1, 2. (a) Ambeni zo atene ti ala nyen na ndo ti tënë so atene Nzapa ayeke na mbeni bungbi? (b) Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

NZAPA ayeke na mbeni bungbi? Ambeni zo alingbi ti tene: “Mo yeke na bezoin ti mbeni bungbi pëpe ti fa lege na mo. Kota ye ni kue ayeke gi songo ti mo na Nzapa.” Bango ndo so ayeke na lege ni? Aye so asi afa nyen?

² Na yâ ti article so, e yeke sara tënë na ndo ti aye so afa biani so Jéhovah, Nzapa so aye si aye ti lo kue atambela na lege ni, ayeke nzoni Zo ti lekengo yâ ti aye ahon azo kue. E yeke bâ nga tongana nyen la a lingbi e sara ye na afango lege ti bungbi ti Jéhovah (1 aCor. 14:33, 40). Na ngoi ti akozo Chrétien nga laso, Mbeti ti Nzapa amû maboko na mbage ti bungbi ti Jéhovah so ayeke na sese ti fa nzoni tënë na ando mingi. Teti so e zia si Bible afa lege na e laso nga e sara ye alingbi na afango lege ti bungbi ti Jéhovah, e sara si congrégation kue aduti na saleté pëpe, na siriri nga beoko.

3. Nyen la asara si mo yeda biani so Jéhovah ayeke nzoni Zo ti lekengo yâ ti aye ahon azo kue?

³ Aye so Nzapa acréé afa so lo yeke nzoni Zo ti lekengo yâ ti aye ahon azo kue. Bible atene: “Na lege ti ndara, L’Éternel asara sese  giriri; na lege ti hingango nda ti tënë, Lo leke ayayu.” (aProv. 3:19). E hinga gi “kete yanga ti kusala ti” Nzapa nga “e mä gi kete tënë ti Lo.” (Job 26:14). Ye oko, kete ye so e hinga na ndo ti aplanète, atongoro nga na abungbi ti atongoro apusu e ti tene so Jéhovah aleke yâ ti aye so ayeke na yayu tâ nzoni mingi (Ps. 8:4, 5). Na yâ ti bungbi ti atongoro so a yeke wara atongoro kutu mingi, atongoro ni kue ayeke tambela na lê ti nduzu kirikiri ape. Aplanète so ayeke na yâ ti kota bungbi ti atongoro so ayeke ngoro na tere ti lâ, mo bâ mo tene ala yeke sara ye alingbi na andia ti kpengo na oto na ndo ti lege. Biani, aye so atambela na lege ni na yâ ti dunia ahon gbungo li ti e na amû maboko na e ti bâ so, so Jéhovah ‘asara ayayu na lege ti ndara’ nga na sese, lo lingbi ti tene e gonda lo, e duti be-ta-zo na lo nga e voro lo.​—Ps. 136:1, 5-9.

4. Ngbanga ti nyen awandara akiri tënë pëpe na gbâ ti ahundango tënë?

⁴ Awandara asara kua na mingi ti aye so ala manda na ndo ti dunia nga na sese ti e ti sara si fini ti e aduti nzoni mingi. Me ahundango tënë mingi ayeke dä so ala lingbi ti kiri tënë na ni pëpe. Na tapande, awandara alingbi ti fa na e mbilimbili pëpe tongana nyen la dunia abâ gigi wala ndani so azo, anyama nga na akeke ayeke na ndo ti sese. Nga, mingi ti azo alingbi pëpe ti fa ndani so e azo e yeke na kota nzara ti ngbâ na fini lakue lakue (Zo-ti. 3:11). Ngbanga ti nyen gbâ ti akpengba hundango tënë ayeke dä me a kiri tënë na ni ape? Mbeni raison ni ayeke so awandara mingi nga na ambeni zo atene Nzapa ayeke dä ape na ala mû na nduzu tënë ti évolution. Me Jéhovah afa na e na yâ ti Mbeti ti lo, Bible, akiringo tënë na ahundango tënë so agbu bê ti azo na ndo kue.

5. Na yâ ti aye wa e yeke na bezoin ti andia so ayeke fa lege na aye so ayeke na yâ ti dunia?

⁵ E yeke na bezoin ti andia so Jéhovah azia na sese so ayeke fa lege na aye so ayeke na yâ ti dunia. Andia so achangé ape nga zo alingbi ti zia bê dä. Azo ti lekengo wâ ti courant nga na atuyau ti ngu, awakode-kua, azo ti kpengo na avion nga azo so ayeke opéré azo ayeke sara ye alingbi na andia so ti mû lege na ala ti sara kua nzoni. Na tapande, bê ti e azo kue ayeke na oko place, tongaso mbeni zo so ayeke opéré azo ahinga ndo so bê ti azo ti kobela ti lo ayeke dä. E kue e yeke sara ye alingbi na andia so ayeke fa lege na aye so ayeke na yâ ti dunia. Tongana e gi ti sara ye ague nde na andia so, na tapande ngangu so sese ayeke na ni ti gboto ye na mbage ti lo, e lingbi ti wara kuâ.

6. E hinga tongana nyen so Jéhovah aye ti tene awakua ti lo avoro lo na lege ni?

⁶ Jéhovah aleke yâ ti aye na yâ ti dunia na mbeni lege so adö bê biani. Tongaso, lo ye biani ti tene awakua ti lo avoro lo na lege ni. Ndani la, lo mû na e Bible ti fa lege na e. E lingbi ti duti na ngia nga gigi ti e ayeke nzere gi tongana e sara ye alingbi na aye so Nzapa afa na e na lege ti Bible nga na bungbi ti lo.

7. Nyen la afa so Bible ayeke mbeni mbeti so a leke yâ ni nzoni?

⁷ Bible ayeke pëpe ambeni mbeti so aJuif nga na aChrétien asara ni so atënë ti yâ ni ague nde nde na so azo abungbi ni place oko. Me Bible ayeke mbeni mbeti so a leke yâ ni nzoni; a sara ni na gbe ti yingo ti Nzapa na mbeni lege so ayeke nzoni mingi. Ambeti ni kue amä tere. Ti londo na Genèse ti si na Apocalypse, mama-tene ti yâ ti Bible kue ayeke gi oko: droit ti Nzapa ti komande dunia kue nga sarango si aye so lo leke na bê ti lo ti sara teti sese aga tâ tënë na lege ti Royaume ti lo so ayeke na gbe ti Christ, “hale” so a mû zendo ti lo.​—Diko Genèse 3:15; Matthieu 6:10; Apocalypse 11:15.

8. Ngbanga ti nyen e lingbi ti tene so a leke yâ ti azo ti Israël lani nzoni?

⁸ Azo ti Israël ândö ayeke lani mbeni tapande  ti azo so a leke yâ ti ala nzoni. Na tapande, na gbe ti Ndia ti Moïse, a yeke wara lani awali so a mû na ala kua na yanga ti tente ti bungbi (Ex. 38:8). Nga, na ngoi so azo ti Israël ayeke londo na mbeni camp ti gue na mbeni nga ala yeke zi lani yâ ti aye ti tabernacle ti gue na ni na mbeni ndo nde, ala sara ni lani na yâ ti wusuwusu pëpe. Na pekoni, Gbia David akangbi yâ ti azo ti mara ti Lévi nga na aprêtre na groupe, na ala sara kua ti ala nzoni (1 Chron. 23:1-6; 24:1-3). Na ngoi so azo ti Israël amä yanga ti Jéhovah lani, lo iri tënë nzoni na ndo ti ala. Ala sara ye lani na yâ ti wusuwusu pëpe, ala duti na siriri nga beoko.​—Deut. 11:26, 27; 28:1-14.

9. Nyen la afa so a leke lani yâ ti congrégation ti akozo Chrétien nzoni?

⁹ A leke yâ ti congrégation ti akozo Chrétien lani nzoni, nga ala wara ye ti nzoni na lege ti fango lege ti bebungbi, so na yâ ni na tongo nda ni a yeke wara abazengele (Kus. 6:1-6). Na pekoni, a zia ambeni ancien na yâ ti bebungbi ni (Kus. 15:6). A yeke mû lani awango nga na afango lege na lege ti alettre so amembre ti bebungbi wala aita-koli so ayeke sara kua na tere ti ala asû ni na gbe ti yingo ti Nzapa (1 Tim. 3:1-13; Tite 1:5-9). Tongana nyen la acongrégation awara lani ye ti nzoni na mungo peko ti afango lege ti bebungbi?

10. Ye ti nzoni wa aga na peko ti so akozo Chrétien asara ye alingbi na ambela so bebungbi amû? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.)

¹⁰ Diko Kusala 16:4, 5. Aita so ayeke voyagé lani na iri ti bebungbi ayeke mû lani na aita “ambela so abazengele nga na a-ancien so ayeke na Jérusalem amû.” Na ngoi so acongrégation ayeke sara ye lani alingbi na ambela so, ala ‘ngbâ ti kpengba na yâ ti mabe na wungo ti aita ni ayeke gue na li ni lâ na lâ.’ Nyen la e lingbi ti manda na lege ti tapande ti aita ti ândö so alingbi ti mû maboko na e na yâ ti congrégation ti e?

11. Nyen la aita so ayeke mû li ni ayeke sara tongana bungbi ti Jéhovah afa na ala mbeni ye ti sara?

¹¹ Nyen la a lingbi amembre ti Komite ti filiale wala Komite ti Kodoro, asurveillant ti circonscription na a-ancien asara laso tongana ala wara fango lege ti bungbi ti Jéhovah? Mbeti ti Jéhovah, Bible, ahunda na e kue ti mä yanga nga ti woko tere ti e (Deut. 30:16; aHéb. 13:7, 17). Place ti bibe ti kasango ndo wala ti kpengbango-li ayeke na yâ ti bungbi ti Jéhovah pëpe, ndali ti so bibe tongaso alingbi ti buba yâ ti ndoye, siriri nga na beoko ti e na yâ ti congrégation. Biani, mbeni Chrétien be-ta-zo oko ayeke ye pëpe ti sara ye tongana Diotrèphe so ane lani pëpe aita nga lo mû maboko na ala pëpe. (Diko 3 Jean 9, 10.) E lingbi ti hunda tere ti e: ‘Mbi yeke wa aita ti ngbâ be-ta-zo na Jéhovah? Mbi yeke nduru ti sara ye alingbi na fango lege so bungbi ti Jéhovah afa?’

12. Changement wa la a sara na ndo ti fason so a yeke soro na a-ancien nga na awakua ti mungo maboko?

¹² Bâ mbeni desizion so Bebungbi amû ade ti ninga pëpe. “Atënë so azo ahunda” so ayeke na yâ ti Tour ti Ba Ndo ti lango 15 ti novembre, ngu 2014, asara tënë ti changement na ndo ti lege so a yeke soro fadeso na a-ancien nga na awakua ti mungo maboko. Article ni afa so bebungbi ti akozo Chrétien amû lani lege na asurveillant so ayeke gue na ando nde nde ti soro a-ancien nga na awakua ti mungo maboko. Ti gue oko na tënë so, ti londo na lango 1 ti septembre, ngu 2014 ti ga na ni , asurveillant ti circonscription la ayeke soro a-ancien nga na awakua ti mungo maboko. Tongana a-ancien ti mbeni congrégation aye ti mû mbeni ita ti ga ancien wala wakua ti mungo maboko, surveillant ti circonscription ayeke gi ti hinga aita ni nga ti fa tënë legeoko na ala tongana lege ayeke dä. Lo yeke gi nga ti bâ sewa ti ita ni (1 Tim. 3:4, 5). Bungbi ti a-ancien nga na surveillant ni ayeke gbu li  nzoni na ndo ti aversê so afa ye so ahunda na mbeni zo ti sara ti ga wakua ti mungo maboko wala ancien.​—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; 1 Pi. 5:1-3.

13. Tongana nyen la e lingbi ti fa so e sara ye alingbi na fango lege ti a-ancien?

¹³ A lingbi e sara ye alingbi na afango lege ti Bible so a-ancien ayeke fa na e. Aberger be-ta-zo so, so ayeke na yâ ti bungbi ti Jéhovah, ayeke sara ye alingbi na “anzoni” tënë so ayeke na yâ ti Mbeti ti Nzapa (1 Tim. 6:3). Dabe ti mo na wango so Paul amû na ndo ti azo so ayeke sara ye kirikiri na yâ ti congrégation. Ambeni zo ayeke ‘sara lani kua oko pëpe, me ala yeke yôro yanga ti ala na yâ ti atënë so abâ ala pëpe.’ Âmanke a-ancien amû lani wango na azo ni so me ala sara ye alingbi na wango ni pëpe. A lingbi aita asara lani ye tongana nyen na mbage ti zo tongaso? Paul atene: “Ala zia lê ti ala na ndo ti lo nzoni, ala zia ti sara songo na lo.” Wango so ahunda ti tene aita asara ye na zo tongaso na hange, me a bâ lo pëpe tongana mbeni wato (2 aThes. 3:11-15). Laso, a-ancien alingbi ti mû mbeni diskur so na yâ ni ala mû wango na ndo ti mbeni ye so mbeni ita angbâ ti sara so alingbi ti sara si azo asara sioni tënë ti congrégation, na tapande lo yeke bâ tere na mbeni zo so ayeke Témoin pëpe (1 aCor. 7:39). Tongana a-ancien amû mara ti diskur tongaso na yâ ti congrégation ti mo, mo yeke sara ye tongana nyen? Tongana mo hinga zo so a sara tënë ti lo na yâ ti diskur ni so, mo yeke sara kue ti sara kamarade pëpe na lo? Tongana mo sara kamarade na lo pëpe, mo lingbi ti mû maboko na lo ti bâ so sarango ye ti lo ni alingbi ti sara sioni na lo nga anzere na Jéhovah pëpe, ye so alingbi ti sara si lo changé. ^[1]

14. Tongana nyen la e lingbi ti mû maboko ti tene congrégation aduti na saleté pëpe?

¹⁴ E lingbi ti sara si congrégation aduti na saleté pëpe tongana e mû peko ti afango lege so ayeke na yâ ti Mbeti ti Nzapa. Gbu li ti mo na ndo ti ye so asi lani na Corinthe. Paul asara lani ngangu ti fa tënë na yâ ti gbata so nga lo ye lani mingi amba ti lo so ayeke “nzoni-kue”. (1 aCor. 1:1, 2). Me vundu adoit lani ti sara lo na ngoi so a lingbi lo sara na ala tënë ti lango-sioni so ayeke lani na yâ ti congrégation ni na so ala kanga lê na ndo ni. Lo tene na a-ancien ti zia zo tongaso na maboko ti Satan, so ti tene ti bi lo na gigi ti bungbi. Ti bata congrégation si aduti na saleté pëpe a lingbi a-ancien azi “mama ti mapa” na popo ti ala (1 aCor. 5:1, 5-7, 12). Tongana e yeda na desizion so a-ancien amû ti bi mbeni zo so agbian bê ti lo pëpe na gigi ti bungbi, e yeke mû maboko ti ngbâ ti bata si congrégation aduti na saleté pëpe nga peut-être ti pusu zo ni ti gbian bê ti lo nga ti hunda pardon na Jéhovah.

15. Tongana nyen la e lingbi ti ngbâ ti bata siriri ti congrégation?

¹⁵ Mbeni kpale nde ayeke lani na Corinthe so a lingbi a sara tënë na ndo ni. Ambeni ita ayeke gue lani na amba ti ala na da-ngbanga. Paul ahunda lani na ala mbeni kpengba hundango tënë, lo tene: “Ngbanga ti nyen ala zia pëpe si a sara sioni na ala?” (1 aCor. 6:1-8). Laso, ambeni ita amä tere ti dë buze me buze ni atambela nzoni pëpe, ala girisa gbâ ti nginza wala ala bâ so aita so ala mä tere na ala asara ye ti likisi. Ambeni ague na aita ti ala na da-ngbanga, me Mbeti ti Nzapa amû maboko na e ti bâ so a yeke nzoni mingi ti zia si a mû aye ti e ahon ti pusu azo ti sara sioni tënë na ndo ti Jéhovah wala ti buba siriri ti congrégation. ^[2] Ti leke akota kpale nga na apapa, a lingbi e sara ye alingbi na wango so Jésus amû. (Diko Matthieu 5:23, 24; 18:15-17.) Tongana e sara tongaso, e yeke sara si beoko so ayeke na popo ti awakua ti Jéhovah amaï.

16. Ngbanga ti nyen a lingbi e ku ti tene awakua ti Jéhovah aduti beoko?

¹⁶ Mbeti ti Nzapa afa ndani so a lingbi e ku  ti tene awakua ti Jéhovah aduti beoko. Mbeni zo ti sungo psaume ahe bia, atene: “Bâ, a yeke nzoni na a nzere mingi, tongana aita aduti na beoko!” (Ps. 133:1). Na ngoi so azo ti Israël amä lani yanga ti Jéhovah, a leke yâ ti ala nzoni nga ala yeke lani beoko. Jéhovah atene lani tënë so na ndo ti azo ti lo, lo tene: “Fade Mbi bungbi ala na ndo oko legeoko tongana a bungbi angasangbaga na yangbo.” (Mi. 2:12). Na ndo ni, na lege ti prophète Sophonie Jéhovah atene: “Na ngoi ni so, mbi yeke changé ande yanga ti kodoro ti amara na mbeni yanga ti kodoro so ayeke nzoni kue, [tâ tënë ti Mbeti ti Nzapa] si ala kue alingbi ti di iri ti Jéhovah, na ala kue asara kua na lo maboko na maboko.” (Soph. 3:9, FD). E kiri singila mingi ndali ti pasa so e yeke na ni ti voro Jéhovah na yâ ti beoko.

17. Nyen la a lingbi a-ancien asara tongana mbeni zo na yâ ti congrégation asara mbeni kota siokpari?

¹⁷ Tongana mbeni zo asara mbeni kota siokpari, a lingbi a-ancien ase lo hio na lege ti ndoye. Ala hinga so Jéhovah aye ti tene ala bata congrégation ndali ti asioni sarango ye nga ti bata si aita aduti beoko nga na saleté pëpe (aProv. 15:3). Paul aye lani aita ti lo ti Corinthe mingi nga lo kiri na ala na nzoni lege tongana bezoin ni ayeke dä, tongana ti so e diko na yâ ti kozo lettre so lo sara na ala. E hinga so a-ancien ti kâ asara ye hio alingbi na aye so Paul afa ndali ti so ambeni nze na pekoni, na yâ ti use lettre so lo tokua na ala, lo gonda ala. Tongana mbeni Chrétien ‘amû sioni lege sân ti hinga ni’ a lingbi a-ancien akiri na lo na nzoni lege na nzoni bê.​—aGal. 6:1.

18. (a) Tongana nyen la awango so ayeke na yâ ti Mbeti ti Nzapa amû maboko lani na akozo Chrétien? (b) Nyen la e yeke sara tënë na ndo ni na yâ ti article ti peko?

¹⁸ A yeke polele so wango so ayeke na yâ ti Mbeti ti Nzapa so a sû na gbe ti yingo ti Nzapa amû lani maboko na akozo Chrétien ti Corinthe nga na ti ambeni ndo ti duti na saleté pëpe, ti duti na siriri nga ti duti beoko na yâ ti congrégation ti ala (1 aCor. 1:10; aÉph. 4:11-13; 1 Pi. 3:8). Ye ti peko ni ayeke so aita ti e ti ngoi ni so afa lani tënë mingi. Biani, ye so la asara si Paul atene so “a fa” nzoni tënë ni na “création kue so ayeke na gbe ti yayu”. (aCol. 1:23). Laso, aTémoin ti Jéhovah nga ayeke beoko, a leke yâ ti ala nzoni nga ala yeke fa nzoni tënë na ndo ti sese kue. Article ti peko ayeke fa ambeni ye so afa so aTémoin ti Jéhovah ayeke na kota nzara ti gonda Jéhovah, Seigneur ti dunia kue, nga ti sara ye alingbi na afango lege so ayeke na yâ ti Mbeti ti lo, Bible.​—Ps. 71:15, 16.