayeke lani na fini.—2 aGbia 14:25-28; 2 Chron. 26:1-15; Os. 1:1-11; Amos 1:1.

17-18. Sara kua na atapande ti aparagraphe so wala mbeni tapande ti mo wani ti fa tongana nyen la ti bâ ambeni nzene nzene tënë so akpa akete ye alingbi ti sara si mandango Bible anzere na zo mingi.

¹⁷ Na ngoi so e yeke diko Bible, a yeke nzoni e duti na nzara ti hinga ye mingi na ndö ti ye so e yeke diko. Na tapande, bâ so mo yeke diko chapitre 12 ti prophétie ti Zacharie so afa kozoni awe tënë ti kuâ ti Messie (Zach. 12:10). Tongana mo si na versê 12, a tene so “ahale ti Nathan” ayeke sara vundu ngangu ndali ti kuâ ti Messie. A hon ti hon hio na ndö ti mbage ni so, luti kete nga hunda terê ti mo: ‘Nyen la atingbi ahale ti Nathan na Messie? Lege ayeke dä ti hinga ambeni tënë na ndö ni?’ Gi ti hasa yâ ti tënë ni nzoni. Kozo versê so a zia na terê ti agere-mbeti ti Zacharie 12:12 atokua mo na 2 Samuel 5:13, 14, kâ a fa na mo so Nathan ayeke lani mbeni molenge ti Gbia David. Use versê so a zia na terê ti agere-mbeti ti Zacharie 12:12 so atokua mo na Luc 3:23, 31, a fa so Jésus ayeke lani mbeni hale ti Nathan na lege ti Marie. (Bâ Tour ti Ba Ndo ti août 2017, l. 32 par. 4.) Hio tongaso tënë ni agbu bê ti mo. Mo hinga so mbeni prophétie atene lani so Jésus ayeke duti ande mbeni hale ti David (Mat. 22:42). Me David ayeke lani na amolenge ti koli ahon 20. So Zacharie afa so ahale ti Nathan ayeke na mbeni  mbilimbili raison ti sara vundu ndali ti kuâ ti Jésus, a yeke pendere mingi.

¹⁸ Bâ mbeni tapande ni nde. Na yâ ti kozo chapitre ti Luc, a tene so ange Gabriel asara vizite na Marie nga lo sara tënë ti molenge so Marie ayeke mû ande ngo ti lo, lo tene: “Lo yeke ga ande kota, na a yeke iri lo Molenge ti Lo so ayeke na nduzu na ndö ti aye kue. Jéhovah Nzapa ayeke mû ande na lo trône ti babâ ti lo David. Lo yeke komande tongana Gbia na ndö ti ahale ti Jacob lakue lakue.” (Luc 1:32, 33). E lingbi ti luti mingi na ndö ti kozo mbage ti tënë ti Gabriel, so atene a yeke iri Jésus “Molenge ti Lo so ayeke na nduzu na ndö ti aye kue.” Me Gabriel atene nga so Jésus ayeke “komande tongana Gbia”. Tongaso e lingbi ti gbu li na ndö ti lege so Marie amä na yâ ti atënë ti Gabriel so. Eskê Marie apensé so atënë ti Gabriel so aye ti fa so Jésus ayeke mû place ti Gbia Hérode, wala lo la yeke komande azo ti Israël na peko ti lo? Tongana Jésus aga gbia, Marie ayeke ga mama ti kodro nga sewa ti lo ayeke lango na yangbo ti gbia. Me Bible afa ape so Marie atene mara ti tënë tongaso na Gabriel. Nga Bible afa ape so Marie ahunda ti duti na mbeni kota ndo na yâ ti Royaume, tongana ti so ambeni disciple ti Jésus use ahunda lani (Mat. 20:20-23). So e hinga anzene nzene tënë so asara si e hinga biani so Marie ayeke mbeni zo so asara terê ti lo kete mingi.

19-20. Tongana ti so a fa na Jacques 1:22-25 nga na 4:8, aye wa la e yeke zia na gbele e ti si dä na ngoi so e yeke manda ye?

¹⁹ Zia e girisa ape so kpengba ye so e zia na gbele e ti si dä na ngoi so e yeke manda Bible nga na ambeti ti e ayeke ti ga nduru mingi na Jéhovah. E ye nga ti bâ polele ‘wala e yeke tongana nyen’ nga ti bâ achangement so e bezoin ti sara ti zia ngia na bê ti Nzapa. (Diko Jacques 1:22-25; 4:8.) Lakue kozo ti tene e manda ye, a lingbi e hunda Jéhovah ti mû na e yingo ti lo. A lingbi e voro yanga na lo ti mû maboko na e ti wara anzoni ye mingi na lege ti ye so e yeke manda nga ti bâ terê ti e wani tongana ti so lo yeke bâ na e.

²⁰ Zia e kue e sara ye tongana ti wakua ti Nzapa so mbeni zo ti sungo psaume asara tënë ti lo atene: “Ngia ti lo ayeke na yâ ti ndia ti Jéhovah, na lo diko ndia ni na gbe ti go bï na lâ. . . . Ye kue so lo sara ayeke ga nzoni.”—Ps. 1:2, 3.